Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-jai osaerako librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 4 “Kaleko argiek eta apaingarriek bazterrak alaitzen dituzte eta txiki-txikitatik abestu ditugun eguberri kantak nonahi entzutean, haurtzaroko ilusioa berpizteko keinuak indarra hartzen du.” (Argia); EPG: 4 “Maite Idirin sopranoari esker kasik sekula entzun ez ditugun Eguberri kantak gozatzen ahalko ditugu.” (Herria); ETC: 55 “Hegoafrikarrek Eguberri kanta polita delako aukeratu zuten.” (Egunkaria), “Kaleko argiek eta apaingarriek bazterrak alaitzen dituzte eta txiki-txikitatik abestu ditugun eguberri kantak nonahi entzutean, haurtzaroko ilusioa berpizteko keinuak indarra hartzen du.” (Argia).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: 0; Adorez: 0; Labayru: 0

eguberri 3 iz. (Hitz elkartuetan, lehen osagai gisa). Euskal eguberri kantak: euskal gabon kantak. Ezurteetako eguberri-udareak bezain urri. kanta iz. (Hitz elkartuetan, bigarren osagai gisa). Eliz kantak (Ik. kantika). Hernaniko eguberri kanta batean. Herri kanta ederrak. Ermita zaharrean hil kantak entzuten ziren. Gudu kanta. Maite kanta ezti bat. Eztei kanta. Artzain kantak. || Virgilioren unai kantak eta alor kantak. gabon kanta, gabon-kanta iz. Eguberrietan abesten den kanta alaia, Jesu Kristoren jaiotzaren inguruko gaia duena. Guraso eta seme-alabak gabon-kanta zaharrak kantatzen.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta azpisarrera gisa jasotzekoa, gabon(-)kanta bezala. Adibidea ezabatu eguberri eta kanta sarreretatik.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa eguberri eta kanta sarreretan.

Euskaltzaindiaren Arauak

Bizk. h. ostegun.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adib. azaldu gisa gehituz: eguen guren.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Bizk. Ik. ostegun

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: EGUEN SANTU (V-gip; Aq 1405, Añ). Ref.: EI 338; Etxba Eib. Jueves Santo. Eguen seindu (BN-ciz), una de las respuestas de EI, debe tratarse de un error. Eguen Santu egunean, zer igaro zan? Oe 155. Eguben Santuz. CrIc 137. Ez Eguben santuz. Astar II 239. Eguben Santu arratsaldian. JJMg BasEsc 64. Eguben santu egunean. Itz Azald 131. Ain subertez, Eguen Santu goixa. Gerrika 176

eguen santu 1, Jakin (“Koral Elkartea ondo ikusita zegoen herrian: elizkizunetan kantatzen zuen, Eguen Santuko prozesioetan miserereak... Kantu ederrak denoi gustatzen zaizkigu”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu eguen santu formarik.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

bariku santu sartu zenez, hau ere azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da eguen sarreran.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: eguerdi arte .

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-arte.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

eguerdi sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

eguerdi aurreko orduak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

eguerdiro eguerdiero. Todos los mediodías. Izugarrizko berotan entrenatzen nintzan eguerdiero. Albeniz 96.

LB 40 (Aizu 1, Argia 1, Berria 19, DiarioVasco 1, EiTB 4, Elkar 10, Euskaltzaindia 1, Jakin 1, Karmel 1, UEU 1), eguerdiero 5; ETC 122; eguerdiero 8.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

goizero, arratsaldero, gauero arautuekin batera jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

egun sarrerari dagokion azpisarrera.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da definitu ahal izateko.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: EGUN ETA BETI (R ap. A; Dv), EGUN ETA BETIERE. Siempre (con carácter intens.); (con negación) nunca. "Absolutamente siempre" A. Goberna gaitzala egun eta bethiere. Mat 341. Egun eta bethiere zaretela laudatu. EZ Man II 137. Egun eta bethi eta mendeen mendetan. Gç 43. Egun eta bethikotz ematen dauzkitzut. Dh 81. Egun eta bethiko estiretan. Dv LEd 262. Lur hori guzia emanen dut zuri eta zure ondokoei egun-eta-bethiko. Dv Gen 13, 15 (Urt sekulako, Ur, Ol, Ker betiko, Bibl betikotz). Egun eta betiko oiltan yaid etse kontarik (R). A. Eman dezaguzu guri geren egunerozko ogie, egun eta beti. CatUlz 24. Zuk eztidazu egun-ta-beti oñik ikuziko. Ir YKBiz 439.

adib: egun2 adb. Gaur. Egun betetzen ditu hamar urte. Egun Pazko eguna da. Egun gai ez dena bihar are gutxiago izango da. Parisen hil zen, egun zortzi: duela zortzi egun. Egun zortzi mintzatuko gara horretaz: zortzi egun barru. Egun arte. Egun eta sekula, egun eta eguzki, egun eta beti: beti.

egun eta beti 1, Euskaltzaindia (“Eman dezaguzu gure eguneroko ogia egun eta beti“).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

egun eta beti 1, Elizen arteko Biblia (“Zure erabakiak fidagarri dira, zure etxea santutasunez eder, Jauna, egun eta beti”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea (edo, hobeto, itzulpen-ordaina).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta azpisarrera gisa jasotzekoa ‘beti’ adierarekin. Adibidea, beraz, kentzekoa da egun sarreratik.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa egun sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa egun eta beti sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: EGUN ETA EGUZKI (Lar, Añ, Hb ap. Lh, H, A; e. eta iguzki Dv A), EGUN TA EGUZKIAN (R-uzt ap. A). "(En) días de Dios, iñoiz, nihoiz, egun ta eguzki" Lar. "Siempre, siempre jamás" Lar y Añ. "(msLond, msOch, Añ), eternalmente, siempre; con la negación significa 'nunca jamás'" A. Oraitik egun-eta-iguzki nihork ez beza jan hitarikako fruiturik. Dv Mc 11, 14. Egun ta eguzkian eztun bear entzun eneganik deusere (R-uzt). A. Egun eta eguzki ez omen zan geiago ispiazkoan ibilli. Or SCruz 53. Nagon galdor goi ontan / egun eta iguzki. Or BM 44. Zauriz beteten ziarduana, egun eta eguzki. Erkiag Arran 152.

adib: egun2 adb. Gaur. Egun betetzen ditu hamar urte. Egun Pazko eguna da. Egun gai ez dena bihar are gutxiago izango da. Parisen hil zen, egun zortzi: duela zortzi egun. Egun zortzi mintzatuko gara horretaz: zortzi egun barru. Egun arte. Egun eta sekula, egun eta eguzki, egun eta beti: beti.

Ez dugu aurkitu egun eta eguzki formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

egun eta eguzki 1, Koldo Izagirre (“Zuzendariaren bulegoak ez dauka berritu premiarik, zuzendaria ez da gauzak apurtzen hasten direnetakoa tximua nagusitzen zaionean, ez daki zer den sozialen ttirrittetan Camaronek egun eta eguzki kantatzen duen uso zuriaren eskasia zainetan”).

LB: “Nor ote txoralda, txaldan hori, berriz ere diot, gapare dena, are zaldun ibiltari izendatuaz geroztik, zalduntza-iharduera gogorrean hastetik hara, hainbat eskubide, lehentasun eta nagusigoren jabe egiten delako, ezin inondik inora bahitzeko agindupean ezarri, egun eta eguzki atxilo izaitetik asketsia dela ez dakiena?” (Iñigo Astiz); EPG: “Zuzendariaren bulegoak ez dauka berritu premiarik, zuzendaria ez da gauzak apurtzen hasten direnetakoa tximua nagusitzen zaionean, ez daki zer den sozialen ttirrittetan Camaronek egun eta eguzki kantatzen duen uso zuriaren eskasia zainetan.” (Koldo Izagirre); ETC: 0

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: egun eta eguzki siempre; (ezezko testuinguruetan) nunca; Adorez: egun eta eguzki: beti, egun guztietan, sekula eta beti; Labayru: egun eta eguzki 1adb. lok. eternalmente, siempre. 2 nunca.

egun2 adb. Gaur. Egun betetzen ditu hamar urte. Egun Pazko eguna da. Egun gai ez dena bihar are gutxiago izango da. Parisen hil zen, egun zortzi: duela zortzi egun. Egun zortzi mintzatuko gara horretaz: zortzi egun barru. Egun arte. Egun eta sekula, egun eta eguzki, egun eta beti: beti.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta azpisarrera gisa jasotzekoa ‘beti’ eta ‘inoiz ez’ (eta ‘ezezko esaldietan’ oharrarekin) adierekin. Adibidea, beraz, kentzekoa da egun sarreratik.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa egun sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa egun eta eguzki sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

egun (e)ta gau (eta e. da g.) 21: Lç 5 (adib.: "Begiratzen zituzten borthak egun eta gau, hura hil lezatenzat", "Halakotz dituk Iainkoaren trono aitzinean, eta hura zerbitzatzen die egun eta gau haren tenplean", "Tormentaturen baitirade egun eta gau sekula sekulakotz"), Bil ("Faltatu gabe nere oroitzan / zaudela egun eta gau"), AB AmaE ("Or egun eta gau negar"), HU Aurp ("Bere gogo zaila, egun eta gau, mundu katoliko guziaren goiti-beheitiei zeratxizkotela"), Echta Jos 3 (adib.: "Maittetasun zintzoa daukat zeugana; egun da gau gomuta izaten zaittut"), Ox 2 (adib.: "Egun eta gau lan borthitzari, begiak doi-doia hetsiz"), Enb 2 ("Eten bako ekiña / Dago egun ta gau", "Eta euzkotar batek / Beti, egun ta gau, / Euzkadi baño España / Maitiago ba'dau"), Or 2 ("Iraun beza gaur ta biar, / iraun egun eta gau", "Ama orrek bere semea gogoan dauka ordu oro ta une oro, egun eta gau"), Erkiag Arran ("Egun eta gau, beti isiotuta dagon argitxua lez"), Ugalde Iltz ("Egun eta gau kuartelera nor sartzen dan begira"), Xa EzinB ("Egun eta gau guduan"), Mattin ("Amore-kontu ni ametsetan / aiturik egun eta gau").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

egun eta gau 3: Or MB ("Osasun zaitudan ene Jaun eta Jainko, egun eta gau deadar dagit Zuri"), L. Beloki ("Txorrotxioka bi txorikume / zuhaitzik-zuhaitz gabiltza / egun eta gau horrela doa"), AmaBBiz ("Berrogei egun pasa zituan / Jesusek basamortuan, / egun eta gau otoitz egiñaz / janik probatu etzuan"); egunik eta gau 1, J. Sarrionandia ("Poliziek beren sirenekin zeharkatzen zuten ziudadea, egunik eta gau, alderik alde, beren sirena urdin, bildurgarriekin").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

egun eta gau : EuskHizt (AS: 'gau eta egun') // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

eta.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

egun 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

gau eta egun.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: EGUN ETA SEKULA(N), EGUN ETA SEKULAKO(TZ). Siempre; (con negación) nunca. Zaren beraz laudatua egun eta sekulan. EZ Man I 35. Egun eta sekulako handienen premia / Hilltzen denak presentean du Iaun bihotz eztia. EZ Man II 93. Justu duk Jainkoak gal nazan / Egun eta sekulakotz. Gç 183. Egun eta sekulako nai diziet eman abisu bat. SermAN 1v. Ez egitekó berriz bekaturik egún ta sékula. LE Prog 98. Egun-ta-sekularako fama-liburuan idatzirik geldituko diran nere egintzak. Berron Kijote 195. EGUN ETA SANTA SEKULAKO. Sartu zat zure miña / egun da santa sekulako. Izt Po 107

adib: egun2 adb. Gaur. Egun betetzen ditu hamar urte. Egun Pazko eguna da. Egun gai ez dena bihar are gutxiago izango da. Parisen hil zen, egun zortzi: duela zortzi egun. Egun zortzi mintzatuko gara horretaz: zortzi egun barru. Egun arte. Egun eta sekula, egun eta eguzki, egun eta beti: beti.

Ez dugu aurkitu egun eta sekula formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu egun eta sekula formarik.

egun2 adb. Gaur. Egun betetzen ditu hamar urte. Egun Pazko eguna da. Egun gai ez dena bihar are gutxiago izango da. Parisen hil zen, egun zortzi: duela zortzi egun. Egun zortzi mintzatuko gara horretaz: zortzi egun barru. Egun arte. Egun eta sekula, egun eta eguzki, egun eta beti: beti. sekula 1 adb. (Ezezko esaldietan). Inoiz ere ez. Ik. egundo. Ez egiteko berriz bekaturik egun eta sekula. Ez dut horren premiarik sekula izan. Azkueren lanik sekula irakurri ez zutenak. Baina nik hori ez dut sekula ahaztu. Ez naiz batere ikasia izan sekula edizio kontuetan. Sekula tirorik entzun ez duten olerkaririk bakezaleenak. Bazuen hemen sekula matematika kutsurik izan ez zuen aski irakasle. Neke eta lanei sekula bekoki ilunik jarri gabe. Beti zoriona amets, eta gose hori ezin hil sekula. Ezer ez du balio "bihurtuko dut" hotz batek, sekula bihurtzen ez bada. Ez duzue hori sekula entzun?

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta azpisarrera gisa jasotzekoa ‘beti’ eta ‘inoiz ez’ (eta ‘ezezko esaldietan’ oharrarekin) adierekin. Adibidea, beraz, kentzekoa da egun eta sekula sarreretatik.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa egun sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa egun eta sekula sarreretan.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: EGUN ONAK EMAN (emon V-gip ap. Etxba Eib). "Saludar, dar los buenos días" Etxba Eib. Batzuek egun onak ematen. AA I 531. Egun onak eman ondoren. Zab Gabon 65. Egun onak emonda. Azc PB 249. Egun onak eta laztan bat emoteko usteagaz. Ag AL 109. Alkarri egun onak emonda gero. Kk Ab II 111. Baserririk-baserri egun onak emonaz. Bilbao IpuiB 236. v. tbn. BEnb NereA 36. Alkarri egun onak eta bostekoa emanaz. Anab Aprika 17. Alkate eta kontzejalari / egun onak ematera. Uzt Noiz 17. Neska bati egun onak emateko korajerik etzuan-da. TxGarm BordaB 186

egun onak eman 4: Deia 2 (“Atea jo aurretik, agure irribarretsu bat atera da eta egun onak eman dizkit”), EiTB 2 (“German, egun onak eman dizkizu Naiak!”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

egun onak eman 2: Anjel Lertxundi (“Laster, ama sentitu nuen atea zabaldu eta egun onak ematen”), Irene Aldasoro (“Gure parera heldu zenean, gelditu eta egun onak eman zizkigun”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpiadiera gisa jasotzekoa izan liteke. Beste horrenbeste egin behar da gabonak eman esapidearekin, adibidea azpiadiera eginez.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Azpiadiera gisa jasotzekoa egun sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ero/-oro.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

egun 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

egunero.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

egun 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

eguneroko.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

zortzi (Hoy, ayer, tal día) hace (hizo) ocho días. "Goan den igandean zortzi, dimanche a fait huit jours" Dv. "Gaur zortzi (V, G), [...] hace ocho días. [...] Atzo zortzi (V, G, AN), ayer en ocho" A. "Hace una semana. Gaur zortzi izan zan konziertua. Baita atzo zortzi, biar zortzi, astelenian zortzi..." Elexp Berg. * Hil izan da, egun zortzi, Parisen. Ib. 151.

LB: 0; EPG: 0;

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: 0; Adorez: 0; Labayru: 0

egun2 adb. Gaur. Egun betetzen ditu hamar urte. Egun Pazko eguna da. Egun gai ez dena bihar are gutxiago izango da. Parisen hil zen, egun zortzi: duela zortzi egun. Egun zortzi mintzatuko gara horretaz: zortzi egun barru. Egun arte. Egun eta sekula, egun eta eguzki, egun eta beti: beti. zortzi 5 (Artikulurik eta kasu markarik gabe, gaur, bihar eta kidekoekin, 'datorren asteko egun berean' adierazteko). Hilabete honen hamarrean, etzi zortzi, Donibane Garazin festa bat egitera doaz Euskal Herriko framazonak. Gaur zortzi itzuliko da lanera. Herriko bozak igandean zortzi izanen direla Irisarrin. || (Artikulurik eta kasu markarik gabe, gaur, atzo eta kidekoekin, 'joan den asteko egun berean' adierazteko). Gaur zortzi, ostegun goizaldera ohean hila kausitu zuten. Gure semea atzo zortzi ezkondu zen. Igandean zortzi etorri zen.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta azpisarrera gisa jasotzekoa gaur zortzi formarekin egin bezala, bi adierekin. Adibidea, beraz, kentzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa egun eta zortzi sarreretan.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adibide gisa gehituz: egun-argiz.

egun(-)argiz 116.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

egun(-)argiz 79.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: adib.: egun argiz / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

adib: [s.u. egun] egun-argi Eguzkiak barreiatzen duen argia. Egun-argiak begietan jo zuenean. Egun-argiak urratzen duen amets itxura. Gauaz egiten diren tratuak egun-argitan ikusi. Egun-argiz heldu nahi dute etxera. Egun-argiz eta jendaurrean. // autozain iz. Ipar. Auto-gidaria. Autozainei galdetu zaie, noranahi joan daitezen, egun-argiz ere argi apalak pizturik ibiltzea. Errepide ederra, autozain frankoren bizia erraztuko duena.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa egunaz eta egunez formekin egin den bezala. Gainera, egun-argi azpisarreran dauden egun-argiz adibideak gehitu egun-argiz azpisarrera arautu berrian.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

