OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

diziplinazko (eta diszi- 5) 12: UZEI ("Funtzionari-izaera galtzen da: hari uko egiteagatik, nazionalitatea galtzeagatik, zerbitzutik aldentzea dakarren disziplinazko santzio batengatik [...]"), GAO 1992 4 (adib.: "Disziplinazko espedientearen bitartez", "Erantzukizuna eta disziplinazko erregimena"), X. Mendiguren E. ("hori, automatikoki suspensoa irabazteko arrazoia izateaz gain, diziplinazko akats larria da"), EHAA 1995 2 (adib.: "Herri-administrazioetako inolako zerbitzutik diziplinazko espediente baten ondorioz egotzitakoa ez izatea"), Polizia 1998 4 (adib.: "Agintealdian eta hurrengo urtean hasiera emandako diziplinazko espedienteak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

disziplinazko : AB50 2 (hauetan 1 d. expediente), HiztEn (disziplinari dagokiona); diziplinazko : Euskalterm 11 (hauetan 1 d. ahalmen; 1 d. hutsegite; 1 d. prozedura; 1 d. erregimenaren arautegi; 1 kirol-d. batzorde; 1 d. euskal batzorde; 1 kirol-d. kontseilu; 1 d. euskal kontseilu; 1 d. ahal, d. ahalmen sinonimoarekin; 1 d. erantzunkizun; 1 d. zuzeneratze, diziplinako zuzengarri eta diziplina-zentzarazpen sinonimoekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

diziplinazko : ElhHizt (disciplinario, -ria), HiruMila (disciplinario, -ria) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Formatu erabaki gabeak

azpisarrera nahiz adibide gisa ematekoa, diziplina sarreran: diziplinazko espedientea (edo dosierra).

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-sz-/-z-

Euskaltzaindiaren Arauak

djibutiar (herritarra).

Euskaltzaindiaren Arauak

'dezimetro'ren sinbolo nazioartekoa

Formatu-arazoak

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: ut Do (nota de la escala musical): Izt Po (“Ut, re, mi, fa, sol, la, si / oju ta garraixi”). Ez dugu do formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

do: JJ. Arrizabalaga (“Itemisaesten barritz, paparreko do, esan daian, eztuleko do da guzti”), L. Fernandez (“Italiarrek arauari teklatuko bigarren Do-raino [altuetatik hasita] segitzen diote eta flandestarrek hirugarreneraino”, “Orduko obretan beti alboko tonuetara modulatzen da, beti ere lehen Do-Fa, Sol-etik abiatuz”, “Tarrapatak Do, Mi, Fa eta Si notetan egin daitezke”, “Minimen haustura, Do, Re, Fa, Sol eta La notetan egin daiteke”), Hizkilimin/3 (“Hauxe izango da eskalako notarik baxuena: do”, “Afinatu ura kendu edo gehituz eta azkenean eskala osoa izango dozu: do, re, mi, fa, sol, la, si eta do”, “do-re-mi do-re-re-do-si-do-sol”), I. Urbieta (“do sostenitua”, “Melodiaren azpiegiturara tonala: do pentatonikoa”), J. Garzia (“Divak bularretiko do mardul hura ematean argi-mirariren bat gertatuko ote egon da une batez”), J.M. Irigoien (“entzumena eta ikusmena, do-gorri, mi-hori, sol-zuri”), Musika/6 (“Ez da gauza bera bibolin batek sortutako ‘Do’a eta tronpeta batek jotako ’Do’ berdina”), Musika (“Erritmo irudiak: beltza eta beltzaren isilunea. / Notak: do, re, mi, sol”, “Konpasa: 2/4. / Erritmo irudiak: beltza eta zuria. / Notak: do, re, mi, sol”, “do, re, mi, fa, sol eta la notak erabiliko ditugu”, “Irakasleak lau beltz kantatuko ditu hurrengo tonuok erabiliz: do, re, mi, fa, sol, la”, “Erritmo irudiak: beltza, kortxea, zuria, beltzaren isilunea eta zuriaren isilunea. / Notak: do, re, mi, fa, sol, la. / Konpas guztietako pultsazioak zenbatuko ditugu”); Do nagusi: VozEusk 1984 (“F. Schuberten 9. Sinfonia Do nagusian [Haundian]”), Do maior I. Urbieta (“Do maiorraren eskala”, “Do maiorraren eskalaren antolaketa”).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

do: HiztEn., LurE // Euskalterm: do baxu (do grave), do natural (do natural), do maior (do mayor), do minor (do menor), do gako / do klabea (clave de do), lehen lerroko do klabea (clave de do en primera línea), bigarren lerroko do klabea (clave de do en segunda línea), hirugarren lerroko do klabea (clave de do en tercera línea), laugarren lerroko do klabea (clave de do en cuarta línea).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

do: ElhHizt, EskolaHE, EuskHizt, HiruMila.

Erdaretako formak

es (RAE): do; fr (DLLF): do, ut; en (Collins): do; it (S. Carbonell): do; de (Langenscheidts): C.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

"do iz. (musika-nota)".

