OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu errimadun eta errimatu (izond.) formarik.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

(er)rimadun 4: Etxde ("Bere bertsoak rimadun prosa uts omen"), Akes ("Orixe, salmoak puntu edo rimadun bertsoz ematen dituela, eta Iratzeder bide estuagotik, rima eta neurri berdiñeko bertsotan"), Apez ("Bertso-lerro bakoitzak zortzi silaba ditu eta, ia beti, lehenbizikoa hirugarrenarekin eta bigarrena laugarrenarekin errimadunak"), HizkLiter ("Errimadun hitz bakoitzari puntua deritzo"); errimatu a) izond. 4: F. Arbizu ("Era honetan errimatua ere ahal dugu egin"), J.M. Iturralde ("maskaradetako [...] peredikiak edo sermoiak #mdash# narrazio errimatua"), DV 1997 2 ("Amurizarentzat "lan definitiboa" da hiztegi errimatuaren edizio berritua [...] Egilearen hitzetan "errimatua izanik, hiztegian berba guztiak sartzeak ez dauka zentzurik, selekzionatu egin behar dira batez ere bertsolaritzaren ikuspegitik""); b) ad. 1, EHBertsol ("Bertsolariak bapatean lau hitz aukeratu behar ditu "errimatzen dutenak" gero bertsoan dagokien tokian sartzeko").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errimadun : AB50 1 (rimado); errimatu : AB38 1 (ad.), AB50 2 (rimar, rimado), HiztEn (ad.) // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

errimatu : ElhHizt-HiruMila (ad.) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

forma berri egokia.

Atzizkien araberako erabakiak

-dun.

Kategoria

izond.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

bertso-lerro errimadunak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

errima(tu), errimatzen.

Aditz-erregimena

du ad. (nor kasurik gabea).

Euskaltzaindiaren Arauak

Bizk. izond.

LBeh (2014-04-03): errinitis 40: Consumer 33 (adib.: “Errinitis alergikoaren diagnostikoa ondoko hauek osatzen dute, gutxienez”), Berria 4 (adib.: “Botikei dagokienez, baliagarria izan daiteke kortisonaz osatutako sudurreko esprai bat erabiltzea, sendagai horren ekintza anti-inflamatorioak errinitisa (sudurreko jarioa) eta burutik beherakoa kontrolatzen laguntzen duelako”), EiTB 2 (adib.: “Oraingoz, txerto berria errinitisa eta konjuntibitisa duten 18 urte baino gehiagoko gaixoen eskura dago bakarrik, nahiz eta asma izan edo ez”), Argia (“Sudurrean errinitisa, sudur handitu eta muki ugarirekin. Eta biriketan, asma”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: errinitis , Berria (“Asma eta errinitis alergikoa dira ezagunenak”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es rinitis / fr rhinite: Elhuyar: (Med.) errinitis / Nolaerran: errinitis (medik.); mafrundi (BL) (lag.ar.) / Zehazki: (Med.) errinitis / Labayru: - / Adorez5000: (Patol.) errinitis.

Nazioarteko forma da, euskal baliokidearekin batera onartzekoa

Nazioarteko forma da, eta onartzekoa.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Med.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: errinozero beltz; errinozeronte beltz: Diceros bicornis; errinozero iletsu; errinozeronte iletsu: Coelodonta antiquitatis; errinozero indiar; errinozeronte indiar: Rhinoceros unicornis; errinozero zuri; errinozeronte zuri: Ceratotherium simum.

Euskaltzaindiaren Arauak

Rhinoceros.

Aldeko arrazoi handirik ez dago

forma horretan korritzen baitu

Landare eta animalien taxonomi izena

Rhinoceros

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: 0

LB: “Bufaloaren neurri bertsukoa baina askoz astunagoa, errinozero beltzak ez du harekin lehiatzen jan kontuan.” (EiTB); EPG: 4 “Afrikako errinozero beltz basatiak ugaritu egin direla esan du WWF erakundeak” (Berria);

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: errinozero beltz (Zool.) rinoceronte negro (Diceros bicornis); Adorez: 0; Labayru: errinozero beltz Zool. (Diceros bicornis) rinoceronte negro.

errinozero iz. Ugaztun apodun belarjalea, handia eta zango-motza, azala gogorra, lodia eta zimurra duena, sudur gainean adar bat edo bi dituena (Rhinoceros). Indiar errinozeroa (R. unicornis): adar bakarra duena. Errinozero beltza (Diceros bicornis): bi adar dituena, Afrikan bizi dena. Errinozero zuria (Ceratotherium simum): errinozeroetan handiena, bi adarrekoa, Afrikan bizi dena.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa errinozero eta beltz sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: 0

LB: “Makora errinozero zuria da. Ingelesez zuria,white da” (EiTB); EPG: 0; ETC: 40 “Zambiako azken bost errinozero zuriak salbatzeko ahaleginak egiten ari dira” (Egunkaria).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: errinozero zuri (Zool.) rinoceronte blanco (Ceratotherium simum); Adorez: 0; Labayru: errinozero zuri 1 iz. Zool. (Ceratotherium simum) rinoceronte blanco.

errinozero iz. Ugaztun apodun belarjalea, handia eta zango-motza, azala gogorra, lodia eta zimurra duena, sudur gainean adar bat edo bi dituena (Rhinoceros). Indiar errinozeroa (R. unicornis): adar bakarra duena. Errinozero beltza (Diceros bicornis): bi adar dituena, Afrikan bizi dena. Errinozero zuria (Ceratotherium simum): errinozeroetan handiena, bi adarrekoa, Afrikan bizi dena.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa errinozero eta zuri sarreretan.

Zerrenda osagarriak

MilaHitz.

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. errinozero.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Behe-mailako formaren aldean hobestekoa

Beh. Ik. ibai; itsasadar.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

errioxar 2: Tx. Peillen (“Errioxatar olerkariak honela darabil”), Lab (“berez errioxar tradiziozale aditua”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Onomastika batzordeak argitzekoa

Forma hori dagokio, noski, baina Onomastika batzordeak argituko du.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Batez ere Bizk.

Forma baten adiera(k)

aldapa pikoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. errito.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ritual 9: G 8 (Cb Eg: "Ritual, eta Manual sagraduan Sazerdoteari, Sakramentuak ondo emateko, ta eria bere nekean ikusi, ta animatu, ta ondo iltzen laguntzeko ematen diozkan erreglak"; AA 6: "Ala erakusten digu Rituala deritzan Elizako liburuak", "Rituala izendatzen dan Elizako liburuak dio", "eta iritzi au ipiñi zan Rituala deritzan Elizako liburuan"; Or QA: "Elizaren Ritual edo oitura-liburuan"); BN 1 (Elsb Fram: "hartu estola, ideki liburua Rituala eta aurthiki hisopaz, plazako alderat, ur benedikatua").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

errit- 20, rit- 15; (er)ritual 27: a) iz. 10: errit- 5 (Azurm, EHHistoriaz, J. Gabilondo, J.M. Iturralde 2); rit- 6 (Azurm 2, J. Zulaika 2, F. Mendizabal, Jaunaren Deia 1969);b) izond. 17: errit- 12 (EEM HizkLiter, Azurm 2, J. Zabaleta, X. Mendiguren B., J. Gabilondo 2, S. Ott, J.M. Iturralde 4); rit- 4 (J. Zabaleta, J. Kalzada, F. Mendizabal, SGarm Txina; (er)ritualizatu 5: R. Manjón (errit-), J. Zulaika 4 (rit-); (er)ritualizazio 3: R. Manjón 2 (errit-); F. Mendizabal (rit-) // Testuinguruak: a) Azurm: "errituala: pase jakinak, posturak ere jakinak, toreroaren pausu sazerdotal estudiatua", "Eta konprenitzen da hori ere azken finean berak bait dira haren ritual eta liturgietako sazerdote inbestituak", "Haur besoetakoa-n, gizonaren eta Theresaren heriotza ritual sakratu baten antzera jazoko da"; EHHistoriaz: "... Neolitoan jadanik taldeko errituala erabiltzen zela onartzeko"; J. Gabilondo: "literatura heriotzari ekiditeko errituala zen"; J.M. Iturralde: "Maskaradak denboraren erritualak nahiz denborari buruzko ospakizunak dira", "baserritargoaren erritualen denboratasunak aspalditik laga ditu nekazaritzaren iharduera ekonomikoen erreferentzi puntuak"; J. Zulaika: "sorgin mentalidade hartako ritualak eta sineskerak ulertzeko nahitaez animalietara jo behar, zeren hauek eskeintzen baidute ritual hoien ardatz diren imajina sintetiko nagusiak"; F. Mendizabal: "hedadura handiagoko ritual baten barruan"; Jaunaren Deia 1969: "meza ritualetan eta jaiera edo aukerako mezetan ere aldaketa batzuk izan dira";b) EEM HizkLiter: "bilera erritual baten berri ematen du Caro Barojak"; Azurm: "sakrifizioaren espazio erritual hesitua, ekintzarako bezala prestaturik", "Antzinako Iran-en badakigu, zezenaren hilketa errituala gauezko liturgien erdigune zirrarakorra izaten zela"; J. Zabaleta: "antzinako hileta erritualen ordez ehorzketa kolektiboak erabiltzen hasten dira", "agindu ritualez esplikatzen zailak direnak"; X. Mendiguren B.: "jeneralari prestatua zion sandalozko bere abanikoa logura erritualetik bere burua defendatzen laguntzeko"; J. Gabilondo: "literatura ez dela beti isiltasunaren eta eromenaren heriotzara eraman duen makina errituala", "bizirik eutsiko dion dibertimendu errituala"; S. Ott: "iharduera ekonomiko eta erritualeko hainbat alderdi"; J.M. Iturralde: "bide batez bi mezu eta bi espazio erritual kontrajartzen direla", "denbora sozialen trazak eta antolakuntza erantsi zaizkie antzerki erritual suerte hauei", "giro erritualetik kanpoko bizimodua", "modu erritualez aurkezturiko eta antolaturiko eleak ez dira endelegarri"; J. Kalzada: "Hilobi ritualak oso guti dira"; F. Mendizabal: "Gizon-dantza bezala ezagutzen ditugun modukoak, konplikazio ritualak galdu ondoren bakarkako bezala gelditu direnak"; SGarm Txina: "Shang deitu dinastiaren garaikoak dira brontzezko edalontzi ritualak";c) R. Manjón: "genero erritualizatua da hau"; J. Zulaika: "testuinguru ritualizatu zenbait arakatzeko", "Hauek plan ritualizatu baten arabera osatuak daude", "animali hoien imajinak eta errepresentazio ritualizatuak", "Era berean animalia hauek gabe aldakuntza sakon bat ematen da gure konportaera ritualizatuetan";d) R. Manjón: "Erritualizazio, topikotasun eta estilizazioaren topalekua joera manikeista da", "Iruri ez da gauza erritualizazio eta banaera manikeistan sendiaren haustura konsagratzeko"; F. Mendizabal: "badira dantza-modu honen beste ritualizazioak ere azalera zabalago baten gainean dantzatzen direnak".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erritual : AB50 1, HiztEn (izond.), Euskalterm 1 (izond.); erritualismo : HiztEn, Euskalterm 1; erritualdu , erritualista , erritualizazio , erritualkuntza , erritualtasun : Euskalterm (agerraldi bana). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erritual : HiruMila (iz.), ElhHizt (izond.); erritualismo : HiruMila, ElhHizt. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Izenondo erreferentzialak

-al izond. erref.

Kategoria

1 iz.: Elizaren Erritual edo ohitura-liburuan. 2 izond.: antzerki erritual suerte hauek.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Ondoko erabilerak argituko du formen arteko lehia

bada lantaldean horren premiarik ikusten ez duenik.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

erritualiza, erritualizatzen.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tu/-izatu.

Aditz-erregimena

du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-zio: -izazio.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: errizino; akain-belar: Ricinus communis.

Zerrenda osagarriak

NekHizt: Sin. akain-belar.

Sinonimoa(k)

akain-belar.

Kategoria

iz.

Euskaltzaindiaren Arauak

Bot.

Jatorrizko forma

erro, zain, sustrai

Jatorrizko forma

zenbaki baten erroa atera

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: erroak egin, errotik atera, errotik maite, erroz gora.

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "erroa = bisagra".

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: erroak bota , erroak eman , errotik ; eta erro karratu, erro kubiko .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

erroak egin, errotik atera

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erro karratu 4: K. Fernandez 2 ("Aukeratutako funtzio-familia zuzenen multzokoa zenean, bi aldagaiek elkarren artean zuten mugapenaren erro karratua korrelazio-koefizientea zen eta hondar-bariantza bat geratzen zen", "Alde batetik, mugatze-koefizientearen erro karratua bakarrik izatean, zeinua justifikatzeko ezer ez dagoelako..."), J. Duoandikoetxea ("Hona hemen liburu horren aurkibidea nondik nora dabilen: zenbaki razional osoekin kalkulua, zatikiak, erro karratu eta kubikoak, logaritmoen teoria..."), Elhuyar ("Kalkula dezagun 2aren erro karratua").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erro karratu : AB38 5, HiztEn ('bigarren erroa'), Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erro karratu : ElhHizt, HiruMila (AS) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Lexia konplexua (erabileremu mugatukoa)

Zerrendakoaren oinarri bereko eratorriak-eta

hori bezala, erro kubiko ere jasotzekoa da.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-karratu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

erro sarrerari dagokion azpisarrera.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-kubiko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

erro sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ERROAK BOTA "Radicarse" Añ. Cf. supra ejs. de Mg CC 172 y JJMg BasEsc VIII. * Aiñ barru sarturik, erruak botarik. AB AmaE 350. Dudak, ordea, barrenago bota ditu erroak. MIH 89.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: adib. / EskolaHE: -

bota1 2 (Esapideetan). Norbaiti zerbaiten errua bota. Erronka bota. Umea bota (haurdunak): umea galdu. Landare batek kimu berriak bota. Erro zabalak botako ditu bazter guztietara. Norbaiti zerbait aurpegira bota. Larriak bota, gora bota: oka egin. [erro] erroak bota Erroak egin. Dudak, ordea, barrenago bota ditu erroak.

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Erabat ezabatzekoa da adibidea lehendik jasoa baitago azpisarrera gisa erro sarreran. bota1 sarrerako 2. adieratik kendu.

Esapideei dagokien sistematika

bota: -ak.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

erro sarrerari dagokion azpisarrera.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

adib. gisa eskaintzekoa bota sarreran ("Erroak sakon bota dituen landareak, kimuak eta loreak ere bota ditzake").

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da bota sarreran ere.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

eman: -ak.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

erro sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

gurpila.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 51 (Berria 1, Elhuyar 1, Consumer 6, Espainiako Gobernua 15, Goiena 1, Laneki 19, UEU 8); ETC 114.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: errodadura iz. rodadura errodadura-azala: superficie de rodadura / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0. / Euskalterm: errodadura, errodadura-palanka, errodadura-presio, errodadurarentzako eragozpen (Indus.); errodadura-banda aldatzea (Merkat. TN da).

Erdaretako formak

es rodadura / fr roulement: Elhuyar: errodadura / Adorez: 1 itzulika, jira-biratze; 2 Teknol. arrodadura / Labayru: 0 / NolaErran: errodamendu.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa. Euskaltermen termino normalizatua da.

LBeh (2013-06-10): errodaje 58: Consumer 4 (adib.: “Marruskadura-elementu berriak instalatzean errodajea egin beharra dago”), Berria 3 (adib.: “Errodajea ondo eginda iritsi da Zurriolara”), EiTB 31 (adib.: “Telesailaren errodajeak irailerarte iraungo du"), Jakin (“Istiluetatik ihes egin ala errodajea jarraitu”), Argia 13 (adib.: “Nigeriara joan eta film baten errodajea ikustea zen Utarsunen lehen asmoa”), DiarioVasco 6 (adib.: “errodajerako bost egun falta zirela huts egin zuen”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: errodaje 6: Berria 4 (adib.: “Penelope Cruzek Todo sobre mi madre-ren errodajean zela irakurri zuen lehen aldiz Volver-en gidoia”), Lourdes Oñederra (“Zurean, zure filmean, errodajea hasi dela ohartu zara”), Harkaitz Cano (“Charles Chaplinek, The great dictator filmaren errodajeari buruz, 1940an, San Francisco Chronicle egunkarian argitaratutako elkarrizketa batetik”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: errodaia*, errodaje 1* e. filmatze, filmaketa. Gidoirik ez zegoenez, ezusteak izan zituzten errodaian*[e.] Gidoirik ez zegoenez, ezusteak izan zituzten filmatu bitartean / filmaketan.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es rodaje / fr tournage: Elhuyar: filmatze, filmazio, errodaje, aritze, jardute / Nolaerran: / Zehazki: filmatze, filmaketa; itzulikatze, errodaje / Labayru: filmatze, filmazio; errodaje; esperientzia, eskarmentu, praktika, trebakuntza, aztura, atun / Adorez5000: filmaketa, filmatze; errodaje, hasierako ibilera, itzulikatzea; aritze, jardute.

errodaje 1 iz. Autom. Ibilgailu motordun berrietan, pieza guztiak egoki doitzeko, abiadura jakin bat gainditu gabe egiten den aldia. Oraindik errodajea egin behar zaio autoaren mekanismo osoari, eta horretarako autoan ibili egin behar da. 2 iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, errodaje-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori 'filmatzea' adieran ez erabiltzea gomendatzen du; ik. filmatze].

errodaje 127; a) Autom. 3: Consumer (“Marruskadura elementu berriak instalatzean errodajea egin beharra dago, balaztatze sistemako osagai guztiak behin betirako ondo finkatu bitartean eraginkortasun txikiagoa agertuko baitute”), Laneki 2 (“Makinen errodajea”); b) ‘filmatze’ adierakoak dira 124.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errodaje 6 ‘filmatze’ adierakoak dira guztiak: Berria 4, Lourdes Oñederra, Harkaitz Cano.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

filmatze araua da.

Nazioarteko forma da, adieraz egokia ez den ordainaren kaltetan onartzekoa

Nazioarteko forma da, eta onartzekoa, baina adiera zehatz batean bakarrik.

Debekua bere horretan uztea proposatu da, baina filmaketa baliokidea ere gehitzea komeni da.

Erabileremuen araberako adierak

iz. Autom. 2* iz. e. filmatze.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Autom.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-mendu.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Teknol.

Jatorrizko forma

erro, erro(dura); hirugarren erro(dura); n-garren erro(dura)

Euskaltzaindiaren Arauak

Mat.

Atzizkien araberako erabakiak

-dura matematika-eragiketen adierazleetan

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Euskaltzaindiaren Arauak

Corvus corax

Landare eta animalien taxonomi izena

Corvus corax

Euskaltzaindiaren Arauak

erroiztu, erroitz/erroiztu, erroizten. da/du ad. g.er. 'amildu'.

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

g.er. Ik. amildu

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

erroiztu, erroitz, erroizten

Euskaltzaindiaren Arauak

Mat.

Atzizkien araberako erabakiak

-keta matematika-eragiketen adierazleetan

Euskaltzaindiaren Arauak

Mat.

Atzizkien araberako erabakiak

-kizun matematika-eragiketen adierazleetan

Euskaltzaindiaren Arauak

biztanle-errolda.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

biztanle-errolda

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: registrar.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

errolda(tu), erroldatzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

errhuma 2: ECocin ("Errhuma zerbitza diteke bertze aldi batenzat", "Arrosa zazu erhumaz"); erroma : Casve SGrazi ("Erroma zahagita bat") eta Herr 1957 ("Ortet-ek egun hartan hiru presunekin edan zuen pinta bat erroma"); erron 1, AB AmaE ("Kafe eta erronak").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ron 4: B 1 (Karmel 1971: "olioa; zalikada bat pattar edo ron, ta au oba, gatza ta piper-autsa"); EB 3 (M. Garikano: "Zenbait egunetan, gauza zena baino askoz ron gehiago edaten zuen"; X. Gereño 2: "Ron botila erdi izango da hobeto", "Botila erdi ron").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erron : HiztEn (Ik. ron); ron : HiztEn, LurE, Euskalterm 9 (hauetan ron-aterakin 1). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Sektore jakin bateko informazioa

ron : Alm2003 320: "Ezpeletako Harcaut pasteldegiko tartaletak, ronez lurrindutako krema pastelerarekin barru-betetako hostopil fin-finak dira"; DenSuk 142: "ron-a: 2 zl [...] ronetan jarri paxak beratzen, blai-blai egin arte"; 160: "ron-a: dezilitro erdia [...] landu gurina ukendu-puntuan, azukre, limoi-azal birrindu, pittin bat gatz, irabiatutako bi arrautza eta ronarekin batera"; Subijana: "Laranjak ronaren moussearekin [...] Rona, intxaur moskatua eta laranja-azala birrindua bota [...] 6 koilarakada ron"; MaiteSuk: "txol bat ron edo paitar".

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erroma : EuskHizt, DRA; erron : EuskHizt (Ik. ron, erroma); erruma : Lur EF/FE; ron : EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE; rum : HiruMila, ElhHizt. Ez dugu aurkitu ap. Casve EF (baina cf. Casve FE: erroma ), HaizeG BF (baina cf. HaizeG FB: erruma ), Lh DBF, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Mailegu biak onartu dira, bakarra aukeratu ezinik

Iparraldeko forman seguruak dira, dirudienez, e-, -m- eta -a; Hegoaldean ezagugaitza baita hori, forma biak eskainiko dira, zein bere markarekin.

Zerrendako mailegu onartuaren pareko beste mailegua

ron (Heg.)

Erabileremu dialektala

Ipar.

erromani 5: Berria (“Zeinen putakumea Berlusconi, lotsarik gabe markatzen erromaniak”), Argia 3 (“Guda baino lehen, erromaniek 20.000 etxe zituzten, eta egun 5.000 baino gutxiago geratzen dira”), DiarioVasco (“Eta ondorioa? ‘Datuen arabera, erromaniak gaur egungo India-Pakistan mugaren inguruko estatuetan (Punjab eta Rajastan) bizi diren populazio indoeuroparretatik eratorriak dira’, idatzi du Mendizabalek”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

erromani 17, Berria (“AIk Europako erromanien bizi-baldintzak salatu ditu”).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. Labayru, Elhuyar, Adorez.

Exon: erromani / ijito / buhame [oharra: erromani testuinguru formaletarako hitza da]

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta erabilia.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. 'erromeroa'.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. erromero

Euskaltzaindiaren Arauak

Heg.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

romanista 4 aldiz ageri da, beti ap. MEIG: "romanisten artean, latinaren ondorengo diren erdarak aztertzen ari direnen artean", "Inoiz edo behin euskal hitzen batez edo bestez mintzatzea gertatu zitzaiola, baina beste horrenbeste gertatzen zaie romanistarik gehienei", "ulergaitza gertatzen da are romanista edo indoeuropartzale ikasientzat ere", "Romanista zen lanbidez eta gaztelania eta kaskoia dira gehienbat aztertu zituen hizkuntzak").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira erromanista 3: Peillen 2: "Eskerrak zor dizkiot hari bai eta euskalzale ta erromanista izan diren H. Gavel, R. Lafon, J. Allières-ei ere", "Lan hau egin dut denbora berean okzitanista ta erromanistentzat"; UZEI: "Lanbidez erromanista zelarik, batipat espainiera eta kaskoina arakatu zituen"; romanista 1: SM Landuz: "Aldaratxo baten erdian San Andres (1,44 m. neurriz) romanista deitzen den hoietakoa".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erromanismo : HiztEn, Euskalterm 2; erromanista : HiztEn, Euskalterm 2 (hauetan 1 erliebe e.); erromanistika : HiztEn; erromanistiko : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erromanismo : HiruMila, ElhHizt; erromanista : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE; erromanistika : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

erromanista : ElhHizt, HiruMila; ez dugu aurkitu ap. EuskHizt.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskaltzaindiaren Arauak

izond. Hizkl.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

r-/er-.

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

-ista.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Hizkl.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

erromanizazio 2, in MEIG ("Aldaketa honen azken aldia, berriena delako guretzat ezaguna, Europako eskualde hauen indoeuropartzea izan da, erromanizazioak osatua [...] Erdi Aroko euskara ez bide da erromanizazioan bizirik iraun zuen hondakina").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erromanizatu 5: A. Irigoien ("Garai haretan Kalagurri baskoia zen nonbait, gehiago edo gutxiago erromanizatua"), Azurm 2 ("Horiek erromanizatua homo celsius deklaratu dute [...] Horientzat, gu gara, ez garenak: erromanizatu gabekoak"), Egin 1996 ("beste gezur-konbentzio baten arabera Euskaldunok Espainiak eta Frantziak erromanizatu gabeko biztanle bihurriak omen gara"), Ostiela! 1999 ("Araba ezik ez ginela erromanizatuak izan, eta oso itxian bizi izan garela"); erromanizazio (eta erromanizazio garai) 4: Agenda 1990 ("Itsaso horrek dena estaldu zuelarik, lehengo hizkuntzen agerbide bakar hau gelditu zela, alegia, eta erromanizazio garaian ere salborik atera zela"), Artearen Historia/DBH 2 ("Iberiar penintsula erromanizazioa baino lehen. K.a. lehen milurtekoan, erromanizazioa baino lehen, aldi berean bizi izan ziren kultura desberdinen fruitu da arte hispaniarra"), J. Elberdin ("Erromanizazioaren eragin eskasa erromatarrek alderdi horretan gauzatu zuten ustiapen ekonomikoaren antolaketari berari zor bide zaio").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erromanizatu : DFrec 2 (Liburu zuria 1: "euskaldun eta erromanizatuen artean gertatutako hauzi bati buruz", J.A. Arbelaiz: "adiskide asko zuen Euskal Herri erromanizatuan"), AB38 1, HiztEn, Euskalterm 1; erromanizazio : AB38 2, HiztEn, Euskalterm 3 (erromanizazio-taula 1) // Ez ditugu aurkitu ap. AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erromanizatu, erromanizazio : ElhHizt // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

erromaniza, erromanizatzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erromano (eta romano 3) 16: JE, Iratz, Ardoy, SoEg, J-B. Dirassar, Izeta, Herr 1968 eta 1992; P. Aristi, JBDeia 1963, HezkSaila 1982.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskaltzaindiak euskara baturako proposatua

aski da erromatar arautua, x-tar osaerakoak [-perts.] motako izenekin ere erabil daitezkeenez.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ano/-tar.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

erromatarra.