adibide gisa eskaintzekoa egun-argi azpisarreran.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

egun-argiz heldu zen bere etxera.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa egun sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

egun pasa G 1 (Uzt Noiz "Aizarnara juan egun pasa ta tresna onuntza bialdu"). Ik. OEH argitaratuan gainera, egun-pasa Gketx Loiola ("Mendira joan dira egun-pasa").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

egun(-)pasa G 1 (A. Zavala "Batean, iru egun-pasa egin Olegario eta biak Mendiola esaten dioten baserri batean"), EB 1 (Egin 1986: "Makala egun pasa!"); egunpasa EB 2 (P. Iztueta "feriara joan, baserri honetako edo horretako ganadua ikusi eta egunpasa ederra egiteko asmoz herri batetik bestera doazen baserritarrak ere ugari dira"; R. Etxezarreta "aski da haurrekin egindako egunpasa bat eta lagunartean jokatutako pala partidu bat honoko hau porru eginda uzteko").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

egunpasa : DFrec 1, AB50 2; egun-pasa : AB50 1. Ez dugu aurkitu ap. AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

egun-pasa : PMuj DVC; egunpasa : HiruMila. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-pasa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

egun 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

1 adlag. ("Mendira joan dira egun-pasa"); 2 iz. ("Hiru egun-pasa egin zituzten lagunak eta biek").

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-txinta.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

txinta 2 sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: EGUNA ARGITU. (Con aux. trans. o intrans.). Amanecer. "Neguan oso berandu argitzen dau eguna" Elexp Berg. v. EGUNA ZABALDU. Sabbath azkenzean asteko lehen argitu behar zen egunean. Lç Mt 28, 1. Eguna argitu zenean [corregido sobre zuenean], jarri ziran erriaren aurkesean pelean sartzeko eran. Mb IArg II 289. Argitu da eguna. Mg PAb 67. Belenen argitu da / eguna gabean. Echag 57. Eguna argitu zanean. Lard 474. Etorriren da ordua, non eguna hasiko baitut, eta gaurik ez ikusiren; edo gaua hasi eta egunik ez argituren neretzat. Dv LEd 153s. Eguna argitu arte etzan aspertu Santua itz amoriozko oek esatez. Bv AsL 59. Eguna argitu ebanerako bazter guztietan zabaldu zan albiste ona. Ag Kr 33. Eguna argitu zunean "galdu gera Don Manuel" esanaz esnatu zun etxejaunak. Or SCruz 38. Abuztuko illaren / amairugarrena / guretzat argitu dan / egunik txarrena. Tx in Imaz Auspoa 24, 51. Eguna argitzen duanetikan / berriz illundu artian. Uzt Sas 244. Egungo egun zoragarria argitu duen Jaunari / eskerrak eman behar diozkat, lotzean kantu lanari. Xa Odol 289. Egunik ez zuala argitzen ikusi zutenean. Berron Kijote 216. Eguna argitu baino lehen. MEIG II 71. v. tbn. Izt C 178. NEtx LBB 27. Or e IBk Lc 4, 42. MMant 26. JAzpiroz 30. Gerrika 78. Insautsi 284. Albeniz 43. Urrengo goizean egun berriak argitzen zituan Gazteluaren orma zaarrak. Anab Poli 25. Orratx! Egunak argitu du. Lab SuEm 183

adib: egun1 2 iz. Eguzkiak argitzen duen denbora. Anton. gau. Eguna argitu zuenean. Eguna zabaldu orduko. Eguna baino lehen jaikitzen zen. Berrogei egun eta berrogei gau. Udako egun luzeetan. Egun eguzkitsua, argia. Egun goibela. Etenda baitzegoen, egun osoan ibili eta ibili egin ondoren. || Eguna zabaldu zen ene baitan.

eguna argitu 102: Aizu 2, Deia 4, Consumer 5, Berria 35, EiTB 35, Jakin 2, Karmel, Argia 7, Erlea 2, DiarioVasco 9.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

eguna argitu 214: Berria 9, Elizen arteko Biblia 32, Josu Zabaleta 11, Asisko Frantzizko 11, Jose Antonio Mujika 12, Karlos Zabala 14, Fernando Rey 10, Joanes Urkixo 4, Juan Garzia 4, Juan Kruz Igerabide 4, Patxi Zubizarreta 4, Anjel Lertxundi 3, etab.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa egun sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: EGUNA ZABALDU. (Con aux. trans. o intrans.). Amanecer. "(Hacerse) día, amanecer, eguna zabaldu" Lar. "Amanecer, egune zabaldu" VocZeg 285. "Eguna zabaldu zenean" Dv. ""En cuanto amaneció, eguna zabaldu zanekoxe (c.)" A EY III 244. v. EGUNA ARGITU. Eguna zabaldu arterañoko guzian ere ari izandu balira kantari. Izt D 172. Jakob eguna zabaldu artean etzan oartu. Lard 37. Ozta ozta zabaldu zuan Uztaillaren lenengo eguna 1638-garren urtean. Zab EE 1884b, 229. Jaunari eskiñiaz / egun zabaldua. AB AmaE 355. Eguna zabaldu barik. Azc PB 169. Egunak zabaldu ta egunak itxi, urteak joan ta urteak etorri. Ag G 209. Eguna zabaldu zanian, bijaramonian, ibaira juna zan gure txorija. Altuna 18. Goizeko argiya beintzat, eguna zabalduko balu. Anab Poli 63. Argi ori etorri zanean, orduantxe zabaldu eban eguna. And AUzta 98. Egun berria zabaldu arteraino. Zait Plat 84. Eguna zabaldu danean. Erkiag BatB 110. Goizian eguna zabaldu ebanian. Etxba Ibilt 462. Bat batean eguna zabaldu zen ene baitan. MEIG IX 94. v. tbn. Kk Ab I 44. Uzt Sas 69. IBe Lc 4, 42

adib: egun1 2 iz. Eguzkiak argitzen duen denbora. Anton. gau. Eguna argitu zuenean. Eguna zabaldu orduko. Eguna baino lehen jaikitzen zen. Berrogei egun eta berrogei gau. Udako egun luzeetan. Egun eguzkitsua, argia. Egun goibela. Etenda baitzegoen, egun osoan ibili eta ibili egin ondoren. || Eguna zabaldu zen ene baitan.

eguna zabaldu 6: ElCorreo, Elhuyar, Berria, EiTB, Argia 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

eguna zabaldu 34: Berria 2, Elizen arteko Biblia 11, Unai Iturriaga 2, Juan Kruz Igerabide 3, Patxi Zubizarreta 2, Agustin Otsoa, Iñigo Aranbarri, Karlos Zabala, Felipe Juaristi, Jose Antonio Mujika 2, Patxi Ezkiaga, Patziku Perurena 2, Asisko Frantzizko, Inazio Mujika Iraola, Jon Alonso, Txillardegi.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa egun sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Forma baten adiera(k)

egunsentia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH:-EuskHizt: Ik. eguraldi / HiztEn: Ik. eguraldi / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. eguraldi.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

egun sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: egundainoko, egundainotik.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: egundaino bezala, egundainokotan .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

egundainoko, egundainotik

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

egundaino sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

berriro.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

egundainokoetan 2, HU Zez ("Horra egundainokoetan gure gizonak zoin bere eskualde mintzo", "Geroztik hunat hirugarren aldikotz egundainokoetan berriz, ebatsiak, bertzalde") // Ik. OEH argitaratuan gainera: Prop 1895 ("Semasoa etxean geldituz geroz, amasoren gain zen egundain[o]kotan bienaren biltzea"), Prop 1902 ("Eta gero egundainokotan lothu ginen bezperakoa baino gaitzagoa eta kasik xut-xuta ginuen bideari").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

egundainokotan 5: HerrizH 1988 ("Uste zuen egundainokotan alde bozkatuko giniola eskuina baino nahiagoko ginuelakotz"), Herr 1996-1999 3 ("Berrikitan oraino, preso atxikia zuten, baizik eta egundainokotan ETA-koen laguntzaile izana zitakeela", "Alta, Irlanda Iparraldean ere gauzak egundainokotan makurtu dira", "Bakoitxak bere gisako omenaldia egundainokotan eskainiz mundu hau hain gazterik utzi zuen argazkilari jeinutsuari"), Enbata 1998 ("Joan den astelehenean, ekainaren 29an, egundainokotan berriz hiru talde abertzaleek batean bozkatu dute, EAJ, EA eta HBk, Español Konstituzioari zin egitea baztertzeko").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

egundainokotan : DRA (todavía, siempre) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -tan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

egundaino sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Adiera mugatzeko zailtasunak

azaltzen zaila dela dio J-L. Davantek, eta P. Xarritonek argi dezakeela.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: egundoko.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS