Euskaltzaindiaren Arauak

egundu, egun(du), eguntzen. da/du ad.: gaur berandu egundu du edo da.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

egundu, egun(du), eguntzen

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS: egunean e. / EuskHizt: AS: + / HiztEn: AS: egunean e. / LurE: AS: egunean e. / ElhHizt: AS: + / EskolaHE: AS: +

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

egun sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Forma baten adiera(k)

egunero.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: eguneko: eguneko ogia.

LBeh (2014-04-03): eguneraketa 47: Elhuyar 5 (adib.: “Aldiz, zerbitzariak, Internet-hornitzaileak edo Interneten beraren azpiegitura ez dira ziurrenik hain prest egongo, haietan gauzak ez ukitzea eta eguneraketa gutxi egitea baita joera”), Berria 31 (adib.: “Hilabete horietan, segurtasun arazoak eta akats kritikoak konpontzeko eguneraketak egiten dituzte”), EiTB 3 (adib.: “Spotifyk jada badauka streaminga azken eguneraketaren ostean eta Googlen helburua aukera hori denda martxan jartzerako prest izatea da iTunesen aurkako lehia eragingarritasun handiagoz egiteko”), Jakin 3 (adib.: “Jose Mari Jimeno zenaren semeak hartua baitu lan horien edizioaren berrikusketa, eguneraketa, koordinazioa eta bultzada”), Argia 2 (adib.: “INSEEk 2006ko datuak kaleratu zituen iaz, azkeneko eguneraketa egin eta hamar urtera”), DiarioVasco 3 (adib.: “izan ere, lege aipamenak, lege eguneraketak eta abar bilatzeko erabili ohi dute”). // eguneraketa 143: Aizu 8, Argia 7, Berria 65, Deia 2, DiarioVasco 6, Euskal Herriko Agintaritza 4, EiTB 3, Elhuyar 9, Consumer, Espainiako Gobernua 5, Goiena 11, HABE, Jakin 6, Laneki 6, UEU 2, Uztarria 7.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: eguneraketa 1, Xabier Arregi (“berak deskribatzen du nola integratzen den berria dagoeneko egituratutako erdietsitakoaren arloan, berak deskribatzen du orijinalaren erorketa tradizionalaren esparrura, edo, berriro, dagoeneko-esandakoaren berragerpena, eta jatorrizkoaren eguneraketa”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es actualización / fr actualisation: Elhuyar: 1 gaurkotze, eguneratze; 2 Ling aktualizazio / Nolaerran: gaurkotze, eguneratze / Zehazki: 1 gaurkotze, eguneratze; 2 gauzatze / Labayru: gaurkotze, eguneratze, aktualizazio / Adorez5000: 1 eguneratze, gaurkotze; 2 gauzatze.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

eguneratze araua da.

Eratorri-konposatu baztertzekoa da

Baztertzekoa, aski da eguneratze arautua.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Maiztasun handia du, eta sartzekoa izan liteke. Nolanahi ere, Informatikan eguneratze dabil. Bestalde, eguneratu aditzean informatikari dagokion adiera sartu behar da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: actualizar.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

egunera(tu), eguneratzen.

Kategoria

da/du ad.

Txostenaren laburpena

cf. araua: "aktualizazio* e. eguneratze".

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eguneratze (eta eguneratze koefiziente, eguneratze-prozeso, prezio-eguneratze) 17: HezkBerEgitamua ("Eta etengabeko eguneratze hau gauza dadin beharrezko diren bitartekoak eskaintzea hain zuzen ere Administrazioari dagokio"), OrdenadoreP ("Eguneratzeak eta hobekuntzak egiten zaizkie programa horiei garatu ahala"), EHAA 1990 2 (adib.: "Eguneratze Koefizientea (EK) sartzen da Tarifa horietan"), I. Sarasola ("Euskararen eguneratze-prozeso honen ondorioz aurrera bidatuz doan hizgintza berriak ikerketa sakon eta orokor bat eskatzen du"), M. Arrue ("Zuzenbide zibilaren eguneratzea"), EUSTAT 1990 5 (adib.: "Antolamendu Estatistikoak erabilitako kontzeptu, definizio, sailkapen, kode eta nomenklaturaren egokitzapena eta eguneratzea", "Biztanleen erroldaren eguneratzea"), OroitId 1993 ("EHHA proiektuaren eguneratzea"), BAO 1994-1998 2 (adib.: "Eguneratze hori egiteko ondokoa hartuko da kontutan"), C Programazio-Lengoaia ("irakurketak+idazketak [eguneratzea]: hasiera"), EIMA 1995 ("Eta hori, prezio-eguneratzeaz gainera, lan luze samarra izan da"), Migrazioa 1997 ("migrazio-estatistikak eta hautesle-zentsuaren eguneratzea egiteko").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eguneratze : LurE, Euskalterm 5 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal actualización / actualisation formen ordainak: HiztHand: gaurkotze, eguneratze; gauzatze // ElhHizt: gaurkotze, eguneratze; aktualizazio // HiruMila: egunerapen, eguneratze, gaurkotze, eguneraketa // Casve FB: oraikotze // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG FB, PMuj DCV.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: actualización.

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

"Documentado generalmente en autores meridionales desde comienzos del s. XVIII; al Norte sólo aparece en Etcheberri de Ziburu, Axular, Harizmendi, Goyhetche e Hiribarren. La forma más antigua (y única usada por los septentrionales) es egunoro; egunero no aparece antes del s. XIX y es muy escaso en la primera mitad de éste (...). En la segunda mitad del s. XIX su uso va aumentando, alternando frecuentemente con -oro en los mismos autores, y en el s. XX casi sustituye por completo a egunoro, que sólo encontramos (y no como variante única) en D. Aguirre, Kirikiño, Lizardi, Orixe, Zaitegi, Oskillaso, Etxaniz y Berrondo (...). En DFrec hay 98 ejs. de egunero, dos de elos septentrionales, y 36 de egunoro, meridionales"

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

egunero eta eratorriak nagusi dira, 630 agerraldirekin (hauetako 400 EB-EgAs); egunoro(ko) 49 aldiz jaso da.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: egunero (98), eguneroko (7), egunerokotasun (3), egunerokotu (1); egunoro (36); AB38: egunero (19), eguneroko (35); egunoro (2), egunoroko (9); AB50: eguneroko (18), egunerokotasun (1), egunerokotu (1); egunoro (2), egunoroko (1).

Forma berri(ago)a da, baina hedatu-nagusitu dena

egunero da gaur nagusi, eta hobestekoa

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: eguneroko izlag.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: egunero (eta)... -ago .

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: izlag.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: EGUNE(RO)KO OGI, EGUNEANGO OGI. "Iguzu egun eguneroko ogia, donnez-nous aujourd'hui (Seigneur), le pain de chaque jour" H. Gure eguneko ogia iguk egun. Lç Mt 6, 11 (He, Ur (G), Samper egunoroko ogia, TB eguneko ogia, SalabBN egunian eguneko ogia, Echn eguneroko ogia, Hual egunorozko ogia; Leon hazkurrizko ogia, Ker, BiblE egun (h)onetako ogia; tbn. en Ber Trat 92r, Tt Onsa 180, El 5, CatLan 12, CatAe 4, CatSal 5, Mdg 159 egunorozko ogia; Mat 89, Gç 37, Bp I 41, FPrS 21, Mg PAb 157, UskLiB 13, CatS 14, CatR 5, CatLuz 3, Arb Igand 203, CatJauf 2 eguneko ogia; CatB 10, CatBurg 4, Ub 81, Gco I 422, Legaz 5, KIkV 46, KIkG 30, ArgiDL 13, Inza Azalp 143, Ir YKBiz 269, Osk Kurl 56, NEtx LBB 169 eguneroko ogia; Cb CatV 33, Mg PAb 159, CatAnz2 3 eguneango ogia; OA 1, Iraz 3, Añ CatAN 3, Lard 383 egunoroko ogia; Monho 72 egungo ogia; CatUlz 3 egunerozko ogie, Astar II 249, CatBus 4, CatLlo 4 egunian eguniango ogia; Bet 4, Cap (ed.1893) 4, TAV 3.2.14 (V, 1691), Urqz 31, Arz 20s, Itz Azald 65 egunean eguneango ogia, Jaur 190 egunean eguneko ogia). Egun-oroko ogiak esan nai du egunean eguneko jan-edana, ta bizitzeko behar dan guzia. Ub 161. Egunoroko ogia gorputzarenzat bezela, egunoroko ogi edo alimentu espirituala animarenzat bear [degu]. Gco I 424. Gure eguneroko ogia Eukaristia da... Inza Azalp 143. (Para expresar lo cotidiano, lo diario). [Etxe neskameak] illiti ta berzunak / dizkiz aurtigitzen, / nere bizkar ezurrak / asko minberatzen. / Au da ematen didan / egueneko [sic] ogia. Mg in VMg 107 (tbn en. Zav Fab RIEV 1907, 537 eguneko ogia). Jesu Kristoren Pasiño Santua izan bedi eguneango ogia. Añ LoraS 158. Jolas danen artean, au [zinea] izango baita zure eguneroko ogia. MAtx Gazt 59. An denboraldi bat pasa genduan, instruzioak egiñez eta ikasiz jo ta ke. Ori eguneroko ogia bezela zan guretzat. AZink 110. Onakuak eta txarraguak entzutia eguneroko ogia zan. Gerrika 92. Gure arimaren eguneroko --edo asteroko-- ogia [dugu zinema]. MEIG I 123. v. tbn. Ayesta 126. Alimento, sustento. Lantegi balioso onetatik egunoroko ogia eta alogera ateratzen zituztela. Izt C 67. Mündiaz gütietsirik, egüneko ogia bere lanaz irabazten zielarik. Ip Hil 133. Familiari egunean eguneko ogia ezin emanez lanak. Ox 202. Zelan irabaziko eban orain eguneroko ogia? Zelan bizimodua atara? Bilbao IpuiB 27. Etxez-etxe zabilan, egunean eguneko ogiaren eske. JEtchep 34. Gizonezkoak eguneroko ogia ekarri bear du etxera. MAtx Gazt 14. Nekazaritzan irabazi dau eguneroko ogia. Alzola Atalak 115. Eguneroko ogia, kostata irabazten da. EZBB I 88. Biarretik eta lurretik urten biar eban eguneroko ogiak. Gerrika 146. v. tbn. Egunean eguneko ogia: Laph 170. JE Bur 200. Eguneroko ogia: Itz Azald 115. Urruz Zer 32. Akes Ipiñ 22. NEtx LBB 8. Egunoroko ogia: BEnb NereA 100. Eguneango ogi: Zait Sof 144

adib: eguneko 1 adj. Esneaz, ogiaz eta kidekoez mintzatuz, freskoa, egun berean egina. Gustuko zuen eguneko ogiarekin gosaltzea. Gazteek galdua dute eguneko esnea hartzeko ohitura. 2 adj. Egunerokoa. Eguneko ogiaren eske daude. Seinalaturik bakoitzari bere eguneko lana eta saila.

eguneko ogi 17: Aizu, Consumer 3, HABE, Berria 6, Euskaltzaindia 2, Jakin, Erlea 2, DiarioVasco; eguneroko ogi 157: Aizu 7, Deia 2, Consumer 8, HABE, Berria 76, EiTB 13, Euskaltzaindia, Jakin 6, Karmel, Argia 39, DiarioVasco 3.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

eguneko ogia 9: Herria 2 (“Bigarren partean eguneko ogia galdatuz aitortzen dugu”), Aingeru Epaltza 2 (“Gainerako ikasleena baino puskaz luzeagoa, eguneko ogiaz egina izaten zen, gurea ez bezala, eta, denen txorizo edo txokolatearen partez, amak goizean berean frijitutako hirugihar zerra lodia izaten zuen tartean”), Marzel Etxehandi (“Gure eguneko ogi puska 350 edo 400 grama, baratzekari xehatuz, garagarrez edo oloz egin nahasketa bat margarina puxka bat astean hiru lau aldiz”), Elena Touyarou (“Ez zen sekulan bere herriko ohituren alde sutsu agertu, menturaz nehork ez baitzizkion aipatu, edo, bestela, usaia eta ohituretaz baino egunean eguneko ogiaren biltzeaz gehiago arranguratzen zen jendartean hazia izan zelako”), Joseba Urteaga (“Baina baita Errege-eguneko ogia ere, Vermot almanaka, gaztaina erreak, astearte-ihautean ez zaitez joan krepeak egingo ditugu-eta, etxeko sagardoa, eta lasto batez puztu eta leherrarazitako igelak”), Unai Iturriaga (“Gustuko zuen Dionisosek eguneko ogi eta egunkariarekin etxean gosaltzea, irratia piztuta.”), Elizen arteko Biblia (“emaguzu egunean eguneko ogia”); eguneroko ogi 52: Berria (“Espetxe barruan ere, eguneroko ogia izaten jarraitzen du torturak”), Edorta Jimenez (“Ontzi handietan halako aginduak, ziztu bizian egin beharrekoak ei zirenenak-eta, eguneroko ogi izaten ziren, aginduoi jaramon ez egiteko usadioa gaueroko salda izaten zen era berean”), Txiliku (“Jainkoarren - han Granadan, Alah izena zuen orduko jainkoak - errukia eta karitatea eskatuz lortzen zuen eguneroko ogia Maddalenek”), Jose Morales (“Izerdia aterata jango duzu eguneroko ogia”)…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa eguneroko ogi forman.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa egun sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

egun 2 sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

egun batetik bestera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

egunaz (eta egünaz) 191: B 28 (Mg PAb 2, JJMg BasEsc 5, fB Ic 4, Ur MarIl 3, Azc PB 7, Ag AL 2, Ag Kr, Echta Jos 4), G 37 (Cb Eg II, AA 6, Echag 10, It Fab 3, Izt C, Lard 3, Bil, Arr GB, PE, Zab Gabon, Bv AsL, Apaol, Ag G 2, JanEd II, Or Eus, Tx B I, Munita, And AUzta), IE 96 (E 3, Lc 3, Mat 2, EZ 7, Hm, SP 9, Gç, ES 2, Ch 3, Mih, Brtc, Monho 2, Dh 2, JesBih, Hb 6, Dv Lab, Laph 2, ChantP 4, Elzb PO 3, Zby, Elsb Fram, Jnn SBi 3, HU 4, Mdg, JE 2, Barb 5, Ox 3, Etcham 2, Iratz 10, Zerb IxtS, Mde 2, Larz, Ardoy 3, Xa Odol 2, Balad), Zu 29 (Tt 18, Mst 2, Mercy, UskLiB 2, Etch 2, Arch Fab 3, Casve Grazi), EB 1 (Mde HaurB) eta OEH beste hauek: Lç Lc 21,37: "Eta egunaz tenplean irakasten ari zen": ("tbn. egunaz HE, TB, Oteiza, Dv, Brunet y Leon"), El: "Ez egunas eta ez gaubas", Lar SAgust: "Mosolloak eta beste gau-txoriak gauz ikusten dute; eziñ ordea egunez", eta "v. tbn. Arg DevB"; egunazko 14: B 2 (JJMg BasEsc, fB Ic I), G 2 (Urruz Urz, Muj PAm), IE 9 (EZ Man II, Ax, Hb Egia 3, Elsb Fram 2, HU Zez, Xa Odol), EB 1 (Mde HaurB) eta OEH argitaratuan beste hau: "Gau erdiko Mezan [...] eta egunazkoan" Prop 1895 ap. DRA ("la referencia es incorrecta"); egunez (eta -ü-) 148: B 57 (Gamiz, DurPl, Astar II 7, Mg PAb, AB AmaE 7, A BGuzur 3, Kk Ab 4, Altuna 2, Or Tormes 7, Enb 5, Laux AB, Otx, Eguzk GizAuz, Balad, Erkiag 8, Akes Ipiña, Bilbao IpuiB 3, BEnb NereA 3), G 80 (Mb IArg I, Mg CC, AA III, Lard 6, Noe, Aran SIgn, Xe 3, Sor 2, Arr May 2, Ag G 3, Goñi 3, JanEd II 2, Or 12, Noe, Alz Ram 3, Ir YKBiz, TAg Uzt 2, EA OlBe 2, Zait Sof, SMitx Aranz 3, Balad 2, Etxde JJ 6, JAIraz Bizia, NEtx 4, Txill Let 2, Basarri, Uzt Sas 4, Anab Aprika 3, Vill Jaink 2, Salav 2, Ibiñ Virgil, Azurm HitzB), IE 6 (Balad, EZ Man I, Dh, Hb Esk, Jnn SBi, Iratz), ZuAm 4 (Egiat 3, CatLan), EB 2 (MEIG); eta OEH argitaratuan ("tbn. egunez [Lc 21,37] Ol, Arriand, Or, Ker e IBk"); egunezko 7: B 2 (Añ GGero, AB AmaE), G 4 (Inza Azalp, Or 3), IE 1 (Lç Ins).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

egunaz 25: B 3 (Euzkadi 1934, S. Muniategi 2), G 3 (Urruz, JMB, JKort Erl II), IE 7 (Eskual 1904, eta 1905 2, Nere lehen katichima, Satr, M. Sein, L. Etxezaharreta), EB 11 (J. Casenave 2, Peillen 4, Bibl-16 2, K. Ameztoi, Zahar hitz, Argia 1983) eta gau t-egunazbehin (I. Baztarrika); egunazko 1, EB (J. Casenave); egunez 61: B 6 (Ol Imit, I. Enbeita, Ker Urkiola, Onaind, Bilbao IpuiB, Zubk), G 15 (F. Mendizabal, Or, Ayalde, B. Iraola, Zubk, A. Albisu 2, Garm Inauteria 2, YAzp 2, K. Zubizarreta, Salmutegia 2, Onaind, L. Dorronsoro), IE 2 (X. Lazkoz, J. Altuna), EB 43 (A. Cazabon, A. Lertxundi, A. Sarriegi, Elhuyar, EuskararenProgr 1981 2, GAO 1990, Geografia orokorra, I. Aldabe 2, I. Olaberria, I. Urbieta, J. Agirre, J. Setien, J.A. Irigarai, J.A. Ormazabal, J.M. Iturralde, KultUrtekaria 1989, L. Dorronsoro, M. Altuna, P. Aristi, P. Sastre 2, P. Zabaleta, Saioka/4, X. Etxaniz 2, X. Gereño, X. Monasterio, X. Olarra, Zelina, Zeu zeutara, Zipristin/6 4) eta gau (e)ta egunez 2 (I. Borda, I. Albisu); egunezko 1, EB (M. Azurmendi).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

egunez : DFrec 3; egunez eta gauez : DFrec 2, HiztEn (AS), LurE (AS); egunez gabaz : DFrec 1; egunezko : DFrec 2, AB38 1, Euskalterm 10 (hauetan 1 e. migrazio, 1 e. ikusmen, ikusmen fotopiko sinonimoarekin, 1 e. egoitzak, 1 e. enuresi, 1 edadetuentzako e. zentro, adinekoentzako e. zentro eta hirugarren adinekoentzako e. zentro sinonimoekin, 1 e. jornada, 1 e. ofizio, 1e. otoitzordu); gabaz t'egunez : DFrec 1. Ez dugu aurkitu ap. AB50.

Sektore jakin bateko informazioa

egunaz : EuskHizt (adib.: "egunaz (heg. gaur batez ere egunez) lan egin"), ElhHizt (AS), Casve EF (egünaz), Lh DBF, DRA; egunazko : EuskHizt (adibideetan: "egunazko lanak"); egunez eta gauez : EuskHizt (AS), ElhHizt (AS), EskolaHE (AS), PMuj DVC (adibideetan: egunez gabez: de día y de noche; egunez ta gabez: día y noche); egunez : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, DRA, PMuj DVC; egunezko : HiruMila, Casve EF (egünezko), Lh DBF, PMuj DVC (egunezko ta gabezko otoiak) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, HaizeG BF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea

egunaz arautuaren ondoan, hau ere onartzekoa da lantaldearen ustez: a) lexiko-aldaeren arteko lehia baino areago, morfologi kontua ematen du; b) Heg.an -ez formakoa da hedatuena, eta nekez esan daiteke "berritu-aldatu" izanaren ondorio denik, hasieratik ageri baita forma hori.

Atzizkien araberako erabakiak

-z.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

egun 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Heg.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

egun 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

(halako) egun berean.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

sei urte, egunez egun, hemen berean ginela.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: diurno.

Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

egun 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Erabileremu dialektala

Heg.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: egungo idazleak.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

"egungo idazleak" (vs. "eguneko ogia")

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

egun 2 sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

egunik(-)egun 5: Ldi UO ("Orrelatsu Gazte'k / aboan irri, / du leena berritzen / egunik-egun"), Or Eus ("egunik-egun bakantzen ziran / eultzituaz larraiñetan"), Erkiag Arran ("Egunik egun, iraganiko aste batzuetan, barruak jaten erabillen susmo zitala"), NEtx Antz ("Egunik-egun, ordurik-ordu, nere bizia erretzen etorri naiz"), Onaind ap. Gazt MusIx ("Olerkariak, jakiña, ez digu egunik egun bere barne-bizitzaren edestia erasi").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

egunik(-)egun 8: L. Dorronsoro ("Eta nundik ekarri ote da ur au? Egunik-egun, mina zulotik ateratzen dutena da"), A. Irigoien ("euskaldunon artean egunik egun, asterik aste, hilerik hile, urterik urte erein izan duen ahozko hazi emankorraz gainera"), A. Zavala ("Gerra artako gertaerarik nabarmenenak egunik egun emango ditugu orain atal ontan"), P. Zelaia ("Gertakizun onek neretzat au esan nai du: Donostiko eliz-barrutiak, egunik-egun eta domund jai ospatsua "simbolo" bezela artuta, jarraituko duala mundu zabaleko Mixio guztien ardura izaten"), Hemen 1987 ("bigarrengoz, bilbotar nola arabarren forma hobea egunik egun"), M. Zalbide ("azken 8-10 urtean Hezkuntz Administrazioan egunik egun euskaraz ari den Zerbitzu bateko partaide baten ahotik"), X. Mendiguren E. ("Zertarako dugu euskal hitz eder eta esaera jatorren zerrenda, hizkuntza egunik egun ahulago ikusten baldin badugu?"), Larrak ("biar eta biar or dator oinkadatxoka ta erdi-tatarrez, egunik-egun, itzaren atzeneko txataltxoa be esateko bagarik esana izan arte").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

egunik egun : DFrec 1 (ap. SMitx IG: "egunik egun aurkituz-aurkituz joan ginen"), AB50 1 (egunik-egun, 'día a día') // Ez dugu aurkitu ap. AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

egun 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

egunez egun.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Kategoria

adlag.

Maiztasuna

g.er.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

egunka pagatua da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-kal.

Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Zub.

Forma baten adiera(k)

egun bakoitzeko.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

berrehun libera irabazten ditu egunkal.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: Ik. egunero / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. egunero, egun oroz.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ero/-oro.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-n+s-.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-sari.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

eguneko saria, jornala.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn:- / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tto.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-txo.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: egur egin, egur-ikatz, egurra eman.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: egur-belar .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

egur egin

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

eguraldi mapa.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa eskainiz: eguraldi-giro .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: EGURALDI GORRI (egualdi g. G-goi ap. Gte Erd). Problemas, dificultades, penalidades. "Izangozu orrekin egualdi gorria (G-goi)" Gte Erd 18. Gaiztoarentzat dago / egualdi gorria. Izt Po 52. Sokrate etzegoenean, bat-edo-batek zeukan egualdi gorria! Zait Plat 104. Pobriak badaukagu egoaldi gorri. Auspoa 135, 108 (ap. ELok 121). Egualdi gorriyen jabe zera zu / orrekiñ ezkontzen baza. Auspoa 116, 67 (ap. ELok 281). Egueldi gorri-gorriak ikusi zitun (AN-larr). Inza NaEsZarr 380

eguraldi gorri 1, Argia (“Teknikoki, ez da aparteko ezer liburua eta CDa argitaratzea, baina eguraldi gorria dugu…”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

eguraldi gorri 4: Iñaki Segurola 2 (“Eguraldi gorri zakarraren zeruaz beharbada (cf. ortzantz, ostots, ortzadar...)?”), Patxi Zubizarreta (“Atzo ene lau adiskide atxilotu zituen eta, Jainkoaren graziarekin, zuek eguraldi gorriagoa izango duzue...”), Pello Zabala (“Jakingo luke beste etxekoandre ilargi dontsu horrek, nondik norako martingalak dituen eta puntuan puntuko eguraldi gorri garbia ala berdotz umel trixtea egokitzen zaigun...”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta adibide gisa jasotzekoa gorri eta eguraldi formetan.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa jasotzekoa gorri 3 adieran eta eguraldi sarreran.

LB: 66 (Argia 4, Berria 38, DiarioVasco 1, EiTB 1, Elkar 1, Jakin 2, UEU 19); ETC: 110

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: eguraldi-mapa mapa del tiempo / Adorez: eguraldi mapa: mapa del tiempo / Labayru: 0 / NolaErran: 0. / Euskalterm: eguraldi-mapa (Geol.).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

isobara iz. Eguraldi mapa eta kidekoetan, atmosfera-presio bereko puntuak lotzen dituen lerroa. // eguraldi iz. Eguratsaren egoera. Ik. aro 2; denbora 6. Eguraldi ona, txarra, nahasia. Eguraldi beroa, hotza. Eguraldi ederra. Eguraldia aldatu egin du. Eguraldiaren berri eman. Eguraldi argibideak. Eguraldi gertakariak. Eguraldi mapa. || Bat-batean aldatu zen giroa eta bestelako eguraldia sortu.

Beste sarrera batean argitzekoa

adibide gisa arautua s.u. eguraldi.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzea proposatu da.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-mapa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-giro.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

eguraldi sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-toki.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

egurastu, egurats/egurastu, egurasten. da ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

egurastu, egurats, egurasten

Euskaltzaindiaren Arauak

egurastu, egurats/egurastu, egurasten. da ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

egurastu, egurats, egurasten

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-gile/-gin

Euskaltzaindiaren Arauak

h. egurgile.

Euskara batuan hobestekoa

Ik. egurgile

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-gile/-gin

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gintza.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

egurgilea.

Euskaltzaindiaren Arauak

1 Ipar. eta Naf. adlag. 'egur bila'. 2 iz. 'egurra bilatzea'. 3 iz. 'egur-pila'.

Forma batek ez d(it)uen adiera(k)

1. egur bila(keta); 2. egur-pila