Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

erakuslea.

Euskaltzaindiaren Arauak

erakutsarazi, erakutsaraz, erakutsarazten. dio ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

erakutsarazi, erakutsaraz, erakutsarazten

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-ts(i)+a-

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze/-kuntza.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-aldaketa.

Euskaltzaindiaren Arauak

eraldatu, eralda(tu), eraldatzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

eralda, eralda(tu), eraldatzen

LBeh (2014-04-03): eraldatzaile 104: Berria 52 (adib.: “Gure asmoa ezker eraldatzailea eta askea izatea da, eskuak libre dituena eta irekia”), EiTB 10 (adib.: “Bere ustetan maitasuna eraldatzailea da, kosmosak berak predestinatzen du eta tximista baten moduan behin bakarrik kolpatzen gaitu”), Jakin 2 (adib.: “Askotan badirudi nahiko gutxi aurreratu dutela mugimendu eraldatzaileek bide horretan”), Argia 35 (adib.: “Noski, ekologia politikoak ez du demokrazia lokal eta parte-hartzailearen ahalmen eraldatzailea idealizatzen eta ez du uste per se ona denik ingurumenarentzat eta, oro har, gizartearentzat”), DiarioVasco 5 (adib.: “Nor bere kasa dabil, beraz, eta koherentzia falta horrek oztopatu egiten du «normalizaziorako ezinbestekoak diren hizkuntza-politika eraldatzaileak» finkatzea eta gauzatzea”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: eraldatzaile 24: Berria 18 (adib.: “Ezker eraldatzaile euskaldunaren ahotsa Madrilera eramateko genuen nahia ezin izan da bete”), Juan Garzia 2 (adib.: “Zin dagit! - erantzun du berak, erpuru biak altxatu eta tartetik lurrera tu eginik; beren zina bide zen, metal-eraldatzaileena”), Xabier Olarra (“Prousten kasuan ez bezala, gogora ekartzen dena ez dela haurtzaroko errealitatea, baizik eta haurtzaroaren ikuspegi ukatzaile eta eraldatzailea”), Irene Aldasoro (“animaliak jaki-eraldatzailetzat erabili beharrik izan ez”), Edorta Agirre (“elikagaien tenplu horietan diharduen apaiz "profesionala" da eraldatzailea”), Iñaki Heras (“Berriz ere, azken batean, iraultza ala erreforma, ikuspegi eraldatzaileen betiko kontraesanaren isla”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es transformador / fr transformateur: Elhuyar: transformatzaile, eraldatzaile / Nolaerran: - / Zehazki: eraldatzaile / Labayru: transformatzen duen(a), aldatzen | eraldatzen duen(a), transformatzaile, aldatzaile, eraldatzaile / Adorez5000: eraldatzaile, transformatzaile.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta hedatua dago.

Euskaltzaindiaren Arauak

egurraren eraldatze-prozesuak.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

egurraren eraldatze-prozesuak

Euskaltzaindiaren Arauak

eralgi, eralgitzen. du ad.: dirutza handia eralgi zuen.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

eralgiarazi

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

eralgi, eralgi, eralgitzen

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

dirutza handia eralgi zuen

Euskaltzaindiaren Arauak

eralgiarazi, eralgiaraz, eralgiarazten. dio ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze/-pen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

izond. eta iz.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-keta.

Euskaltzaindiaren Arauak

eralki, eralkitzen. du ad. 'bahetu'

Euskara batuan hobestekoa

Ik. bahetu

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

eralki, eralki, eralkitzen

Euskaltzaindiaren Arauak

eramanarazi, eramanaraz, eramanarazten. dio ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

eramanarazi, eramanaraz, eramanarazten

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: eraman-erraz / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: eraman erraz / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-erraz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

eraman-ezin 1: MAtx Gazt ("Mundu guzia, gaxo-etxe biurtu nai diat... odol, naigabe, lizunkeri, gorroto, guda, eraman-ezin, eta birau-zale nauk").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

iz.ak dira 3 eraman(-)ezin , G-EB (El Día 1934: "Aurreragoko idazkai batean España'ko erriketa edo politikatzaz itz egitean esaten gendun "socialistak" oso mindurik aurkitzen zirala azkeneko auteskundiak ezkeroztik, orduan eraman zuten uste ezbezelako jipoi garratzaren eraman eziñagatik, eta geroztik, gauza aundiyak egiteko ziran arren, ordukotxe tankera mingarriyan aurkitzen dirala dirudi, oraindik"; I. Linazasoro: "Anai arteko gudak, neurriz-gaindu zituan gorrotoak eta alkar eraman eziñak"; K. Alkorta: "Baina ez da eraman ezina: zer da ba kapitanak agindua betetzea?"); izond.ak eraman-ezin (Txill: "Langileen bizimodua eraman-ezina izanik, industriako eskualdeetan nazio-arazoa bigarren maila batera pasa zan") eta eramanezin bana (Gte: "Ezinak batzutan ondoeza eta gero amorro eramanezin lazgarria sortzen zidak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eramanezin : Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

eramanezin : HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, PMuj DVC (eraman-ezin eta eraman-ezina). Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da

forma berria; eta -ezin osaerako beste hainbat izenondo eratorri berriren parean egokia.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ezin.

Kategoria

izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

eramangarri: askoren artean banatu da karga, eramangarriago gerta dadin; lanpa eramangarria, konputagailu eramangarria.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

askoren artean banatu da karga, eramangarriago gerta dadin; lanpa eramangarria

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 44 (Berria 11, Euskal Herriko Agintaritza 5, Elhuyar 1, Cosnumer 10, Jakin 1, Laneki 2, UEU 14); ETC 148

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: eramangarritasun 1 iz. portabilidad / NolaErran: 0. // Euskalterm: zenbaki-eramangarritasun (Telekomunikazioak; TN da).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz. 'sufrimendua'.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

sufrimendu

Euskaltzaindiaren Arauak

onginahi eta amodio egiazkoa eramankorra da.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Onginahi eta amodio egiazkoa eramankorra da

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

eroapena.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Lexemen erregulartasuna

-nsg-: sonante + txistukari + herskari kontsonante-multzoak osorik mantentzearen aldeko dira batzordekide gehienak, Ipar.ko idazleen ohitura hobetsiz (hots: formen banaketan Heg.koak dira hobestekoak, batzordearen irizpideen arabera; baina ez grafia- eta hizkuntz auzietan); salbuespen gisa eman daitezke Heg.an oso oinarrituriko forma batzuk (adib., beztu, eraste, jazte); nolanahi ere, berariazko txosten sistematikoan bilduko dira kasu guztiak

Lexemen erregulartasuna

-nsk-

Atzizkien araberako erabakiak

-kari.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Hizkl.

LB: 69; ETC: 226

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: eransketa 1 iz. añadidura, acto de añadir; 2 iz. (Hizkl.) aglutinación / Adorez: eransketa 1 añadidura. 2 aglutinación. 3 pega, acción de pegar / Labayru: eransketa 1 iz. añadidura, acto de añadir / NolaErran: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta hiztegiek ere jasoa. Gainera, ez dago ordezkorik hiztegietan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

"Documentado desde comienzos del s. XIX en textos meridionales, sobre todo guipuzcoanos. La forma casi exclusiva en la tradición literaria es eraskin. En DFrec hay 18 ejs. de eraskin y 5 de eranskin, todos ellos meridionales"

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EBko testuetan eraskin da forma nagusia, 89 ager.ekin; eranskin forma 54 aldiz azaldu da.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: eraskin 18 aldiz; eranskin 9 aldiz; eraski bitan; AB38: eraskin 7, eranskin 2; AB50: eraskin 10 aldiz agertu da.

Lexemen erregulartasuna

-nsk-

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eranskor 2 aldiz agertu da.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

AB38: eranskor- bitan azaldu da; eraskor behin.

Lexemen erregulartasuna

-nsk-

Euskaltzaindiaren Arauak

erantsi, erants, eransten. dio ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

erantsi, erants, era(n)sten

Lexemen erregulartasuna

-nst-: ik. OEH: "... Eraste, como forma de sust. vbal. de erantsi, sólo se documenta en textos del s. XX (...); en textos más antiguos la forma de sust. vbal. de erantsi parece ser eranste o erantsitze..."; EEBSn, EB-EgAs-etako testuetan, eranst- 32 aldiz agertu da, eta erast- 19 aldiz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

"La forma más general en el Sur es erantzi. (...) En la literatura septentrional se documenta la forma erauntzi (...). La forma de sust. vbal. más usual es erazte...

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

-u-dun forma bitan bakarrik agertu da, IEn. (euskalki hauetan -u- gabea ere agertu da behin); -u- gabeko forma 49 aldiz agertu da (B: 11; G: 14; EB-EgAs: 22).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: erantzi (9); AB38: erantzi (6); AB50: erantzi (3).

Jatorrizko forma

era(u)ntzi

Euskaltzaindiaren Arauak

erantzi, erantz, eranzten. 1 du ad. 'soinekoa kendu'. 2 da ad. 'biluzi'.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

erantzi, erantz, eranzten

Lexemen erregulartasuna

-nzt-

Euskaltzaindiaren Arauak

h. erantzun 2.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz. 'norbaiti bere hutsa, hobena edo gaizki egina aurpegira botatzea edo gaitzestea': norbaitek erantzuki hau egin dio Euskaltzaindiari: espainol gisa jokatu duela.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: erantzuki egin ; eta azpisarrera honetan jasoz arauak eskainia duen adibidea.

Forma baten adiera(k)

Norbaiti bere hutsa, hobena edo gaizki egina aurpegira botatzea edo gaitzestea (HLEH)

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Norbaitek erantzuki hau egin dio Euskaltzaindiari: espainol gisa jokatu duela

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

erantzuki sarrerari dagokion azpisarrera (eta azpisarrera honetan jasotzekoa da, lantaldearen ustez, arauak eskainia duen adibidea).

Erabileremu dialektala

Ipar.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

norbaitek erantzuki hau egin dio Euskaltzaindiari: espainol gisa jokatu duela.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

"Documentado en autores de la segunda mitad de este siglo [ erantzukizun : Etxde, Zait, Vill, EgutAr, MAtx; erantzunkizun : MAtx]. En DFrec hay 32 ejs. de erantzukizun y 23 de erantzunkizun"

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erantzukizun (B: 2; G: 6; EB-EgAs: 45); erantzunkizun (G: 2; EB-EgAs: 49)

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: erantzukizun (32); erantzunkizun (23); AB38: erantzunkizun (5); erantzukizun (1); AB50: erantzukizun 7 aldiz.

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. erantzunbehar.

Sinonimoa(k)

sin. erantzunbehar

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da; pluraleko formak ere jaso.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da; pluraleko formak ere jaso.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 32 (Aizu 1, Argia 3, Berria 3, Elhuyar 1, Consumer 2, Laneki 18, UEU 4); ETC 13

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: erantzun-denbora iz. tiempo marcado para dar la respuesta / Labayru: 0 / NolaErran: 0. // Euskalterm: erantzun-denbora (Inform., Psikol.)

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa, adierak bereiziz (inform., elektr., psikol.).