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Musika.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(musika-nota).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

"Documentado en autores meridionales (generalmente vizcaínos) desde principios del s. XIX. En DFrec hay 10 ejs. de do(h)an, meridionales" ik. OEH argitaratuan dohain-4 ("Documentado en textos suletinos": Tt, Mst, Mercy, Egiat, Ip; eta dohainezko AS: Aran SIgn), dohainik ("Documentado en Leiçarraga y otros autores septentrionales, sobre todo de los ss. XVII y XVIII; tbn. en Lizarraga de Elcano y, modernamente, en Aresti"), doan ("Documentado en autores meridionales (generalmente vizcaínos) desde principios del s. XIX"; eta AS doako, doango), doarik ("Exclusivamente meridional, documentado desde mediados del s. XVIII; los guipuzcoanos (además de Añibarro) emplean doarik, los vizcaínos duarik y, desde finales del s. XIX, generalmente dubarik"), debalde sarrerak; corpusean ez dugu gratis forma aurkitu; urririk 28 aldiz jaso da: G 2 (JanEd II, Lab SuEm); IE 25 (Gy, Hb, Laph, HU Zez, JE, Ox, Iratz, Barb Sup, Zerb Azk, JEtchep, Larz Iru); EB 1 (Arti Ipuin); urrurik 9 aldiz: G 3 (Or Aitork); IE-ZuAm 6 (Dv, Etcham, Casve SGrazi).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

dohain (adlag.) formak 17 ager. ditu (EB-Eg.As.: 8; G: 7; B: 3); doan 6 aldiz azaldu da (EB); dohainik 2 aldiz (EB-EgAs), eta doarik behin (G), eta beste behin doako (EB); 'gratis' adierako dohain (+ -ik, -tasun) 12 dira (B 1, IE 1, EB 10); doan (+ -ik, -ko) 24 (B 4, G 7, EB 13): dohain 4, EB (I. Fernandez Fernandez, E. Zanala, I. Urbieta, J.J. Iribar); dohainik 6: B 1 (I. Malax); EB 5 (I. Fernandez Fernandez, L. Baraiazarra, Eustat, Kultura eta Turismo, Egin); dohañik 1, IE (Eskualduna 1908); dohaintasun 1, EB (Argia 1983); dohan 7, EB (A. Artiñano, I. Fernandez Fernandez, J.J. Uranga, Egin, Anaitasuna, Amatiño, Zeruko Argia); duan 8: B 3 (J. San Martin, I. Zubiri); G 5 (C. Echegaray, A.M. Garate, J. Goikoetxea Maiza, M. Oñatibia, Ataño); duban 1, G (A. Arrinda); doharik 1, EB (Zipristin); doarik 1, G (Vill); dohako 2, EB (GAO); dohango 1, EB (I. Fernandez Fernandez); doako 2, EB (GIE Elkartea); duako B 1 (J. San Martin); debalde- a) 'alferrik' adierakoak 26 dira: debalde 7, IE (J. Barbier, L. Leon, P. Duny Petre, P. Larzabal, F. Nesprias, E. Salaberry; E. Alkat); debaldetan 19: IE 13 (P. Duhour, Eskualduna, J. Haritschelhar, P. Narbaitz, A. Zamora, J. Pochelu, Herria); EB 6 (P. Narbaitz, J.L. Davant, J. Casenave, Ipuinak, D. Landart); b) 'doan, dohainik' adierakoak 7, EB: debalde 5 (Habe, P. Aristi, X. Amuriza, A. Urretavizcaya, Ere); debaldeko 2 (J. Gartzia, M. Atxaga); gratis 1, G (A.M. Garate); urrik 2, B (L. Akesolo) eta EB (G. Lantziri); urririk 5: IE 2 (Etxamendi, Herriz Herri); EB 3 (Otoizlari, G. Lantziri, E. Alkat).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

debalde 'gratis': DFrec 3, AB38 1, AB50 4, HiztEn ("1. alferrik"; "2. doan, dohainik"), LurE ("1. doan, urririk"; "2. debalde, alferrik"); debaldeko : AB50 4, HiztEn; debaldetan : DFrec 2; dohain 'gratis': DFrec 7, AB38 3, AB50 23, HiztEn ("1. onura"; "2. oparia"; "3. dohainik"), LurE ("1. doe"; "2. oparia"; "3. bertute"; "4. dohainik, doarik"), Euskalterm 2; dohainik : DFrec 5, AB50 2, HiztEn-LurE, Euskalterm 5; dohainikako : AB50 1, HiztEn; dohaintasun : AB50 1, HiztEn; doain : AB50 1; dohan : DFrec 9, AB38 3, AB50 12; doan : DFrec 1, AB50 1, HiztEn-LurE, Euskalterm 5; dohanik : DFrec 1; doanik : DFrec 1, AB50 1; doarik : HiztEn-LurE; dohako : DFrec 2, AB50 6; dohango : DFrec 3, AB50 1; doako : HiztEn-LurE, Euskalterm 15; doakotasun : HiztEn, Euskalterm 1; doarikako : HiztEn; gratis : DFrec 1; urririk : DFrec 10, HiztEn-LurE, Euskalterm 1.

Sektore jakin bateko informazioa

Gaurko erabilera zenbait: EEgunk: " debalde h. dohainik / alferrik"; " doan , doarik, dohain, dohainik, doako". // BiblE: a) Testuan 4 tokitan erabili da doan eta batean dohainik; oharretan behin doan, bitan dohainik eta behin doaneko: "Hara, doan ematen dizut harpea eta soso guztia ene hirikideen aurrean" (Has 23,11); "Gogoan dugu Egipton doan jaten genuen arraina" (Zen 11,5); " Doan hartu duzue, eman doan " (Mt 10,8); "Egarri denari neuk emango diot doan biziaren iturritik" (Ap 21,6); "Egarri dena betor, eta har beza doan , nahi badu, biziaren ura" (Ap 22,17); "Jainkoaren berriona dohainik hotsegin nizuelako" (2 Ko 11,7); "Egarri denari doan emango 22,17; Is 55,1; Jn 7,37" (Ap 21,6 erref.); "Jainkoak dohainik adiskidetu du gizakia berekin Jesusen heriotzaz" (Erm 3,25-26 oh.); "berriona dohainik hotsegin Eg 18,3; 20,33-35; 1 Ko 4,12; 9,12-18" (2 Ko 11,7 erref.); "Jainkoaren onginahiaren eta doaneko salbazioaren berrionaren aurkakoa da" (Ga 1,6 oh.); b) bestelako irtenbideak ageri dira ondoko testu-pasarteetan: " hutsaren truke egin behar al duzu lan niretzat?" (Has 29,15); "... hartu ardoa eta esnea, dena hutsean , ordaindu gabe" (Is 55,1); "Jainkoak bere onginahiaz eta dohain hutsez onartu ditu" (Erm 3,24); "ez genuen inoren kontura jan geure ogia" (2 Ts 3,8). // Hezkuntza Administrazioko Hiztegia: " doako : gratuito; doako eskolatze : escolarización gratuita; doako matrikula : matrícula gratuita // doakotasun : gratuidad; doakotasun-maila : nivel de gratuidad; doakotasun-subentzio : subvención a la gratuidad // doan : gratis / gratuitamente // dohainik : gratis / gratuitamente". // Agintaritza-aldizkarietatiko Hitz-bilduma: "gratis: dohan " // "gratuidad: dohangotasun (tendencia a la gratuidad = dohangotasunerantzako joera)" // "gratuitamente: dohain ; dohainik (... ceder gratuitamente... = ... dohainik uzteko...); dohan (no podrá cederse en cualquier forma onerosa o gratuita = ezingo da ez ordain-truke ez dohan inori utzi)" // "gratuito: dohango ; dohako ; doarikako ". // Administraziorako euskal eskuliburua: "gratuidad. doangotasun . iz., est." // "gratuito. 1 doan . adlag., est.; 1 dohainik . adlag., est.; 2 doango izlg., est." // Europako Ituneen Hiztegia: "1207 Goi-Agintaritzak doan jaso ditzake (ondasunak)" // "1393 lehengaiez ordain truke edo doan hornitzea". // UZEI: Eroski-ren agirietan dohainik forma erabiltzen da, eta doako .

Jatorrizko forma

doa- /baina doan, doairik, "dohainik"/

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. dohainik.

Aldeko arrazoi handirik ez dago

ezin esan daiteke forma nagusitua denik; baina honi lehentasuna eman zaio, eratorriak egiteko abantailengatik (cf. doako, doakotasun), eta lehiakideei (dohainik, doarik) bigarren mailako sarbidea emanez.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

doako(tasun)

Jatorrizko forma

doa- /baina doan, doarik, "dohainik"/

Euskaltzaindiaren Arauak

Heg. h. doan.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ik. doan

Erabileremu dialektala

Heg.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Erdaretako batetikoa onartu da, bakarra aski delakoan

gaztelaniaz bakarrik erabiltzen da; baina bat behar denez, erabili den hau proposatzen da.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Eraik[untza].

Erdaretako formak

OfQuLF: race de chien || Ludwig Dobermann ou Dober || nom de l'éleveur allemand qui a créé cette race.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

doberman: LurE (zakur arraza, Alemanian XIX. mendean zakur zaindari batek sortua), Harluxet (Jatorri alemaniarreko txakur-arraza).

Sektore jakin bateko informazioa

Ez dugu aurkitu ap. NekHizt.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

doberman: G. Garate 11 (cf. "doberman, siberiar husky, setter, aleman ardizakur, Yorkshire terrier, dalmata, sanbernardo, boxer, collie"; "Berriki arte dobermana zen zakurrik madarikatuena"), O. Arana 5 ("Txakurrak aztoratu egiten dira Lucy ikustean: dobermanak, artzain-txakur alemanak, ridgeback-ak, bull terrier-ak, rottweiler-ak"), H. Cano ("Pabilioietako apustuetan lehiatzen zirenak doberman, presa canario, rottweiler, dogo argentinar, pitbull edo bulldozerrak lako zakur handiak izan arren..."), JA. Elosegi, J.M. Irigoien 3, J. Muñoz 2, P. Zubizarreta 4. // vitoria-gasteiz.org (“doberman bati eta alemaniar ardi txakur bati hainbat proba egiten dizkiete”), elgoibarren.com (“doberman txakurra”), pastorvasco.com (“Doberman edo Pirineotako Mastina”), teatroarriaga.com (“Leku sekretu batean, rotweiller, doberman eta alemaniar artzain-txakur bat lepoko zuri preziatua lortzeko lehian ari dira”), euskonews.com (“doberman txakur beldurgarri”); sutearo.org ("arriskutsutzat katalogatutako txakurrak [...] Doberman"), repsol.com ("arraza arriskutsuetako txakur [...] Dobermana"), etab.

Txostenaren laburpena

Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan.

Sistematikak erabakitzekoa da

Berariazko aztergaian ikusiko dira arrazen adierazleak.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak eta Arrazak

Euskaltzaindiaren Arauak

doblatu, dobla, doblatzen. du ad. 'errepikatu' (bertso-amaiera, adib.): bertsoen doblatzea da haien berdin bururatzea.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

doblatu, dobla, doblatzen

Forma baten adiera(k)

errepikatu (bertso-amaiera, adib.)

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

bertsoen doblatzea da haien berdin bururatzea

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

bi bider.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan dobloi (Lcc, Lar, Añ), dobloe (Lar, Aq 1161, Añ), dobloa (Añ), doblon. Doblón. "Dobla de oro" Lcc. Etorrialdióro aurkibalezáte berendáko doblonbát, injenialezákete noiz ta nóla etórri. LE Prog 98. Dobloa zortziko edo ondasun andi bat. Añ MisE 221. Komuninoe bakotxa gaitik emongo baleutsubez eun dobloe. Astar II 235. Ormaiztegiko erreka txarra / ta Azpeitiko ibaia, / zer uste dezu artzen diziela / ur arreakin dobloia! Izt Po 169. Eta neuk bere atsegin artu neban [...] gomutan neukozan urre-dobloeenaz. Or Tormes 123.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Txanpon zaharrak.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(Espainiako diru zaharra).

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Sao Tome eta Principe.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dobra: HiztEn-LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dobra: Estilo Liburua.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak: iz. (Sao Tome eta Principeko dirua).

Euskaltzaindiaren Arauak

Geom.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 21 (Argia 14, Berria 2, EiTB 1, Jakin 4); ETC 319

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: dodo s.m. (Zool.) dodo (Raphus cucullatus) / Adorez: 0 / Labayru: dodo 1 iz. Zool. (Raphus cucullatus) dodo / NolaErran: 0 // Euskalterm: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ez dago beste hitzik horretarako. Sartu dagokion markarekin.

Jakite-arloak

Zool.

Euskaltzaindiaren Arauak

dodomar (herritarra).

Euskaltzaindiaren Arauak

Dodona / dodonar.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

dodoniar 1, GBarand Ilias ("Tzeu guren ori!, Dodoniar!, Pelasgiar! [...] Dodone lurraldeko negu lorraren ugazaba ori!").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. HiztEn, LurE.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

