OEHko datuak [laburduren azalpena]

errebel , rebel 20: Lç 2 ("Iainkoaren hitzaren rezebitzera behatu gaitzetako eta rebel [...] Bekhaizteriaz mobiturik Iudu rebellek, eta harturik hura huna zabiltzan gizon gaixto batzu, eta populua bildurik, trubla zezaten hiria"), EZ Man 2 ("Ezen Iainkoaren denaz geroz borondatea, / Halaber da hekiena ez errebel iartzea", "Hekin kontra altxaturen diren rebel guztiei, halaberki egiteko gerla borthitz gaixtoei"), EZ Eliç ("Errebel direnak"), Tt Arima 2 ("S. Ambrosiok remarkatu dian bezala, eta profeta roialak dio, rebel hetzatz [...] Rebel gormant haien ahoetan ziren haien biandak, eta Iinkoaren kolera ikhusi da haien gaira"), Brtc ("Bereganat deitzen ditu gaixtaginik errebelenak"), Xarlem 3 ("Aingürü rebelak oro / mementuan pünitü [...] / Lüzifer aingürü hura / Ifernialat kondenatü / bere rebel lagüneki / sekülakoz jugatü [...] / Enaizü ikusi sekula / rebel zure eretzian"), Dh 3 (adib.: "Badaki arima dohakabe hark, hura bera dela errebel atrebitu hura [...] Bainan zer egin duk, kreatura errebela, arima madarikatua?"), Jaur 2 ("Errebela baita eta desobedienta haren Semearen alderat [...] Entsejatzen da bekhatorosak bere Jainkoarekin errekontziliatzera, bihur araziz sujet errebelak bere Soberanoa ganat"), Balad ("Nik buruia nahasia eta errebela / ezetz erran nakon, seurki, berehala"), Zerb IxtS ("Lurra arraildu zen hirur aintzindari errebelen azpian"), Xa Odol 2 ("Ene adimendu errebelak [...] Errebel horietaz urrikal, Jaun ona"); OEH argitaratuan LE-Ir ("Asto errebela; izpiritu errebelak"), TB Rom 11,31 ("Hauk orobat orai egin dire errebel"); rebeldia 1, Lasa Poem ("Azken aldian imintzio eta espanturik gabeko rebeldia zen Vallejorena"); ik. OEH argitaratuan gainera testu-lekukotasunik gabeko errebeldu : "Rebelarse. Adanen bekatuain kasos gizona makurtu, errebeldu ta gaitzeratu ze" LE-Ir.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

errebelde 14: X. Kintana ("Gizonen espiritu errebeldea"), Maiatz 1989 ("Xori errebeldea"), Hemen 1989 ("Errebeldeen eskutan ez omen zen inoiz egon"), J. Sarrionandia 4 (adib.: "Jendea errebelde altzatu zen herriska eta mendietan [...] Egun batez, errebelde batzu oihanaren bihotzean zihoaztela, suge bat agertu zitzaien bideska bazterrera"), F. Juaristi ("Aingeru errebeldea"), UnescoAlb 1990 ("Gizon errebelde hau"), J. Cillero (izenburu gisa: "Errebeldeak eta..."), J. Kortazar ("Burgesa zen eta errebeldea izan nahi zuenaren biografia"), J.M. Torrealdai ("Moralki errebelde samarra"), F. Rius ("Errebelde gisa agertu zen beti Kenji Mizoguchi"), I. Murua ("Azken apatxe errebeldeak"); errebeldia , rebeldi 3: Rikardo Arregi ("Euskal belaun gaztea bere radikaltasun eta rebeldi hortan laister iritxi zen euskaltzaletasunak aurrelari ta progresista izan behar zuelaren ondoriora"), X. Kintana ("Adorea, askatasun-nahia, errebeldia..."), G. Markuleta ("Errebeldiaz esan zuen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errebel : AB38 1; errebeldia : Euskalterm 1 // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

rebel : DRA // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Mailegu biak onartu dira, bakarra aukeratu ezinik

Bbehin (edo onarpen eske; cf. supra errebel).

Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. errebelde.

errebeldia 20: Miel Anjel Elustondo 2, Urko Apaolaza, Mikel Garcia, Iñigo Legorburu, Uxue Alberdi, Argia, Kevin Heredia, Berria 4, Joxerra Senar, Alberto Barandiaran, Edu Lartzanguren, Aitor Manterola, Amaia Zubiria, EiTB.com 3.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: errebeldia 76: Berria 11, Elizen arteko Biblia 36, Josu Zabaleta 9, Xabier Olarra 3, Joxerra Garzia 3, Ana Urkiza 2, Pello Salaburu, Pako Aristi, Anjel Lertxundi, Joxean Agirre, Jon Maia, Joxe Azurmendi 2, Xabier Mendiguren Elizegi 3, Aurelia Arkotxa, Joseba Sarrionandia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Mailegu baztertzekoa da, ulertezina baita Euskal Herriaren alde batean

ez du mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen; ezin onar daiteke, beraz.

Ez du "baldintza minimoa" betetzen, baina onartzekoa da

ez du gutxienekoa betetzen, baina erabili da.

Erabileremu dialektala

Heg.

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan errebenio (Ducq ap. DRA: "Diru maileatua Elizaren beharretako, bereziki bere lurretarik heldu zaizkon errebenioetarik gabetua delakotz", Herr 1961: "Laborarien nonbrea gutituz, nor bederaren errebenioa emendatuko dela").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

errebenio 4, denak ap. Eskual 1914: "Ondar aldian aiphatu ditugu xeheki, hemenxe, berriki gainerat jinak zitzauzkigun bi zergak: bat kuponer eratxikia, bankoan eskutik gelditzen daukutena; bertzia, hunen osatzeko asmatua holetan, urtheko gure errebenio guziari lothuko dena, baldin bortz mila liberetarik goiti igaiten bada", "Kuponek, ara hortara, bietan jasanen dutela zerga: behin bankoan; bigarrenekorik, perzeturra baithan, ezen gure urtheko errebenio osoan sarthua izanen da alabainan hetarik dukegun mozkina?", "Erakutsi dugu bertzalde nola, errebenioari eratchikia zakon zerga berri horrek argituko dauzkigun gure buruzagiak, bat bederak dukegun ontasunaren neurriaz; geroztik, zer ahamen izigarria eremanen daukuten mortualetarik, lehengoaren gainera", "Arrantier ñimiño, doidoi beren errebenioetarik bizi ziren batzuk, heiek dituzte gehienik madarikatuko zerga berriak: lanari beharko zeielakotz lothu, eskasaren biltzeko").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

errebenio : DRA (renta); Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

irabazia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

errebenta, errebentatzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

lehertu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

erreberentzia * Jantzari gazteak lau aldeetara urreagorik urrengo, makurtuerak eta erreberentziak egin zituan gerria bigun eta malguki biurtuaz. Erkiag Arran 36.

LB: 27 “Beti ohartu izan naiz mingotsa bezain goxoa den laudorio baten aurrean, ingeles bat zer egin ez dakiela dagoela betiere, laudorioari kasu egin edo bakean utzi; frantses bat, ordea, sekula ere ez dago halako trantzean: Monsieur Desseinek erreberentzia egin zidan” (Elkar); EPG: 19 “Bere ohiturari jarraituz, belaunikatu zen handik igarotzean eta erreberentzia egin zuen.” (Asisko Frantzizko); ETC: 116 “Cuff sarjentuak erreberentzia egin zuen.” (Antton Olano).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: erreberentzia bat egin: hacer una reverencia; Adorez: erreberentzia egin: hacer una reverencia; Labayru: 0.

erreberentzia 2 iz. Gurtzea, begirunearen erakusgarri egiten den gorputz makurtzea. Erreberentzia egin: gur egin.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Kolokazioa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa, baina horrek erreberentzia sarreran beste adibide bat jasotzea eskatzen du.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa erreberentzia sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

erreberriaraz, erreberriarazten.

Aditz-erregimena

du ad.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

erreberritu, erreberri, erreberritzen. Ipar. du ad. 'berritu'.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. berritu

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

erreberritu, erreberri, erreberritzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

errebesa, errebesatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Forma baten adiera(k)

oka egin.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-kada.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

egite okerra.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

h. aldizkari.

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. ikuskapen

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: erreboilo: Scophthalmus sp. + Phrynorhombus sp. + Psetta sp. + Zeugopterus sp.; erreboilo arrunt: Psetta maxima; erreboilo ezkatadun: Scophthalmus rhombus; erreboilo orbanbakar: Phrynorhombus regius; sasierreboilo: Zeugopterus punctatus.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Psetta maxima.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

errebolta(tu), erreboltatzen.

Aditz-erregimena

da ad.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

erreboluzio h. iraultza; bira, itzuli.

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. iraultza; bira, itzulia

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +

LBeh (2016-10-26): errebotatu 28: Elkar 3, Elhuyar 6, Consumer 5, Berria 4, EiTB 10.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: errebotatu 9: Iñaki Mendiguren 3, Koro Navarro, Xabier Amuriza, Lourdes Oñederra 2, Itziar Otegi, Sonia Gonzalez.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu errebotatu formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es rebotar / fr rebondir: Elhuyar: 1 bote/punpa egin; 2 jo, errebotatu; 3 errebote egin / NolaErran: 1 punpatu, punpa egin, bote egin; 2 solasa punpan joan; 3 oldar berri bat hartu / Zehazki: 1 bote egin, punpatu goi, errebotatu; 2 punpatu goi, errebotatu; 3 egotzi, bota; 4 zapuztu, haserretu / Labayru: 1 jo, bote | salto | jauzi | punpa egin (tb. con hartu y eman), errebotatu; ref. a objetos no destinados a botar jo, errebotatu; 2 jo, (kanpora) bota | bidali, (barrura) sartu ez, kanporatu, errebotatu; 3 pipertu, erresumindu, beltzuritu, berdetu/berdatu, berotu, sumindu, muzindu, haserretu, ernegatu; // sólo [vb.] -(r)i haserretu | ernegatu | muker eragin, ernegarazi; sólo [vb. prnl.] muturtu, muskertu, atzez | sutan ipini / Adorez5000: 1 errebotatu, punpatu, jaikia egin, bote/punpa egin; 2 itzularazi, hastandu; 3 asaldatu, haserretu, asaldarazi, sutan jarri.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ez du gutxienekoa betetzen, baina oso erabilia da Hegoaldean. Heg. markarekin jasoko da.

Erabileremu dialektala

Heg.

Aditzoinaren erabilerak

errebotatu, errebota, errebotatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

errebote 2. + errobot. Rebote (nombre de una modalidad del juego de la pelota). "Jeu de rebot" Lh. * Egiazko pilota partida ederrak arrabotean eta laxoan edo bote luzean egiten direnak dira. EskLAlma 1852, 15. Arrabotean esku hutsaz arraferatzea ere eder da. Ib. 15. Pilota partida eder bat egin laxoan, errebotean edo bederen plekan. Arb Igand 142. Luzean edo Errabotean jokatu dute aspalditik baigorriarrek. Larre ArtzainE 85.

LB: errebotean aritu 4, errebotean jokatu 8; ETC: errebotean aritu 14, errebotean jokatu 13.

errebotean adb. (aritu, jokatu eta kideko aditzekin). Errebote jokoan. Errebotean jokatzen hasi aurretik, laxoan jokatzen zen Zubietan. [s.u. errebote]

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Hurrengo bilerarako prestatuko dugun proposamenaren barruan jasotzekoa; mahai-jokoak, jolasak eta kirolak sailekoak.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa mantentzekoa. Eta errebotean aritu, egin adibideak jaso. (2022-01-11)

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

bihurgunea.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erredaktore (eta e.-buru) 12: Azterketa Historikoak/1 ("Inprimatzailea dela, jabeak direla, erredaktoreak edo beste dela..."), KazetJardun 1991 ("Hizlari, erredaktore eta abarren trebakuntza"), X. Mendiguren E. 7 (adib.: "Lankide batek bigarren aholkua ematen dio erredaktore irudimen gabeari"), EstiLib 2 (adib.: "Infogrametan testua egoten da normalean; beraz, erredaktorearen eta infografi arduradunaren artean egin beharreko lana da"), Deia 1998 ("Bilerak Donostian egiten genituen, Karlos Santamaria erredaktore buru zela").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erredaktore : AB50 2, HiztEn; erredaktore-buru : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE // 'redactor' itzulitako besteak: idazkari : AB50 2; kazetari : AB50 1.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erredaktore : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

