Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

dramatiza, dramatizatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

dramagile iz. Dramak ontzen dituen idazlea. / dramaturgia iz. Dramak ontzeko antzea. Dramaturgia-lana bere gain hartu du. / drama 1 iz. Tragediaren eta komediaren gaiak nahasten diren antzerki mota; mota horretako antzerki lana. Lessing-en dramak. Drama-idazlea.

dramaturgo 68: Aizu 3, Argia 7, Berria 19, Deia 6, DiarioVasco 2 , EiTB 4 , Elkar 4, Erlea 15, Euskaltzaindia 1, HABE 3, UEU 4; dramagile 10; drama(-)idazle 1; Berria.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dramaturgo 6: Berria 4, Anjel Lertxundi, Josu Zabaleta; dramagile 2: Juan Garzia, Piarres Aintziart; drama(-)idazle 1: Oskar Arana.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm (Arteak): dramagile, dramaturgo.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta, gutxienekoa betetzen duenez, onartzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira dranbal 2 (OinEntz/5: "Azpitik gora torloju bana pasatu eta gaineko aldetik bakoitzari dranbal bana lotzen zaio", "torloju bakoitzari beste dranbal bana lotzen bazaio, harien loturak iraunkorrago gertatuko dira") eta dranbal(a) 1 (I. Zubiri: "Bihurkina hartu eta lehenengo dranbala ateratzen saiatu zen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dranbal : HiztEn (ik. 1 hari) // eta 'tuerca' itzulitako azkoin : AB38 6, Euskalterm 27 (doikuntza-a. 1, a. landugabe 1, a.-diametro 1, a.-blokeagailu 1, a. hexagonal 1, tximeleta a.1, a. bat gogor estutu 1, a. bat estutu 1, torlojo a. 1, a. gaztelutu, a. itsu 1, segurtasun-a., a. askagaitz, zulodun a. zirkular 1, a. karratu 1, iztupa-kaxaren a. 1, a. eustaile 1, a. dekoletatu 1, a. enbutitu 1, a. artekatu 1, a. moletatu 1, altzairu galbanizatuzko a. 1, finkapen-a. 1, a. eta bernoen finkapen 1, a.-giltza 1, TRCC azkoinak); tuerka : AB38 27 (hauetan zulodun a. 1, a. almenatu 2, artekadun a. zilindriko 1, a. zilindriko artekadun 1, artekadun a. zirkularra edo mortaiatua 1, a. karratu 2, konpentsazio a. 1, torlojo ardatzaren a. 1, a. desenbragarri 1, a. exagonal 1, belarridun a. 1, ximeleta a. 2, a. moleteatu 2, a. normal 1, a. erdibitu 1, a. zulodun 1, a. zapal 1, a. indartu 1).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

dranbal : HiruMila, XarHizt, DRA, PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal tuerca / écrou formen ordainak: artoil : Lur EF/FE, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF; azkoin : HiruMila (tuerca de ajuste: doikuntza-azkoina; tuerca ranurada: azkoin artekatua), ElhHizt, Azkue Aurkibidea; biorri : PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; biurriko : PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; dranbal : HiruMila, XarHizt, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; garranga : XarHizt, PMuj DCV; torloju : Lur EF/FE; txapel : Casve FE, HaizeG FB (xapel), T-L LBF // eta XarHizt: levée d'écrou: libre uzte, askatze // Casve FE: gain bühürti, ardats; levée d'écrou: libro üzte // HaizeG FB: ardatilo // PMuj DCV: tuerca hembra: zorro // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: Ik. hari-1 / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "dranbala = tuerca".

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

azkoina.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

drastiko Drástico. Herriko hizkuntzaren aldeko aburu drastiko horiek. Mde Pr 241.

drastiko 56: Aizu, Argia 11, Berria 23, DiarioVasco 2, EiTB, Elhuyar 2, Elkar 10, Consumer, Goiena 2, Jakin 2, Laneki.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

drastiko 12: Iñaki Mendiguren 2, Unai Elorriaga 2, Joxe Azurmendi 2, Itxaro Borda, Irene Aldasoro, Karlos Linazasoro, Iban Zaldua, Juan Garzia; Anton Garikano.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es drástico / fr drastique: Adorez: zorrotz, gogor, erabateko, errotiko, drastiko; medidas drásticas: neurri gogorrak / Elhuyar: zorrotz, gogor, drastiko: medidas drásticas: neurri zorrotzak / Labayru: gogor, zorrotz, estu, erabateko (total) / Zehazki: zorrotz, drastiko / NolaErran: zorrotz – hertsagarri – drastiko.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Nazioarteko forma da, erabilia eta jasotzekoa.

Zerrenda osagarriak

NekHizt

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. drainatu.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "dribbling †  e. driblin, driblatu, driblatze".

Mailegu onartzekoa da, sistemaren arabera egokituz

Ik. driblin.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

dribla, driblatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Jakite-arloak

Kirol.

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kirol.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-ng; -bb-.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kirol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

drill 3 aldiz jaso da: G 1, 'harizko edo kotoi gordinezko oihal sendoa' adierarekin (J.L. Iriarte: "Drillezko galtzak, belaunetaraiñoko ezpantar batzuen barrura sarturik") eta EB 2, 'hizkuntza irakaskuntzako ariketa' (UZEI: "Banako drill-a. Ikasleek banan-banan hitz egiten duten edozein drill").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

drill : HiztEn (1 Harizko edo kotoi gordinezko oihal sendoa. 2 Hizkuntza irakaskuntzan, soinuak eta perpausak errepikatzean bertako elementu batzuk ordezkatu edo eraldatzean oinarri duen ariketa. Metodo audiolingualaren ezaugarrietako bat da), Euskalterm 17 (hauetan ordezpen-drill 1, errepika-drill 1, transformazio-drill 1, berreraikuntza-drill 1, transposizio-drill 1, murriztapen-drill 1, hedapen-drill 1); dril : LurE (mandrilaren antzeko animalia), Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

dril : EskolaHE (Mandrilaren antzeko ugaztuna); drill : ElhHizt (dril). Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: dril

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-ll.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Glotod[idaktika].

Forma baten adiera(k)

ariketa.

Esapideei dagokien sistematika

atera.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

droga 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

droga 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

Zerrenda osagarriak

BizBerba: "Drogan ibili (haurrak): enredar (los niños)".

Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen

ahozkoan ezagun-erabilia dela dio L. Baraiazarrak.

Esapideei dagokien sistematika

ibili: -n.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

droga 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

droga(tu), drogatzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zale.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zale-tasun.

Zerrenda osagarriak

BizBerba: "Drogoso (haurra): revoltoso, enredador".

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-oso.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Bizk.

Euskaltzaindiaren Arauak

Camelus dromedarius

Landare eta animalien taxonomi izena

Camelus dromedarius

LBeh (2016-10-26): drone 119: Aizu 4, Elhuyar 2, Berria 78, EiTB, Jakin 8, Argia 26; dron 7 : Berria 6, Argia.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ez dugu aurkitu dron, drone formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: drone.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: drone. Piloturik gabeko hegazkina, normalean helburu militarretarako erabilia.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es dron / fr drone: Elhuyar: drone / NolaErran: - / Zehazki: - / Labayru: drone / Adorez5000: -.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Nazioarteko forma da eta beste gabe onartzekoa, tekniko samarra bada ere.

LBeh (2014-04-03): drop 38, Berria (“Gowerek ihardetsi zion, drop eder bat sartuz”, “Partida bukatzear zela, drop bat sartu zuen irlandarren irekitzaileak, eta kanpoko taldeari sekulako arnasaldia eman zion”, “Racingek zuloa egin zuen ondoren, Boboren eskutik beste entsegu bat sartuz, eta Wisniewskiren zangoarekin drop bat sartuz: 13-23”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: drop 69: Berria 68 (adib.: “Beauxisek drop jaurtiketa gauzatu”), Ramuntxo Etxeberri (“Dolumenezko egunak... Mazas miarriztar jokalariak partidako azken minutuan'drop-goal' tiroa lortu zuelarik nire ilusio guziak kendu zizkidan!”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: errugbi, errugbilari (rugby*). Jokaldiak aipatzeko, kontuan izan hitz hauek: 'alboko sakea' (touche*), 'drop' edo 'punpa lasterra', 'entsegua emendatua', 'entsegu emendioa' (transformaketa*), 'entsegua', 'haga', 'multzoa' (poule*), 'plakatua', 'uztartzea', 'uztartze bildua', 'uztartze irekia', 'uztartze laxoa', 'uztartzea' (mele*), 'zigor kolpea' edo 'gaztigu ostikoa'. Errugbilariak 1., 2. edo 3. lerrokoak dira, atzelariak, gibelekoak, harroinak, hegalekoak, hiru laurdenetakoak, joko zabaltzaileak, orpokatzaileak edo ostikatzaileak edo aztalkariak, uztartze erdiak (mele erdikoa*). Zazpiko errugbia.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es drop / fr drop: Elhuyar: drop / Nolaerran: drop, punpa-laster / Zehazki: punpa-laster / Labayru: - / Adorez5000: punpa-laster, drop.

Nazioarteko forma da

nazioarteko forma da, eta onartzekoa.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kirol.

Forma baten adiera(k)

‘Errugbian, punpa-lasterra’.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

metxa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Bot.

Forma baten adiera(k)

(fruitu hezurduna).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

druso (drusu) 5: Berria 3 (“Ualid Jumblat aliantzako buruzagi drusoak, berriz, batasun nazionaleko gobernua eratzeko beharraz mintzatu da, betiere, beto eskubidea kentzeko baldintzarekin”), Argia 2 (“Pasa den martxoaren 14an blokea osatu zuten AEBetan, Frantziaren eta Saudi Arabiaren sostenguarekin Saad Haririk zuzentzen duen Etorkizuneko Mugimenduko sunitak, Falange eta Indar Libanoarrak kristau maronita taldeak eta etengabe ezustekoak eragiten duen Walid Jumblatt drusoak”); ez dugu drusiar formarik aurkitu.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

druso 2, Iñaki Mendiguren (“Maroniten kristautasun monotelita eta drusoen xiismoa, Hakim gurtzen duena, Erdialdeko Sirian jaio ziren biak”) ; ez dugu drusiar formarik aurkitu.

druso

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta erabilia.

LBeh (2016-10-26): dual 37: Deia 2 (“Jekyll doktorearen eta Hyde jaunaren kasu estrainioa izeneko alegorian Stevensonek gure izaera dualaren, gure baitako argi-ilunen aurrean jartzen gaitu”, “Betidanik izan dira iritzi dualak zaleen artean”), Elhuyar 2 (“Normalean, bai depresioan bai beste gaixotasun psikiatrikoetan, tratamendu onena duala da”, “munduko herrialde behartsuetako haurren hezkuntzan IKTen bidez laguntzeko asmoarekin sortutako OLPC (One Laptop Per Child) proiektuak 2007an atera zuen XO-1 eramangarriak jada bazuen pantaila duala (tinta elektronikoarekin nahiz LCD moduan funtziona zezakeen), eta kostua 200 dolar inguru besterik ez zen”), Consumer 3 (“kanalak errotulatzea, soinu dual edo estereofonikoa eta, areago, teletestua bera ere”, “dispositiboa dual aizateaz gainera, […]”, “Dual (edo “formatuaniztun”) bada, DVD+/-R formatu komertzialak irakurri eta graba ditzake), Berria 4 (adib.: “Errealitate dualaren seme-alabak gara”, “Nagusiki, orain arte gaztelera hutsezkoak izandako kanaletan euskararen presentziari atea irekitzea, hamarkadetako joera duala hautsiz eta erdal guneetan euskarari presentzia naturalagoa emanez”), EiTB 4 (adib.: “Gainera, abiatze duala izango dute, software librearekin eta lizentziarekin”), Jakin 18 (adib.: “gizarte dual eta zatitua”, “Orain arte azaldu dugunagatik, ETB azken hamarkadetan gidatu duen eredu duala modu kritikoan baloratzeko nahikoa osagai dagoelakoan gaude”, “ETBren eredu dualaren historian zehar”, “Kultura dualaren inguruan”, “Telebista-eredu dualaren ondorio batzuk”), Argia 3 (adib.: “Beraz, modernitateak ekarritako naturaren ikuspegi dual honek eragingo du intelektual, poeta eta abarren matxinada”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: dual 5: Berria (“Okerrago, Lacanek erakutsi zigun sistema ez dela duala, baizik eta monoa”), Isabel Arrigain 3 (adib.: “Sanskritoak bi kategoria izan ordez hiru dituenez (nire begiak, nire belarriak, nire besoak, nire hankak eta abar "dual" delakoan leudeke), ez litzateke zuzena esatea sanskritoz eta frantsesez pluralak balio bera duela, zeren sanskritoak ezin erabil baitu plurala, frantsesez plurala erregularra den kasu guztietan”), Joseba Zulaika (“sistema dualak”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu dual formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es dual / fr dual: Elhuyar: dual / NolaErran: - / Zehazki: dual; emisión en dual: emankizun elebiduna / Labayru: dual / Adorez5000: dual; emisión en dual: emankizun elebiduna.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Nazioarteko forma da (hainbat adieratan) eta beste gabe onartzekoa, tekniko samarra bada ere.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu dualismo formarik.

dualismo 67: Argia 16, Berria 5, Deia 2, Elhuyar 3, Elkar 4, Espainiako Gobernua, HABE, Jakin 33, UEU 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dualismo 39: Berria, Filosofiako gida, Ibon Uribarri, Markos Zapiain, Joxe Azurmendi, Koro Navarro, Koldo Izagirre, Piarres Aintziart, Imanol Unzurrunzaga, Fernando Morillo.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: dualismo (Fil, Erl, Pol).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es dualismo / fr dualisme: Adorez: (Fil., Polít.) dualismo / Elhuyar: 1 dualismo; 2 (Fil) dualismo / Labayru: dualismo (en filosofía), bitasun, bikoiztasun / Zehazki: 1 dualismo; 2 (Fil) dualismo / NolaErran: -.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da, erabilia eta jasotzekoa. Fil. markarekin jasotzekoa.

Jakite-arloak

Fil.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 80 (Argia 4, Berria 5, Deia 1, DU 1, Elkar 17, Erlea 1, Euskaltzaindia 12, Jakin 21, UEU 18), ETC: 262.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: dualista adj./s. dualista; Adorez: dualista: adj. dualista, Labayru dualista 1 iz., adj. Fil. dualista, NolaErran: 0. // Euskalterm: dualista (Politika, Filosofia, Erlijioa).

dual adj. Bi elementu dauzkana edo bi elementuri dagokiena. Helburua Lanbide Heziketa duala lortzea da, hau da, eskolako hezkuntza teorikoa lanpostuko hezkuntza zuzenarekin uztartzea. Pantaila duala, tinta elektronikoarekin nahiz LCD moduan funtziona dezakeena. dualismo iz. Fil. Filosofia-doktrina, gauzak edo unibertso osoa elkarren kontrakoak diren bi printzipioren eraginean oinarritzen dituena. Bi premisa hauei esker libratu zen materialismoaren atzaparretatik eta dualismo manikeotik. dualtasun iz. Pertsona edo gauza berean bi ezaugarri edo fenomeno ezberdin egotea. Pastoralaren funtsezko elementuetako bat, "onaren eta gaiztoaren dualtasun" hori.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa, dagokion markarekin, dualismo bezala.

Jakite-arloak

Fil.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu dualtasun formarik.

dualtasun 59: Argia 13, Berria 23, Deia 3, DiarioVasco 2, EiTB 6, Elkar 2, Espainiako Gobernua 2, Euskaltzaindia, Jakin 4, Laneki, UEU 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dualtasun 19, Berria 9, Isabel Arrigain 8, Iñaki Mendiguren, Imanol Unzurrunzaga.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: dualtasun.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es dualidad / fr dualité: Adorez: dualtasun / Elhuyar: dualtasun / Labayru: bikoiztasun, bitasun, dualtasun / Zehazki: dualtasun / NolaErran: -.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Oso erabilia eta jasotzekoa.

Zerrenda osagarriak

EEgunk.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kirol.

Euskaltzaindiaren Arauak

dublindar (herritarra).

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: duda egin, dudan (izan, egon, eman; ipini, jarri), dudako, dudazko.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

duda egin, dudan (izan, egon, eman), dudan (ipini, jarri), dudako, dudazko

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: duda-mudako.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: adib. gisa / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu berria da, eta lehiakideak ditu

dudako eta dudazko, biak eskaini ditu arauak; eta erabili, duda-mudako eta duda-mudazko erabili diren arren, -ko osaerakoa proposatzen da hemen, -zko osaerakoa baino egokiagoa delakoan, eta bakarra aski delakoan.

Atzizkien araberako erabakiak

-ko/-zko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

duda-muda sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS: duda gabe.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: AS: duda gabe / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

dudagabeko.

Kategoria

izond.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

gauza ziurra da, dudagabea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib.: duda gabeko / EuskHizt: AS / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: dudagabeko / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ko: -gabeko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dudagabe sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS