Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa duda eta egon sarreretan. Dudan zeuden nora behar zuten partitu adibidea hona ekarri.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa duda eta ipini sarreretan. Adibideren bat gehitzea komeni da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa duda eta izan sarreretan. Dudan zara ez jakinez zer egin? adibidea hona ekarri.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa duda eta jarri sarreretan. Inork ere ez dezake geroztik dudan jarri egia hori adibidea hona ekarri.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

dudaraz, dudarazten.

Aditz-erregimena

dio ad.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa duda eta egon sarreretan. Ni nerau ere dudatan nago kontu horretan adibidea hemen jaso.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa duda eta ipini sarreretan. Adibideren bat gehitzea komeni da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa duda eta izan sarreretan. Adibideren bat gehitzea komeni da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa duda eta jarri sarreretan. Eszeptikoek dudatan jarri dute Homero obra horren egilea izatea adibidea hemen jaso.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tsu.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

dudaz betea.

Euskaltzaindiaren Arauak

dudatu, duda(tu), dudatzen. du ad. h. duda egin, zalantza egin

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. duda egin, zalantza egin

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

dudatu, duda(tu), dudatzen

Aditz-erregimena

du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: DUELA (BN-ciz-arb, S ap. Gte Erd 240), ZUELA. Hace (hacía), ha transcurrido (el tiempo que se expresa). "Duela bi urte heben izan zan (BN-ciz-arb), duela mende bat (BN-ciz). [...] Orain diala bi hilabethe zenthü da (S)" Gte Erd 240. (Son frecs. los ejs. con orain). v. DELA. Tr. Propio de la tradición septentrional, se encuentra desde Axular (que lo empela en tiempo pretérito); lo usan tbn. algunos autores alto-navarros y Villasante. Bertze lanik / baduta nik / diela hanbat denbora / zure [...] onhestez kanpora? O Po 4. Orai duela zazpi ehun urthe. ES 160 (v. tbn. con orai en Brtc 77, HU Zez 27, Barb Sup 29, Ox 160, FIr 183 y Zub 75). Ya denbora duela bertute pean edo bizio pean [...] bizi ondoan [...]. He Gudu 78. Orra zure estatua nolakoa zen duela zenbait egun. Brtc 77. Emaztiareki eztudala uken / parterik, aspaldi diala. AstLas 31. Erran baitzautan, duela denbora [...]. Dh 77 (v. tbn. 105). Hamabortz ehun urthe doiean duela [...]. Hb Esk 9 (v. tbn. Egia 28). Bortz edo sei egun duela bakharrik, iragan nintzen hemendik. Gy 209 (v. tbn. 308). Diala orai ehün bat urthe. Ip Hil 5 (v. tbn. Egiat 218 diala orain). Duela aspaldi aspaldi, ba omen zen [...]. Barb Leg 26. Duela berrogoi urte gauza bera gertatu zen Japonian. HU Zez 14. Orain duela ehun urte. Mde Pr 238 (v. tbn. 203). Denpora gutxi duela [...]. Vill Jaink 8. Aspaldi ez duela, honako galdera hau egin zidaten. MEIG VIII 106. Duela gutxi bilera bat izan zen. MEIG VII 130. v. tbn. Lg I 264. Dv LEd V. Zby RIEV 1908, 773. Arb Igand 7. CatJauf IV. Ox 193. JE Ber 9. Mde Pr 52. Zerb Azk 113. JEtchep 61. Mattin 98. Lf in Casve SGrazi 15. Larz Iru 112. Ardoy SFran 32. Xa Odol 11. Diala: UNLilia 2. Const 13. (En tiempo pretérito). Hogoi urthe zuela egin zutenaz orhoiturik. Ax 439 (V 286). (duelarik). Hainitz duelarik Iainkoaren bidean zaudela. SP Imit I 25, 6 (Ch hanbat denbora duelarik). Bitartean Axularrek, duelarik hirur hogoi eta hamabi urthe Jainkoak deithu zuela mundu huntarik, ezin erran diteke [...]. ES 148. (dituela). Dituela berrogoi ta hamar mende bezala diraute. JE Bur 176. Dituela bi urte [...]. Ib. 144 (v. tbn. 33 y ss.).

