50535 emaitza bilaketarentzat - [14751 - 14800] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
izond.
Zub.
zikina.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. Izendegia: endibia: Cichorium intybus var. Foliosum.
ez dugu aurkitu OEH eta EEBSko corpusetan.
endibia : HiztEn, LurE, Euskalterm 4. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.
Banaketa eta kontsumoko hiztegian: endibia .
endibia : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
NekHizt.
iz.
Cichorium intybus var. Foliosum.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:20 | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
Biol.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2007-05-31 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EOh |
- [E103]: "gehitu endogamia".
- [E116]: forma berria da hau ere; eta, berez, hurrengo itzulirako uztekoa (nazioartekoa da, eta ez luke arazo berezirik, alde horretatik)".
- Erabakia: Erabakia (2007-05-31): "endogamia".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh46 | 2024-01-16 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
LB 46 (Argia 7, Berria 13, Deia 2, , Elhuyar 3, Elkar 6, Erlea 2, Euskaltzaindia 4, Jakin 4, UEU 5); ETC 177
Elhuyar: endogamiko izond. (Biol.) endogámico, -a monarkia endogamikoa: monarquía endogámica / Adorez: 0 / Labayru: endogamiko 1 adj. Biol. endogámico -ca / NolaErran: 0. / Euskalterm: 0.
endogamia 1 iz. Jatorri, arraza, komunitate edo gizarte maila bereko kideen arteko ezkontza. Odolkidetasunak eta endogamiak ahuldutako sasi-aristokrazia leinu baten azken alea. / 2 iz. Ahaidetasun estua duten izakien arteko ugalketa sexuala. Endogamiak galtzeko bidean jartzen ditu animalia asko. / 3 iz. Norberaren talde edo erakundekoak ez direnak ez onartzeko jarrera. Politikariek endogamiaren arriskua izaten dute.
Erabilia eta jasotzekoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
izond.
Biol. eta Geol.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:27 | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
HezkAdmin: endocrino.
izond.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
iz.
Med.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh30 | 2024-01-16 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
LB 30 (Berria 7, Elhuyar 8, Consumer 5, Laneki 2, UEU 8); ETC 204
Elhuyar: endometrio iz. (Anat.) endometrio / Adorez: 0 / Labayru: endometrio 1 iz. Anat. endometrio / NolaErran: 0. / Euskalterm: endometrio (Med. termino onartua).
Erabilia eta jasotzekoa, dagokion markarekin.
anat.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:20 | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
g.er.
alkatea.
- [E109]: "endore iz. g.er. 'alkatea'".
- [E208]: "endore: honi nahitaez Zah. erantsi beharko zaio".
- [E116]: "lantaldeak "g.er." markarekin proposatu du, eta hala dagokio OEHko oharraren arabera: "Aparece en Refranes y Sentencias, y su uso se ve revitalizado en el s. XX por autores meridionales, sin duda como sustituto de un préstamo claro como alkate. En DFrec hay 4 ejs.". Hor aipatzen diren idazleak, RSenaz gainera: Tx. Agirre, J.B. Ayerbe, Gabriel Manterola, J.B. Eguzkitza, Joseba Altuna, A.M. Labayen, N. Etxaniz, Inozenzio Munita, J. Mirande. XX. mendeko corpusean badira beste batzuk: Euzkadi 1930, EAEg 1936 (7 aldiz), G. Barandiaran (3 aldiz), Ataño. Gaurko prosaren corpusean ikusi ditudanak, azkenik, metahizkuntzakoak dira. Zuek esan markaren bat erantsi behar zaion, eta zein: segurua da Heg. dela, baina Zah. ere bai?".
- Erabakia: Erabakia (2007-05-31): "endore iz. Zah. 'alkatea'".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z7:HBL | 2014-07-22 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
LBeh (2014-04-03): endorfina 57: Elhuyar 16 (adib.: Are gehiago, ustezko analgesikoa sartu aurretik ere behatu zuten parte-hartzaileak endorfinak askatzen hasi zirela), Consumer 21 (adib.: Frogatua dagoenez, azukre-kontsumoak ongizate-sentsazioa sortarazten duen endorfinen liberazioa estimulatzen duenez, pertsona batzuek gozoetarako erakarpen bizia nozitzen dute), Berria 8 (adib.: Kirola egin: tentsio fisikoa deskargatzen laguntzen digu, kirolaren ondorioz sortzen zaizkigun endorfinak lasaigarri naturalak dira eta), EiTB (Adituen arabera, izpi ultramoreak hartzean gorputzak endorfinak kanporatzen ditu eta horrek ongi sentiarazten gaitu), Jakin (dopamina, serotonina, noradrenalina, endorfinak, besteak beste), Argia 10 (adib.: Gure gorputzak endorfinak aska ditzake, besteak beste, sexu harremanetan, min handia dugunean, janari batzuk ahoratzean (txokolatea, esaterako) eta ariketa fisikoa egiterakoan).
EPG: endorfina 9: Berria 2 (adib.: Jotzen zaituztenean, gorputzak endorfina pila askatzen du, estres handia dela eta), Xabier Mendiguren Elizegi 4 (adib.: Endorfinengatik da hori.), Luis Elberdin 2 (adib.: Plazer ematen du, autoestimua hobetzen du, bikotekideen arteko lotura sendotzen du eta endorfinak askatzen laguntzen du), Xabier Olarra (Lepoa moztu eta handik 8 segundora, endorfinak askatzen dira; oinazerik gabe hiltzen da animalia).
BerriaEL2013: -.
es endorfina / fr endorphine: Elhuyar: endorfina / Nolaerran: - / Zehazki: endorfina / Labayru: - / Adorez5000: -.
Nazioarteko forma da, eta onartzekoa.
iz.
Biokim.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu ez OEHn, ez EEBSn.
endosagarri : HiztEn, Euskalterm 2 (hauetan 1 efektu e. = agindurako efektu); endosapetu : AB38 1; endosatu : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 3 (hauetan 2 letra e.); endosatzaile : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 1 (endosu-hartzaile sinonimoarekin); endosu : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 1; endosu-hartzaile : Euskalterm 1 // eta gainera 'endosar' itzulitako ordainez eman : AB50 1.
endosagarri : HiruMila (endosable), ElhHizt (endosable); endosaketa : HiruMila (endosamiento); endosakizun : PMuj DVC (endosable); endosatari : HiruMila (ik. endosuhartzaile); endosatu : HiruMila (endosar, endosado), ElhHizt (endosar), Lur EF/FE (endosser); endosatzaile : HiruMila (endosante), ElhHizt (endosante); endosu-hartzaile : HiruMila (endosatario), PMuj DVC (endosatario); endosu : HiruMila (endoso), ElhHizt (endoso), PMuj DVC (contenta, endoso: com.); eta PMuj DVC: endo-email (endosador), endos-emate (??): endose // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.
