OEHko datuak [laburduren azalpena]

epoka 5: EusJok ("Orrek etzaukan olako konturik / epoka zegon orduban, / jaso ta saltoka eskapa egin digu / eskola-umian moduban"), Tx B ("Orren berandu pitarrarekin nola genduen epoka, / orduan ondo preskatu giñan, ez giñan joan kojoka"), SM Zirik ("guk ola ikasi gendun / gazte denporan / berriro aldatzeko / ez gaude epokan"), Uzt Noiz 2 ("Oraintxen ere kantatu dezu / oso bide zuzenian, / olakoxiak esaten jakin / epokak datozenian", "ni ez nijua olako / epoka galtzera, / asi baño lenago / aspertu al zera?").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

epok(h)a 4 (eta epoka kutsu): AKManifestua ("... burjes epokha hau aurretiko guztietatik bereizten dutenak"), EstiLib ("Abizenetan, epoka kutsua eman nahi denean: Sota'tar Imanol"), I. Arruti ("Garai honetan Erromari epoka erotikoa esan zitzaion"), J.M. Lertxundi ("Naiz aundiak ez izan, / beti ala zebiltzan / zarpaka ta mutur-jokan; / Agustin eta Joxe sonatu / argatik ziran epokan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

epoka : DFrec 2 (K. Izagirre), AB38 1, AB50 1, HiztEn, Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

epoka : HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

Saih.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Alfabeto grekoa

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

bat-ean.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

era sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

era berean, berdin.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

bat-era.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

era sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

on.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

era sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

aukera, abagune ona.

Sektore jakin bateko informazioa

Paleozoikoa / Era Primarioa: EIMA. Cf. Onomastika, 45: «Geologian, "aroak" eta "erak" bereizi behar dira, eta biak behar dira. / Geologiako "era" (ing.) / "era" (gazt.) / "ère" (frants.) —unitate geokronologikoa—, euskaraz, "era" da (Era Primarioa, Era Sekundarioa), ez *"aro" (kontuan izan, gainera, haren baliokide estratigrafikoa, "eratema", hartatik eratortzen dela, "era" izenetik alegia). / Geologiako "age" (ing.) / "edad" (gazt.) / "âge" (frants.) —unitate geokronologikoa—, euskaraz, "aro" da».

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

Era Primarioa: Berria Estilib. s.u. era geologikoak ("Paleozoikoa edo Era Primarioa").

ik. oharra s.u. era arkear.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Aroak.

Sektore jakin bateko informazioa

Era Sekundarioa: EIMA, Berria Eskulib s.u. era geologikoak.

ik. oharra s.u. era arkear.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Aroak.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

Era Tertziarioa: Berria Eskulib s.u. era geologikoak.

ik. oharra s.u. era arkear.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Aroak.

Jatorrizko forma

fabrikazioera; portaera, jokaera

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: era berean, erako izond.: aziendentzat txit leku ona eta erakoa, erara adlag.: nire gogamenak erara eta egoki adieraztea, eraz adlag.: auzotegi honetako baserritarrak nahikoa eraz eta polito bizi ziren.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: era batean, era batera, era on .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

era berean, erako (izond: "aziendentzat txit leku ona eta erakoa"), erara (adlag.: "nire gogamenak erara eta egoki adieraztea"), eraz (adlag.: "auzotegi honetako baserritarrak nahikoa eraz eta polito bizi ziren")

Jatorrizko forma

fabrikazioera; portaera, jokaera

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: era berean, erako izond.: aziendentzat txit leku ona eta erakoa, erara adlag.: nire gogamenak erara eta egoki adieraztea, eraz adlag.: auzotegi honetako baserritarrak nahikoa eraz eta polito bizi ziren.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: era batean, era batera, era on .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

era berean, erako (izond: "aziendentzat txit leku ona eta erakoa"), erara (adlag.: "nire gogamenak erara eta egoki adieraztea"), eraz (adlag.: "auzotegi honetako baserritarrak nahikoa eraz eta polito bizi ziren")

Euskaltzaindiaren Arauak

erabakiarazi, erabakiaraz, erabakiarazten. dio ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

erabakiarazi, erabakiaraz, erabakiarazten

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erabakigai 3: BatzAgiriak 1985 2 ("Erabakigaiak aurkezteko batzordeak izendatu dira", "Lanen epea: Bosgarren erabakigaia Otsaileko batzarrean aurkeztuko da"), MAtx ("Bakerako hitzarmenean, kupoa, Ertzaintza, autodeterminazioa, Nafarroa eta abar hizpide eta erabakigai diren bezalaxe").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erabaki-gai : PMuj DVC (moción o propósito de decreto) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Ongi eratua da

forma berri, ongi eratua.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gai.

Kategoria

iz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

forma berri-egokia.

Atzizkien araberako erabakiak

-gaitz.

Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

erabakitzen zaila.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erabakigarri ez da testuetan agertu; erabakikor 6 aldiz jaso da (1985: Elhuyar; 1987: A. Lertxundi, M. Atxaga, Hemen; 1990: Manu Lopez); eta erabakior 15 aldiz (1984: J. Sudupe; 1986: K. Navarro, UZEI; 1988: J. Tobar-Arbulu, I. Tapia, Egin; 1989: K. Zuazo, Elhuyar, J. Lasa, Unescoren Albistaria; 1990: J. Azurmendi, M. Sainz, J.C. Hernandez, M. Navarro, X. Olarra)

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Eratorpen-atzizkien banaketa argitu behar da

-garri/-kor atzizkien banaketaz badago zer argiturik: erabakior forma berria da, gaizki eratua, baina bere bidetxoa egina, decisivo/décisif itzuli beharrez; forma oker hori ordezkatzeko erabakigarri eta erabakitzaile kontraproposatu ditu batzordeak

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erabakigune (eta e.-g, e. g.) 3: J.L. Arexola-Leiba ("Komunikabideek, bankuek, kotxe-kontzesionariek, zerbitzu-publiko ugarik, aseguru-etxeak, etab.ek, beren erabaki-guneak herritik kanpo dituzte, eta kasu gehienetan, Euskal Herritik oso urruti daude"), Egin 1997 ("Baliabideak eta erabakiguneak Gobernu Zentralaren eskuetatik udalen eta herritarren eskuetara pasatzea"), F. Rodriguez ("Herri xehearen bizitzatik gero eta urrutiago kokatzen denez, erabakiguneak eta beren kontrola ziurtatzea gero eta zailago suertatzen da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erabakigüne : Casve EF (centre de décision) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Ongi eratua da

forma berri ongi eratua.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gune.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

forma berri-egokia.

Atzizkien araberako erabakiak

-men.

Kategoria

iz.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

botoa eta erabakimena dutenak.

erabakior iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, erabakior-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. erabakigarri].

erabakior 334; erabakigarri 4000.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

erabakior 47; erabakigarri 1637.

Euskaltzaindiaren Arauak

erabakior* e. erabakigarri.

Debekua bere horretan uztea proposatu da. Euskara batuaren hasierako urteetan asko zabaldu zen erabakior hitza Euskaltzaindiak erabakigarri hobetsi zuen arte. Gomendioak eragina izan du, baina oraindik ageri da. Debekua mantentzekoa da.

Eratorpen-atzizkien banaketa argitu behar da

-garri/-kor

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

erabakia.

Euskaltzaindiaren Arauak

izlag.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: erabelar beltz: Hyoscyamus niger.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Hyoscyamus niger.

Euskaltzaindiaren Arauak

eraberritu, eraberri, eraberritzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

eraberritu, eraberri, eraberritzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

modutsua.

Euskaltzaindiaren Arauak

erabilarazi, erabilaraz, erabilarazten. dio ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

erabilarazi, erabilaraz, erabilarazten

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

forma berri-egokia.

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 35 (Berria 11, EiTB 15, Elhuyar 1, Euskaltzaindia 2, Laneki 3, UEU 3); ETC 54

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: erabilerraztasun 1 iz. manejabilidad 2 iz. (Inform.) accesibilidad / Adorez: 0 / Labayru: erabilerraztasun 1 iz. manejabilidad 2 iz. Inform. accesibilidad. Web erabilerraztasuna: Accesibilidad Web / NolaErran: 0. / Euskalterm: erabilerraztasun (Inform. TN da).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erabilezin (eta erabili ezin, erabiltezin bana) 4: Legazpi ("Bi mende lehenago Elorregitarrek beste baseliza bat eraikia zuten, baina erabilezina zen"), J.A. Irigarai ("Izadiko ekaiak erabiltzearekin sortzen ditugun suerte guztiko ondarrak, bigarren ziklo baterako erabili ezinak edo kaltegarriak gertatzen omen dira"), M. Ensunza ("Ontzi konbentzionalak erabiltezinak ditugu"), Eskubide errealak ("Eskubideari ezarritako mugapenek eskubidea bera erabilezin bihurtzen dute").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erabilezin : Euskalterm 1 (no disponible); erabiltezin : AB38 1 (inutilizado) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erabilezin : ElhHizt (inutilizable, impracticable, inservible), HiruMila (1 inmanejable; 2 impracticable; 3 inservible, inutilizable), Casve EF (inutilisable), PMuj DVC (erabil-ezin intratable, inmanejable; erabili-ezin inservible, inutilizable) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ezin.

Kategoria

izond.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu erabilgai, erabilgaitasun bezalako formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erabilgai (erabilkai) 2: G 1 (J.I. Uranga: "Gau artan, etxe artako poz gaya neurtuko zuben neurtzallerik ez deritzot izango zanik iñon, bada etxadi burutik asi, eta Pintto-renganako guztiyak, baziruditen mogiarazten zitubela zerbait berena etzan erabilkayen batek"), EB 1 (J.M. Larrarte: "Berezitasun hauek denak gaur eguneko gramatika arau emailerako erabilgai ez balitez ere, agian euskararen kondaira morfologia aldetik ikusteko edota dialektologia alorrean euskalkien arteko aldeak nabaritzeko baliagarri dirateke").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erabilgai : AB38 2 (`instrumento' 1, `material de uso' 1). Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Sektore jakin bateko informazioa

erabilgai , erabilgaitasun : HezkAdmin (`disponible, disponibilidad'). Ez ditugu aurkitu ap. AgAld hitz-bilduma, AdminEL, LurraldeAntol, AdminMila, EurItune.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erabilgai , erabilgaitasun : HiruMila (`disponible, disponibilidad'). Ez ditugu aurkitu ap. EusHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal disponible; disponibilidad / disponible, disponibilité formen ordainak: ElhHizt: libre / prest egote ( zerbaitetarako), baliabide, bitarteko; HiruMila: erabilgarri, baliagarri / erabilgarritasun, baliagarritasun, erabilgaitasun, baliakizun, prestasun; Lur EG/CE: gertu, prest, erabilgarri / ø; Lur EF/FE: erabilgarri, eramangarri, eskuko / ø; Casve FE: esküko, bazter ützi, esküarteko / eskükotarzün, (militaire) bazter üzte, (financier) esküarte; HaizeG FB: eskuko, gertu / eskukotasun, (marchandises) salgaiak; PMuj DCV: (de venta) salgai, salkin, eros-gauza, salkizun, saltzeko / ø.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: disponible.

Atzizkien araberako erabakiak

-gai.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

erabilgarria.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: disponibilidad.

Orain arte erabili gabea da, baina gaia ere bai

erabili gabea da, lantaldearen corpusetako datuen arabera; baina ongi eratua, eta trabarik egiten ez duena.

Atzizkien araberako erabakiak

-gai-tasun.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

erabilgarritasuna.

Eratorpen-atzizkien banaketa argitu behar da

-garri/-kor

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

batzordeak gehitu du, tradizioko oinarririk ez duen arren, horren premia baitago

Euskaltzaindiaren Arauak

erabili, erabil, erabiltzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

erabili, erabil, erabiltzen