OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan elite 1, markatua, Lab Y ("Onetarako Gwalarn-ek gazte aukerakoak, "elite" bat bereganatu bear zituan").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

elite (eta elite-kutsu) 26, horietan 2, markatuak: SM ("Kultur maila guziak probetxugarritzat zituen, zein élitearena hala populuarena, eta euskal literaturak guziak behar zituen"), Vill ("Beste hitzez esanik, euskal literatura "elite" batentzat gelditu da eta orduan herriaren bide zabala erdarak hartu du"); Hitz 1974 ("Orain, kapitalistek, herririk gabeko "elite" honek, beste erresuma edo herri batetan inbertituko ditu bere kapitalak"), Onaind ("Au egin zuen orduko talde #mdash#elite#mdash# autatu ark, guda aurreko azken urteetan batez ere"), UZEI ("Hiztunak gogorki kontrajartzen direnean, edo- ta superestratuzko hizkuntza hori elite batena besterik ez denean, ordea, superestratua, denboraldi batez halako eragina izan ondoan, erabat gal daiteke bertan, maileguak-eta utziz"), Egin 1982 ("Herri honek ez duena nahi izan, ez duena nahi zera da, elite batek oratutako kultura hartzea populartzat"), LMuj ("Euskal Herriko elite "konprometituenak" ez dute euskara museoan ikusi nahi, kalean sendo eta mardul baino"), Amatiño ("Egoera horretan nekez sortu zitekeen emakumeen arteko eliterik"), M. Gartzia ("Eliteei buruzko teorian, Mayo eta Paretoren artean adostasuna dago"), Jauntxoak 2 ("Donostiako diru-iturri oparoa merkatalgoa zelako, biztanleria guztiak merkataritzaren eliteen alde jokatzen zuela ematen du", "Elitearen adierazpen garbiena zen Gran Casinoak kontutan izango zuen herri xumea: herri-jaiak babestuko zituen, su artifizialen erakustaldiak antolatuko"), I. Irazabalbeitia ("Unibertsitateari elite-kutsua kendu nahi zaio hein batean bederen"), J.A. Leizaola ("Tolerantziak ez daki elitea zer den"), Gerra zibila ("guztiz bestelakoa izan da elite politikoak gai horren inguruan izandako jokabidea"), Islam-a ("Ostiraletako otoitza dela eta, meskitak mendebaldearen, bertako aberatsen eta mendebaldeak kutsatutako elite nazionalaren kontrako protesta sozial nahiz politikoaren adierazgarri dira"), J. Garzia ("Elitearen etsenpluaz gabeturik, jende xehea errimarik gabeko borroka molde arruntagoetara itzuliko zen pixkanaka"), Emakunde 1996 ("Gorputza zaintzeko zaletasuna itxurak egiteko gogoak sortu zuen eta elitekoen artean hasi zen indarra hartzen"), Suetena Belfasten ("Inor gutxi atxilotu dute SASeko eliteko indarrek; hil asko"), Emakumeak eta feminismoa ("Honek, itxuraz, zerikusirik badu eliteko familiek beren interes materialen onerako beharrezkoa duten ondasunen kontzentrazioa eta oinordetzako transmisioarekin"); // kirolariez: Getxoberri 1998 2 ("Nazioarteko III. Padel Txapelketak-Julio Alegria Sariak munduko kirol honetako elitea bilduko du irailaren 28tik urriaren 4ra arte Neguriko Jolasetako instalakuntzetan", "beste aukera bat aurkezten zaio Yahairari munduko elitearen artean egon ahal izateko"), A. Iribar ("Andoaindarrak onartu egin digu eliteko edo goi mailako atleten artean dopina dagoela"), Ikastola 1992 ("Bartzelonako Olinpiadak prestatzeko dirutza handiak gastatu dira eliteko kirolariekin"), Egunk 1997 2 ("Proba Euskaldun Sarikoa izaki, Elite eta Sub-23 mailako txirrindulariek hartuko dute parte", "09:30etan irtengo dira Elite eta Sub-23 mailako txirrindulariak"), I. Mugika ("oso entrenatuta dauden edo elitekoak diren kirolariek...").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

elite : DFrec 8, AB38 1, AB50 6, HiztEn, Euskalterm 2 // Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

elite : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Casve EF, DRA, Lh DBF, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal élite / élite formen ordainak: elite : HiztHand - ElhHizt - HiruMila; hauta : HaizeG FB, Casve FE (haütü), PMuj DCV (auta); hoberenak : HaizeG FB, Casve FE (hoberen), PMuj DCV (oberena); gain , pikain, onena : HaizeG FB, PMuj DCV // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du.

Kategoria

iz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 45 (Argia 6, Berria 3, DiarioVasco 1, EiTB 10, Elkar 7, Consumer 4, Jakin 1); ETC 196

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: elixir iz. elixir / Adorez: elixir iz. elixir / Labayru: elixir (es-eus)/ NolaErran: elixir élixir; élixir de longue vie bizia luzatzeko elixira; élixir d'amour amodio elixirra. // Euskalterm: elixir (TN da Merkat.).

Erdaretako formak

es elixir / fr élixir: Elhuyar: elixir / Adorez: elixir / Labayru: elixir / NolaErran: elixir.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Nazioartekoa da, eta jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: eliz(-)atari 25: B 3 (Ag AL: "Aitz-barrengo eliz-atarian, Portunek eta prankotar batek eztabaidaren bat izan dabela", "eliz-atarian izandako muturketa orretan, zeiñen alde erabagiko zenduke?", "Aitzbarrengo eliz-atarian"), G 20 (Mb IArg 2: "Eliz atarian jaso zinduenaren ezpañez eskatu zenion Jangoikoari bere bataioa", "Bataitu behar zuten beste anitz beraren begira zeuden Eliz atarian"; Ag G 2: "Eliz atarian daude", "eliz-ataria liburu, bederatziurren, errosario, kutun, gurutze ta Antonio donearen irudi saltzallez ornitua"; Lab EEguna:"ixopoarekin zai egongo zaik eliz atarian"; NEtx 7, adib.: "Protatxi ta biok eliz atarian geunden", "beste andratxo batzuekin eliz-atadian itzen bat trukatuko zuen"; Lard 5, adib.: "Eliz-atarian idi, ari, eta usoak sakrifizioetarako saltzen", "Eliz-atarian astotxotik jatsi zan"; Anab Poli: "Eliz-atarian jende puska bat bildu zitzaion"; Etxde 2: "mutilla azaldu zan eliz-atarian", "gizonezkoak sailletan bildurik eliz-atarian, solasian ziarduten meza-ezkilla jo zai"), EB 2 (MEIG: "Bertsolariak berak ere, zergatik ez dira berriz saiatzen, eliz-atarian eta kalean?", "Han zeuden, bada, eliz-atarian zutik Oteizaren apostoluak"); elizatari G 3 (AA: "besteak Elizatarian bertan"; A Ardi: "Bizkortxo elizbarrutik elizatarira joanez", "meza nagusi-ondorean, elizaurrean naiz elizatarian, (...) igandero biltzen dira"); eleisa atai B 2 (Mg CO: "Nok ikusi eikezan penitente ferboroso aek eleisa ataijan", "ez gaitezala gu agertu eleisa ataijan soñoko eten ta lutuzkauakaz"); eleixa atai B 1 (Ur MarIl: "eldurik Eleixa ataira ezin pausurik egin eban aurrera"); eliz-atariratu G 1 (Etxde JJ: "mezaren lenen kanpairako Mattin eliz-atariratu zen").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eleiz atari EB 1 (P. Unzueta: "diskoetxeek ez zuten eleiz atarira joan beharrik izan abenduko azken edizioan bezala"); eleiz-atadi 1 (Jaukol Ipui "Itziar'ko Andre Mari'ren eleiz-atadira eldu zan"); eliz(-)atari 12: G 8 (A. Zavala: "Bañan gero, eliz atarian, gazte oiek atzeneko bertso bat botatzeko eskatu zioten"; K. Agirre 2: "Elizara datozeneri arrera egiteko, Eliz-atarian edo egoten al-gera?", "Meza bukatuta, Eliz-atarian alkarrizketan gelditzen al-dira?"; J.M. Bergara 2: "Eliz-atariak iru arkupe aundi, marmol beltzezkoak dauzka", "Eliz-atari bikain ontan bost irudi mardul dituzu"; S. Aranbarri 2: "eliz-atariko arkudia", "Eliz-atarian, apaiz-laguntzaille taldea, mojatxoen ongille aundia zan"; B. Aierbe: "bertso-papera pranko saldu genduan, eliz-atarian jarrita, misioetako denboran"); EB 4 (Gasteiz: "dorreen otoitza eta eliz atarien irrifar ederra geratzen dira"; J.L. Lizundia: "bertan izan ginenean, eliz ataria eta plazattoa almendro garauez beterik egoen"; MAtx: "Eliza, eliz-ataria, alberga, erromeria eta abar ere komunikabide izan dira nonnahi"; Txill: "eliz-atarian "silbote norteño" apur entzuten baldin bada"); eliz-atai 1 (SM Zirik: "Mutikua eleizatik urten zanian, onela asi zan eliz-ataian: -Mekaguen tal, eta aitxiaren egin"); elizatari 4, EB-EgAs (JMB: "orra nun topatzen duan Elizatarian emaztea"; Hizkuntza/OHO 2: "Aipatzekotan, elizataria eta bolatokia aipatu behar dira", "Duela gutxi berritu dute elizataria"; SEIE: "Portada erromanikoen hainbat elementu elizatariko horman sartuak agertzen dira").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eliz-atari : DFrec 1, AB50 1; eliz atari : Euskalterm 1; eliza-atari : AB50 1. Ez dugu aurkitu ap. AB38, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

eliz atari : HiruMila, Lur EG/CE (AS: eliza atari), Lur EF/FE (AS), DRA (eliz-atari), PMuj DVC (eliz-atari). Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

LBeh (2014-04-03): eliz atari 55: Berria 12 (adib.: “Nahiz eta ibilbideko leku nagusia dorrea izan, eliz atari eraberritua bitxi historiko eta kulturala da”), EiTB (“Baina Jesusen Konpainiaren eliza bere eredua baino politagoa da batez ere eliz ataria, alboko nabea, abside handia eta kupula kontutan hartzen baditugu”), Jakin (“Etsita ikusi nuen Arratzun; are etsituago Foruan, bi leku horietako eliz atarian berarekin egoteko aukera izan bainuen, labur bada ere”), Argia 2 (adib.: “Guardia Zibila etorri zen eta hartu zuen kalea; jendea kalean eta ni eliz atarian”), DiarioVasco 39 (adib.: “Ondoren, haur jolasak izango dira eliz atarian eta ondoren, urtero legez, Azpeitiko eta Besaingo pilotarien arteko partidak ikusi ahal izango dira”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: eliz(-)atari 74: Berria 6 (adib.: “atzo ere, eliz atarian elkartu ziren Xabier Arzalluz, EBBko lehendakari ohia, Joseba Egibar GBBko lehendakaria eta Joxe Joan Gonzalez Txabarri Gipuzkoako ahaldun nagusia, alderdiaren urtemuga ospatzera”), Koldo Biguri 17 (adib.: “Apaizak zaratagatik jiratu eta jende mutua ikusi zuen eliz atarian bildua”), Patziku Perurena 5 (adib.: “Lehengo batean, ordea, uztaren hamaikan, lehengusuttiki baten hiletara joan eta, hire irrifar xaloa sumatu ote nuen iruditu zitzaidanan eliz atarian”), Bernardo Atxaga 4 (adib.: “Eliz atarian, leku desertu eta antzinako hartan, gaztetxo talde bat azaldu zen behingoan, hutsetik sortuta bezala”), Pako Aristi 4 (adib.: “Gaur egungo ia kilometro erdi luzeko barradera hori ez zegoelarik, esaten zuten haizeak uhin aparra kaleetan barru samarrera bultzatzen zuela, batzuetan elizataria ere kresalaz igurtziz”), Anjel Lertxundi 4 (adib.: “Arratsaldero bezala, gizonezko bat eliz aurreko burdinazko atetzarra ixten ari zen, drogazaleek gaua eliz atarian pasa ez zezaten”), Txillardegi 4 (adib.: “Eta San Bizente eliz atari pareko "Korreopia" sagardotegiraino joan naiz, Ikatz kaleko izkinan”), Felipe Juaristi 3 (adib.: “Ikusiak zituen lehendik ere italiarrak Amsterdameko eliz atarietan, Genovako eta Veneziako merkatariak bizi ziren karriketan”), Pello Lizarralde 3 (adib.: “Mantelina goratu duen istantean saguzar baten itzalak zeharkatu dio aurpegia eliz atarian geratua den andre zaharrari”), Juan Luis Zabala 2 (“Euria hasten badu, berriz, aterpe zabala dugu eliz atariko teilatupe irekian”), Asisko Frantzizko 2 (“Eta eliz atariko harmailetan beste eskaleen artean limosna eskatzen zuen frantsesez”), Pello Zabala 2 (adib.: “Hemen, Arantzazun, orduantxe hasi du elurra, eta ezin zuen lurrik txuritu, apostolu eliz-atarikoei, oxta-oxta ari zitzaien bibotea kokots gainean txuritu-ez-txuritu”), Koro Navarro 2 (“Sekulako jendetza zegoen eliz atarian”), Karlos Linazasoro 2 (adib.: “Debekatua dut eliz atarietan eskatzea”), Anjel Lertxundi 2 (adib.: “Eliz atarian korruan dabiltzan ume kantariek hotsen beste interpretazio bat egin dute”), Elena Touyarou (“ni eliz atarian utzi ninduen”), Jokin Urain (“Eliz atarian esertzen ginen neguko eguzki izpiak harrapatzeko”), Fernando Morillo (“Amaia eliz atariko eskaileretan zegoen eserita”), Bat-bateko bertsolaritza (“Berez herri txikietako berritsukeriak edo eliz atariko lehia barregarriak baino ez ziren jardunei kantuaren gradua ematen zitzaien, eta ospe handia”), Joan Mari irigoien (“Esana nion nik Montseri ez nuela eliz atarian luzaroan zain egon nahi”), Andoni Egaña (“Beste teoriko batek, ahozkotasunaren erakusgarri gorentzat Asturiasko eliz-atari bateko argazkia ekarri zigun”), Bego Montorio (“eliz ataritik hilerriraino jo ohi zuten”), Joxemari Urteaga (“aitaren egin eta eliz atarirako bidea hartu zuen, kaxa atera baino lehen”), Pako Aristi (“Jeronimo bera ere tanatoriotik ekarri dute, eta eliz atarian itxoin diogu gizon taldeak”), Harkaitz Cano (“Eliz-atarian jartzen zen senarra”), Juan Kruz Igerabide (“bi txalapartari aritu ziren eliz atarian, ezkonberrien omenez”), Ramon Saizarbitoria (“elizkizunen ondoren eliz atarian doluminak ematean gizon ona eta abertzale fina zela esan zidan hainbat jenderen aurrean”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es pórtico de iglesia / fr portique d’eglise: Elhuyar: elizpe, elizate, eliz atari / Nolaerran: kalostrape / Zehazki: eliz atari, elizpe / Labayru: elizpe, elizaurre, elizate, elizatari, zimitorio, apiriku / Adorez5000: eliz atari.

adib: eliza 5 iz. (Hitz elkartuetan, lehen osagai gisa). Ik. elizatorra; elizbide; elizgizon... Eliz urtearen aldiak. Halere, hildakoan eliz lurrik ez zaio ukatu. Eliz liburuen irakurle saiatua. Eliza-dorreari bueltaka dabiltzan elaiak. Eliz atarira irten dira hizketan aritzeko.

eliz atari 77: Deia, Elkar 2, Berria 17, EiTB 2, Jakin, Karmel 2, Argia 3, DiarioVasco 49; eliza(-)atari 31: Berria 14, EiTB 8, Argia 3, DiarioVasco 6.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

eliz atari 73: Berria 5, Koldo Biguri 17, Patziku Perurena 5, Bernardo Atxaga 4, Pako Aristi 4, Anjel Lertxundi 4, Txillardegi 4, Felipe Juaristi 3, Pello Lizarralde 3, Juan Luis Zabala 2, Asisko Frantzizko 2, Pello Zabala, Koro Navarro, karlos Linazasoro…; eliza atari 16: Berria 4, Elena Touyarou 6, Jokin Urain, Pello Salaburu, Aingeru Epaltza, Hasier Etxeberria, Txiliku, Joxemari Urteaga.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

Lantaldeak 2004an proposatua, “hainbat adiera ditu, lekuka” oharrarekin, eta euskaltzainek erabakia: “Erabakia (2007-04-19/20): "kendu lerroa eta ez aipatu beste adibiderik".”

Eratorri-konposatu berri onartzekoa da, lehiakidearekin batera

Hedatua eta onartzekoa. Adierak zehaztu gabe proposatu da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Osoko bilkura aztertzen ari da une honetan forma hau.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

eliza sarrerari dagokion azpisarrera.

Adiera mugatzeko zailtasunak

hainbat adiera ditu, lekuka.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

eliz-guraso 3, G: Gazt MusIx ("Platonek ere sakonki eragin zion Fray Luisen gogamenari, naiz artez, naiz Kikeronen, platoniar berrien eta Eliz-Gurasoen bitartez"); Berron Kijote ("Santo Tomas batzuk, edo-ta beste eliz-guraso zenbait, ba dirala esango dute"); Zait Plat ("Platon'engandik asi ta eladetar Eliz-Guraso azkenerainoko idazleen artean barreiaturik ageri da Pitagora'ren oldozpenen urrezko autsa").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eliz guraso 2: Zait ("Alatz onen gora andia Eliz guraso guziak aipatzen dute"); K. Mujika ("Eliz Gurasoei oso atsegin egin zitzaien beste gaia, Bataioa Exodoarekin lotzea izan zen"); eliz-guraso 3: Aita Martin ("Baña baietz erabagiko dogu, eleiz-gurasuai entzunda"); I. Baztarrika ("Gehienak Bibliatik eta Eliz-gurasoen liburuetatik artuak"); A. Apaolaza ("Eliz-gurasoek alderdi au sarri ikutu dute").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

elizako guraso : DFrec; HiztEn, LurE (AS #mdash# eta elizaren g . AS s.u. eliza); elizguraso : Euskalterm. Ez dugu aurkitu ap. AB38; AB50.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Or MB: Eliz-Aita (719, 1047); Elizako Guraso (950), Elizguraso (936) // Vill Jesukr: Elizako Guraso (58: "Elizako Gurasoek musu illuna jarri zieten liburu oiei [Apokryphuei]"; 60: "Elizako Guraso direnen izkribuetan"); Vill Eliza: Elizako Guraso (23 ager.), Elizaren G. (2 ager.), Eliz-G. (ager. 1); Vill KFedea: Elizako G. (14 ager.), Elizaren G. Apostoliko (ager. 1), Eliz G. (3 ager.) // Ker: Eliz-guraso apostolikuak, Bilbo, 1975 // KBidea 1975: Eliz Guraso (579: Gaien aurkibidea, 568: Hiztegia); Elizako guraso (217: "Elizako guraso deitzen zaie idazle horiei") // HarBiz 69: "Idazle horiek deituak dira "Elizaren Aitak", Gregorio, Anbroxio, Joani Krizoztomo, Agustin..." // ErlijHizt/2: eliz(ako) guraso(ak).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

eliz-guraso : PMuj DVC; Elizako Aitak (edo Gurasoak): EuskHizt (adib.); Elizako Aitak : Casve EF (adib.); Elizako guraso : ElhHizt (AS); EskolaHE (AS); DRA (adib., Or). Ez dugu aurkitu ap. HiruMila; Lur EG/CE eta EF/FE; XarHizt; HaizeG BF; Lh DBF.

Zerrenda osagarriak

Katal: Elizgurasoak: Padres de la Iglesia.

Grafia bikoitzak

Sin. Elizako guraso.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-guraso.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

eliza sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ELIZ-KANTA Canto litúrgico. * Eliz-kantak neri eragin malkoetaz oroitzean. Or Aitork 285. Lurdes koartoetako lanak egiten zebillen, eliz-kanta alai bat kantatuz. TxGarm BordaB 15. Mezaren laburpena lehenbizi, euskaraz eta latinez, eta elizkantak. MEIG II 95. (v. tbn. III 88).

LB: 7; EPG: 1; ETC: 25.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0; Adorez: eliz kantak: cánticos religiosos; Labayru: 0.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

kanta 2 iz. (Hitz elkartuetan, bigarren osagai gisa). Eliz kantak (Ik. kantika). Hernaniko eguberri kanta batean. Herri kanta ederrak. Ermita zaharrean hil kantak entzuten ziren. Gudu kanta. Maite kanta ezti bat. Eztei kanta. Artzain kantak. || Virgilioren unai kantak eta alor kantak.

Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta azpisarrera gisa proposatua.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa eliza eta kanta sarreretan.

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

AS gisa gehituz: eliza-besta , eliza nagusi, eliz atari, eliza-txori , elizaz, Eliz Guraso .

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS: eliza-gizon / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. elizgizon.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Lematizazio-saio batean jasoak: a) 'eliza' adierakoak: eliza na(g)usi (eta eleiza/elexa n.) 36: B 4 (Astar II 2, Ag Kr, Erkiag Arran), G 17 (GavS, Izt C 7, Aran SIgn 2, Bv AsL 2, Ag G, Lab EEguna, SMitx Aranz, Anab Poli, Berron Kijote), IE 11 (EZ Man II, SP Phil, Lg II, Hb Esk, Laph 3, Ardoy SFran 2, StPierre 2); eliz nagusi (eta eleiz n.) 13: G 12 (Ub 2, Bv AsL 2, Arr May, Ag G, NEtx Nola 6), EB 1 (Osk Kurl); eliz-na(g)usi (eta eleiz-n.) 9, G (Zab Gabon, Bv AsL 2, Inza Azalp, Jaukol Biozk 3, Etxde JJ, NEtx LBB); eliza-na(g)usi 11: G 2 (Izt C, Bv AsL), IE 9 (Lg II 2, JE Ber 3, Zerb 2, Ardoy SFran 2); b) 'apaiz' adierakoak: eliz-nagusi 4, G (Mb IArg I 3, adib.: "Eliz-nagusi jaunen lan andia arindu naiez", Goñi: "Obispo eta gañerako eliz-nagusiak"); eliznagusi 1 (A Ardi: "Azpeitiko eliznagusia") // testuinguru batzuk: Astar II: "Elexa nagusi, edo Parrokijan"; Ag G: "Oñatiko eleiza nagusira"; Erkiag Arran: "Goizeko bederatzietan eliza nagusian meza bat izaten da"; GavS: "Azkoitiko Eleiza Nagusian"; Izt C: "Erri bereko Eliza nagusiaren Epistola aldeko orman"; Aran SIgn: "Ama-Birjiñaren eliza nagusieneko kapillan"; Bv AsL: "Predikatzen du Franziskok Asisko eliza nagusian txit frutu onarekin", Ag Kr: "batzuk eliza nagusira, beste batzuk talai-etxera ta Antiguako", Lab EEguna: "Zokondoan Eliza nagusia", SMitx Aranz: "Euskal-Eliza Nagusia"; Berron Kijote: "Eliza Nagusiko barne-atarira joan nintzan"; EZ Man II: "Baionako eliza nausiko,Kalonge teologari", SP Phil: "Erroman, Iondone Petriren eliza nausian", Lg II: "[Erromako] Andre-dena Mariako eliza nausi ederrean", Hb Esk: "Eliza nausia da osoki ederra", Laph: "Azpeitiako Eliza nausian", Ardoy SFran: "Iruñeko eliza nagusian", StPierre: "Obra gaitzak egin zituen hor, bere gaztelua eta eliza nausi bat", "horko eliza nausi miragarria". / Eta OEH argitaratuan gainera: Ezale: "Baionako eliza nagosian"; Prop 1906: "Nagpourko katedrale edo eliza nausiren lehen aldiko zabalmena edo kontsekrazionea"; StPierre: "Sosegu handienean dago Limburg, ixil ixila bere eliza nausi ederraren oinetan"; Ldi RIEV: "Eliza Nagusiko atarpetik barrena" // Ub: "Nork egiñak eta ifiniak dira iru Eleiz nagusienak? San Pedrok"; "[Titok] errerazi zuan [Jerusalengo] Tenploa edo Eleiz nagusia"; Bv AsL: "Igandetan juan oi zan Franzisko Asisko eliz nagusira"; Arr May: "Adana deritzan erriko Eliz nagusiko Arcediano egiñ zuten"; Ag G: "Oñatiko eleiz nagusian daukagu gure Aita"; NEtx Nola: "Debako Andre Mariaren Jasoerako Eliz Nagusian"; Osk Kurl: "Bi eliz nagusi ta hanitz kapera zauden Arrigorrietan" // "Zab Gabon: "Baionako eliz-nagusiko zuzelekuan"; Bv AsL: "Vatikano deritzan munduko eliz-nagusia"; Inza Azalp: "Iruñako Eliz-nagusi edo Katedralean"; Jaukol Biozk: "etxe pilla bat alkarren gainka eleiz-nagusi ondoan"; Etxde JJ: "Batikanoko eliz-nagusian"; NEtx LBB: "Mendi oñean zauden seaska txuria, arrizko mirari da zure eliz-nausia". // Eta OEH argitaratuan gainera EE: "Eleiz-nagusia edo Katedrala" // Izt C: "Tolosako Erria Santa Mariako Eliza-nagusia", Bv AsL: "Kataneoko Pedro, Eliza-nagusiko, katedraleko, kanonigu batek", Ardoy SFran: "San Marken Eliza-nagusi xoragarria", Lg II: "Beauvais deithzen den hiriko eliza-nausian", Zerb IxtS: "Bordeleko roman moldeko eliza-nausi ederrak", JE Ber: "Baionako eliza-nausiak daukan erdiko egoitegia", "Erromako eliza-nausiarenaren aldean ttipia litake", "Iruñako eliza-nausia", Ardoy SFran: "Iruñeko Eliza-Nausian", Zerb Azk: "Bordeleko eliza-nausiko dorreak". / Eta OEH argitaratuan IPrad EEs: "Eleiznaguiya eta bakartegiyetako eleizak ere bikañak ditu [Azkoitiyak]" // Ik. gainera OEH argitaratuan testuingururik gabeko aipamen hauek: Garit Usand, Eguzk RIEV, Inzag RIEV.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eliza-nausi (eta eleiza/elexa-nagusi) 3: B 2 (F. Zenarruzabeitia: "Egunero jauretxean (eleiza-nagusian) zuekin izan nazanean"; E. Gorostiaga: "Elexa-nagusira goxetik eldu zan"), Zu 1 (Etxahun Iruri: "Lizarrako eliza-nausin"); eliz nagusi 3: B 1 (V. Lasuen: "Zamorako Eliz Nagusira"), EgAs 2 (DV 1981, adib.: "erri ontako Pedro Deuna Apostoluaren eliz nagusian"); eliza nagusi 2: B 1 (EMeza: "Itzok, diru-toki ondoan esan ebazan Jesus'ek, Eliza nagusian irakasten ziarduan artean"), EB 1 (Egin 1986: "Egitarau osoa Andra Mariaren Eliza Nagusian burutuko da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eleiz nagusi : DFrec 2; eliz nagusi : DFrec 1, AB50 30 (20 'parroquia' eta 10 'iglesia parroquial' itzuliak); eliza nagusi : DFrec 4, AB50 4 ('parroquia').

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

eliz nagusi (eta eliz-nagusi): PMuj DVC (catedral), eta eliz-nagusiko (catedralicio), eliz-nagusigo (prelatura eclesiástica), eliz-nagusitza (jerarquia eclesiástica); eliza nagusi : EuskHizt (adib.), ElhHizt (AS: '1 Catedral, 2 Basílica, 3 Iglesia mayor, iglesia parroquial'); eliza nausi : HaizeG BF (cathédrale); elizanausia : PMuj DVC (iglesia parroquial) // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-nagusi.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

eliza sarrerari dagokion azpisarrera.

Maiztasuna

g.g.er.

Forma baten adiera(k)

parrokia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zain.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

sakristaua.

Euskaltzaindiaren Arauak

pl.

Numeroa

pluralean erabiltzen da beti

Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. elizguraso.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: elizako guraso / HiztEn: AS: elizako guraso / LurE: AS / ElhHizt: AS: elizako guraso / EskolaHE: AS

Sinonimoa(k)

Sin. eliz guraso.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

guraso sarreran eskain liteke azpisarrera gisa.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Esapideei dagokien sistematika

hartu: -ak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-alde.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Forma baten adiera(k)

elizkoia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: EZ Man ("Gorputza elizaratzean"), Mb IArg ("Askotan ta maiz elizaratzea"), LE Kop ("Ama humearéki / elizaratuzé / ixíl, humíl ta pobréki"), Aran SIgn ("Jai-egun andietan elizaratzeko bear zituzten soñeko ta arroparik apaiñenak"), Echta Jos ("Mundakako gizadi guztia elizaratu zan egun orretan"), Ag G ("Gogamen bat zerabillen elizara ezkero, ta eziñ zuan bere burutik kendu"), Lek AEF ("Etxe ontako etxekoandria / zaldiz da Elizaratzen"), Or Eus ("Estu ta larri Elizara da [apaiza] / non duan arao-liburu"), Mde Pr ("Ezkunt'egüna heltü zenian, aitetamak eta alaba elizalatü ziren"), Erkiag Arran ("Urtea joan baiño leen eleizaratu naiendunan, [...] Bikario zaarrarengandik ezkon-buztarria artuaz"), Basarri ("Eleizaratu gabe ez gendun / ez goiz eta ez arratsik").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

elizaratu 7: JBDei 1921 ("Elizaratu ziranean Oraa "Parroko" Jaunak garailari guzik bat banaka besarkatu zituan"), I. Ormaetxebarria ("baserritarrok berotasun geiago nai izaten badegu ere, Donostia'ko kaletarrentzat egoki baitzan urteroko sarrera eresia abestuaz eta bein eleizara ezkero, Aita Donostiren abesti ezaguna"), J.M. Apalategi ("Epistola entzuten gauden denboran, beste bost bat lagun kanpotik elizaratu dira"), Tom Sawyer/1 ("Eliz sarreran han egon ziren, irrifarre eta faltsukeria, azkeneko andereñoa elizaratu arte"), Euzko Deya 1937 ("Bigaramunean, apezak, elizaratzean, han aurkitu zituen, aldare nagusian, paztilla antzeko, gauza beltz batzu; auntzaren gorotzak baitziren"), Herr 1962 ("Gero prosesionea elizaratu da"), E. Bustintza ("Eta arein zaratetara eliz-zaiña beingoan elizaratu zan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

elizaratu : EuskHizt (1627), DRA // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ratu osaerako hainbat forma libre-automatikoak dira; horietakoa dirudi honek.

Euskaltzaindiaren Arauak

'Bizkaiko lur zabaleko herria'.

Forma baten adiera(k)

Bizkaiko lur zabaleko herria

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS: eliz atorra / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: AS: eliz atorra / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-atorra.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

alba.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

elizatxo 2: Unai Brea (“herritarrek elizatxoa paratu zuten”), Allande Sokarros (“bere harizti ederretik eta elizatxotik haste"). // elizatxo 42.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: elizatxo 27: Asisko Frantzizko 14, Edorta Jimenez 3, Iñaki Mendiguren, Koldo Biguri, Piarres Aintziart, Bernardo Atxaga, Txillardegi, Josu Zabaleta, Oskar Arana, Jon Muñoz, Anjel Lertxundi, Pako Aristi.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

def: ermita iz. Kapera edo elizatxoa, gehienetan herrigunetik at egoten dena. Ik. baseliza. Ama Birjinaren ermita bat. Ermita-zaintzailea. Basoan ermiten aitzakian egin ohi diren gazteen batzarretan. // kapera 3 iz. Aldare bakarreko elizatxoa. Ik. ermita. Sokorriko kaperan. Kapera bat altxatu. Larhun puntan ez zen kapera txiki bat, baina eliza gotor bat. Kaperako ezkila-dorre polita. // adib: eregi du ad. Bizk. Eraiki. Elizatxo bat eregi. // arroztegi 1 iz. Arrotzak eta eskaleak doan hartzen zituen etxea. Elizatxo bat egokitu zuten arroztegi moduan.

Eratorri-konposatu isiltzekoa da

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-txo osaerako librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibidea da lehendik eta aski izan liteke. Komeni da eliza sarreran ere jasotzea.

Atzizkien araberako erabakiak

-txo

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

Adibide gisa mantentzekoa eliza sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: adib.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabat ezabatzekoa da elizaz azpisarrera, elizaz ezkondu azpisarrera egitea proposatu delako. (2021-11-23).

Atzizkien araberako erabakiak

-z.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

eliza sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

elizaz ezkonduak; elizaz Arratzukoa da baserria, herriz Mendatakoa.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa eliza eta ezkondu sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zale.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

elizkoia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

eliz-batzar G 2 (Aran SIgn, Inza Azalp); eliz(-)batzarre nagusi 3 (Inza Azalp). Ik. OEH argitaratuan gainera: elesbatzar Ur BulaAl; eliz-batzarre Or QA.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eleiz(-)batzar 3: B 3 (I. Ormaetxebarria, Karmel 1971, Santuen bizitza laburrak); eliz(-)batzar 7: G 5 (A. Elustondo, M.M. Zubiaga, J. Yurre 2, J. Bergaretxe), EB 2 (Agenda 1990, Jesusen jarraitzaile 1985); elizbatzar 3: B 1 (J.A. Goiria), EB 2 (J.L. Arriaga).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eliz batzorde 2: AB50 (comisión parroquial). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Sektore jakin bateko informazioa

Ez dugu aurkitu Erlijio hiztegian.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

eliz-batzar : PMuj DVC (1 sínodo, concilio; 2 Asamblea Eclesial; 3 Eliz-batzar Nagusi = Concilio Ecuménico); eliz-batzarreko : PMuj DVC (conciliar). Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-batzar.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

kontzilioa.

Forma baten adiera(k)

elizako bidea, garai batean gorpuak hileta-elizkizunera eramateko erabili ohi zena, etab.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

eliz-bira 1, IE (Mde Pr: "Elizkizun berriak ez ditugu onartu nahi, Gabonetako jolas bat bezala baizik ez direlako, baina gure elizkizun zaharrak, matutiñak, meza, bezpera eta eliz-bira latiñez izan nahi ditugu, lehen ziren legez"); elizbira 1, G (Lab EEguna "Nik ere sakristira joan bearko det elizbirako gertutzea"); Ik. OEH argitaratuan, gainera, elizbira 2 (RIEV 1907 "Aste santuko elizbira ikusgarriak"; A EY I: "Kaxa-ganean San Pedroren irudi bizi bat erabilten eben, elizbiran") eta eliz-bira 1 (Eguzk RIEV 1927 "Apezak eliz-bira ori ez bezate egin").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

elizbira G 6: Goazen Lourdes'a 3 ("Elizbirak bakarrik dira erromes guztientzat ta ordu jakiñetan eginbearreko elizkizunak", "Lauterdietan Aldareko Jaunarekin Elizbira asten da" eta argizari-elizbira: "Badu oraindik Lourdes'ek beste zerbait askoz ukigarriagoa, Argizari-Elizbira"); AEmil AMGazt 2 ("Zer adierazten du Garbikunde egunez egin oi dan Elizbirak?", "Geure neke ta lan guztiak ongi artzeko asmoz eta Kristo Gure Jaunarekin bat-bat eginda izan bear gera Elizbira ortan"); Aste Santua 1983 ("Irudiz eta keiñuz aberats dugu gau onetako elizkizuna: illunpea, argia, sua, argizariak, pazko-zuzia, elizbira, pazko-deia, irakurgaiak"); eleiz(-)bira 2, Onaind ("Karmen'go Amaren egunean, Larra'n bertan burutu bear ziran baldintza biok, arratsaldeko eleiz-birara etorriaz (...) eleiz biran, gizonezkoak gurutzearen atzetik ibilliko ziran, abadeak prailleakaz naste ta andrazkoak onein ostean"); eliz-bira 1, Lab TOE ("Emengo kale-bira, konparsa talde, agerketa ta baita ere eliz-bira-prozezioak Teatroaren ernemin ta aziak dira").

Sektore jakin bateko informazioa

Or MB: eliz-bira 4 (312, 359, 855, 856), elizbira 4 (313, 314, 459, 515).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eliz bira : AB38 1; elizbira : HiztEn; Euskalterm 1 (= elizinguru). Ez dugu aurkitu ap. DFrec; AB50; LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

elizbira : ElhHizt; HiruMila; DRA; PMuj DVC (eliz-bira; eta elizbira-antzera, elizbira-antzeko, elizbira-lako, eliz-birako, eliz-biran, eliz-biraz); elizbirada : DRA; PMuj DVC (eliz-birada); eliz-bireda : DRA. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt; EskolaHE; Lur EG/CE eta EF/FE; XarHizt; Casve EF; HaizeG BF; Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-bira.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

prozesioa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

1 erretore-etxea; 2 eliza eraikin gisa hartua.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS: eliz-inguru.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-inguru.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

prozesioa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

hiletak.

Euskaltzaindiaren Arauak

Bizk.

Erabileremu dialektala

Bizk.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

3 izlag.: Mb IArg I (“Eliztar euskaldun jaunak”), A Ardi (“eliztar jainkozale aiek”), Mg PAb (“elestar nekazarijak”).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Euzkadi (“Eliztar epelak”), Argia (“Nere eliztar baten bear eta premiya txukatu ta estaltzen zebillela”, “nere eliztar sendi arretan zabaldu zuana”), K. Agirre (“Eliztar ezaguera?”), Goazen Lourdes’a (“eliztar zintzoak”), J. Yurre (“Eliztar guztiak”), J. Gaztañaga (“gure arteko eliztar eta erritar zenbait ikusi izan ditugun eran”), L. Egia (“eliztar guztiekin elkartuago”), I. Baztarrika (“Eliza eta eliztar diranez”), E. Muxika (“eliztar guztiek”), J. Arregi (“Eliztar Dogmatika”), Jesusen jarraitzaile 1985 (“ Garrantzizkoa da eliztar guztiei aurreko igandean ongi adieraztea”), M. Altuna (“eliztar guztiak harriturik geratu ziren”), Basarri (“eliztar guzien artean”), Mintzo eta kantu (“Eta eliztar izanez Jesukristori jarraitzeak bizira darama”, “Gure herriko Elizarentzat eta eliztar bakoitzarentzat ze irakaspen du Inaziok?”), X. Amuriza (“haren gorpua eliztar asaldatuek ez profanatzeko”), JA. G. de Cortazar (“eliztar bakoitza”), Muskiz AHA (“eliztar batek oparitua”), MAtx (“eliztar guztientzat gotzainburu izateko gairik”), E. Agirretxe (“ eliztar batzuek aldizka mamitsu elkarrizketatzea oso mesedegarri dute”), P. Iztueta (“honek ez duela izan behar indibidualista, baizik eta eliztarra”), J. Intxausti (“lehenengo urteak [1956-64] askoz eliztarrago agertzen zaizkigu”), B. Gerra (“bakean uzten zien eliztarrai eren ondasunak antolatzen eta banatzen”), Ir Lapur (“Bartolome Aitari bere eliztarrak atsegiña erakusten zioten”), JG. Etxebarria (“bere ardurapeko eliztarrak eskolatzea”), A. Artola (“Egun ortan alkartzen ziran eliztarrak”), ST. Rekalde (“iñoiz ez dira izan eliztarrak”), UZEI (“eliztarrak nahiz zibilak”), F. Beobide (“Zelan sartu barriro eliztarrak autortza bidean?”), J. Maia (“eliztarrak gogolarritzen”), E. Bustintza (“Eliztarrak abadearen asmo onari ederto eretxi eutsoen”), M. Altuna (“haserre gorriz ekin zien eliztarrei”), E. Muxika (“eliztarrek kantuaren bidez elizkizunetan eskuarteaz kezkaturik bizi ziran apaizek”), BoletinObSS (“apaizek eta eliztarrek”), MI. Astiazarain (“dirutan lortzen ziren limosnez eta eliztarrek eta jainkozaleek eskainitako gari, gaztainondo eta intxaurrondoez egingo zen”), DNoticias (“parte hartuko du eliztarrekin batera”), Jesusen (“eliztarren onerako”), A. Zelaieta (“Bizkaiko eliztarren hirugarren gotzaina”), Anai elkarte bat (“eliztarren dohaineko zerbitzua”), Euzko Deya (“eliztarren agoan”), etab.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Jatorrizko forma

elkar, elgar, alkar [elkar hobestekoa da]

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: elkar aditu , elkar-aditze, elkar hartu , elkar-hartze, elkar-jotze .

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

aditu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

elkar sarrerari dagokion azpisarrera.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aditu 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: convenir.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Esapideei dagokien sistematika

hartu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

elkar sarrerari dagokion azpisarrera.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

hartu sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ELKAR JO. a) Entrechocar, chocar uno con otro. "Chocar, pegar" BeraLzM. "Otoek elgar jo dute (BN-lab)" Gte Erd 182. Arriak zatitu ta alkar joten dabe. Añ EL1 205s. Elkar jotzen zuten [gau illunaren erdian]. Lard 130. Guraizak legez gelditu baga alkar ioten. A BeinB 67. Agiñak alkar joten. Kk Ab I 66. Ekiñaren ekiñez aitzurrez elkar jo. Or Eus 275. Bide-bazterreko berrora inguratu behar izan zuen arin, elkar jotzeari ozta itzur egiñaz. Mde Pr 100. v. tbn. Berron Kijote 147. Alkar j.: Otx 137. Bilbao IpuiB 271. Juntarse; encontrarse. Bitzuok alkar yota ogeta amairu guztiak. Zav Fab RIEV 1907, 91. Bi azanz-gilek ['vocales'] elgar yoitez. Arch Gram 22. Eta onela, guziak elkar jorik, bideari jarraitu zitzaiozkan. Lard 28. Goitiko ileek eta beheitikoek elkar jotzearekin. Dv Lab 246. Cardoneroko eta Lobregateko urek elgar joiten duten tokitik hurbil. Laph 40. Alkar joko degula / nundik edo andik. Tx B 80. Gure bizitzako bidean alkar jo diagu. Etxde JJ 125. Ia erri osoak alkar jo eban Santiyago egun atako Meza Nagusian Eleizean. Bilbao IpuiB 236. Hortzek elkar jotzen duten ala ez. MEIG VI 99. Nonbait elkar joko duten lerroak. MEIG IX 31. v. tbn. Alkar jo: Or Eus 29. EgutAr 7-6-1959 (ap. DRA). NEtx LBB 14. Tocarse. Nos sabeleekin, nos albuakin alkar ez joko, bai joko neska ta mutil. fB Olg 67. Luze luze dagoz beiaren ganean eta gorputzak alkar joten, eta oiñak oiñakaz bere bai. Erkiag BatB 190. b) Pegarse, luchar. Alkar joten dabe [eskola-mutilak]. Añ LoraS 95. Alkar joten ibilli zirala. Kk Ab I 45. Burrukazale ziranekin alkar-joten eta muturka ibiltea. Erkiag BatB 24. c) (alkar V-arr-gip). Ref.: A; Iz ArOñ (alkarreas). "Cotejar" A. "Comparar" Iz ArOñ. Alkar yo egun bateko utsak bestekoakaz. Añ EL2 84. Iakitun bikainenak [...] Platonekin alderatu ta alkar io ditugu. Zait Plat 81. Oratirekin alkar jo bageneza [Fray Luis]. Gazt MusIx 68

adib: barrabas 1 adj. Oso bihurria. Ik. barraban. Gizon barrabasa. Mutil barrabas batzuk alde guztietara begira zebiltzan, ukondoaz elkar jota.

elkar jo 238: Deia, Elhuyar, Consumer, HABE, Berria 145, EiTB 81, Argia 4, Laneki 2, Erlea, DiarioVasco.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

elkar jo 243: Berria, Xabier Amuriza, Elizen arteko Biblia, Anton Garikano, Lopez de Arana, Karlos Zabala, Iñaki Mendiguren, Joanes Urkixo, Fernando Rey, Patxi Iturritegi…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa elkar sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa elkar sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

elkar sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: elkar hartze / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

oinarria/eratorriak.

Esapideei dagokien sistematika

-hartze.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

elkar sarrerari dagokion azpisarrera.

Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. elkar-maitakuntza.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ELKAR-MAITASUN. Amor mutuo. Gazte giñala lotu ginduan / alkar-maitasunak. Jaukol Biozk 72. Alkar-maitasuna beti ere etxe baten zorion oñarri da. Etxde JJ 71. Alkar-maitasun barik be ez dau / munduan iñoiz bakerik. BEnb NereA 38. Etzuten egiaren, ederraren eta elkar-maitasunaren egarririk. Zait Plat 15. Txerriak daukaten alkar maitasuna! And AUzta 107. Ezagunak ditugu zuen elkar-maitasuna eta aren eriotz-bidea. Berron Kijote 150

Ez dugu aurkitu elkar maitasun formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

elkar(-)maitasun 19: Asisko Frantzizko 15 (“Honek hurbiltasuna, elkar maitasuna, anai ardura baino ere gehiago ama-ardura nabari du; Frantziskok anai Leoni agertzen dion etxekotasunak ederki erakusten du nola lagundu behar zaion atsekabean nahiz ilunpean dagoenari”), Elizen arteko Biblia 3 (“Kristau-askatasuna elkar maitasunerako”), Imanol Unzurrunzaga (“Batean aginte irrikaren uztarripean menderaturik aurkitzen dira printzeak eta nazioak; bestean elkar maitasunean eta elkarren zerbitzuan gobernariek aholku ematen dute eta azpikoek men egiten dute”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Osaerak zalantza sortzen du

franko erabilia da (idazle onak tarteko direla); baina egokiagotzat dauzka lantaldeak elkarren(ganako), elkarrekiko maitasun sintagmak.

Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta adibide gisa jasotzekoa.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa jasotzekoa maitasun sarreran.