Erdal endosar, endose / endosser, endos formen ordainak: HiruMila: endosatu / endoso; endosu // ElhHizt: 1 (ecom.) endosatu; 2 (fig.) egokitu, -arazi / endoso: endosu // Lur EG/CE: leporatu /ø // Lur EF/FE: nork bere gain hartu / ø // Casve FE: (vêtement) jauntsi, soinean ezarri; (responsabilité) bere bizkar hartü, bere gain hartü; (signature) irazagütü, izenpetü / ø // HaizeG FB: (vêtement) jauntzi, soinean eraman; (responsabilité) bere gain hartu / sinadura // T-L LBF: (vêtement) soinean eman, jauntzi; (responsabilité) bere gain hartu / ø // PMuj DCV: 1 (ceder a favor de otro) eman, beste(ren)ganatu; 2 (trasladar, transmitir) leporatu, gaiñeratu, irauli, eratxiki / ø // gainera: es endosable: endosagarri: HiruMila, ElhHizt // es endosado: endosatu: HiruMila // es endosamiento: endosaketa: HiruMila // es endosante: endosatzaile: HiruMila, ElhHizt; endosu-emaile: ElhHizt; irazagüle: Casve FE // es endosatorio: endosu-hartzaile: HiruMila, ElhHizt // Ez ditugu aurkitu ap. XarHizt, Azkue Aurkibidea.
HezkAdmin: endosar.
endosa, endosatzen.
du ad.
Finantz.
- [E210]: "gehitzeko: endosatzaile, endosu-hartzaile. Familia osatzeko, halakoak behar".
- [E116]: "endosatu onartzeak berez bezala irekitzen dio atea endosatzaile eratorriari; baina lantaldeak ikusi gabeko forma berria da hau ere, eta itxaron dezake hurrengo itzuliko txanda iritsi arte (adieraz, anbiguoa dirudi, delako finantza-eragiketaren emailea nahiz hartzailea adieraz ditzakeenez: cf. mailegatzaile bezalakoak). Gainera, eragiketa horren adierazlea argitu beharko genuke lehenik, endosu-hartzaile bezalako bat onartzeko: AUk ontzat ematen du endosu, baina lantaldea ez dago nonbait hain seguru, eta frantsesezko endos / endossement formak aipatu ditu, baldintza minimoa beteko lukeen mailegurik ez dagoela iradokiz bezala. Nire ustez, aski dugu oraingoz endosatu aditza jasotzea, bestelakoak hurrengo itzulirako utziz".
- Erabakia: Erabakia (2007-05-31): "endosatu, endosa, endosatzen. du ad. Finantz.". eta "endosu iz. Finantz.".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh63 | 2020-07-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu endosatzaile formarik.
endosatzaile 63: Deustuko Unibertsitatea 57 (Ezinbesteak hamabost egunetik gora irauten badu ukandunak bere endosatzaileari ezinbestearen berri eman dionetik zenbatzen hasita, atzerabidezko akzioak egikaritu ahal izango dira, protestorik edo horren baliobesteko adierazpenik egin behar izan gabe, nahiz eta komunikazio hori egin aurkezpen epea amaitu aurretik), Elkar (Beraz hark bazekien (eta Emmak berak baino hobeto) ordainduko haien historia luzea, txikerrak hasieran, endosatzaile gisa askotariko izenak zeramatzatela), Laneki 5 (Endosatzailearen sinadura).
Ez dugu aurkitu endosatzaile formarik.
Euskalterm: endosatzaile (TN; es endosante; fr endosseur).
endosatu du ad. Ekon. Norbaiti kreditu agiri bat eskualdatu, agiri horren atzealdean horrela egin dela jasoz.
Erabilia eta jasotzekoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z8:LBeh | 2017-01-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
LBeh (2016-10-26): endoskopia 30: Deia, Elhuyar 4, Consumer 15, Berria 4, EiTB 5, Argia.
EPG: endoskopia 3, Berria.
Euskalterm: endoskopia (4).
BerriaEL2016: ez dugu aurkitu endoskopia formarik.
es endoskopia / fr endoscopie: Elhuyar: endoskopia / NolaErran: - / Zehazki: endoskopia / Labayru: endoskopia / Adorez5000: endoskopia.
Nazioarteko forma da eta beste gabe onartzekoa.
iz.
Med.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-12-01 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
HezkAdmin: endoso / PFGZ: "Endosu: Endoso".
Bebil (cf. fr endos / endossement).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:HBL | 2003-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
iz.
Biol.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:30 | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
endotermiko 5: FisKim/5 3, I. Irazabalbeitia, Kimikako Problemak.
endotermiko : AB38 3, HiztEn, Euskalterm 3 (hauetan prozesu endotermiko 1, erreakzio endotermiko 1). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.
endotermiko : HiruMila (eta AS: erreakzio endotermikoa), ElhHizt. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-iko izond. erref.
izond.
Kim.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau63 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm |
AS
- [E124]: "endredamakila: falta da, hots 'beti gauzak nahasten ari den pertsona'" (1995-01-25)
- Bidalketa: ik. oh. s.u. endredatu
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-03-23 | Bigarren mailan onartzekoa |
endredatu, endreda, endredatzen. Heg. Herr. du ad.: burutik endredatua dabil; han zebilen bazterrak endredatzen. / AS: endreda-makila.
endredatu, endreda, endredatzen
Herr.
burutik endredatua dabil; han zebilen bazterrak endredatzen
- [E208]: "endreda-makila: endredatu aditzetik datorrenez gero endredamakila grafia dagokio, dena batera, marrarik gabe".
- [E116]: "nik ez dakit "aditzetik datorren"; dena dela, lehen itzulikoak ez ditugu aldatzen, eta hau ere aldatu gabe uztekoa da (adibidez, Euskaltzaindiaren arauak kontuan izan, eta leial jokatzen saiatzen direnenganako begiruneagatik)".
- Erabakia: EArau (1996-10-18): onartu egin da. Erabakia (2007-05-31): "utzi eta aztertu gero".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
izond.
Heg.
Beh.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:41 | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
endredo 2, G (PE, EusJok); enredo 6: B 2 (Añ GGero, JJMg BasEsc), G 4 (Mg CC, Xe 2, PE); enredo zale 1, B (AB AmaE); endredo/u 1 (Basarri); endrero/u 2 (Balad, PE); enredo/u 2 (AzpPr, EusJok). Eta OEH argitaratuan enredo/u 1 (Etxba Eib).
endredo 3, G-EgAs (El Día 1933, F. Larrea, J.M. Lertxundi); endrero/u 1 (PEBiz).
endredo : Euskalterm 6 (hauetan endredozko komedia 1); endredu : HiztEn; endrero eta enrero : AB50 (agerraldi bana). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE.
endredo : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt. Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: endredu / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-o/-u.
iz.
Heg.
Beh.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau63 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-03-23 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
endurtu, endur, endurtzen. da/du ad.
endurtu, endur, endurtzen
- [E301]: "[nik zerrendatik kendu egingo nuke]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2018-02-13 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: ENE BADA (ETA), ENE BA (V-gip). "Interjección de asombro, sorpresa o de pena" Etxba Eib. Ene bada ta, Jaungoikoaren izenean! Ez, andrea. Ag Kr 159. Ene ba! Ta zelan dabil bera? Kk Ab I 7. Ene, ba! Ldi BB 20. Ene bada! alaba! zer buruauste berri duket? Zait Sof 111. Ene bada, Jaungoikoaren Ama maitea! nork esan alakorik? Etxde JJ 122. Ene ba!, esan eban, egunsentia eldua da onezkero. Erkiag Arran 155s. Ene bada! An asi zan erromeria! Bilbao IpuiB 154. Ene bada ta! Gure jardunean, olerki-ordua iritxi zaigu. NEtx LBB 205s. Ene bada! Ura ixkanbilla armatu zana! AZink 90. v. tbn. Altuna 85. SM Zirik 27. Anab Poli 130
adib: ene2 1 adj. Nirea. Ene iritziz. Arren ene andre Milia Lasturko. Ene etxea erre zutenak. 2 interj. Ustekabea edo larritasuna adierazteko erabiltzen den hitza. Ik. ai ene. Ene!, nondik irten zara era horretan? Ene!, zer diozu? Ene!, asko dituk! Ene bada! Ene Jesus! Ene errukarria!
ene bada 144: Consumer, Berria 7, EiTB 131, Jakin 2, Argia, Erlea, DiarioVasco; ene bada eta 1, Euskaltzaindia (Nik rr ta ll erabiltzen, zoritxarrez nere liburuan. Ai, ene, bada ta!).
ene bada : Berria 2, Filosofia apaingelan 17, Xabier Paya 6, Oskar Arana 4, Iñaki Mendiguren 4, Anton Garikano 6, Lopez de Arana 2, Jon Muñoz 3, Edorta Jimenez 3, Karlos Zabala, Juan Martin Elexpuru, Jesus Mari Mendizabal, Juan Garzia ; ene bada ta 3, Patxi Iturritegi.
Adierazle egokia da, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa ene sarreran, ene bada forman.
Azpisarrera gisa jasotzekoa ene sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau68 |
AS
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-12-01 | Bigarren mailan onartzekoa |
Ik. OEH
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Oharra: "h. neureganatu", zioen lantaldearen hasierako proposamenak, nireganatu forma aztertzean EBBak erabaki-edo zuelako, izenordain indartuen gain eraturiko aditzak zirela hobestekoak (neureganatu, geureganatu, zeureganatu, etab.); Euskaltzaindiak, ordea, bestela erabaki zuen 93. arauan, neureganatu arautzean, bere ohar eta guzti: "neureganatu / nireganatu eta neuretu / niretu sistema berria onarturik, gainerako izenordeei dagozkien eratorriak modu berean osatuko dira".
enegana(tu), eneganatzen.
da/du ad.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2007-05-31 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:HBL | 2004-09-07 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
[ik. oharra s.u. ngarren] ez da hiztegi-kontua, horrela idatzia behintzat; testu arruntean erabiltzeko, egokiagoa da n-garren grafia, eta are egokiagoa enegarren.
- [E116]: "hemengo hau ngarren edo n-garren baino egokiagoa iruditzen zait niri ere. Baina begiratu dut n- hasierakoetan egin duten txostena, eta bizpahiru testutako kontua dela ikusi: oinarri ahulegia da hori zerbait erabaki ahal izateko, eta erabiltzaileen esku utziko nuke nik".
- [E116]: "Proposamena: kendu lerroa".
- Erabakia: Erabakia (2007-05-31): "enegarren"
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh62 | 2020-07-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu enema formarik.
enema 48: Berria 2, Elkar 3, Consumer 4, Laneki 39.
Ez dugu aurkitu enema formarik.
Euskalterm: enema (4), aiuta.
es enema / fr lavement: Adorez: (Med.) aiuta / Elhuyar: (Med.) enema, aiuta (Ipar.) / Labayru: (Med) enema / Zehazki: (MED) enema, aiuta / NolaErran: (médecine) aiuta labamendu (BL).
aiuta 1 iz. Ipar. Laguntza. Zure aiutarik gabe ezin gaitezke babestu. 2 iz. Ipar. Hesteak libratzeko uzkitik sartzen den isurkaria. Aiuta eman, ipini.
Erabilia eta jasotzekoa, baina Heg. markarekin, ez baitu gutxienekoa betetzen.
iz.
Heg.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:41 | 1998-12-01 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2008-07-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ager. guztiak JMB ELG testukoak dira: eneolitos 19 eta leeneolitos behin; eneolitosaldi (eta eneolitos-aldi) segidako 15 ("eneolitos aldian" birritan, "eneolitos edo neolitos aldian noski", "Eneolitos eta burdiñorialdiak", "Eneolitos-Burdinori-eta Burni-aldiak", "Eneolitos edo Urraida-aldia", "Eneolitos-aldia", "Eneolitos-aldiko" 3, "Eneolitos-aldi ezkeroztik", "Eneolitos edo urraida-aldia", "eneolitos-aldia" birritan, "eneolitos-aldian"); eneolitos-garai 4 ("Eusko-eneolitos-garaiko oroipengaiak", "eneolitos-garaitik aberatsak eta beartsuak nabarmentzen asi ziran", "eneolitos-garaia baño lenago", "sinismen oek ere eneolitos-garaikoak izan bear dute"); leeneolitos garai 1 ("Pranko-kantauritar lurraldeetan protoneolitos edo Leeneolitos garaiak izen berezi bat du: Asturkoa; alegia"); mesolitos garai 1; neolitos 8 (azken-neolitos-aldi 1, n. aldi 1, n. garai 3, n.-garai 3); paleolitos 29 (geroztik[-]paleolitos-aro 3, goien-paleolitos 6, goien[-]paleolitos[-]aro 4, goien-paleolitos-aldi 1, leen-paleolitos(-)aro 3, paleolitos(-)aldi 2, p.(-)garai 9, p.-aro 1); epipaleolitos 6 (e. aldi 1, e. garai 2, e.-garai 3); protoneolitos garai 1; bestetan jasoak: neolitiko 1 (MEIG); paleolitikari 1 (Mde Pr).
-lito formakoen ager.ak 35 dira (eneolito 4; mesolito 2; neolito 19; paleolito 8; paleolitotar 1; epipaleolito 1; autore-obrak: Oihenart Taldea 2, EHHistoriaz 14, J.A. Mujika 8, A. Prego 3, Lantziri 3, Azurm, Gizakia, UZEI); -litos formakoenak 42 (eneolitos 7; mesolitos 10; neolitos 10; paleolitos 14; epipaleolitos 1; autore-obrak: Oihenart Taldea 12, B. Otaegi 12, J. Zabaleta 4, J. Kalzada 3, JMB LEG 3, SM Gogoz 3, Zibilizazioa 3, A. Azkona, K. Igea); -litiko izond.-iz.enak 28 (eneolitiko 3; mesolitiko 1; neolitiko 11; neolitiku 1; paleolitiko 12; autore-obrak: Fisikaren historia 4, B. de Arrizabalaga 3, Oihenart Taldea 3, A. Arrinda 3, NZ 2, Eguna 1990 2, A. Prego 2, J.M. Elexpuru 2, A. Azkona 3, Txill, I. Murua, Gazt, HizkLiter); -lito(s)-x osaerakoenak 44 (eneolitos aro 6, eneolitos garai 1; mesolito aro 1, mesolito(s) garai 6, mesolitos-ekonomia 1, mesolitos-talde 1; neolito(s) aro 5, neolito(s) garai 4, neolitos kultura 2, neolitos maila 1; paleolito garai 1, paleolito mundu 1, paleolito(s) (h)aro 9, goi-paleolitos aro 1, goien(-)paleolitos haro 2, lehen paleolito haro 1; epipaleolitos aro 1; autore-obrak: B. Otaegi 12, Oihenart Taldea 9, EHHistoriaz 7, J. Zabaleta 4, J. Kalzada 3, Zibilizazioa 3, JMB LEG 2, Lantziri 2, A. Azkona); eneolito 4 (Oihenart Taldea 2, EHHistoriaz 2); eneolitos 7 (e. aro 6, eta e. garai 1: Oihenart Taldea 2, B. Otaegi 4, J. Zabaleta); eneolitiko 3 (B. de Arrizabalaga; Oihenart Taldea, NZ); mesolito 2 (EHHistoriaz: "m. aro", "m. garai"); mesolitos 10 (5 m. garai, 1 m.-ekonomia, 1 m.-talde: JMB LEG, SM Gogoz 2, B. Otaegi 5, J. Zabaleta, A. Azkona); mesolitiko 1 (Oihenart taldea); neolitos 10 (3 n. aro, 3. n. garai, 2 n. kultura, 1 n. maila: Oihenart taldea 3, B. Otaegi 2, JMB LEG, J. Zabaleta 2, J. Kalzada, Zibilizazioa); neolito 19 (n. aro 2, n. garai 1: J.A. Mujika 8, EHHistoriaz 7, A. Prego, Lantziri 3); neolitiko 11 (n. zahar 1, aro neolitiko 1: B. de Arrizabalaga; A. Arrinda; Eguna 1990 2, A. Prego 2, HizkLiter, J.M. Elexpuru 2, Fisikaren historia, I. Murua) eta neolitiku 1 (Gazt); neolitizatze prozesu 1 (EHHistoriaz); neolitizazio 1 (A. Prego); paleolito 8 (goi p. 1, p. garai 1, p. mundu 1, p.-aro 2: A. Prego 2, Azurm, Gizakia, EHHistoriaz 4) eta paleolitotar 1 (UZEI); paleolitos 14 (erdi(ko) p. haro 2, goi p. 1, goi-p. aro 1, goien(-)p. haro 2, lehen p. haro 1, p. (h)aro 5: Oihenart taldea 7, B. Otaegi, JMB LEG, SM Gogoz, K. Igea, Zibilizazioa 2, J. Kalzada); paleolitiko 12 (aro p. 3, goi-p. 2, p. gizon 1, p. kai 1: B. de Arrizabalaga; A. Arrinda 2; Fisikaren historia 3, NZ, A. Azkona 3, Oihenart taldea, Txill); epipaleolito 1 (EHhistoriaz); epipaleolitos aro 1 (J. Kalzada)..
-lito formakoak proposatzen dituztenak: HiztEn, ElhHizt, HiruMila, Euskalterm; -litos formakoak: LurE, EskolaHE; Eneolito : HiztEn, Euskalterm; eneolitos : AB38 3 (hauetan e. haro 1), LurE (Eneolitos aroa edo Kobre aroa); epipaleolitos : LurE; mesolito : AB38 (mesolito(-)), HiztEn (Mesolito), Euskalterm 2 (hauetan 1 mesolito-aroa); mesolitos : AB38 4 (hauetan m. aldi 1, m. garai 1, m. haro 1), LurE; neolito : AB38 1 (hauetan n. haro 1, neolito- 1), HiztEn (Neolito), Euskalterm 2; neolitos : AB38 11 (hauetan n. garai 2, n.-garai 1, n. geroztik 1, n. haro 1, n. iraultza 2, n. kulturaren hedapen 1), LurE (Neolitos aroa); neolitozaro : DFrec 1; paleolito : AB38 2 (hauetan paleolito haro 1, paleolito(-) 1), AB50 1, HiztEn (Paleolito), Euskalterm 10 (hauetan 2 behe-p., 1 erdi-paleolito, 1 goi-paleolito, 1 p. behekoa, 1 p. erdikoa, 1 p. goikoa, 1 paleolito-aroa); paleolitos : DFrec 2, AB38 11 (p. garai 2, p. haro 3, paleolitos(-) 1, p.-garai 1), LurE (Paleolitos aroa); eneolitiko : AB38 1, HiztEn; neolitiko : DFrec 1, AB38 7 (hauetan n. garaia 1, neolitikotik aurrera 1, neolitikoz geroztik 1), HiztEn, LurE, Euskalterm 3 (hauetan 1 azkenaldiko n., 1 iraultza n.); neolitizakuntza : 2 AB38; neolitizapen : 2 (hauetan 1 n. prozesu): AB38; mesolitiko : AB38 2, HiztEn; paleolitiko : DFrec 3, AB50 4 (hauetan 2 behe-paleolitiko, 1 behe-paleolitiko atxellense), HiztEn, LurE; paleolitik : AB38 (paleolitik garai 2, paleolitik- 1).
eneolito : ElhHizt; Eneolitos : EskolaHE (E. aroa edo Kobre aroa); mesolito : HiruMila (Mesolito), ElhHizt; Mesolitos : EskolaHE (M. aroa); neolito : ElhHizt; Neolitos : EskolaHE (N. aroa); paleolito : ElhHizt; Paleolitos : EskolaHE (P. aroa); eneolitiko : ElhHizt; mesolitiko : HiruMila, ElhHizt, Casve EF; neolitiko : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Casve EF; paleolitiko : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Casve EF // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-iko izond. erref.
Izen propiotikoak.
Aroak: aroak aztertzean, eneolito izena bakarrik jaso zen (eta normalean aski da, 'noizkoa' baita ia beti izenondoaren erreferentzia, eta "eneolitoko x" moduan adieraz liteke hori); baina izenok euskaraz bakarrik erabiltzen dira, nonbait, izenondoak baitira nazioartekoak: eneolitiko, neolitiko eta paleolitiko arautuen ondoan, x-litiko formako besteak ere aipa litezke hiztegian (epipaleolitiko, mesolitiko).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2008-04-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Eneolito: Harluxet (historiaurrea / kulturak); Eneolitoa eta Brontze-Aroa: HiztEn (historiaurrea / kulturak).
ik. informazioa s.u. eneolitiko.
Eneolitoa: EIMA, Berria Eskulib s.u. historiaurre («Eneolitoa Kalkolitoa*, Kobre Aroa*»).
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
maiuskula/minuskula (ik. oharra s.u. arkear).
x-lito(s): ik. oharra s.u. behe-paleolito.
Aroak.
- Erabakia: Osoko bilkura (2015-06-26): Onartua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:16 | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
EB dira energetika 1 (HezkSaila Batx 1994: "Kimikaren orientabidezko izaerak gai honekin lotutako alderdi interesgarriak ikustera eraman gaitzake, hala nola, bizitza-prozesuen energetika, biomasa edo erregaiak") eta energetiko 19 (A. Azkona, M. Navarro 2, J.M. Barandiaran, I. Antiguedad 2, P. Sastre, Elhuyar 4, Bibalbio, Medikuntza 4, Fisika 1990, KontsumHeziketa 1986, DNoticias 1994) // testuinguru hauetan: Bibalbio: "Errai-gongoiletan ekoitziriko faktoreen askapenak, aktibitate gametogenikoaren hasiera sorteraziko luke, eta, honekin batera, gametogenesiaren eskari energetikoak asetzeko, aldez aurretik pilatutako karbohidrato-erreserben katabolismoa ere bai"; Sastre: "Anatoli Alexandrov ari da, atomo-energiaren ikertzaile; aurrerago: '90. urteen erdialdera gazak bere goi muga iritsiko du, ondoren, petrolioa bezala, gelditu egingo delarik, eta potentzial energetikoa elektronuklearrari eta lur-arrasean ateratako ikatzari esker emendatuko da'"; Elhuyar 4 ager.: "Ikuspuntu tekniko huts batetatik, eguzkitiko energiak nahikoa du bere burua biharko eguneko munduko eskaera energetiko guztiak asetzeko", "Eskubiko irudiak berriz banda energetikoen eredua agertzen du", "Hauetan, nukleoak ia zelula osoa betetzen du eta zitoplasma berriz flageloak: 20 bat mitokondriok eta flageloaren higikortasuna eragiten duten material energetikoak (akrosoma)", "Elektroiek, beren aldetik, " sinkrotroi erradiazioa " igortzen dute, erradiazio honen uhin-luzera eta intentsitatea beren edukin energetikoaren menpean daudelarik"; Medikuntza 4 ager.: "Gizon normal baten beharrizan energetikoak, hiru ekintza handi hauk aurrera eramateko izaten dira: 1. Metabolismo Basala", "Kondizio basaletan egonik, gorputzaren beharrizan energetiko minimoeri deitzen diegu honela", "Arrazio eredu batek helburu hauk lortu behar ditu: 1. Behar den materiale energetikoa eman, hau da ekintza metaboliko eta gorputzaren aktibitateerako behar den energia hornitzea", "Dieta baten emari energetikoa egokia bada, bere eduki proteikoa ere egokia izaten da gehienetan, hau da, minimo proteiko optimoa edukiko du, eta, era berean, beharrezko diren amino azido guztiak"; Fisika 1990: "Horregatik begiratzen zaie arreta handiz etiketei, edukin energetikoa zein den jakiteko"; I. Antiguedad 2 ager.: "Baliakizun energetikoak (energi iturriak direnak) beste baliakizun guztien hustirakuntzarako giltza dira", "etorkizunerako alternatiba energetikoa"; KontsumHeziketa 1986: "zarrastelkeria energetikoa eta berritzen ez diren baliabide naturalen zarrastelkeria"; A. Azkona: "sarrerari beste 240.000 MJ/urte erantsi behar bait zaizkio, errendimendu energetikoa honela geratzen delarik"; M. Navarro 2 ager.: "Prezio eta tarifa energetikoen gardentasun eta egiazkotasunean (gaur egun, kontabilitateko arauterietan, konpainia energetikoen jabetzako eraentzetan, norberaren eta inoren baliabideetara jotze-baldintzetan, eta abarretan dauden ezberdintasunek eragotzia)"; J.M. Barandiaran: "Mössbauer efektuak trantsizio nuklearren bereizmen energetiko itzelak erabiltzen ditu"; DNoticias 1994: "Hainbat ikerlariren ustetan planetaren balantze energetikoa bera ere alda erazten ari gara".
energetika : Euskalterm 1; energetiko : DFrec 6, AB38 3, HiztEn, Euskalterm 9 (hauetan 1 energi- sinonimoarekin; 1 oinarrizko metabolismo energetiko = oinarrizko energi metabolismo, 1 produktu e., 1 janari e., 1 ahalmen e., 1 balorazio e., 1 balorizazio e., 1 indar e., 1 balio e.); ez-energetiko : Euskalterm 5 (hauetan 1 produktu ez-energetiko, 1 mineral ez-energetiko = mea ez-energetiko, 1 mea ez-energetikoen eraldaketa, 1 mea ez-energetikoen aterakuntza, 1 ez-energetikoen aterakuntzakoak).
energetiko : HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE; energetika : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-iko izond. erref.
izond.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1993-02-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:02 |
elektra energia, elektra indar
Fis.
- [A106]: "-g- grafemaz [proposatzen dut]" (1994-11-18)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau63 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-03-23 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-03-23 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Sin. hanpadura.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:34 | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
enfatiko 5 (P. Salaburu 3, JAMuj, R.M. Pagola); enpatiko 1 (P. Urkizu).
enfatiko : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 2. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.
enfatiko : HiruMila, ElhHizt, Casve EF. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-iko izond. erref.
izond.
mintzagai hanpatu edo enfatikoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh31 | 2024-01-16 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
LB 31 (Argia 4, Berria 3, EiTB 1, Elhuyar 13, Consumer 3, Laneki 6, UEU 1); ETC 139
Elhuyar: enfisema iz. (Med.) enfisema / Adorez: enfisema iz. enfisema / Labayru: enfisema 1 iz. Med. enfisema. Birika-enfisema: Enfisema pulmonar. Larruazalpeko enfisema: Enfisema subcutáneo / NolaErran: 0 // Euskalterm: enfisema, aldebakarreko enfisema, biriketako enfisemaren buila, enfisema builoso, enfisema interstizial, konpentsaziozko enfisema (Med. termino onartuak dira).
Terminoa da eta jasotzekoa, dagokion markarekin.
med.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1994-03-23 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 1998-12-01 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
corpusean ez dugu enfokatu eta fokatu formarik aurkitu; ik. OEH argitaratuan heineratu eta heinerakotu.
enfokatu 3 aldiz agertu da, EB (M. Aramendi, E.J. Hezkuntza Saila, K. Aldalur); enfoke 7 (cf. infra); fokatu 3 aldiz, EB (X. Intxausti, I. Iñurrieta, J.M. Mendizabal); fokoratu-rik ez da agertu; fokuratu 3 (Elhuyar); fokalizatu 4 (M.A. Unanua; eta Hizkl. 3, I. Gaminde); heineratu behin, IE (S. Arotzarena).
enfokatu : AB38 2; AB50 2; Euskalterm 1; HiztEn ("ik. fokatu"); enfoke : cf. infra; fokatu : AB38 2; HiztEn. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, LurE.
fokatu : HiruMila, ElhHizt, XarHizt, PMuj DVC; fokoratu : Lur EG/CE eta EF/FE. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.
Erdal enfocar / mettre au point; envisager; viser formen ordainak: HiztHand: 1 fokatu, fokuan jarri; 2 proiektoreaz argitu; 3 aztertu, ikusi // ElhHizt: fokatu; bideratu // HiruMila: 1 fokatu, 2 argiztatu, -ra argira zuzendu; 3 -ra begiratu, -ra zuzendu; 4 apuntatu // Lur EG/CE: fokoratu // eta EF/FE: begiratu; asmotan eduki / apuntatu, miratu, begiztatu, onezkoa eman // Casve FE: ikertü, asmatü, gogoratü, so egin / begistatü, giñatü // HaizeG FB: haineratu / begitarterat behatu, ikertu, hauteman, goarteman / begiratu, begistatu, miratu // PMuj DCV: argi-begira zuzendu, bilgora zuzendu, bilgoratu, fokoratu.
fr (DLLF): Fot mettre au point; centrer (la imagen); pointer (gemelos); envisager (una cuestión); it (S. Carbonell): Fot. puntare, mettere a fuoco; Fig. cogliere il punto giusto (d'una questione, problema, ecc.), o trovarne la soluzione; en (Collins): (Fot etc) to focus (a, sobre on); (un problema etc.) to approach, consider, look at; to size up; de (Langenscheidts): Opt., Phot. einstellen; fig. (richting an)fassen.
enfokatu, heineratu
enfokatu eskaini egingo da zerrendan: onartzeko minimoak betetzen ez dituen arren, ordain hoberik ez baitu ezagutzen batzordeak (honen ondoan eskainitako heineratu ez da ordain ona, besterik adierazten baitu), eta hauek eskatuz iritzi-emaileei, kontu eginik erdaraz oso polisemikoa dela, eta beharbada "Heg." marka dagokiola
lantaldeak ez daki arazoa konpontzen: a) ez da nazioarteko forma, eta ez ditu baldintza minimoak ere betetzen; b) baina proposatu diren ordainak ez dira egokiak, lantaldearen ustez: nork ulertuko du fokatu? eta fokoratu-ren "adiera etimologikoa" zuzena bada ere, ez al du optikaz askotxo jakitea eskatzen? fokalizatu ote da irtenbidea?
- [E410T]: "Ni neu ez naiz oso iritzi-emaile ona, partzial samarra agian, baina enfokatu egiteko inolako problemarik ez daukat. Zuek ere ondo diozuten bezala hoberik ez dago. Eta hitza polisemikoa izango da, konforme, baina bere polisemia guztiarekin gazteleraz primeran funtzionatzen badu (eta nik uste antzera egingo duela frantsesez ere) ez dut ikusten zergatik hasi behar dugun kasu konkretu bakoitzean, eta adiera zehatz bakoitzarentzat, euskarazko ordain hoberik proposatzen" (J. agirre, 1995-03-21)
- [I102]: horren ordez iparraldekoek ere uler lezaketen fokatu edo agian fokoratu proposa liteke. Lehenengoa hobea dela uste dut haatik, eta dirudienez inoiz ere erabilia izan da" (1995-01-10)
- [K201]: fokatu ez al da onartuko, foko-ren ondoan?" (1994-10-20)
- [E123]: "Besterik ez bada Heg. Marka emanda, nik sartu egingo nuke. Besteak beste, Bernardo Atxagak, Anton Garikanok, edo Xabier Olarrak erabili dute forma hau. Eta enfoke ere behin baino gehiagotan ageri da XX. mendeko corpusean".
- [E116]: "Lantaldeak bezala, nik ere ez dakit arazoa konpontzen. MAk aipatzen duena izan daiteke irtenbidea; edo konponbide egokia eskaintzen ez dakigula onartzea, hau da: oraingoz edo konponbide hobea izan arte, forma hauek isiltzea eta zerrendatik kentzea. Jakina, zerbait proposatu nahi duenak proposa dezake (eta ahal bezain ongi oinarritua bada, hainbat hobe guztiontzat), baina ez nintzateke inprobisatzen hasiko. Ez dirudi erraza, baina litekeena da idazleak-eta argi hobearen jabe izatea".
- Erabakia: Erabakia (2007-05-31): "enfokatu Heg markarekin".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
engaiatu (eta engajatu, -ü) IE-ZuAm 15 (He Gudu 3, Mih, CatLan 3, Mercy, MarIl, Etch, Jaur, Gy 2, Hb Esk), engeiatu 1 (HU Aurp), ingajatü 2 (ChantP); engajamendu IE 4 (MarIl, Jaur 3); konprometitu G 2 (PE, Noe); konpromis 1 (Bordel); konpromiso (eta konpromisotxo) B-G 2 (Lab EEguna, SM Zirik), eta konpromiso/u G 2 (PE, EusJok).
engaiamendu EB 3 (F. Arbizu, EstiLib, L. Fourcade); engaiatu 8: IE 5 (Eskual 1919, Herr 1973 eta 1989 4), EB 3 (Zabal 1973, J. Gabilondo, EstiLib); konprometatu EB 11 (Azurm, Oihenart Taldea, M. Pagola, A. Urrutia, X. Gereño, G. Nazabal, Karraspio, GAO 1989 eta 1990 3, UnescoAlb 1990); konprometigarri EB 3 (Zer egin dezaket/1989, M. Altuna, X. Lasa); konprometitu 22, G 3, EB 19 (Goiz-Argi 1969, BoletinObSS 1971, Eguberri-aldia 1982; Jazten 1990, L.D. Izpizua, Bizi araua 3, LMuj, J.M. Torrealdai, Argia 1982, Ere 1980, Baietz/6, J.A. G. de Cortazar, EstiLib, UZEI, I. Aldasoro, Txelis Uhaldean, J.M. Artzalluz, Egunk 1991, ArrPress 1993, Jakingarriak 1991); konpromezu 86, B 1, EB 85 (Etno-test; A. Urrutia, Argia 1989, B. Hidalgo, BEO 1990, Egin 1989 2, EHAA 1989 eta 1992 13, Elhuyar 2, F. Arbizu, GAO 1989 eta 1990 3, Herria 2000 Eliza 1988 8, HezkSaila 1982, I. Bernaola, I. Lamarca, J. Belmonte, J. Gartzia, J.M. Torrealdai, J.M. V. de Mendizabal, L.D. Izpizua, P. Alkain 2, P. Esnal, X. Galarreta, XedBilduma 1989, Zer egin dezaket /1989, X. Kintana 2, A. Alonso, B. del Teso, Egunk 1991, 1992 eta 1993 10, ELA/STV 1992 4, EstiLib, F.J. San Martin, Goli, Gure Aita/2, J.A. Arrieta 2, J.J. Agirre, J.L. Arexola-Leiba 3, J.M. Ormaetxea, J.R. Bengoetxea, M.J. Telleria, Mundua 1993, N. Gonzalez, NPAO 1994 4, Soziologia); konpromiso 30, G 6, EB 24 (R. Irizar, Ileta-elizk 2 eta "bataio-k.", J. Gaztañaga 3; Azurm, Bizi araua 3, E. Kortadi, E. Larrañaga, Hemen 1988 3, Hitz 1974, J.A. Agirre, J.M. Torrealdai, Karraspio, M. Pagola, M.A. Elkoroberezibar 2, P. Arregi, SM, X. Amuriza 2, X. Olarra, F.J. San Martin 2, I. Eguren); konpromisu EB 17 (A. Gorrotxategi, AAO 1989 4, F. Azorin, GAO 1993 2, HezkSaila Txostena 1994 2, I. Fernandez, J.A. Arrieta, J.R. Zabala, P. Iztueta, UZEI 2, Zehar 1993); konpromisari EB 3 (Egin 1988).
engaiamendu : HiztEn, Euskalterm 1 (erantzukizun eta hitzezko lotura sinonimoekin); engaiatu : DFrec 1, HiztEn, Euskalterm 2 (hauetan 1 hitza eman, hizketatu, berbatu sinonimoekin; eta beste 1 erantzuletu, erantzukizuna hartu sinonimoekin); konprometatu : DFrec 2, AB50 2; konprometagarri : DFrec 2; konprometitu : DFrec 8, AB38 1, AB50 7, Euskalterm 9 (hauetan 1 arte politikoki konprometitua, 1 gastuen aurrekontuak: gastu konprometituak; 5 ondorengo ekitaldietako gastu konprometituak); ez-konprometitu : Euskalterm 2 (hauetan 1 herri ez-konprometitu); konprometigarri : AB50 1, Euskalterm 1; konprometitzaile : DFrec 1; konpromezu : DFrec 8, AB38 4, AB50 16 (hauetan 1 harpidetza k., 1 k. historiko, 1 lokarri-k.), HiztEn; konpromisari : AB38 1; konpromisario : HiztEn, Euskalterm 2; konpromiso : DFrec 18, AB50 8, Euskalterm 26 (hauetan 1 konponbide sinonimoarekin, 1 k.-kreditua, 1 hartutako k., 1 borondate-k., 1 k. gabeko eskaintza, 1 gizarte-ekonomiarekiko k.-karta, 1 erakunde-k., 1 gastu-k., 1 gutxieneko partaidetzaren k., 1 kooperatibarekiko k., 1 sozietatearekiko k., baltzuarekiko k. sinonimoarekin, 1 k. bat hartu, 1 finka gaineko berme-k., 1 ordainketa geroago egiteko k., 1 k. historiko, 1 k. politiko, 1 gizarte-k., k. sozial sinonimoarekin, 1 k. hartzen du, 1 k. nork bere gain hartu, 1 ordainketa-konpromisoei erantzun, 1 kontsulta gaitzazu konpromisorik gabe); konpromisodun : AB50 3 (hauetan 1 idazle ezkertiar k., 'escritor izquierdista comprometido' itzulia; 1 idazle ezkertiar k. elkarte, 'sociedad de escritores de izquierda comprometidos' itzulia); konpromisu : AB50 1 // Ez dugu aurkitu ap. LurE.
engaiamendu : HiruMila (compromiso), ElhHizt (compromiso), Lur EF/FE (engagement), XarHizt (engagement), DRA (acción de sentar plaza, alistamiento); engaiatu : EuskHizt, HiruMila (alistarse, comprometerse), ElhHizt (1 comprometerse; 2 enrolarse), Lur EF/FE (1 engager; 2 s'engager), XarHizt (s'engager), Lh DBF (engager, s'engager), DRA (alistarse, comprometerse); engeatu : HaizeG BF (engager); engeiatu : HaizeG BF (s'engager); konprometigarri : ElhHizt (comprometedor); konprometitu : ElhHizt (1 comprometer; 2 comprometerse); konpromezu : HiruMila (compromiso), Lur EG/CE (compromiso) eta EF/FE (compromis); konpromisario : HiruMila (compromisario), ElhHizt (compromisario); konpromiso : ElhHizt (compromiso); konpromizua hartu : HiruMila (comprometerse) // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Casve EF, PMuj DVC.
EEgunk: "engaiamendu: konpromezu".
konpromiso (Heg.)
iz.
Ipar.
- [E123]: "Ipar. beharko du, ala?".
- [E210]: "Komeniko litzateke bi hauek (engaiamendu, engaiatu) Hegoaldean ere zabaltzea. Adibideak ematea bietan proposatuko nuke".
- [E116]: "Bi sarrera hauen oharrak batera bildu ditut: engaiatu dela eta, MA-k egin dio oharra. Engainamendu sarrera dela eta, inork ere ez du zalantzan jarri sarrera hau, inork ere ez baitio oharrik egin kentzeko. Baina AU-k bi sarreren (engaiatu, engainamendu) inguruan egin du oharra eta horregatik elkartu ditut nik ere hemen. Ez dakit zer esan nahi duen MAk: engaiatu sarrerari Ipar. ezarri behar zaiola, ala lerroaren bukaerako Heg. markaren ordez Ipar. ipini behar dela? Bigarrenaz ari bada, benetako arazoa planteatu du hor MAk, iluna baita onenean ere lantaldearen azalpena: beste markak bezala, sarrerako hitzari eman ohi zaio euskalki-marka (eta ez sarrerakoaren sinonimotzat emandakoari, honi bere sarreran ezarri behar baitzaizkio dagozkion argibideak): hemengo Heg. hori, adibidez, konprometitu sinonimoari dagokio, eta ez engaiatu sarrerakoari; beraz, konprometitu sarreran aipatzekoa da, baina ez hemen, jendea nahasi nahi ez bada (MA nahasi bada, pentsa zer gerta dakiokeen beste hainbati). Laburtuz: markaren bat aipatzekotan, engaiatu aditzari lotu behar zaio Ipar. marka, eta kendu egin behar da bukaerako Heg. marka. AUk dioena ongi ulertu badut, ordea, Ipar. markarik gabe eta adibideak erantsiz eman nahi ditu engaiamendu eta engaiatu, "Hegoaldean ere zabaltzea" komeni dela seinalatzean (forma bat zabaltzeko, nik dakidala, Euskaltzaindiak ez baitu eremu-mugak ezabatzeaz beste biderik). Saio hori, gainera, lehenago ere egin zen (besteak beste, I. Berriatuaren eta Anaitasuna aldizkariaren eskutik), eta izan dituen ondorioak izan ditu: Hegoaldeko idazle batzuengana hedatu zen une batez (1970-1980 urteetan edo), baina gero Iparraldekoak dira darabilten gehienak".
- Erabakia: Erabakia (2007-05-31): "engaiatu, engaia, engaiatzen. Ipar da/du ad. eta engaiamendu Ipar.".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:27 | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
EEgunk: "engaiatu: konprometitu".
engaia, engaiatzen.
konprometitu (Heg.)
da/du ad.
- [K204]: "s'engager [Lhande-renetik hartu ditut "normalean, hemen, nik dakitala, erabiliak direnak" (1994-10-10)
- [E123]: "Ipar. beharko du, ala?".
- [E210]: "Komeniko litzateke bi hauek (engaiamendu, engaiatu) Hegoaldean ere zabaltzea. Adibideak ematea bietan proposatuko nuke".
- [E116]: "Bi sarrera hauen oharrak batera bildu ditut: engaiatu dela eta, MA-k egin dio oharra. Engainamendu sarrera dela eta, inork ere ez du zalantzan jarri sarrera hau, inork ere ez baitio oharrik egin kentzeko. Baina AU-k bi sarreren (engaiatu, engainamendu) inguruan egin du oharra eta horregatik elkartu ditut nik ere hemen. Ez dakit zer esan nahi duen MAk: engaiatu sarrerari Ipar. ezarri behar zaiola, ala lerroaren bukaerako Heg. markaren ordez Ipar. ipini behar dela? Bigarrenaz ari bada, benetako arazoa planteatu du hor MAk, iluna baita onenean ere lantaldearen azalpena: beste markak bezala, sarrerako hitzari eman ohi zaio euskalki-marka (eta ez sarrerakoaren sinonimotzat emandakoari, honi bere sarreran ezarri behar baitzaizkio dagozkion argibideak): hemengo Heg. hori, adibidez, konprometitu sinonimoari dagokio, eta ez engaiatu sarrerakoari; beraz, konprometitu sarreran aipatzekoa da, baina ez hemen, jendea nahasi nahi ez bada (MA nahasi bada, pentsa zer gerta dakiokeen beste hainbati). Laburtuz: markaren bat aipatzekotan, engaiatu aditzari lotu behar zaio Ipar. marka, eta kendu egin behar da bukaerako Heg. marka. AUk dioena ongi ulertu badut, ordea, Ipar. markarik gabe eta adibideak erantsiz eman nahi ditu engaiamendu eta engaiatu, "Hegoaldean ere zabaltzea" komeni dela seinalatzean (forma bat zabaltzeko, nik dakidala, Euskaltzaindiak ez baitu eremu-mugak ezabatzeaz beste biderik). Saio hori, gainera, lehenago ere egin zen (besteak beste, I. Berriatuaren eta Anaitasuna aldizkariaren eskutik), eta izan dituen ondorioak izan ditu: Hegoaldeko idazle batzuengana hedatu zen une batez (1970-1980 urteetan edo), baina gero Iparraldekoak dira darabilten gehienak".
- Erabakia: Erabakia (2007-05-31): "engaiatu, engaia, engaiatzen. Ipar da/du ad. eta engaiamendu Ipar.".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2003-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko engainabide , enganabide : "1 illusion, source d'erreurs. 2 tromperie" Lh.
engainabide 3: ELLegeak 1984-1986 ("Engainabide izan daitekeen edozein eratako publizitatea egitea debekatuta gelditzen da, engainabide izan daitekeen publizitateaz honako hau ulertzen dela [...] engainabide izan daitekeen publizitate horren debekua").
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
engainabide HiruMila: (izond. engañoso), HaizeG BF (enganabide source de tromperie), Lh DBF (enganabide 1 illusion, source d'erreurs; 2 tromperie) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, DRA, PMuj DVC.
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
ongi eratua da, eta egokia iruditzen zaio lantaldeari.
-bide.
iz.
g.er.
engainabide izan daitekeen publizitatea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau63 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-03-23 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-kor/-garri.
izond.
erraz engainatzen edo nahasten dena ('engainatzen duena' adierazteko, erabil engainagarri).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-12-01 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-ari/-tzaile.
izond.
Zah.
engainatzailea.