OEHko datuak [laburduren azalpena]

agerraldi guztiak 1900 aurrekoak eta IEkoak (6): 'ogia' adierarekin herres(a), eta herresa formek agerraldi bana dute; 'bermea' adierarekin erres (1) eta erres(a) (3) azaldu dira.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ez da agertu; Maiztasun-hiztegietan ere ez.

Jatorrizko forma

erresa /irin eta zahia/

Euskaltzaindiaren Arauak

'zahi-mota berezia edo zahi-hondakina'.

Forma baten adiera(k)

zahi-mota berezia edo zahi-hondakina

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: adib. / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-n.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

erresaka 2 sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Forma baten adiera(k)

presaka.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

erresalba, erresalbatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

erreserbatu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erreseina 4 aldiz jaso da (J. Urkiza: "Aldizkarietan liburu agerpen unean erreseina laburra egitea, ez da, ondo dakizu, kritika ikasi ta aztertua"; M. Lopez: "zera erantzuten bait dio F. J. Mendigureni, honek egindako erreseina bat dela eta..."; UnescoAlb 1990: "Ez dago dudarik haien edukia emateko esandako hitzen edo argudiatzeko alderdi nagusien erreseina leialak hartzen dituela oinarritzat"; Euskal Estatistika Kontseilua: "Bizkaiko erreseina estatistikoak"); reseinatu behin (Azurm: "Mitxelenak ere denetik zeukan: kritika onak, ez hain onak, oso konbentzionalak, orain ere mila egiten diren modukoak (eta halaxe izan behar, edozein huskeriatxo reseinatu beharra bait zegoen: klasiko bat, eta gero bederatziurren bat) eta batzuk monumentalak, historikoak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

reseña : DFrec 2; erreseina : AB50 2 (hauetan 1 e.-kritika); Ez dugu aurkitu ap. AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm // eta `reseñable' itzulitako adierazgarri 1 (AB38), aipagarri 5 (AB50) // `reseña' itzulitako albiste (AB50 2, Euskalterm 1), aipamen 2 (Euskalterm), berriemate 1 (Euskalterm), txosten 1(Euskalterm) // `reseñar' itzulitako zehaztu 1 (AB50), esan 1 (AB50) // `reseñado' itzulitako aipatu 4 (Euskalterm).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) Erdal reseña / signalement; notice; compte rendu formen ordainak: HiruMila: 1 informe, cuenta: aipamen, berri, kontu, txosten, artikulu; 2 narración sucinta: berri labur; 3 revista de la tropa: ikusketa; 4 ezaugarriak, zertzeladak // ElhHizt: aipamen // Lur EG/CE: Ø // Lur EF/FE: Ø / Ø / txosten, agerbide // Casve FE: ezagütgarri, ezagütbide / argitarzün, argibide, xehetarzün / agerbide // HaizeG FB: seinaldura, seinalatze, seinalamendu / notices: hiralgo / agerbide // T-L LBF: seinalamendu / Ø / agerbide // PMuj DCV: 1 revista de la tropa: erakusketa; 2 señales: ezaugarriak; 3 narración sucinta: berri labur, berrixta; 4 informe, cuenta, razón: kontu, txosten, berri, garbitasunak, argitasunak // Azkue Aurkibidea: txosten; b) es reseñable formarenak: aipagarri: HiruMila, ElhHizt; azpimarragarri: HiruMila; ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea c) Erdal reseñar / rédiger le signalement de; faire le compte rendu de formenak: HiruMila: aipatu, -ren aipamena egin, -ren berri eman, kontatu, azpimarratu, albista eman // ElhHizt: aipatu, -ren berri eman, deskribatu, azaldu // PMuj DCV: berri eman, esan, adierazi, jaulki, kontatu, eralgi, edatsi // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF, Azkue Aurkibidea.

erreseina 5: Gorka Bereziartua (“zergatik hasi erreseina hori aitatuz?”), Ainhoa Oiartzabal 3 (adib.: “hainbat erreseina jaso ditut”, “argitara eman gabeko elkarrizketak eta erreseinak gehitu dizkiot”), EiTB (“Aristi da diskoaren aurkezpen erreseinaren egilea”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: erreseina 11: Berria 7, Patxi Ezkiaga, Markos Zapiain, Filosofiako Gida, Ana Urkiza.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

Saih. (ez baita nazioartekoa).

Onartzekoa da, Heg. edo Ipar. markarekin

ez du baldintza minimoa betetzen, baina onartzekoa da Heg. markarekin.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 133 (Argia 6, Berria 41, Deustuko Unibertsitatea 11, Europar Batasuna 6, EiTB 1, Consumer 7, Espainiako Gobernua 47, Gomylex 7, Jakin 1, UEU 3, Zuzenbidearen Euskal Akademia 3); ETC 326.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0 / Euskalterm: borondatezko erreserba-funts, nahitaezko erreserba-funts (Ekon.).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa, definitu ahal izateko. Dagokion markarekin jaso.

Jakite-arloak

ekon.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: reservar. / RENFE: "Erreserbatua: Reservado".

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

erreserba(tu), erreserbatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

erresidentzia residentzia. Residencia, domicilio. Joxeparen ardurarik aundiena konbentuan egotie eta residentzi legez ori ipintiarena zan. Gerrika 114. Neuk galdetu neutsen residentzia aldatzeko zer egin biar neban. Ib. 117. Residencia (hospitalaria, de ancianos, etc.). Residentzian ere egon zan illabete pasean. BAyerbe 86. Au be Santanderko Residentziara destinau eben. Gerrika 33.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erresidentzia 19 (hauetan re- 3, -nz- 1): a) 'ospitalea' (edo iz. pr.): Z. Andonegi ("Donostiako Residenzia gaixotegian, bat-bateko egoera tamalgarrian arkitzen da Maiz Azkarraga-tar Justina"); Habe 1984 ("Arantzazuko Ama Birjina erresidentziako Neurologi zuzendariak dioenez, bi eratako eutanasiak erabiltzen dira"); b) 'egoitza': KultUrtekaria 1988 6 ("Nola izena zuen erresidentziak? Residentzia esaten genion, Andereñoen Residentzia, ez zuen beste izenik, ez zuen izen propiorik", "oso gogo onez gogoratzen dut Andereñoen Residentzia, Karlos Santamariak, Pakita Arregik eta beste hainbat pertsonak sortua", "Ni erresidentzia hortara 1.964-ean joan nintzen", "oso gogoz gogoratzen dut esate baterako aurreneko Euskal Udalekua, erresidentzian zeudenentzat-eta"); Egin 1988 ("Euskal komunitatean larriki elbarrituentzako erresidentzia zabaltzeko egin dituen ahaleginak alferrikoak izan direla gogoratzen du koordinadora honek"); B. Kortabarria 2 ("Une honetan 320 ikasle daude erresidentzian", "erresidentzia edozein pisu baino merkeago ateratzen da normalean"); c) 'bizitzea': EHAA 1990 7 ("ezaugarri fitxetan adierazirik erresidentzia, probetxamendu, etxebizitza kopuru eta behe oineko merkatal erabilpenari buruzko xehetasunak", "Enpresak, jakinarazpen egunetik kontatzen hasi eta 15 eguneko epearen barruan, bere erresidentzia edo bere ordezkoarena jakinaraziko dio Administrazioari, eta erresidentzia horrek obretan edo bere kokagunetik hurbileko herri batetan egon beharko du", "erresidentziaz aldatu aurretik, kontratistak Administrazioaren onespena izan beharko du"); J.R. Bengoetxea ("mogimendu libre eta erresidentziarako eskubidea"); .

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erresidentzi : AB50 1; erresidentzia : DFrec 2, AB50 3, Euskalterm 1 (espainian erresidentzia duen atzerritar). Ez dugu aurkitu ap. AB38, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal residencia / résidence formen ordainak: HiruMila: 1 egoitza, egotetxe; 2 (fam. asiento, residencia fija) paramen; 3 (acción de residir) egote, bizitze; 4 (tiempo de residencia) egotaldi // ElhHizt: bizileku, bizitoki, bizitegi; egoitza, etxe // Lur EG/CE: bizileku // Lur EF/FE: bizileku, egoitza, egonleku // Casve FE: egongia, bizigia, egoitza, etxe // HaizeG FB: egoitza, egon-leku, bizitegi // PMuj DCV: (estancia) egote, bizitze, bizitza; (morada, mansión) bizi-leku, bizi-toki, bizit-etxe, egon-leku, egoitza, etxe, baita; (tiempo de residencia) egon-aldi, egotaro, egotaldi; (obligación de residir) egon-bear, bizi-bear; (acc. de residenciar) kontu-eskatze; (proceso contra el residenciado) zuribide-auzi.

erresidentzia 13: Irati Elorrieta, Fredi Paia 2, Itxaro Borda, Xabier Martin 2, Mikel Peruarena, M. Carmen Oiarbide, EiTB 5. // erresidentzia 167: Aizu (“Gainera, dirua beti inbertitu izan dugu bidaiak egiten, gauzak ikusten... New Yorkera joan ginen, Mexikora ere bai, erresidentzia artistiko modukoak egiteko”), Argia 59 (“Bilboko Arte Ederretako greba edo Bizkaiko erresidentzietakoa, esaterako, iraganeko eta gaur egungo adibide dira, "gure grebaren" lorratza jarraitzen baitute”, “Artedrama plataforma sendotzen eman du urtea, lankide berriekin eta Kultur Leioan erresidentzia egonkorra lortuta”), Berria 27 (“Bide zuzenenetik ezin jo eta Erdiko Amerikatik barrena urratu nahi izaten dute AEBetarako bidea; odisea latza da, bizimodu eroso eta askeagoaren itxaropenean diseinatua, eta bide batez esanda, kubatarrei erresidentzia besteei baino errazago lortzea ahalbidetzen dien legea bertan behera utziko duten beldurrak akuilatua”), Deia 5 (“Kartzelako ariketan, erresidentzian dagoela, seme alabak bi astean bisitan ez zaizkiolako etorri, honela abestu zuen bigarren bertsoaren amaiera: Lauregeita hamar urte beteta/ Nahiz izan nahiko desgaste/ Sekula ez zitzaizkidan egin/ Horren luzeak bi aste”), DiarioVasco 11 (“Erresidentzian zain zuen Euskal Herriak eman duen bertsolaririk handienetakoa, Manuel Lasarte, eta hunkigarria izan zen Lasarte, Egaña eta Lizasoren besarkada”), EiTB 11 (“Berehala gonbidatu zuen bere erresidentziara, haren chef eta sukaldariek prestatzen zituzten jaki japoniar elaboratuak dastatzera eta hor izan zuen erronkak hasiera”), Elkar 25 (“Zure bigarren erresidentzia naturaren erdigunean, gero, klase ertaineko familiak asteburuetarako erakarri nahian”), Erlea 7 (“Kontua da erresidentziako neska batzuek, euskaraz ondo ez zekitelako edo auskalo zergatik, oso erraz jotzen zutela gaztelaniara, eta pezetaren sistema asmatu zela joera horri aukera zabalik ez emateko”), Consumer 5 (“Erresidentzia izaerarik ez duten zentroak dira, autonomia murriztua duten pertsona nagusiak hartzeko pentsatuak”), Jakin 2 (“Gogorra, noski, egileentzat, besarkatu ezin beste erresidentzia, proiektu eta aukera izatetik, ezeren truke eta etorkizun hurbileko erakusketaren ametsik gabe lanean egotera pasa direlako”), UEU 14 (“Zenbait auzitegik ez dute inolako arazorik aurkitu Uruguaiko herritar horiei laneta erresidentzia baimenak esleitzeko orduan lehentasunezko tratu bat aplikatzeko, betiere, eta barne ordenamenduko legedia errespetatuz, bereziki nazioaren enplegu egoera”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: erresidentzia 24: Berria 11, Joxemari Iturralde 3, Pablo Sastre 2, Bernardo Atxaga 4, Xabier Mendiguren Elizegi 2, Arantxa Iturbe, Joxerra Garzia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

es residencia: Elhuyar: 1 bizileku, bizitoki, bizitegi por motivos laborales tengo que cambiar de residencia: lana dela eta bizilekua aldatu behar dut; 2. egoitza, etxe esta residencia de alumnos suele estar llena todo el año: ikasle-egoitza hori beteta egoten da urte osoan / Adorez: 1 bizileku, bizitoki, bizitegi, egongia, egontoki. 2 egoitza, etxe, egote(-)etxe; residencia asistida: babes-egoitza; residencia no asistida: babesik gabeko egoitza; residencia habitual: ohiko egoitza. 3 [fam. asiento, residencia fija] paramen; los gitanos no tienen residencia fija: ijitoek ez dute paramenik; 4 [acción de residir] egote, bizitze. 5 [tiempo de residencia] egotaldi; Labayru: 1 [Lugar en el que se reside] bizileku, bizitoki, etxe (tb. en composición), bizitetxe, bizitegi; 2 [Ref. al establecimiento] etxe, egoitza, egonleku, egontoki, egongia, paramen. Residencia de ancianos: Zaharren | nagusien etxea, zaharren | nagusien egoitza, hirugarren adinekoen etxea | egoitza / Euskalterm: residencia: egoitza, bizileku; cambio de residencia bizileku-aldaketa, bizilekua aldatzea; coeficiente de la segunda residencia bigarren bizitetxearen koefiziente; derecho de residencia bizileku-eskubide; derecho de residencia permanente bizileku iraunkorrerarko eskubide; libertad de residencia bizileku-askatasun; minirresidencia miniegoitza; permiso de residencia bizileku-baimen, plus de residencia egoitza-plus; residencia asistida laguntzadun egoitza; residencia de ancianos zahar-egoitza; residencia de ancianos inválidos zahar baliaezinen egoitza; residencia de ancianos válidos zahar baliagaien egoitza; residencia de estudiantes ikasle-egoitza; residencia de médicos medikuen egoitza; residencia de personas mayores en situación de dependencia mendekotasuna duten adineko pertsonentzako egoitza; residencia de tiempo libre aisialdiko egoitza; residencia habitual ohiko bizileku; residencia infantil umeen egoitza, residencia juvenil gazteen egoitza, residencia sanitaria osasun-egoitza; residencia temporal aldi baterako bizileku; segunda residencia bigarren bizitetxe; tarjeta de residencia bizileku-txartel; tiempo de residencia egonaldi; traslado con cambio de residencia bizileku eta guzti lekualdatzea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

Saih. Ez dago premiarik, aski da egoitza.

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Ez dirudi beharrezkoa denik, nahiz egoitzak ez duen beti balio.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Nazioarteko forma da eta jasotzekoa. Adierak bereizi behar dira.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 34 (Aizu 1, Argia 2, Berria 6, Deia 1, Elhuyar 1, Elkar 1, Jakin 1, UEU 21); ETC 44

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: erresiliente izond. resiliente / Adorez: 0 / Labayru: erresiliente 1 adj. Psikol., Fis. resiliente / NolaErran: 0. / Euskalterm: 0

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 249 (UEU 189), ETC: 499.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: erresilientzia 1 iz. (Psikol.) resiliencia adingabearen erresilientzia edo autonomiaren sustatzea: fomento de la resiliencia o autonomía de la persona menor de edad 2 iz. (Teknol.) resiliencia erresilientzia neurtzeko, hau da, talkarekiko erresistentzia: para medir su resiliencia, es decir, la resistencia a la colisión; Adorez: 0, Labayru: erresilientzia 1 iz. Psikol. resiliencia. 2 iz. Fis. resiliencia; NolaErran: 0. // Euskalterm: erresilientzia (TN; es resiliencia; fr résilience)

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa. Bi adiera sortu, jatorrizkoa teknologiakoa da eta.

Euskaltzaindiaren Arauak

h. urretxindor.

Euskara batuan hobestekoa

Ik. urretxindor

Lexemen erregulartasuna

ñ/ll salbuespenezkoak, ahoskapen bakarra sabaikaria denean (ik. irizpide honen azalpena, s.u. miñoiak: "ñ" grafia salbuespenezkoa dagokio, zeren, sudurkari bustiaren grafia arrunta "in" den arren euskaraz, grafia honek bi ebakera dituenez Iparralde/Hegoalde banaketaz, aipagai dena bezalako forma zenbaitek ebakera ez-sabaikaririk ez baitu inon)

OEHko datuak [laburduren azalpena]

resistitu 29 (Lç); erresistitu 6: Astar II: -du; Cb Eg II; LE Prog, CatLan 3; eta OEH argitaratuan gainera OA: "Ez da posible iñork aren majestadeari ezer eragoztea eta ezer resistitzea".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erresistente 7 (Elhuyar 1983, I. Iñurrieta, J.A. Berriotxoa, EMBOroi, UZEI, X. Goia, J.M. Azurmendi); erresistitu 6 (M. Pagola, Marxismoa, X. Gereño 2, R. Garate, Egin 1989); erresistibitate 7 (J.M. Agirregabiria, Elhuyar 5, MetalurFisi).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erresistente : AB38 3, HiztEn, Euskalterm 4 (hauetan germen e. 1, kolore e. 1, baxera gar(rarekiko) e. 1); erresistitu : AB50 1; erresistibo : AB38 1, Euskalterm 2 (hauetan 1 zirkuitu e.); erresisitibitate : AB38 3, HiztEn, LurE, Euskalterm 3 (hauetan e. elektriko 1, erresistibitateen taula 1) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erresistitu : EuskHizt; erresistente : HiruMila, ElhHizt; erresistibitate : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zalantzazkoa da mailegua, lantaldeak zalantzak baititu horren premiaz

jasotzekoa izan liteke 'Erresistentziako kidea' adierakoa; bestetan, aski dira gogor, iraunkor bezalakoak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Fis.

Euskaltzaindiaren Arauak

h. errenkada.

Euskara batuan hobestekoa

Ik. errenkada (hau da EBrako hobestekoa)

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ERRESKADAN (V-gip ap. Iz ArOñ). En fila, en hilera; seguidos, uno tras otro. Zortzi egun erreskadan ez jan ta ez edan egondu zala. Aran SIgn 27. Iru urtian errezkadan gitxienez bedartzat ezpa-darabil soluoi. ForuAB 147. Txitta zurijaz batera an daruaz batta, ari lotuta, erreskadan beste txitta guztijak. Otx 171s. v. tbn. Ag Kr 19. Kk Ab I 60. Akes Ipiñ 31

erreskadan 60: Deia 3, Berria 30, EiTB 18, Euskaltzaindia, Jakin, Karmel, Argia 2, Erlea 3, DiarioVasco.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

erreskadan 89: Berria 55, Urtzi Urrutikoetxea 10, Anton Garikano 5, Mirentxu Larrañaga 4, Edorta Jimenez 6, Oskar Arana 2, Juan Garzia, Elizen arteko Biblia, Unai Elorriaga, Jon Muñoz, Anjel Lertxundi, Pello Zabala, Josetxo Azkona.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: adib. gisa / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa errenkadan bezala.

Bigarren mailako oinarriaren eratorrien ordez ematekoa

Ik. errenkadan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa erreskada sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

erreskata, erreskatatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Forma baten adiera(k)

1 berrerosi. 2 salbatu; berreskuratu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

1 berrerostea; bahisaria. 2 salbamendua, laguntza.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Fis.

Euskaltzaindiaren Arauak

errespetarazi, errespetaraz, errespetarazten. dio ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

errespetarazi, errespetaraz, errespetarazten

Euskaltzaindiaren Arauak

errespetatu, errespeta, errespetatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

errespetatu, errespeta, errespetatzen

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-etu (ik. Maileg, 29)

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-gabe.

Kategoria

izond.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-gabe-keria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ERRESPETUZ. a) Respetuosamente. "Nagusiari errespetoz begiratzen zion (AN-gip)" Gte Erd 50. Errespetuz aipha bedi / Lurrean zure izena. EZ Eliç 5. Zagotza errespetuz seme batek bere ama baitan duen bezalako fidanzarekin. SP Phil 19. Bathu zituen hamar lepradun haren ganik errespektuz urrun zaudenak. Lg II 173. Jesusen aipatzean / Beti errespetuz / Zeruan bai lurrean / Belaunak doblatuz. Monho 90. Modestijaz, errespetoz, juizijotz, intenzinoe onagaz, ta moribuagaz gitxitan, ta gitxi dantzan egiteko. fB Olg 164. Itz oriek adituta zu eta zure anaiak errespetuz inguratuko zaituztenak. Bv AsL 62. Errespetoz izketan / nezatziyon asi. Yanzi 98. Errespetoz belaunak lurrean jarri. Bilbao IpuiB 147. Ta iñoiz mutillakin joan bear badezu, joan errespetoz, gazte garbi bati dagokion eran. MAtx Gazt 75. v. tbn. LuzKant 117. Etxde JJ 40. SM Zirik 53. Errespetoz: AzpPr 84. Tx B I 45. Basarri 111. Zendoia 237. Larre ArtzainE 200. (Con compl.). Por respeto a (de, etc.). Zergatik Jesu-Kristo bakarrik da kabubageko merezimentuak dituana: eta aren errespetoz, eta ark guretzat irabazi zuelako, Aita Eternoak errukiz begiratzen gaitu. Gco I 405. Limosna egiten badegu munduko errespetoz. Gco II 88. Aingeruak, harentzat errespetuz, etzuen deithu bere Mariaren izenaz. Jaur 352. Bere lera itto zun aitaganako errespetuz eta sendiaren pake alde. Etxde AlosT 94. Formal egoten giñan / orren errespetuz. Ayesta 65. b) (Tras gen.). Con respecto a, en relación a. v. ERRESPETURA. Eta berri deitzen da Testamentu zaharraren respektuz. Lç Adv ** 3v. Erran nahi da hanbat anaie nola arreba, eta ez mundu hunetako aita-amén respektuz, baina Iainkoaren respektuz. Lç Decl ã 1r. Erran du definizioniak abstinenzia ianaren respetuz, zeren edanak ezpaitu barura hausten. Tt Arima 50 (120 respektuz)

adib: sentsazionalismo iz. Zenbait komunikabideren joera, zirrara edo asaldua eragiteko, berrietan gertakaririk harrigarri eta bitxienak nabarmentzen dituena. Gaiari tentuz heltzeko eskatu du, sentsazionalismoa saihestu eta errespetuz idazteko.

errespetuz 440: Aizu 6, ElCorreo 2, Deia 9, Elhuyar, Elkar, Consumer 20, Berria 234, EiTB 86, Jakin 7, Karmel 7, Argia 41, Laneki 8, Erlea, DiarioVasco 17.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errespetuz 183: Herria 21, Berria 77, Jon Muñoz 9, Elizen arteko Biblia 4, Asisko Frantzizko 4, Karlos Linazasoro, Iñaki Segurola, Anton Garikano, Piarres Aintziart, Fernando Rey, Pello Salaburu, Edorta Jimenez, Edurne Elizondo, Felipe Juaristi, Itxaro Borda, Unai Elorriaga…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa errespetu sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

errespetu sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

errespontsabilitate iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, errespontsabilitate-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. ardura1; erantzukizun].

errespontsabilitate 20.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errespontsabilitate 9 (Ipar. dira).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Debekua bere horretan uztea proposatu da. Proposatutako erantzukizun forma estandarra da eta hedatua dago. Nolanahi ere, oraindik pixka bat erabiltzen da, eta komeni da debekua mantentzea.

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. ardura; erantzukizun.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

erresta, errestatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Forma baten adiera(k)

erreferatu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta beste gabe onartzekoa

baldintza minimoa betetzen du, eta behar da.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

errestaura, errestauratzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Jakite-arloak

Art., Hist.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: Errestaurazioa / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Art., Hist.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

errefera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erresultante EB 23: J.M. Agirregabiria 2 ("Lehenengo motako paradoxetan, sistemaren gainean eragiten duten kanpo-indarren erresultantea eta momentu osoa nuluak izan arren, momentu lineal mekanikoa edota momentu angeluar mekanikoa denborarekiko aldatuz joan daitezke", "kanpo-indarren erresultanteak edota momentu osoak ez dute zertan nuluak izan behar"); FisKim/5 ("Egin ezazu adierazpen grafiko bat indar bakoitzaren balioekin eta erresultantearekin"); J. Kortabarria ("Beraz, indar aktiboen erresultantea zera bilakatzen da"); Elhuyar 11 ("Erresultantearen balioa edo modulua, osagaien modulu edo balioen baturak ematen duena da", "Erresultanteak osagaiekiko norabide paraleloa eta norantza berbera ditu", "Bestalde, grafikoki erresultantearen aplikazio-puntua aurkitzean, lerro paraleloak ematen ditu"...), J.R. Etxebarria 3 ("Gainezarmenaren printzipioaren arauera gorputza indar erresultantearen eta beronekin doan momentuaren eraginpean higituko da", "Beraz, indar erresultantearen baldintza baino ez dugu", "Benetako indarra edo indar erresultante erreala deitzen da"); A. Sarriegi 4 ("erresultantearen x edo y ardatz koordenatu bakoitzarekiko momentuak", "S indar erresultantearen aplikazio-puntua", "Erresultantearen aplikazio-puntuaren koordenatuak x eta y bezala izendaturik, honako hau dugu", "Tentsioen berdinbanaketarako S erresultanteak edo indar totalak, sekzio zuzenaren grabitate-zentrutik iragan behar du"); Fisika orokorrra ("Honelatan, ba, indar erresultantearen baldintza, (10-1), baino ez dugu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erresultante : HiztEn, Euskalterm 2 (hauetan haize erresultante 1). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erresultante : HiruMila, ElhHizt. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta Lur EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal resultante / résultant formen ordainak: emaitza : HiruMila (eta emaitzako kopurua); erresultante : ElhHizt; ondorajeko : Casve FE; ondorengo , ondorizko , ondoreko : PMuj DCV; ondoriozko : ElhHizt, Casve FE, HaizeG FB; ondotikako : HaizeG FB. Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz. eta izond.

Jakite-arloak

Mat.

Jatorrizko forma

erreinu, erresuma

Euskaltzaindiaren Arauak

: Belgikako Erresuma.

Forma baten adiera(k)

ez dagokio kontzeptu politikoari ('errege baten menpeko lurraldea' edo), baizik geografikoari: edozein lurralde izan daiteke erresuma, baita errepublika bati dagokiona ere

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "erresumindu".

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

erresumin(du), erresumintzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: ik. erretaula / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Mailegu baztertuaren ordaina

Ik. erretaula.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

erretaguardia. "Retaguarda, retaguardia" Lar. GUDA-GIBEL Retaguardia. * Erkalaren guda-gibel edo atzeko-alde guziak. "Retaguardias de todos los frentes" . EAEg 18-3-1937, 1309. Guda-gibeleko lanak aalik egokien egiñaz. Ib. 1-5-1937, 1595.

LB: 86: Argia 11, Berria 3, Deia 4, DiarioVasco, Elkar 17, Erlea 2, Euskaltzaindia 2, Jakin 2, Karmel 3, UEU 41; atzeguardia 38, atzeraguardia 4, atzegoardia 2, atzeragoardia 23 / ETC: 181, atzeguardia 186, atzeraguardia 18, atzegoardia 21, atzeragoardia 97.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0, Adorez: 0, Labayru: 0, NolaErran: 0.

Erdaretako formak

es retaguardia; fr arrière-garde: Elhuyar: 1 s.f. (Mil.) atzeguardia, atzealde; 2 s.f. (fig.) atzealde; azken alde está en la retaguardia de la clasificación: sailkapenaren azken aldean dago / Adorez: 1 (Mil.) atzealde, atzeguardia. 2 fig. atzealde; a retaguardia: atzealdean, gibelaldean / Labayru: 1s.f. atzealde, azkenalde, atzeguardia (en lo militar) / NolaErran: gibelaldeko tropa (pl.) (mil.) livrer un combat d'arrière-garde jada galdu borroka batean sartu/jarraiki. BerriaEL: abangoardia, atzeragoardia (abanguardia*, atzeraguardia*).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa, baina Heg. erretagoardia formarekin batera atzegoardia ere jasotzekoa da, eta horixe erabiliko da erretagoardia formaren definitzaile gisa: “erretagoardia iz. Heg. Atzegoardia”. Bide batez, goardia sarrera isiltzekoa da.

Erabileremu dialektala

Heg.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -