Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Oraingoz bakarra aski da

Ik. ehunetatik.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: EHUNEZKO. De tela. Ez dot ez eunezko ez miesazko izararik biar. Mg PAb 66. Yanziten daben eunezko amituak adierazoten dau yudeguak Yesukristori aurpegia estalduteko imini eutsen zapia. Añ EL2 98. Buruan geienetan ez dakar txapelik, / eunezko praka zarrak, urratuz beterik. AB AmaE 217. Eunezko polainak. "De tela". EAEg 8-1-1937, 756. Uda-atzenean eunezko manta bat eta jipoia (eunezko txaketia) jantzita garo ebaiten. And AUzta 65. Oia eunezko tapa / edo mantarekin. FEtxeb 185.

adib: ehun2 1 iz. Edozein hari edo zuntz mota ehunduz egiten den ekaia. Ik. oihal. Artilezko, lihozko ehuna. Ehun lodia, mehea. Ehun latzezko zatia. Ehunezko jantzia. Ehun fabrika baten jabe zen. Kapak ez dira, dakidanez, ehunez egiten, oihalez baizik.

ehunezko 14: Consumer (“ehunezko janzkera”), Berria 11 (“ehunezko poltsak”), EiTB (“ehunezko luxuzko formatuan kaleratuko da lana”), Laneki (“ehunezko euskarria”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ehunezko 9: Irene Aldasoro 5, Ibon Uribarri, Iñaki Iñurrieta, Gotzon Garate, Irene Aldasoro.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-zko bukaera duten orain arte araututako guztiei tratamendu bera emateko berraztertzeko eskatuko zaio erredakzio-taldeari. Orain beirazko, berinazko, kristalezko, urrezko, zilarrezko… sarrera dira EHn, altzairuzko, metalezko… azpisarrera; eta brontzezko, burdinazko, aluminiozko, zurezko, egurrezko… adibide. EHLk urrezko eta zilarrezko sarrera gisa jasotzekoak direla uste du (adiera automatikoa baino gehiago jasotzen dituelako), baina besteek maila berean joan beharko luketela.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ehungailu 5, GAO 1999 (zerrenda batean: "Trigamo Mg-3 Ehungailua / Exacta Remallosak 118937 eta 98053 / Rigual Ehungailua 1519 / Galgako Dubied Ehungailua 296786 eta 443766").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ehungailu : AB38 2 (telar), HiztEn (ehunak ehotzeko tresna) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ehungailu : ElhHizt ([máquina] tejedora), HiruMila (máquina tejedora) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-gailu.

Kategoria

iz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-garren.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: ehun(gintzarako) kalamu; zuntzetarako kalamu: Cannabis sativa var.; ehun(gintzarako) linu; zuntz-linu: Linum ussitatissimum var. Vulgare.

Jatorrizko forma

ehungintza, ehun-fabrika

OEHko datuak [laburduren azalpena]

e(h)unka da formarik zahar, hedatu (euskalki guztietan agertu da) eta erabiliena, 61 ager.ekin: B 3 (Añ GGero, Azc PB); G 25 (Lar SAgust, Mb IArg I-II, Sor Bar, Tx, Or Eus, Goñi, Ldi IL, Or Mi, Or SCruz, Basarri, JAIraz Bizia, Or QA, Lek SClar, Munita); IE-ZuAM 25 (Dh, Gy, Hb Esk, Dv LEd, Jnn SBi, Laph, HU Zez, Dv Lab, Elsb Fram, JE Bur, Zub, Mde Pr, Zerb Azk, Casve SGrazi); EB 8 (MEIG); e(h)undaka 22 aldiz jaso da, berriagoa da, eta Hegoaldekoa: B 9 (AB AmaE, Ag Kr, Kk Ab II, Alzola Atalak); G 11 (Ldi BB, SMitx Aranz, Ldi IL, Or Mi, Vill Jaink, Etxde JJ); (IE-ZuAM 0); EB 2 (MEIG)

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

e(h)undaka nagusitu da, 46 ager.ekin, batez ere EB-EgAs-etan (38 ager.); Bko 3 eta Gko 5 dira besteak; e(h)unka 20 aldiz agertu da (B: 0; G: 3; IE: 3; EB: 8; EgAs: 6)

Txostenak eskainiko duen informazioa behar da

-ka soila da sistemaz erregularra (cf. dozenaka, milaka, etab.); baina ikus ehunka/ehundaka formen erabilerak

Atzizki jakin batzuen bidezko eratorriak

-ka zenb.ekin

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

ehun(da)ka mila pezeta

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

Ord. Chilopoda.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. ea (1 eta 2).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

eiakula, eiakulatzen.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

i/j/y bokal artean (ik. Maileg 37).

Aditz-erregimena

du ad.

Jakite-arloak

Biol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 38 (Argia 8, Berria 14, , EiTB 3, Elkar 4, Consumer 1, Laneki 2, UEU 6); ETC 198

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: eiakulazio iz. eyaculación, eiakulazio goiztiar eyaculación precoz / Adorez: eiakulazio iz. eyaculación / Labayru: 0 / NolaErran: 0 / Euskalterm: eiakulazio, eiakulazio goiztiar (4, Med.)

eiakulatu du ad. Biol. Likido organiko bat, bereziki esperma, indarrez isuri.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Lehendik araututako eiakulatu formarekin batera jasotzekoa, Biol. markarekin.

Jakite-arloak

Biol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

SM Zirik (“Orbe eibartar bertsolariaren agotik”, “eibartar gaztia”), Basarri (“Eibartar anai aztu-eziñak”), MEIG III (“San Martin eibartar idazle langilearena”).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

La Cruz 1934 (“Gazi-gezak zirala ta, Eibar-tar baten esana andik”), SM Eztenk (“gure eibartar ate-zain jatorrak”), Alt Eib (“Eibartar goragarriena”), B. Azpiri (“Armerito eibartar nobilleroa”), Deia 1998 (“Eibartar gazteok”), SM (“eibartar zaarrentzat”, “eibartar zar baten iritzian”), I. Murua (“Eibartar saltzaile batek”), F. Ibargutxi (“eibartar merkatariaren biografia”), Elgoibarren 1993 (“Andoni Ansola eibartarra”, “Eduardo Aranburu eibartarra”), Gerra zibila (”Gaspar Alvarez komunista eibartarra”), Esaizu/DBH (“J. Antonio Mogel eibartarra”).

Onomastika batzordeak argitzekoa

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: eihar (...); astigar (...): Acer sp.; eihar frantses: Acer monspessulanum; eihar italiar: Acer opalus.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

IEan ihar(tu) (82 ager.ekin) eta eihar(tu) (47rekin) azaldu dira; EBan ihar(tu) 14 aldiz jaso da; HMkoak igar(tu) (250 ager.), eta iger(tu) (B: 8; G: 1) dira.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eihar(tu) IEan (4) eta EBan (4) bakarrik azaldu da; igar(tu) batez ere G da (13 ager.; Bko 2, IEko 2 eta EBko 6 testutan ere agertu da); ihar(tu) da EBko forma nagusia (18 ager.; Gko 3tan ere jaso da); iger(tu) hirutan azaldu da (horietako bi Bkoak dira).

Jatorrizko forma

ei(h)ar, ik. ihar [ihar hobestekoa da]

Jatorrizko forma

eihar [ez da bestea bezain gomendarri], ihar

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. h. ihar.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. ihar

Kategoria

1. izond; 2. iz. (53.9: Acer monspessulanum, Acer opulifolium #mdash# ik. Izendegia)

OEHko datuak [laburduren azalpena]

"La forma eihera, que aparece ya en Oihenart, está mejor documentada que eihara"

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eihera (+ eiherazain, eiherazaingo) da forma nagusia, 18 ager.ekin (IE: 9; EB: 9); iharazain behin jaso da (R.M.Azkueren EY I)

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

AB38: eihara 2, eihera 2; AB50: eihera 2; HiztEn-LurEn: eihera, eiheramen, eiherazain; Euskalterm: eihera, eiherazain

Jatorrizko forma

errota, eihera

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. 'errota'.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: eihera-harri .

Sinonimoa(k)

sin. errota

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuak bildu dituen 6 testuinguruak ondoko sarretan"> eiheramen 2 (D. Béhéty GH 1929: "Egünetik egünila eiheramen saldua goiti bazuan"; Herr ap. DRA: "Jinko hunaren eiherako errotak batx ari dira eiheramenaren ehaiten"); eiheramenkan 1 (Eskual 1908: "Badügü gure herrian, phika habia bat eginduraz eta iraipenez pare gabia. Jaun Susprefetaraki anaie bezala dena, eiheramenkan ebilten zeikün denboratik hunat, aize eta erauntsi gaitz guzier bühürtü da" #mdash# ap. DRA); ehoaldi 2 (Or Eus: "Eiotaldi bat gaitu nai igartuz labean"; eta Zub, 'jipoia' adierakoa: "Ze zigorrada, ze eho-aldia eman zakoten zaharo ukaldika!"); ehotze (Ker ElizG: "Nire gorputz osoaren eioteak" #mdash# ap. DRA); testuetako lekukotasunik gabeak dira beste sarrerak: eiherakari ("Quantité de grains que l'on fait moudre au moulin pour la provision de la semaine" H. v. eiherazu); eiheraldi ([BN ap. A; Foix ap. Lh], eiharaldi [BN-baig ap. A], iharaldi [Dv]. "Grain qu'on envoie au moulin; farine qui en revient" Dv. "Molienda, cantidad de grano que se envía al molino para moler" A. v. eiheramen); eiherazu ("Ihara zuia [BN], la mesure, la quantité de grain que l'on porte chaque semaine au moulin" H v. eiherakari); ehokari ([B ap. A] "Molienda" A.); ehotara ("[Hb], quantité de grain qu'on fait moudre pour la provision de la semaine" Lh); errotaldi (1 "Turno que se hace al molino para llevar grano" A; 2 "[V, Sal], molienda, grano que se lleva al molino" A).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EEBS corpusean ez da jaso [eihara-/eihera-, eiho-, eho- edo errota-] + [-aldi] osaerakorik; ezta eiheramen eta gisakorik ere.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG corpusean aurkitu dira (2007-04-02) eiheraldi 1, Herria 2002-11-07 ("Zonbatek ez dugu ezagutu Xalbat ibiltzen zelarik etxez etxe bere mando eta astoekin eiheraldiaren eremaiten bere irri goxoarekin"); eta eho-aldi 1, M. Oronoz ('zafraldia, jipoia' #mdash# "Azken eho-aldi bat komisarioak eman ondotik, korlean buruz buru egiten dut, bertze kideen erdian, Jean eta Robert-ekin"); ez da aurkitu eihera-aldi edo eihara- formarik; ezta eiho-aldi/eihoaldi, eihotaldi, ehoaldi, ehotaldi edo eiheramen edo errotaldi formarik ere. // Google bilatzaileak (2007-04-02) ez du aurkitu, testuetan, ez eiheraldi eta ez eihera aldi formarik; ehoaldi bat aurkitu du, BAO 2002 ("... Punta Sollana aldean Itxitako Ehoaldi Planta bat jartzeko"), eta ehotaldi 2: NAO 1999 ("Produkzio bitartekoak: [...] Ebakigailuak, birringailuak, eho-makinak. Ehotaldi- eta bereizketa-instalazioak. Nahasteko ekipoak"); Bilbaoport ("ehotaldia eta olio birfinketarako planta martxan jartzeari esker izan duten hazkundea"); ez du aurkitu eiho- osaerakorik, ezta eihara edo eiheramen eta errotaldi formarik ere.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eiheramen : HiztEn (Z eiherara eramaten den ale-kopurua), LurE (eiherara eramaten den ale kopurua).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

HiztHand: ehotze, ehoketa; EuskHizt: eiheramen; ElhHizt: ehoaldi, ehoketa, eiheramen; HiruMila: ehoaldi, ehoketa, ehotze, eiheramen; EskolaHE: eiheramen; HaizeG BF: ehodura, eiharaldi, eiharamen; Casve EF: ehodüra, ehotza, eiheramen; Lh DBF: ehodura, ehotaldi, ehotza, eiherakari, eiheraldi, eiheramen, errotaldi; DRA: ehodura, ehotza, eiharaldi, eiharamen, errotaldi; PMuj DVC: eialdi, eiaraldi, eieraldi, eieramen, eio-aldi, eiot-aldi, errotaldi // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal molienda / mouture formen ordainak hiztegietan: HiztHand: ehotze, ehoketa; ElhHizt: 1 ehoketa, ehotze; 2 ehotze-garai // HiruMila: 1 (acción de moler) ehoketa, ehotze; 2 (cantidad a moler) erraldi, eiheramen; 3 (época de moler) ehotaro, ehotaldi; 4 (maquilla, pago por la molienda) laka, eho-sari // Casve FE: (action) ehaite; (résultat) eiheramen; (salaire) laka // HaizeG FB: ehodura, (action) eiharaldi, ehotza, (prix) eho-sari, laka // PMuj DCV: 1 (acc. de moler) eio-aldi, eialdi, eiaraldi, errot-aldi, eiot-aldi; 2 (porción molida) egokari, eoki, eiari; 3 (maquilla, pago por la molienda) laka, eo-sari, eio-sari; (cobrar la molienda): lakatu; 4 (molienda semanal) astekari, astari; 5 (temporada de moler) eiotaro, eiotaldi, eio-aldi; 6 (molimiento, cansancio, molestia) neke, neke-aldi, akidura, alamen // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Zub.

Forma baten adiera(k)

eiherara eramaten den ale-kopurua.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: eiherazain: Callionymus sp. eta Nepa cinerea; eiherazain handi: Callionymus lyra; eiherazain pikart: Callionymus maculatus; eiherazain txiki: Callionymus reticulatus.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Zub.

Forma baten adiera(k)

ederra.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ki.

Kategoria

adlag.

Jakite-arloak

Zub.

Forma baten adiera(k)

ederki.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. irlandar.

Euskaltzaindiaren Arauak

EArauak 38: Irlanda / Eire; irlandar / eiretar; Dublin; dublindar.

Atzizkien araberako erabakiak

-tar.

Euskaltzaindiaren Arauak

haur horrek aitaren eitea du; haurrak eite handia du aitarekin.

Euskaltzaindiaren Arauak

ejerzito* e. armada, gudaroste.

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

ik. armada, gudaroste

Jatorrizko forma

materia, ekai

Forma batek ez d(it)uen adiera(k)

gaia, materia

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

euskarak ez du behin ere erabili orain artean hain ekai gora eta zailik

Jatorrizko forma

ekaina

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: ekaitz-txori (eta, onartzekoa balitz, ekaitz-ahate ); eta adibide gisa: ekaitz-haizea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-te.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

ekaitz-garaia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "ekaiztsu".

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-tz+ts-.

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze/-pen.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ekarkin 1: Eguzk GizAuz ("Langilleai bear besteko alogera emoteko lagin, garatzak irabazi ezpa-dagie, ta ori agintariak zerga andiegiz zapaltzen dabezalako nai lanaren ekarkiñak merkeegi salduazoten dautsezalako ba da, ori dagien agintari txarrak langilleetzaz be errudun dira").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ekarkin 2, UZEI Historia/1: "Mendebaldean irauten duten elementu erromatarren eta ekarkin germaniar berrien arteko sintesia egin ahal izan zen"; "Aldian aldiko uholdeak medio (lehenengoa Ekainean, bigarrena Abuztuan), ibarreko lurrak urez estaltzen dira eta uretorriaren ekarkinez ongarriztatzen".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ekarkin : AB38 1, Euskalterm 2 ('aporte' eta 'aportación' adierekin). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

Administrazioan: ekarkin : AgAld hitz-bilduma (aportación). Ez dugu aurkitu ap. AdminEL, HezkAdmin, LurraldeAntol, AdminMila, EurItune.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ekarkin : EuskHizt, HiruMila (eta AS: ekarkin gordina). Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Zerrenda osagarriak

PFGZ: "1) Ekarpen; 2) Ekarkin: Aportación".

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-kin/-pen.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Arau orokorraren salbuespen onartzekoa

onartzekoa da, nahiz sistemaz kanpokoa den osaeraz (cf. emankor)

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-kor salbuespenezkoa

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

Euskaltzaindiaren Arauak

ekarrarazi, ekarraraz, ekarrarazten. dio ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

ekarrarazi, ekarraraz, ekarrarazten