redactor/rédacteur formen ordainak: erredaktore : ElhHizt (en un periódico), HiruMila; idazkari : XarHizt; idazlari : HiruMila; idazle : ElhHizt, HiruMila, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LFB, PMuj DCV; iskribatze : T-L LFB; izkiriant : HaizeG FB, T-L LFB; prentsa-idazle : Vox es-eu // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta arloa mugatuz onartzekoa

mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du, eta beharrezkoa dirudi kazetaritzan behintzat.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: erredentore (Lar, Añ), erredenptore, redentore, redenptore.Redentor. v. erredimitzaile. Redenptore promettatuaren [...]. Lç Adv 2r. [Iesu Kristo] neure Kriadorea, eta neure Erredenptorea. VJ 15. Gurutzean dagoan geure Erredentoreari. Lar SermAzc 47. Ongi etorria zerala, gure redentorea. (s. XVIII). DRA. Erredentore edo Arrerostzaille bat egorri daroku. He Gudu 75. Yágo egindu guregátik [...] gure adiskide ta redenptóre bakárrak. LE ( in BOEanm 978 ). Seme Jangoikoa munduarén Redentórea, miserikordia niri. LE Ong 42v. Gure Salbadore, gure Erredenptore eta gure Maisu edo Zerurako gidari eta erakusle onaren lanak. Gco II 79. Iturri artan bataiatu zen / Kristo Erredentorea, / Kristo Erredentorea eta / guzion Salbatzallea. (Canc. pop. in SMitx Aranz 130 ). v. tbn. Ber Doc 98v. El 19. SermAN 99. Cb Eg III 270. Egiat 183 (erredentora). Ub 112. Añ EL1 42. Gco I 401. LE Ong 105v. CatLlo 16. Echag 239. CatLuz 10. CatBus 13. Legaz 12. Balad 188. Erredenptore: Arz 55. Urqz 15. CatLan 32. Redentore: TAV 3.2.13, 167 (G, 1648). CatBurg 47. Cb EBO 35. Mg CC 203. AA I 464. CatB 13. CatAe 22. CatSal 23. CatR 23. Legaz 57. Xe 365. CatUlz 6. SMitx Aranz 72. Redenptore: Cap 122. OA 145. Iraz 14. He Gudu 117.

LB : erredentore 9: Berria 4 (“Gauza asko egin daitezke Rio de Janeiron: hemengo plater tipikoa dastatu, caipirinha edan, Brasilgo dantzaz gozatu... Pao de Açucar eta Kristo Erredentorea bisitatu beharreko lekuak dira”), EiTB 3 (“Hileta asteartean izango da, 20:00etan, Getxoko Erredentore elizan”), Elkar (“Konfienza ziertua eugitea Jangoikoak salbaduko gatuzela Kristo gure erredentoreen merezimientuek gaiti, gorde badaigu bere lege Santisimea, da pekatu egin arren bere, penitenzie egin badaigu konfesadurik ondo, edo konfeseetako lekurik ezpadago, deseoagas konfeseetako, imini badidi dolores pekatuena, eta propositu firmea ez geiego ofendietako aen Dibine Majestadea”), Karmel (“Algortako Erredentore guztiz Santuaren parrokia”); berrerosle 14; ETC: erredentore 12: Roberto Gonzalez de Viñaspre (“Jorge Luis Borges-i zor diogu Historia universal de la infamia, Lazarus Morell erredentore ikaragarriaz, Tom Castro iruzurti sinesgaitzaz eta hainbat faltsutzailez eta jende zitalez populatutako narrazio-bilduma”), Joxe Azurmendi (“Unamuno hau da, herri espainol intrahistorikoaren erredentore, eta horren salbazioaren amorez Estatu oligarkiko eta zentralistaren apostolu bilakatua, Bilbora etorri dena - ez Lore Juglare, baizik aita misiolari ("apostolu zibila")”), Koro Navarro (“Zer Erredentore etorriko ote zen marmola pixkana-pixkana merengezkoa bihurtzen ari zen ke berdetsuko geruza hartatik hiria salbatzera?”), Hedoi Etxarte 2 (“Guztiaren esanahia ziurtatu eta egonkortu behar zuen azken bihurritzeaz ez zegoelako seguru, horretarako melodia eder bat egin zuen, melodia hark esan behar zuen: "honek esaten duena esaten duela, ziurta dezagun amaierako inpresioa garaipenarena dela eta edertasun erredentore bat izan dezala, garailea eta baikorra...”), Berria 3 (“Gaur, 19: 30ean, Getxoko (Bizkaia) Algorta auzoko Erredentore elizan”, “Roth izan zitekeen kaustikoa eta pesimista («gezurra derrigorrezkoa da, egia komunikatzea ezinezkoa delako»), baina umorea zuen beti erredentore”, “Inoiz azterketarik eta iragazkirik pasatu ez dugunok bide ertzean geratuko beharko dugu urduri, fruituak noiz iritsiko, erredentore horiek gure etxean sartzeko inor ez garelako penatuta”), Wikipedia 4 (“Bagdaden jaio zen, 1969an. 1993ko ekainaren apaiztu zen. 1997an Erredentore Santuaren Kongregazioan sartu zen, Flandrian, eta Lovainako Unibertsitate Katolikoan hezi zen”); berrerosle 13

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ElhHizt: erredentore iz. (Erl.) redentor, -a Kristo Erredentorea: Cristo Redentor; redentor 1. s. berrerosle; libratzaile, askatzaile 2. s.m. (Rel.) berrerosle, erredentore Jesucristo nuestro redentor: Jesu Kristo gure berreroslea // Adorez: erredentore: ikus berrerosle // redentor berrerosle, erosle. (Rel.) berrerosle, erredentore // Labayru: redentor: 1 adj., s. Que redime berrerosle, erosle, erostun; que libera libratzaile, askatzaile, jaregile; 2 s.m. En religión berrerosle, erredentore // NolaErran: 0.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Forma baztertua

Bazt. Ik. berrerosle.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

erredentzio 5: Oihana Elduaien (“40 urteko espetxe zigorra jarri dute erredentziorik gabe”), Berria 2 (“197/2006 doktrinan oinarrituta aplikatzen diren erredentzioak Giza Eskubideen Europako Konbenioa urratzen ote duen”, “zigor bakoitzeko kalkulatzen dute erredentzioa”), EiTB 2 (“Erredentzio erlijioso baten harira”, “Batzuek onartuko dute eskaini zaien erredentziorako aukera”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: erredentzio 39: Berria 21, Xabier Olarra 4, Iñaki Mendiguren 2, Imanol Zurutuza 2, Harkaitz Cano 2, Joseba Zulaika, Karlos Zabala, Joseba Urteaga, Joxan Elosegi, Fernando Morillo, Anjel Lertxundi, Eskarne Muijka, Xabier Mendiguren Elizegi.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Ongi eratua da

erabilia, eta sartzekoa.

Forma baztertua

Bazt. Ik. berrerospen.

Jatorrizko forma

errediza, haltzari

Euskaltzaindiaren Arauak

h. altzari.

Lexema baztertuaren ordaina

altzari forma da erabili-hedatuena (Iparraldean ere sartzen ari), eta EBrako hobestekoa

OEHko datuak [laburduren azalpena]

erredola 10: G 2 (Gazt MusIx; Zait Plat), L 8 (EZ Man 2, EZ Noel, EZ Eliç 2, Gç, Ch, He Gudu); rodela 8 (hauetan rodelape behin): Berron Kijote. Ik. gainera OEH argitaratuan erredolari testu-lekukotasunik gabea.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erredola 3: Onaind Virgil ("Enea troiarrak eta Daunitar gizurenak ere, era berean alkarri erasoten die beren erredolakin: dunbateko ikaragarriak dardartzen ditu zerugoiak"), J.L. Davant ("Zu preso hil zaituzte, gure Lauaxeta, Baina poeten hitza betiko bizi da, Askatasun tximixta, justizia trumoi, Burnizko erredola, Intxortako gezi...), SoEg ("Emanak bi erredolatxo: hunek hiru ogi, harek hiru arrain").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erredola : DFrec 1, HiztEn, LurE. Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erredola : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC; erredol : Lur EG/CE // eta PMuj DVC: erredoladun, erredol-antzeko, erredol-arbide, erredolari, erredolatu, erredolatxo, erredolaztatu, erredol-babes, erredoldun, erredol-euskarri, erredolgile, erredolkada, erredol-kirten, erredol-ukaldi.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er. (Herria astekarian erabilia dela dio J-L. Davantek)

Forma baten adiera(k)

ezkutua.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 110 (erredox potentzia, erredox erreakzio), ETC: 486

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: erredox iz. (Kim.) redox; Adorez: 0, Labayru: 0, NolaErran: 0; Euskalterm: erredox (Kim.), ZTHB-Kim: erredox (sin. oxidazio-erredukzio), erredox erreakzio.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa dagokion markarekin.

Jakite-arloak

Kim.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erreduktore 3: Elhuyar; erredukzio 14: Azurm, UZEI 4, BiziJator 3, LMuj, MetalurFisi 2, Elhuyar, MarrazTekn 2 ("Erredukzio-koefizienteak"); erredukzionismo 2: MAtx, Emakunde 1993; erredukzionista 1: X. Mendiguren B.; erreduzitu (reduzitu 2) 18: Elhuyar 4, J.R. Etxebarria 3, UZEI, A. Iztueta, Azurm 2, G. Nazabal, E. Osa 2, Egin 1977, MarrazTekn, Hitz-ordena 2; erreduzitzaile : cf. infra. // Testuinguruak: erreduktore : Elhuyar ("oxidatzaile eta erreduktoreen indar erlatiboak", "Konposatu bat ez da berez oxidatzaile edo erreduktore", "Ez dago erreduktore edo oxidatzailerik"); erredukzio : UZEI ("Projekzio-mota honetan, ordea, hiru ardatzei erredukzio berdina aplikatzen zaienez, praktikan ontzat ematen da neurriak besterik gabe egiazko magnitudean ematea", "Projekzioari dimetrikoa esaten zaio projektatutako bi segmentu berdinak (erredukzio berdina izango dutenak beraz) eta hirugarrena desberdina direnean", "Ardatz bakoitzari erredukzio-koefiziente bat aplikatu behar izaten zaio", "Sistema honetan ardatzek beren artean 120° gradutako angeluak eratzen dituzte eta erabiliko dugun eskala grafiko edo erredukzio-koefizientearen balioa 0,816 da"); Azurm ("Marxek egin duen gizonaren eta klaseen erredukzio funtzionala faktore ekonomiko "soiltara", konplementatu beharra dago"); BiziJator ("oxidazioa, eta, honi loturik, erredukzioa #mdash# oxidazio-erredukzio prozesuak", "Alderantziz, kondentsazioari polimerizazio bat jarri likitzen bazaio eta beste honi oxidazio zein erredukzio bat, ondorioz beste substantzia bat sortuko da"); LMuj ("Bainan i-ra erredukzioa [gaiola] L. lat. [caveolam] errom. [gayola] kasuan, eta gaztelanian eta aragoieran [royo] lat. [rubeum] hitzean"); MetalurFisi ("Ikusten denez, disoluzio neutro eta arinki aireatuan aleazioa pasibatu egiten da eta posible den erreakzio katodikoa oxigenoaren erredukzioa da", "Tutuen inguruan nahikoa hezetasuna izaten da eta sakonera oso handia ez baldin bada, nahikoa oxigenoa ere bai, erreakzio katodikoaz oxigenoaren erredukzioa izateko"); Elhuyar ("Glizeraldehido-3-fosfatoak fosforilazioa eta deshidrogenazioa jasan ondoren azido 1,3-difosfoglizerikoa ematen du, fosfatoa gastatuz eta NAD koentzimaren erredukzioz"); erredukzionismo : MAtx ("Ondorioz, itzulpen literarioa derrigor gertatzen da jatorrizkoa baino zertxobait gordinagoa, baina hori ezinbestekoa da errazkerian eta erredukzionismoan erori gabe literatura itzuli nahi bada"); Emakunde 1993 ("Egileek azpimarratzen dute beren helburua ez dela erredukzionismo biologistak egitea, frangotan erabili izan direnak, bestalde, emakumeen gutxiagotasuna frogatzeko"); erredukzionista : X. Mendiguren B. ("itzulpen joera erredukzionista eta puristak alde batetara utzirik, gero eta itzulpen integratzaileagoa eta zehatzagoa egitearen joera nagusitzen ari dela"); erreduzitu : Elhuyar ("Hauek erreduzitu ez den trioxonitrato (V)-ari dagozkio", "Kobre metalikoa jalkitzen ari da zinkak Cu2+ ioia erreduzitzen duelako", "Kobreak ez du zink 2+ ioia erreduzitzen", "Kobreak zilar 1+ ioia erreduzitzen du"); J.R. Etxebarria ("elkarrekiko, masa biak masa erreduzitua bailuten higitzen dira, elkarrakziozko indarraren eragin pean", "Honela, bi gorputzen sistema gorputz bakarraren sistemara erreduzitu dugu", "bertatik, beste partikularen higidura erlatiboa aztertzen da, beronen masa, masa erreduzitua bailitzen"); UZEI ("Instintuak eta irrikak badute nahimenarekin zerikusirik, baina ezin genezake nahimena berezko joera horietara erreduzi"); A. Iztueta ("Multidimentsional analisi metodoetaz, eta, gehienbat, osagai nagusien analisiaz, lor genezake, era arrazional batetaz, geure pentsamoldeari, aztergaitza zaion, Rm espazio multidimentsional bat, beste dimentsio bakarreko, edo, dimentsio gutxiko, espazio batetara, erreduzitzea"); Azurm ("Zientziak eskema deterministaz esplikatzen du historiaren ibilbidea: beraz, kreatibidade guztiz mugatu batetan bakarrik sinesten du, eta borondateak nahiak historiaren martxan eragin dezakeena minimo determinatu batetara erreduzitzen du", "Borondatearen kreatibidadea, kausa batzuetara eta jarraikitasun batetara erreduzi baldin badaiteke bakarrik da zientziarentzat begiragarri"); G. Nazabal ("argazki-finkadura erdietsi zuen sosa hiposulfitoaren bitartez, honekin zilar erreduzitua ez zen oro eliminatzea lortzen zuen eta"); Egin 1977 ("Azken aldiko eboluzio aberatsaren sintesis argitsuetan, errealitatea erreduzitu ordez honen konplesotasuna, den horretan agertzeko borondatean..."); MarrazTekn ("Laburtzea eragozteko, erreduzitu gabe marrazten da pieza"); Hitz-ordena ("Lehenengo erreakzioan, oxidatu egin da burdina; bigarrenean baina, erreduzitu"); E. Osa ("Zapalketak zerbait izatera reduzitu baditu, NORBAIT izateari ekin beharko diote", "Zapalketak gauza bat, bizigabe bat izatera reduzitu duenari, nortasunik ematen ez diolako"); erreduzitzaile : cf. infra.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erreduktore : AB38 5 (hauetan erreduktore-ahalmen, erreduktoredun motore), HiztEn, Euskalterm 6 (hauetan gas-erreduktore, atmosfera erreduktore); erredukzio : DFrec 1, AB38 13 (hauetan erredukzio katalitiko, erredukzio katodiko, erredukzio metodo, erredukzio-ahalmen, erredukzio-erlazio, erredukzio-erreakzio, erredukzio-sistema, erredukzio-zona), HiztEn, LurE, Euskalterm 29 (hauetan erredukzio-baliokide, erredukzio-bero, erredukzio-erlazio, erredukzio-koefiziente, erredukzio-labe, erredukzio-potentzial 2, erredukzio-proba, erredukzio-prozesu, abiadura-erredukzio); erredukzionismo : HiztEn, LurE; erredukzionismo : HiztEn; erredukzionista : HiztEn, Euskalterm 1; erreduzibilitate-axioma : Euskalterm 1; erreduziezin : HiztEn, Euskalterm 2 (eta erreduziezinezko errealitate 1); erreduziezintasun : Euskalterm 2; erreduzigailu : AB38 1; erreduzigarri : HiztEn, Euskalterm 1; erreduzitu : DFrec 1, AB38 4, AB50 1, HiztEn, Euskalterm 5; erreduzitzaile : cf. infra.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erreduktore : HiruMila (Teknol.; Kim.), ElhHizt (Kim.; Teknol.); erredukzio : HiruMila (Kim.), ElhHizt (Kim.), EskolaHE; erredukzionismo : HiruMila, ElhHitz, EskolaHE; erredukzionista : HiruMila, ElhHizt; erreduzitu : HiruMila (Kim.), ElhHizt (Kim.); erreduzitzaile : cf. infra; erreduzigarri : HiruMila (Kim.). Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kim., Mekan.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kim., Hist.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 46 (Argia 11, Berria 5, Elkar 8, Euskaltzaindia 4, Jakin 3, UEU 15); ETC 166.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: erredukzionismo iz. reduccionismo / Adorez: erredukzionismo iz. reduccionismo / Labayru: erredukzionismo 1 iz. reduccionismo / NolaErran: 0. / Euskalterm: erredukzionismo (Fil.; Psikol.)

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 88, ETC: 278

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: erredundante izond. (Hizkl.) (Inform.) redundante; Adorez: erredundante: adj. redundante; Labayru: 0, NolaErran: erredundante redondant.

Erdaretako formak

es redundante; fr redondant: Elhuyar: adj. (Inform.) (Ling.) erredundante / Adorez: 1 gehiegizko. 2 (Ling., Inform.) erredundante / Labayru: adj. astun, ekin (insistente), ernegagarri (cargante), errepikakor, behin eta barriro errepikatzen dan(a)/behin eta berriro errepikatzen den(a), erredundante / NolaErran: style erredundante / Euskalterm: erredundante (Hizkl., Liter.).

erredundantzia iz. Adierazpen batean, behin baino gehiagotan gauza bera esatea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "erredura = quemadura".

Atzizkien araberako erabakiak

-dura.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

erreduzi, erreduzitzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Jakite-arloak

Kim., Mekan.

Forma baten adiera(k)

erredukzioa egin.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erreduzitzaile 3: Hitz-ordena 2 (metahizkuntzako erabileran: "Molekula erreduzitzaile nagusiak delakoa gertatu da galdegai eta horixe txertatu dugu aditzaren aurrean"), GeolBiol ("Lurraren hasierako atmosfera ez omen zen Miller-ek pentsatu bezain erreduzitzailea").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erreduzitzaile : AB38 2 (abiadur erreduzitzaile 'reductor de velocidad', balbula presio-erreduzitzaile 'válvula manoreductora'), LurE (erredukzioa egiten duena edo egiteko balio duena; Kim. edozein molekulaz edo ioiaz esaten da elektroiak ematen dituenean, hau da, oxidatzen denean. Erreakzio horri oxidazio-erredukzio deritza...; Teknol. Ardatz-eraginaren bira kopurua gutxitzeko, ardatz eragilearen eta haren artean kokatzen den tresna mekanikoa; Elektr. zirkuitu elektrikoaren korrontea erregulatzeko erabiltzen den etengailua), Euskalterm 8 (bitan erreduktore sinonimoarekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn // 'reductor' itzulitako besteak: beheratzaile : AB50 1, Euskalterm 1; erreduktore : AB38 5, Euskalterm 5; erreduzigailu : AB38 1; erreduzitzeko : Euskalterm 1; laburtzaile : AB38; txikigarri : AB38 1; txikitzaile : AB38 1, Euskalterm 1.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erreduzitzaile : HiruMila (Kim. reductor), EskolaHE (erredukzioa egiten duena; Teknol. ardatz baten errotazio lastertasuna murrizten duen tresna mekanikoa) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

reductor/réducteur formen ordainak: bakantzaile : PMuj DCV; erreduktore : ElhHizt (Quím. eta Tecnol.), HiruMila (Quím.); erreduzitzaile : HiruMila; hergarri , herzale : Casve FE; kereizle : PMuj DCV // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Vox es-eu, XarHizt, HaizeG FB, T-L LFB.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Kim., Mekan.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: errefau: Raphanus sativus var. Radicula; errefau min: Armoracia rusticana; errefautxo: Raphanus raphanistrum.

Jatorrizko forma

errefain, errefau

Euskaltzaindiaren Arauak

Raphanus sativus.

Forma baten adiera(k)

landarea...

Landare eta animalien taxonomi izena

Raphanus sativus

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

NekHizt.

Atzizkien araberako erabakiak

-txo.

Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Raphanus raphanistrum.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. 'pilota-jokoan sakea edo botea itzultzea'.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

pilota-jokoan sakea edo botea itzultzea

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da adierak bereizi: 1 errestoa; 2 erantzuna

Euskaltzaindiaren Arauak

errefera(tu), erreferatzen. Ipar. du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

erreferatu, errefera(tu), erreferatzen

Erabileremu dialektala

Ipar.