adib: egun1 1 iz. Lurrak bere ardatzaren inguruan bira osoa egiten ematen duen denbora; 24 orduko denbora-bitartea, gauerditik gauerdira. Egunak 24 ordu ditu eta urteak 365 egun. Hilaren hamaseigarren egunean. Hurrengo egunean. Duela (edo orain dela) zortzi egun. Badu, dagoeneko, lau egun hila dela. Handik hamar egun baino lehen. Epea lau egun barru betetzen zaidala. Hiru egunen buruan hil zen. 100 egunen barkamena. Hamabost eguneko bitartea. Egun hartan jaio zirenak. Baserritik atera zen egun berean. Jarri zitzaion egun batean etxekoandrea begira. Mendekoste eguna. San Tomas eguna. Erramu eguna. Eskola egun guztietan. Aberri eguna. Emakume langilearen eguna. Etorria duk ene mendekuaren eguna. Ezkontzako egunean eman zenuen hitza. Astronomia eguna.

duela hainbat.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

duela hainbat: Berria (“Duela sei urte nahiko erraz irabazi zituen hauteskundeakÉ Baina bigarren itzulian”), Luis Elberdin (“Duela bost milioi urte, zorioneko egun batean tente jarri eta bi hankan ibiltzen hasi ginen.”), Pello Zabala (“Duela 1700 urte, Zaragozan zein hizkuntzetan egingo zutela uste duzu? Bertako erromatar soldaduek latinez, ziur”)…

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Gramatikak argitu beharrekoa

Gramatikak argitzekoa (eta, beharbada, hiztegi-sarrera berariazkoan ematekoa).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, oso erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa dela formarekin proposatu den bezala

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa izan sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: duel : HU Zez: "Duel joko hori nehon den jokorik zoroena eta itsusiena da", "Duela deitzen dute frantsesez, hiri horietako buru beroek (...) elgarrekin buruz-buruka egiten duten borroka-aldi bat", "Hitz batetarik bertzean duelera joan dira", "Nahi baitzuten bere lagunek duelerat bildu"; CatJauf: "Duelean batek bertzea hil baitezake"; duelo : Itz Azald: "Denporea, lekua, ikuslak eta beste onelango gauzak izentauta danean, deituten jako dueloa edo burruka zerzeridadeakaz egina"; Urruz Zer: "Lasto baten goraberagatik duelora, au da, alkar iltzera dijoazela"; KIkV: "Zer eragozten dausku boskarren aginduak? duelo deritxon burrukea"; duelean ari(tu) : HU Zez: "Soldadoek elgarren artean makur handizkorik dutenean, duelean artzera bortxatuak bezala direla", "Nahi baduzue ariko naiz duelian, bainan nik hauta harmak"; CatJauf: "Duelean artzea bekhatu handia da?".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

duelo B 3 (A. Lasarte: "Eztabaida, burruka eta duelo askotan sartu zan", "Duelo horreetariko batean bere nebea hil eban", "Katalina eta nebea dueloko lagunen aitaponteko joiazan"); duelu 7: Z 1 (M. Heguiaphal: "Huilan gitian aren dei ditzagun duelila / azpalinbadia jelkitzen juan gitin dien lekila"), EB 6 (Baietz/2: "Beti ibili zen liskarretan eta dueluetan"; X. Monasterio 2: "Beraz, dueluan borrokatu beharko du!", "Duelua imajinatzen saiatzen da"; M. Landa 2: "Proba hura beraz, duelu bat bihurtu zela konturatu nintzen", "denok genekien duelu hartatik irtengo zela"; L. Izagirre "Eskola konplementariokoei zuekin batera han biltzeko eskatuko diezue, eta duelu bat antola dezakezue").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

duelu : HiztEn. Ez dugu aurkitu ohiko iturriotan: DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

duelo : EuskHizt, EskolaHE; duelu : HiruMila, ElhHizt; duel : Lur EF/FE, Lh DBF; Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, Casve EF, HaizeG BF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: duelo / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: duelo

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-o/-u: latinetikoa izanik, eta ez zaharra, -u dagokio.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(borroka-mota).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

forma berri eta, lantaldearen ustez, egokia.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

duin(du), duintzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: DUINEKO. a) Suficiente (para). Jakiñ biar da penitenzija, edo dala salbeetako duiñekua, edo santidadian aurreratutekua. JJMg BasEsc 244. Ez deutseela Eleisiak [...] kenduten senidiai (oidanez) ezkondu ezina [...] atarako duinako preminia bagarik. fB Ic III 364. Pekatubak parkatzeko ta grazia emoteko duinako sakramentu bat. Ib. 8. Ez da aztutekua Marijaren eskiñi au: [...] bere serbitzari guztijak asmo santuetan sendatuteko duiñekua. Ur MarIl 73. b) Digno (de). Erantzuera eder au zan errege guztiz kristinau onaren duiñekoa. Itz Azald 114. Sarri esaten eutsazan, ama on baten duinekoak ziran berba oneek. Ib. 137. (Uso absoluto). Itxiten deutsat beriala [komuniñoeko sakramentuari] duiñeko eskerrak emon baga. Ur MarIl 85.

duineko 5: Consumer (“Ez dago musikari eskainitako berariazko antzoki txikirik baina, horren ordez, kategoria duineko entzutegiak biderkatu egin dira”), Berria 2 (“emaitza duineko irtenbide bat”), EiTB (“Bere duinekoa ez naizela esan nahi duzu, beraz”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

duineko 11: Mirentxu Larrañaga 5 (“eta, horregatik, peacefuldarrak ez ziren jada jende zuzen eta egokia Mollyrentzat, ez hura haiengana bisitan joateko duinekoak”), Fernando Rey 2 (“Pasha, egiten ari zarena ez da ohorezko gizon baten duinekoa”), Ibon Uribarri (“Oinarrizko adigai hauek bilatzea Aristotelesen proiektua zen, gizon buruargi baten duineko proiektua”), Asisko Frantzizko (“Bizitza oso duineko gizona behar du izan”), Juan Garzia (“Don Alejandro aire duineko gizaseme bat zen”), Irene Aldasoro (“Baina bazekien hori egitea ez zela andre baten duineko, eta isildu egin zen”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa duin sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-gabe.

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

beiloizko dukat 1, Muskiz AHA (“elizea konpondu, artatu eta atontzeko beiloizko 50 dukat emon beharko ebezala erabagi eben epaileek”); dukat-beiloi 1, Arabako zubiak (“Martin de Errastiri esleitu zitzaion obra 19,5 dukat-beiloitan”); dukat urre 1, B. Latiegi (“Andik urte batera Maguntzia’ko Goigotzai aukeratu zuten bertako Eliz-gizon Nagusiak, baña Erroma'ri kargu orrengatik ordaindu bear zitzaizkion amalau milla dukat urreak Alberto’k bere sakeletik ematekotan”).

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Txanpon zaharrak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-tza.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

(pertsona) kementsua.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ero: hau hobetsi da, erabilia bera denez, eta ez dultzainari "erregularra".

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Diakronia

Zah.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu dumping formarik.

dumping 107: Argia 13, Berria 9, EiTB, Karmel 2, Laneki 82.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dumping 17: Berria 14, Koro Navarro 2, Itxaro Borda.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: dumping-prezio (precio del dumping; Ekonomia).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es dumping / fr dumping: Adorez: (Econ.) dumping / Elhuyar: (Econ.) dumping / Labayru: - / Zehazki; EKON dumping / NolaErran: dumping.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da, erabilia eta jasotzekoa Ekon. markarekin.

Jakite-arloak

Ekon.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

danbor handia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

LBeh (2013-06-10): duo : Berria 11 (adib.: “Lowek bakarrik abesturiko Heart of the City, Watkins teklistarekin batera egindako Only A Rose duo polita eta talde guztiak jotako I Write the Book biziarazlea“, “Bradic kontraltoa egoki eta dotore Anduezarekin jorratutako amaierako duoan”), EiTB 6 (adib.: “Filadelfiako Orkestran ere zenbaitetan jo du eta artista ezagunekin duoak egin ditu”), Argia (“Golden Silver duoa sortu zenuen 2007an, Rodrigo de Vera Díezekin batera”), DiarioVasco (“Onintza Larrinaga eta Aintzane Rodríguez, duo laugarren maila kategorian lehenengo postua lortu zuten”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: duo 22: Berria 16 (adib.: “Programa mistoa aukeratu zuten, lan batzuk organo bakarrarentzako eta beste batzuk aipatu duoarentzat”), Koro Navarro 2 (“Apaizaren taldekoek txalo egin zuten, baina aurreko duoa Zuberoko kanta erromantiko hori baino gehiago gustatu zitzaien”), Anton Garikano (“Monologoa, berez, duoa bihurtu zen”), Iñigo Aranbarri (“Kantua soinuarekin jo eta kantariak duoa egiten dio, batzuetan behetik eta besteetan goitik”), Ana Urkiza (“Sukaldean duoan aritzen ginen”), Juan Garzia (“ikerketarik gehienak duoka egin dira”).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es dúo / fr duo: Elhuyar: bikote; duo / Nolaerran: duo, bikote / Zehazki: duo; bikote / Labayru: bikote / Adorez5000: duo, bikondeko; bikote.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Anat.

Forma baten adiera(k)

heste meharra (edo honen zatia).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

dupa formarik ez da agertu; upa 5 aldiz jaso da (B: 1; EB: 4)

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

AA67: upa behin; AB38: upa behin.

Lexemak daude lehian

Ipar. ere (k)upel(a) dateke hedatuena

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

doble: Duples (en el mus). Zub (“Erregiak eta battekoak, erdiak eta dobliak badabiltza han oiuka”), SoEg EG 1958 (“Eta gero, ba nituen paretarat doble batzu frango zailak”).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez ditugu aurkitu adiera horretan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez ditugu aurkitu adiera horretan.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

duple: ElhHizt (en el juego de mus); ez dugu aurkitu ap. Zehazki, HiruMila.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: †  Ik. doble / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

iz. pl. '(musean) pare bikoitza'.

Geroago erabakitzekoa da

Bbehin (edo onarpen eske aurkeztua).

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

kartak.

Kategoria

iz.

Numeroa

pl.

Forma baten adiera(k)

'(musean) pare bikoitza'.

Zerrenda osagarriak

EEgunk.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-x.

Euskaltzaindiaren Arauak

Dura-Europos / duraeuropostar.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

izlag. 3: Enb (“durangar jeltzale Zintzuak”, “Durangar abeslaria”), Kk Ab I (“Durangar-mutillak”, “Durangarra azerijagua da”, “durangarrak esaten dautse didarrez bere lagunei”), MIH (“hobekixeago egin zuela Larramendik durangarrak baino”).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Aranzazu (“Eta durangarrak asko gizon geyago zelan ziren, ba markiñarrak billur aundiye euken, markiñarrak ilgo zittuela eta Markiñegaz jabetuko zirela”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Onomastika batzordeak argitzekoa

Onomastika batzordeak argitzekoa.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

durdo behin jaso da (Ag Kr, OEHko testuinguru berean).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

AB38: durdo bakarrik jaso da, bitan (TB68, 28; EI40, 184); AB22, Izendegia-k, durdoi proposatu du (Labrus sp. + acantholabrus sp. + Centrolabrus sp.), eta durdoi ahotxiki (Centrolabrus exoletus), durdoi berde (Labrus viridis), durdoi bizkarrurdin (Acantholabrus palloni), durdoi handi (Labrus bergylta), durdoi txilibitu (Labrus bimaculatus); hiztegi horretarako hustuketan datuok ageri dira: durdo (LOTINA BENGURIA,R.; HORMAECHEA CARMIÑA,M. de: Peces de mar y de río, Asuri/Irmo, Bilbao, 1975; LOZANO,F.: "Nomenclatura Ictiológica. Nombres científicos y vulgares de los peces españoles": Boletín Instituto Español de Oceanografía, 31, Ministerio de la Marina, Madrid, 31-IX-1963; ARANZADI,T.: "Nombres de peces en euskera": RIEV, 1933, XXIV, 375-386 orr.); durdoie (ANASAGASTI,A.: "Itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia": FLV, 35-36.zenb., 1980 Maiatza-Abendua.)

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: a) 'De interpretación no segura; descripción de un individuo de raza negra': durdo durdo Ag Kr ("Arpegia ta paparra ta eskuak eta dana bal-baltzak eukazan, ezpanak durdo durdo, agiñak zuri zuri"); b) 'Durdo, cierto pez de mar': durdo Ezale 1897 ("Bazegoan arrantzan..., orain durdo bat, gero lasun bat, eta geroago itxaskabra kaskarren bat ateriaz"), Ag Kr ("Pantxoak ekazan batek, beste batek itxaskabrea, durdo bi ta iru karraspio"). Corpusean gainera MEIG 1 (metahizk.): "Ez nekien ongi zer zen eta Azkuegana jo behar: Bizkaiko hitza omen da durdua eta Mogelek, baina zein Mogelek eta non, darabilena". Testu-lekukotasunik gabeko hau: durdoikume "(V-ger), un pececillo" A.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: durdoi: Labrus sp. + Acantholabrus sp. + Centrolabrus sp.; durdoi ahotxiki: Centrolabrus exoletus; durdoi berde: Labrus viridis; durdoi bizkarrurdin: Acantholabrus palloni; durdoi handi: Labrus bergylta; durdoi txilibitu: Labrus bimaculatus. / k. Izendegiko fitxetako hustuketa: a) durdoi txilibitu (Labrus bimaculatus; es gallano, fr vieille coquette): durdoie : Anasagasti Bermeo; durdo : Lotina Peces; Lozano Nomencl. Eta txirito, txistu, txirilitu, erregina, jayene, txilibitu, kaio, aihen, txiritu; donzella, don(t)xella, kaixero, kaiamu, txiztu, ayena, zapatero; b) durdoi berde (Labrus viridis; es bodion verde, fr vieille verte): durdo : Lotina Peces. Eta txilibitu, aihena, erregina, mutxurdin; c) durdoi bizkarrurdin (Acantholabrus palloni; es tordo de fondo, fr roucaou): durdo : Lotina Peces. Eta karraspio; d) durdoi ahotxiki (Centrolabrus exoletus; es centrolabro, fr petite vieille): durdo : Lotina Peces. Eta karraspio; e) gailego (Centolabrus rupestris; es tabernero, fr rouquie): durdo : Arzdi Peces; Lotina Peces. Eta karraspio, gailego, txarrue, karraspillo; f) karraspio (Symphodus (crenilabrus); es durdo, fr vieille): karraspio (atlantiko), sarro; g) karraspio begiubel (Symphodus (crenilabrus) melops; es porredana, fr crenilabre): durdo : Arzdi Peces; Lotina Peces; Lozano Nomencl. Eta karraspio, karraspilu, sarrao, sarro, txarrue, carraspillu / h) karraspio koloreanitz (Symphodus (crenilabrus) tinca; es peto, fr crenilabre paon): durdo : Lotina Peces. Eta karraspio, txilibitu, budion; i) durdoi (Labrus; es gallano, fr vieille): dama, txilibitu // Banaketa eta Kontsumoko Hiztegia-1: es durdo: karraspio // Arrantza Hiztegia: durdoi berde (Labrus viridis; es bodión verde, fr labre vert); durdoi bizkarrurdin (Acantholabrus palloni; es tordo de fondo, fr roucaou); durdoi handi (Labrus bergylta; es maragota, fr grande vieille); durdoi txilibitu (Labrus bimaculatus; es gallano, fr petite vieille).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

durdo : EuskHizt (azalpen osatua), HiruMila (1 morado; 2 Ik. durdoi), EskolaHE (azalpen osatua), Lh DBF (durdu), DRA (azalpen osatua), PMuj DVC (eta durdu); durdoi : EuskHizt, ElhHizt (AS: d. ahotxiki, d. handi, d. txilibitu), HiruMila, EskolaHE, DRA, PMuj DVC; durdoikume : DRA. Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: Ik. durdoi / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Iritzi-emaileen oharrak ezagutu behar dira

sektoreko erabileretan durdoi nagusitu ez bada, durdo da hobestekoa.

Erabilera urriko formen artean aukeratu da, arrazoia agertuz

hori da, eta ez -oi amaitua, erabili den forma (urri bada ere), eta ahozkoan ere ezaguna.

Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Labrus bergylta.