dogmakeria 4, G-EB (Lab: "Chu en Lai'k bere aldetik 1957 urtean egindako txostenean gaitz bi salatzen zituan: ezkerraldeko dogmakeria ertilanari eragozpenak ipintzen; eta eskubialdekoa gauzak atzekoaldera alperrik itzuli naiez"; E. Etxezarreta: "dogmakeria batean erortzeko arriskua ere bazegoela Elizaren aldetik, berez bere eginkizun ez den langintza batean"; J.M. Irigoien: "Oso herri irekia duk Barisa, eta han dogmakeriaz jantzita agertu ninduken"; X. Mendiguren E: "Gure ameskaiztoetako herri honetan dogmakeria gehiegi eta arrazionalizatze gutxiegi dugu"); dogmakoi EB 1 (J. Sudupe: "Garbi asko dago jadanik ez dagoela bizpahiru sasiazalpen axal-axaleko eta dogmakoi eginez segitzerik"); dogmatika EB 1 (J. Arregi: "Horregatik ekingo dio bere lan nagusienaren idazteari, Eliztar Dogmatika"); dogmatiko EB 6 (P. Iztueta: "Ene iduriko euskal kulturan, halaber politikan, marxismo-arrazoinatua baino dexentez gehiago sartu eta hedatu da dogmatiko joerakoa"; I. Lamarca: "Konstituzioak: herritarren eskubide eta askatasunak batetik (zati dogmatikoa deituko zaiona) eta bestetik erakundeen konposaketa"; Jakin 1981: "maila teoriko, apologetiko eta dogmatikotik gogarte konkretura (Euskal Herriari lotuagora), kritikora eta irekiagora pasatzen da aldizkaria"; UZEI: "Negatiboki, Ilustrazioa, "aurreritziz" beteriko mundu-ikuskera dogmatiko supranaturalista baten aurkako erreakzio bezala ezagutaraz daiteke"; M.E. Laboa: "Faltsazionismoaren ondorioa faltsaketa ala "faltsaketa" izango da dogmatikoa ala metodologikoa izatearen baitan"; Azurm: "Eta haien domeinu dogmatikoaren haroak pasatzen hasia badirudi ere, hartatik heredatu ditugun ohitura ta usantza batzuk, ixuri ta makur batzuk, erantsirik gelditu zaizkigu"); kasik-dogmatiko EB 1 (Hitz 1975: "1914 arte marxistak eta ez-marxistak jarrera "kasik-dogmatiko" batzuek ziren nazional arazoa estudiatzeko orduan"); dogmatikokeria EB 1 (R. Garate: "Barregarria, hor, Savater bere dogmatikokeriarekin bat ez datozen guztientzat"); dogmatismo EB 8 (HezkBerEgitamua: "Aukera bat denez, beste bat baino hobetzat edo komenigarriagotzat jo da, baina inola ere ez da dogmatismoan erori"; Azurm: "Aukera bat denez, beste bat baino hobetzat edo komenigarriagotzat jo da, baina inola ere ez da dogmatismoan erori", Azurm/JMMuj 2: "Pasa dena, dudarik gabe, erlijioaren dogmatismoa hautsi zuen erlijio kritikaren beraren dogmatismoa da"; J.M. V. de Mendizabal: "gure gizarteak bere osotasunean dituen arazoei aurre egiteko dagoen sentsibilitaterik eza; moral eta etika-baloreen galera jarraia; diruaren gero eta erakarpen handiagoa; utopien deskalifikapena; nortasunaren ahulezia; dogmatismoa;.... "; J. Agirre: "dogmatismo eta sakralismo merkeak behin betiko utzi ditu frantziskotar honek"; P. Agirrebaltzategi: "Dogmatismoak ez du balio zientzia jatorra egiteko"; J. Otaegi: "Gero eta leku gutxiago izango duelakoan gaude dogmatismoak"); dogmatizazio EB 1 (EMBOroi: "azken urteotan proposaturiko gidalerro edo arauen nolabaiteko dogmatizazioa baztertu..."); dogmatizgoa 1 (Aginaga: "Hortan dugu noski senda-gailu ederra dogmatizgoa guztien kontra, eta aurrera bidean eragile egokia"); dogmazko EB 1 (M. Pagola: "politika, deretxo, filosofiazko teoriak, erlijiozko ideiak, eta, bere desarroiloan, hartzen duten dogmazko sistemakera").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dogma- 1, dogmalari 1, dogmazko 1, dogmatista 1: Euskalterm; dogmakeria : DFrec 1; dogmatika : HiztEn, Euskalterm 1; dogmatiko : DFrec 1, AB50 1, HiztEn, LurE, Euskalterm 9 (eta dogmatikotu 1); dogmatikoki : HiztEn; dogmatismo : DFrec 1, AB50 3, HiztEn, LurE, Euskalterm 3; dogmatizatu : HiztEn, Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu ap. AB38.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

dogmatiko : HiruMila , ElhHizt, EskolaHE; dogmatikoki : HiruMila, ElhHizt; dogmatismo : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Casve EF; dogmatizatu : HiruMila, ElhHizt; dogmatika : ElhHizt, PMuj DVC. Eta gainera PMuj DVC: dogma-erakusle, dogma-idazle, dogma-irakasle, dogmalari, dogma-maisu, dogmazko. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, osaera okerrekoa denez

Ik. dogmatismo.

Atzizkien araberako erabakiak

-keria iz.ekin (ik. oh. s.u. arrazakeria).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dogo: Harluxet (ik. dobatxakur) // Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

Ez dugu aurkitu ap. NekHizt; Argentinako dogo: EhiztEskulib, 172 ("Euste-txakurrak [...] honako hauek nabarmendu behar dira [...] Argentinako dogoak").

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dogo: I. Zaldua (“Aitonaren bertsioen arabera, daniar handi bat zen, baina beste batzuetan dogo bat deskribatzen zuen, eta behin batean San Bernardo bat zela aipatu zigun”), K. Izagirre (“Harkaitz honen aitzinean eta gorago, beste harkaitz batek dogo bat itxuratzen du Itsasandiari zaunka ari balitz bezala”); dogo argentinar: H. Cano (“Pabilioietako apustuetan lehiatzen zirenak doberman, presa canario, rottweiler, dogo argentinar, pitbull edo bulldozerrak lako zakur handiak izan arren, entrenamenduetarako zakur ttikiak erabiltzen zituzten sparring bezala, handiagoek bertan sarraskitu eta txikitzen zituztenak”); argentinar dogo: G. Garate 4 (“131 pitbull, 96 argentinar dogo, 32 brasiliar fila, 49 kanariar presa, 37 napolitar mastin”); Bordeleko dogo: G. Garate ("66 Mallorcako presa, 37 Napolesko mastin eta 16 Bordeleko dogo"); dogo ingeles: I. Iñurrieta (“Baina kontrako ondorioa ateratzen da hortik: ikus daiteke nola borrokatzen diren eta elkarri erasotzen dioten elizgizonek, dogo ingelesek bezala, heriotza arte”) // dogo argentinar/argentino: presatxakur.com (“Dogo argentinoa, txakur erresistentea, indartsua eta muskulatua gorputzeko zona guztietan”), ikasbil.net (“Mallorcan joan den astean dogo argentinar arrazako txakur batek lau urteko haurra hil ostean”); sutearo.org ("arriskutsutzat katalogatutako txakurrak [...] Dogo Argentinarra, Bordeleko Dogoa, Tibeteko Dogoa"), repsol.com ("arraza arriskutsuetako txakur [...] Dogo Argentinarra"); dogo alemaniar/aleman euskadi.net (“Ezagunenak boxerra, bulldoga, dogo alemaniarra edo daniar handia”), bizkaie.biz (“hiru txakur daukaguz, tartean dogo alemana”), etab.

Txostenaren laburpena

Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Arrazak.

dogon 16, Berria (“Dogonak bizi diren lekuan horma handi batez daude babestuta, eta baobab zuhaitzez apainduta”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dogon 2: Berria (“Boliviako haurrak, albaniarren exodoa Maliko dogon dantzariak erretratatu zituen”), Itxaro Borda (“gaueko kale huts eta argiztatuak, etorkin bakartiz bete Oasiz erako ostatuak, hondar metroak, pitbullak estekan eramaten zituzten gizon oskien burdinazko aztalen klaska-klaska metalikoen herots beldurgarriak, barrandako polizi-kotxeen sirena oihuak, hezurtu eskaleen dei ugariak, igande goizetako kai hegietako predikari apokaliptikoen iragarpenak, dogon leinuko alaben ibilera goratiak, Kabiliako kantari itsuen ahots kraskatuak, irak handik irak hemendik orroaz eztabaidatzen zuten arabiar zaharren kemen etsiak, ipar haizeek orraztatu abenida zabalen leihorrak, Yangtze Jiang eta Mekong ibaietan bainatu lehiaz magazinetarik isurtzen ziren asiar fruituen mardotasunak; hiriak dakarren funtsezko eta derrigorrezko”).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. Labayru, Elhuyar, Adorez.

Exon: dogon

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta erabilia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

dohain (iz.) "De uso general, salvo en textos vizcaínos (...). Al Norte se emplea dohain (sólo hemos hallado algún ej. dudoso de dohai en el presente siglo), y en los textos guipuzcoanos y alto-navarros se encuentra doai, además de alguna aparición de doain (...) En DFrec hay 30 ejs. (5 septentrionales) de do(h)ain y 30 de do(h)ai"

Jatorrizko forma

dohai(n), doha-

Jatorrizko forma

dohain, doe

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

dohain(du), dohaintzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Forma baten adiera(k)

dohatu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

doaiezko G 2 ager. (Cb Just: "Biak dira gure Konpañiak lenengo ofrendatu zituen proposizioko ogi biak, edo bere seme santuen doaiezko ta birtutezko primizia sagraduak"; Aran SIgn: "Orniturik gañera bere doaiezko emaitzaekin, espiritu motai antz-eman ta igerritzeko").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira 'doakoa' adierako dohaineko 1 (Anai elkarte bat: "Apaizgoan eliztarren dohaineko zerbitzua bide Eliza salbamen egiten da gizadiarentzat"); dohainezko 2 (E. Zabala: "andre honen etxeko lorategiaren ondoan bi etxe egin zituzten: bata 150 haur pobreentzat dohainezko eskoletarako eta bestea fraideen etxe-bizitzarako"; J.J. Iribar: "Norbaitek argitu beharko luke ze preziotan erosten dituzten bideo-klip hauek, ala dohainezkoak diren"); dohanezko 1 (J.J. Uranga: "Jainkoaren urrikalmenaren dohanezko ekintza"); eta 'donación' itzultzen duen dohaintza 1 (Ondare eskualdaketa 1990: "Ondorengotze eta Dohaintzen gaineko Zerga").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dohaineko : DFrec 2 ("dohaineko subenzioa"; "propaganda dohainekoa ala ordaindua"); dohainezko : Euskalterm 1 (udaletxearen dohainezko emakida hutsez 'por mera concesión graciosa del ayuntamiento'); dohainezkotasun : Euskalterm 1 ('gratuidad', doakotasun sinonimoarekin); dohaintza : HiztEn, Euskalterm 21 (horietan ager. banako lur-d., eskubide-d., organo-d., d.-mota, d.-hartzaile, d. ezofizioso, inter vivosko d., d. kolazionagarri, ordain gisa emandako d., atzera-d., d. konjuntu, d. manual, d.-presuntzio, ezkontitze(eko) d., ezkontzako d., ezkontzaren kariazko d., usaerako d., d.-opari, dohaintza(ren) onarpen; eta dohaintza egin ; dohaintza eman ; dohaintza-emaile ; dohaintzagile ) // eta 'donación' itzulitako beste hauek: donazio : AB38 1; emaitza : AB50 2 (hauetan bat bi libretako diruen emaitza: 'donación del saldo de dos libretas'), Euskalterm 1 (organoen emaitzarako baimen: 'autorización donación órganos'); emate : AB50 1 (odol-emate); norberaren buru-emate : Euskalterm 1 ('donación de sí mismo, sacrificio, entrega de sí mismo, abnegación': abnegazio, norberaren buru-eskaintza, nork bere burua opaltze sinonimoekin); opari : AB50 1 // eta '(no) lucrativo' itzulitako beste hauek: irabaz-asmorik gabeko : AB50 1; irabazasmo- : Euskalterm 2 (irabazasmoko entitate; irabazasmorik gabeko entitate); irabazi(z)ko : Euskalterm 1 (irabazi- sinonimoarekin); irabazi-asmo : Euskalterm 2 (entitate irabazi-asmorik gabea; entitate irabazi-asmoduna); irabazizko : Euskalterm 7 (hauetan i. jarduera 1, i. partzela 1, i. erabilera 1, i. efektuak 1, i. ondorioak 1 eta i. kausa behin, irabazteko kausa sinonimoarekin); irabazte- : AB50 1; irabazte-xede : AB50 6; irabazteko : Euskalterm 1 (irabazteko aprobetxamendu-lagapen: 'cesión de aprovechamiento lucrativo'); lukratibo : AB50 1.

Sektore jakin bateko informazioa

Ez dugu aurkitu ap. AdminMila, AdmHizt, EurItune, LurraldeAntol, AdminEL, AgAld eta HezkAdmin, 'lucrativo'ren itzulpenok besterik: irabazte- : EurItune 2 ("irabazte-xederik gabeko elkarteak", "las sociedades que no persiguen un fin lucrativo", "les sociétés qui ne poursuivent pas de but lucratif" / irabazte-xederik gabe", "sin perseguir fines lucrativos", "sans poursuivre de but lucratif"), Lurralde-Antol (irabazte-xedezkoa), AgAld (irabazte-xedezko); irabazizko : AdminEL; irabazpidetarako : LurraldeAntol; irabazteko : AdminEL // eta 'donación' itzulitako beste hauek: AdminEL: 1 emate; 2 emaitza, emari; donación mortis causa: hilburuko-emaitza; donación inter-vivos: bizidunen arteko emaitza // HezkAdmin: emaitza.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

dohainezko : HiruMila (gratuito); dohainezkotasun : HiruMila (gratuidad); dohaintza : HiruMila (donación), ElhHizt (1 regalo, don; acción de dar; 2 (Zuz.) Donación), Casve EF (donation), Lh DBF (présent, don, action de donner), DRA (don, regalo, acción de dar) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, HaizeG BF, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) Erdal lucrativo / lucratif, -ve formen ordainak: HiruMila: 1 irabazizko; 2 (no oneroso) dohaineko; adib. dohaineko titulua: dohaineko titulua // ElhHizt: irabazi- (hitz-elkarteetan); irabazizko; irabazi handiko // XarHizt: irabazteko, probetxuzko // Casve FE: jinpideko, irabazpide, irabazpideko // HaizeG FB: irabazteko, irabazpide // T-L LBF: irabazpide // PMuj DCV: irabazteko, irabazpide, aberaspide // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Azkue Aurkibidea; b) Erdal donación / don, donation formen ordainak: HiruMila: 1 dohaintza, adib.: donaciones matrimoniales: ezkontzako dohaintzak; donaciones puras y simples: dohaintza huts eta soilak; 2 (dádiva) opari, emari, emaitza, emai, dohain, erregalia, eskuerakutsi, bezuza; 3 (acción de donar) emate, adib. donación de sangre: odol-emate // ElhHizt: 1 emaitza, emate, emari; 2 (Der.) dohaintza: adib. donación inter-vivos: inter-vivosko dohaintza; hacer donación de: eman, utzi; dohaintza egin, dohaintza(n) eman // Lur EG/CE: emaitza // Lur EF/FE: 1 emaitza, opari; 2 dohain // XarHizt: emari, emaitza, dohain, talendu; (présent) opari, ikustate / emaitza, emari // Casve FE: (faculté) antzi, gano, jite, dohain; (présent) emaitza, ikustate, ikuskeria / emaitza, emaite, emoite // HaizeG FB: (talent) dohain, talendu; (chose donnée) emaitza, present / emaitza, emaite, present-egite // T-L LBF: (faculté) dohain, telendu; (chose donnée) emaitza; (cadeau) present; (donateur) emaile; (donation) emaitza // PMuj DCV: 1 acción de donar: emate, emaitza; 2 dádiva, regalo: doai, emai, bezuza, emaitz, atsegin-sari, esku-erakutsi, mesede, obari, ontarte // Ez dugu aurkitu ap. Azkue Aurkibidea.

Zerrenda osagarriak

PFGZ: "Dohainezko: Lucrativo".

Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Kategoria

izlag.

Forma baten adiera(k)

doakoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

dohainik (adlag.) "Documentado en Leiçarraga y otros autores septentrionales, sobre todo de los ss. XVII y XVIII (...) En DFrec hay 5 ejs. de dohainik, meridionales"

Euskaltzaindiaren Arauak

: Sin. doan.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ik. doan

Erabileremu dialektala

Ipar.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Behe-mailako formaren aldean hobestekoa

Ik. doako.

Kategoria

izlag.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Diakronia

Zah.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. doakotasun.

Zerrenda osagarriak

PFGZ: "Dohaintza: Donación" / "Oinordetza eta Dohaintza Atala: Sección de Sucesiones y Donaciones".

Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da

forma berri gaur erabilia, eta zalantzekin edo onarpen eske aurkeztua (aipatu da, emaitza formak adiera hori ere baduela); ik. beherago donazio sarrera baztertuaren ordaintzat proposatua.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aukritu dohaintza(-)emaile formarik.

dohaintza(-)emaile 146: Berria 2, Deustuko Unibertsitatea 46, Euskal Herriko agintaritza 4, EiTB 3, Elhuyar, Erlea 2, Gomylex 87, Laneki.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dohaintza-emaile 1, Xabier Olarra.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

dohaintza-emaile (donatario; Zuzenbidea).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta, beraz, azpisarrera gisa jasotzekoa, Zuz. markarekin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa dohaintza sarreran.

Jakite-arloak

Zuz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu dohaintza(-)hartzaile formarik.

dohaintza-hartzaile 146: Deustuko Unibertsitatea 38, Euskal Herriko Agintaritza 7, Gomylex 101.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu dohaintza-hartzaile formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

dohaintza-hartzaile (TN, donante; Arteak / 4, Zuzenbidea).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta, beraz, azpisarrera gisa jasotzekoa, Zuz. markarekin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa dohaintza sarreran.

Jakite-arloak

Zuz.

Euskaltzaindiaren Arauak

dohakabetu, dohakabe(tu), dohakabetzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

dohakabetu, dohakabe(tu), dohakabetzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

zorigaitza, dohakabetasuna.

Euskaltzaindiaren Arauak

dohatar (herritarra).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Forma baztertua

Bazt. Ik. dohatsutasun, zorion.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: DOHATSU EGIN (Lar, Añ, H). "Glorificar" Lar. "Felicitar, hacer feliz [...] doatsu egin" Ib. "Prosperar [= 'hacer feliz, afortunado']" Ib. "Egun batez Iainkoak dohatsu egin gaitu, un jour Dieu nous rendra bienheureux" H. v. dohatsutu. Tr. Documentado en autores septentrionales desde mediados del s. XVII. Al Sur se encuentra en J.B. Aguirre, Arrue y algunos autores del s. XX. Hemen benedika gaitzan / Eta dohatsu egin. Hm 68. Zeren Jinkoak hurak saintü eta dohatsü egin baitütü. Bp II 88. Eta Leak erran zuen, hori da ni dohatsu egiteko. Urt Gen 30, 13 (Dv ene dohatsutasunerako, Ur nere zorionerako). Haren bihotz ontasunak eta bothereak ez dute mugarririk; bethi gu laguntzerat eta dohatsu egiterat dago. Lg II 111. Hanbat inspirazione, mobimendu, Jaunaren deitze ezti, dohatsu egiteko gai zirenak. Brtc 118. Hor heldu da Jesus justua / Azkeneko / Gu dohatsu egiteko. Monho 142. Zeñaren edertasuna ekusteak betiko doatsu egiten dituan Zeruko Aingeruak. AA III 340 (v. tbn. 582). Zeruan bere seinduak bere zorionaz beraz dohatsu egiten ditu. Dh 203. Dohatsu egiten gaituen bihotzeko garbitasunak. Jaur 382. v. tbn. Arch Fab 113. Berez dauka bera sinisten duten guziak doatsu egiteko indarra. Arr GB 138. Harek dohatsu egiten / gaitu lurraren gainean. Etcham 45. Barkatu bai dituzu ta estali [nere lengo gaitzak] ni Zutaz doatsu egiteko. Or Aitork 245. Eta, zuk doatsu egindako zaldunaren / burrukaren bat ikusi! Berron Kijote 27. "Beatificar, doatsugin, santuren bat zeruan dagoala esan, erabaki, zeiña dan Aita Santuren ekintza" Lar. Quitoko lirio sonatu Jesus Paredes beatifikatu edo doatsu egiteko egiñ ziran auzi-paperetan. Arr May 151. 1952garren urtean asi ziran Salamancan dominikotar jakintsu au doatsu egiteko garbitasun eta agiriak billatzen. Alzola Atalak 135.

def: dohatsutu, dohatsu/dohatsutu, dohatsutzen du ad. Dohatsu egin. // adib: auzi paper, auzi-paper Auzi bati dagokion agiria. Jesus Paredes dohatsu egiteko egin ziren auzi-paperak. [s.u. auzi].

dohatsu egin 4, EiTB (“Benedikto XVI.ak dohatsu egin du Joan Paulo II.a Done Petri Plazan eta ondo kaleetan bildu den milioi inguru pertsonen aurrean, Vaticanotik zabaldu dutenez”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dohatsu egin , Berria (“Oharkabean, Melinda dohatsu egiteko eginahalean murgilduko dira lagun horiek”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa dohatsu sarreran.