OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Elkarketako osagaia edo esapide-zatia

esapide baten zatia

Atzizkien araberako erabakiak

-tik.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

erro sarrerari dagokion azpisarrera.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB-EgAs: errotikako bitan azaldu da; errotiko behin.

Euskaltzaindiaren Arauak

izlag.

Beste batzorde batek argitzekoa da

hiztegiari adina morfologiari dagokio auzi-modu hau, eta izango du zer esanik EGLUk

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-ti(ka)ko

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB-EgAs: errotikako bitan azaldu da; errotiko behin.

Euskaltzaindiaren Arauak

izlag.

Beste batzorde batek argitzekoa da

hiztegiari adina morfologiari dagokio auzi-modu hau, eta izango du zer esanik EGLUk

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-ti(ka)ko

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "errotorea = rotor".

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-r(e): -or(e).

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Teknol.

Euskaltzaindiaren Arauak

errotu, erro(tu), errotzen. da ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

errotu, erro(tu), errotzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 94 (Laneki 21, UEU 56), ETC: 120.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: errotula 1 iz. (Anat.) rótula, patella 2 iz. (Teknol.) rótula; Adorez: errotula: iz. (Med.) rótula; Labayru: errotula 1 iz. Anat. rótula; NolaErran: rotule nom féminin belaunburu – belaünbürü (ZU) – belaunezur – belaun katilu – errotula (tekn.) être sur les rotules familier leher egina izan – leher eginik izan (ZU) – zangoak hebaindurik eduki. // Euskalterm: errotula, patela, belaunezur (TN) [es rótula, paleta; fr rotule, patella]; Arkitektura: errotula; giltzadura esferiko.

Erdaretako formak

es rótula / fr rotule: Elhuyar: 1 (Anat.) errotula, belaunezur, belaunburu, belaun-koskor; 2 (Teknol.) errotula / Adorez: 1 (Anat.) belaunburu, belaunezur, belaun-kosko, errotula; 2 (Mek.) errotula, giltzadura esferiko / Labayru: (Anat.) belaunburu, zangabizkar, belaun-katilu, belaun-muilo, belaun-koskor, belaun-hezur, errotula / NolaErran: belaunburu, belaunezur, belaun katilu, errotula (Tekn.).

belaunburu 1 iz. Belauna. 2 iz. Belaunezurra. Moxal bat errekan, belaunburuak hautsita.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa dagozkion markekin.

Jakite-arloak

Anat. eta Teknol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira errotul- 41, rotul- 5; errotuladore 7 (Susa 1989, Kuxkux/6 2, Natura/OHO, Bi ta bi/4 3) eta rotuladore 2 (K. Igea, Euskara lantzen/1); errotulagailu 10 (HezkSaila 1984 2, M. Mendizabal 6, Haurtxoa/1 2); errotulatzaile 1 (EuskararenProgr); errotulatu 1 (Eguna 1990); errotulazio 7 (N. Mujika 3, HezkSaila 1984 2 eta "e. teknika", Egin 1979) eta rotulazio 3 (T. Madinabeitia">"r. talde", "r. zerbitzu"); errotulo 2 (J. Perales, I. Iñurrieta) eta errotulu 13 (I. Iñurrieta 5, J.M. Iturralde, I. Mendiguren, GAO 1990 5, Argia/4) // Testuinguruak: (er)rotuladore : Susa 1989: "Oleoa, pintura, errotuladorea, boligrafoa"; Kuxkux/6 2: "Errotuladorearen marrazkia egin dugun bezala, beste edozein gauzarena ere egin genezake", "1:3 eskala duen marrazkia aurrean duzula nola jakingo zenuke zein neurri den errotuladorearena marrazkian neurriak hartuz?"; Natura/OHO: "Beirazko hodian markak egiteko, errotuladorea baino, hobe da lapitz lodi bat erabiltzea"; K. Igea: "Rotuladoreak edo pinturak"; Euskara lantzen/1: "Elisabetek behar dituen rotuladoreak ez dira inon aurkitzen"; Bi ta bi/4 3, adib.: "245 errotuladore 12 kaxatan sartu nahi ditugu"; errotulagailu : HezkSaila 1984 2: "Errotulaziorako tresna berezien erabilgarritasuna ezagutu: luma, grafos, rotringa, punta ezberdinetako errotulagailuak","Esate baterako, oleoak harearekin edo zerrautsarekin nahasi, eta lortu den pastaz lan egin, errotulagailu erdilehorrez marraztu, e.a."; M. Mendizabal 6, adib.: "komeni litzateke errotulagailu beltzak eta gorriak zabalera ezberdinetakoak izatea aukeran, grafiaketarako oso egokiak gertatzen dira eta", Haurtxoa/1 2: "Argizariz edo errotulagailuz margotuko ditut", "Errotulagailuz piztu egingo ditut"); errotulatzaile : EuskararenProgr: "Tipulazko papera edo azetatozko formato proiektagarrian (diapositiba, transparentziak) errotulatzailez marraztu eta margotu ikusmenezko istorio bat kondatzeko, hitzegite bidezko textuan oinarriturik"); errotulatu : Eguna 1990: "2 edo 4 orrialde, 18x24 zentimetrotakoak, edo proportzionalak eta errotulatuak aurkeztu beharko dira"; (er)rotulazio : N. Mujika: "Artikulu beraren bigarren lerroaldiak errotulazio publikoaren aipamena egiten du", "Honela, gure kaleetako, plazetako, errotulazio askok izen berezi bati bi generiko gehitzen diote, bata gazteleraz eta bestea euskaraz, honela, errotulazio elebiduna egiten dutela uste bait dute"; HezkSaila 1984: "Errotulaziorako erregeleta bereziak erabili", "Transfer eta errotulazio teknikei ekin", "Errotulaziorako tresna berezien erabilgarritasuna ezagutu: luma, grafos, rotringa, punta ezberdinetako errotulagailuak"; Egin 1979: "Udalek euskararen alde hartu behar lituzketen erabaki batzu proposatzen dira: Errotulazioaz, euskal batzorde berezi baten beharraz, eta abar"; T. Madinabeitia: "gure zerbitzuak eskaintzen ditugu entrepresa baten moduan, diseinu, argazki, publizitate, serigrafia eta rotulazioan, batez ere", "Berez, diseinu, publizitate, argazki, serigrafia eta rotulazio talde bat da", "diseinu, argazki, publizitate, serigrafia eta rotulazio zerbitzuak"; errotulo : J. Perales: "Denden errotuloak eta portaleen zenbakiak irakurtzeko azkarregi goazenez gero, geldiago joateko tekla sakatu dugu eta hiriko museoa azaltzen zaigu eskuinean"; I. Iñurrieta: "Emaiezu nahikoa denbora beren kategoriako errotuloak eta aurrez ikusi ez duten bestelako edozein errotulu bilatzeko"; errotulu : I. Iñurrieta 5: "Talde bakoitzaren helburua 10 edo 20 errotulu aurkitzea da", "Ikasleek errotuluak sailka ditzatela", "Jarri taldeka ikasleak, talde bakoitza kategoria jakin bateko errotuluak biltzeaz arduratuko delarik", "eskatu ikasleei hirian zehar ikusi dituzten errotuluak esan ditzatela"; J.M. Iturralde: "Miarritzako bidean doazela ikusi du gizon gazteak Cambo-les-Bains dioen errotulua"; I. Mendiguren: "'Abegileku' zioen kafetegiko errotuluak"; GAO 1990 5, adib.: "eraikinen proiektuek, doitasunez zehaztuko dute errotulu posibleen kokamendua eta tamaina", "letrero, iragarki, errotulu eta olanak jartzea"; Argia/4: "Girotzeko, horman ezarritako errotulu bat".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errotulador : AB38 1; errotuladore : AB38 4 (rotuladore), AB50 1, HiztEn; errotulagailu : AB38 7 (hauetan 1 e.-estalki), HiztEn; errotulaketa : AB38 2; errotulapen : AB38 1; errotulatu : HiztEn, Euskalterm 3 (hauetan 1 kortxetamendu e.); errotulatzaile : HiztEn; errotulazio : AB38 1, AB50 2, HiztEn, Euskalterm 2; errotulo : DFrec 1 (eta rotulo 1), AB38 1, AB50 13 (hauetan 1 e. pintaketa, 1 e. publiko); errotulu : AB38 1, AB50 2, HiztEn, Euskalterm 7 (hauetan barne-e., bulegotarako e., establezimendu-e., kanpo-e., e. autoitsaskor bana); errotulugile : AB50 1, Euskalterm 1; errotuluketa : AB38 1 // Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

errotuladore : HiruMila, ElhHizt; errotulatu : HiruMila, ElhHizt; errotulazio : HiruMila, ElhHizt; errotulu : HiruMila, ElhHizt; errotulatzaile , errotulagailu (ik. errotuladore): HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) Erdal rotulación / composition (du texte...) formen ordainak: errotulazio : HiruMila, ElhHizt // Lur EF/FE: konposizio, osakera // Casve FE: hontze, antolatze, antolamendü (accommodement) alogü, hautsimautsi // HaizeG FB: (art) ontze; (accommodement) hautsi-mautsi // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, T-L LBF, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; b) rotulador / dessinateur (des lettres); marqueur formenak: HiruMila: 1 adj.: que rotula o sirve para rotular: errotulatzaile : 2 máquina para rotular: errotulatzeko makina ; 3 lápiz: errotuladore , errotulagailu // ElhHizt: arkatz markatzaile; (heg.) errotuladore // Lur EF/FE: marratzaile, marrazkilari / markatzaile // Casve FE: idüri egile, marrazkilari / otzazale, markazale, ozkazale, xixailü; (cible) xixari // HaizeG FB: iduri-egile, marrazkilari, dezinatzaile // T-L LBF: marrezkari, deseinatzale / (au rebot) arraiari, markatzaile; (compteur) kondatzale, xaxari // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; c) es rotuladora formarena: ElhHizt: errotulu-makina ; d) rotular / dessiner (des lettres); mettre la légende à... formenak: HiruMila: errotulatu // ElhHizt: errotulatu , errotuluak jarri // Lur EF/FE: diseinatu, marraztu / Ø // Casve FE: idüria egin, marrazkitü, marraztü / Ø // HaizeG FB: marrazkitu, irudia egin, dezinatu / Ø // T-L LBF: deseinatu, marreztu, marreztatu / Ø // PMuj DCV: poner un rótulo: idazpurua ezarri, idazkuna ezarri // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, Azkue Aurkibidea; e) rotulista formarena: errotulatzaile : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; f) rótulo / enseigne; écriteau etab. formenak: HiruMila: 1 errotulu ; 2 escrito de un escrito: idazpuru // ElhHizt: errotulu // Lur EG/CE: idazpuru // Lur EF/FE: 1 idazpuru, 2 ikurrin, bandera; 3 bandera-zain, entseinari // Casve FE: (boutique) agerkai; (drapeau) ikurriña; (homme) entseinari / erakusgarri, idazkitto // HaizeG FB: (boutique) iragarki; (bannière) ikurriña, entseña, bandera / iragarki, iragarri, idazkun // T-L LBF: entseña; (homme) entseñari / Ø // PMuj DCV: 1 título: idazpuru; 2 inscripción: idazkun; 3 letrero, anuncio: iragarki, iragarri // Ez dugu aurkitu ap. Azkue Aurkibidea.

Erdaretako formak

a) es rotulación: fr (DLLF): composition du texte [d'une enseigne, d'un écriteau, d'une nomenclature, etc.]; it (S. Carbonell): intitolazione / affissione / apposizione / targatura; ca (DCC): retolació / retolament; en (Collins): 1 labelling; lettering; 2 sign painting; de (Langenscheidts): Beschriftung; Etikettierung; Einkopieren von Untertiteln; b) es rotulado: fr (DLLF): Ø; it (S. Carbonell): intitolato, targato / affissato, apposto, applicato, attaccato, etab.; ca (DCC): Ø; en (Collins): Ø; de (Langenscheidts): Ø; c) es rotulador: fr (DLLF): 1 dessinateur, trice de lettres, 2 marqueur, crayon feutre; it (S. Carbonell): che o chi intitola, targa; applica, attacca etichette, cartelli, avvisi, etab.; ca (DCC): retolador; en (Collins): felt-tip pen, marking pen; de (Langenscheidts): Beschrifter; Schriftschablone, Filzschreiber; aparato: Etikettiermaschine; d) es rotular: fr (DLLF): dessiner des lettres / mettre la légende à... ; it (S. Carbonell): intitolare / targare / mettere, porre le insegne, scritte, targhe, etab.; ca (DCC): retolar; en (Collins): to label, put a label (edo ticket) on; to letter, inscribe; to head, entitle; de (Langenscheidts): betiteln, beschriften, etikettieren, (Film) mit Untertiteln versehen; e) es rotulata: fr (DLLF): Ø; it (S. Carbonell): collezione di cartelli, insegne, scritte / (fam.) titolc; ca (DCC): Ø; en (Collins): 1 labels, inscriptions; 2 ik. rótulo; de (Langenscheidts): Ø; f) es rotulista: fr (DLLF): Ø; it (S. Carbonell): Ø; ca (DCC): retolista; en (Collins): sign painter; de (Langenscheidts): Schildermaler; g) es rótulo: fr (DLLF): enseigne / écriteau / panonceau / nomenclature; it (S. Carbonell): titolo / intitolazione, intestazione / cartello, insegna, scritta / targa / cartellino, etichetta / avviso, cartello, manifesto; etab.; ca (DCC): rètol; en (Collins): label, ticket, tag; heading, title; lettering, inscription; sign, notice, etab.; de (Langenscheidts): Aufschrift, Anschlag, (Firmen-)Schild; (Klebe-)Etikett, Untertitel (Film), r. luminoso: Leuchtschild.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Geroago erabakitzekoa da

Bbehin (edo onarpen eske): ez du mailegu onartzekoen minimoa betetzen, eta pasakorra izan liteke (asko aldatzen baitira tresna hauek); baina egunero darabilguna izendatu beharra dago, eta ordain gisa proposatu diren markatzaile, arkatz markatzaile modukoak adierazle "irekiegiak" iruditzen zaizkio lantaldeari.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: rotulación.

Forma hedatua onartzekoa da, ordain egokirik ez duenean

Bbehin (ik. oharra s.u. errotulatu).

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Euskaltzaindiaren Arauak

EArauak 25 (II.4): "Oharra (...) Errotuluetan, zenbait titulutan eta izendapenetan agertzen da hori batez ere".

Forma hedatua onartzekoa da, ordain egokirik ez duenean

Bbehin (ik. oharra s.u. errotulatu).

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Mat.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

errozta, erroztatzen.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tu/-ztatu.

Aditz-erregimena

da ad.

Forma baten adiera(k)

errotu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ERRUA (ERRUAK, etc.) BOTA. Echar la culpa. Zeure otztasunari, nagitasunari, zeure buruari errua bota egiozu ta ez besteri. Añ GGero 315. Ni erretzen banaiz, bota nere pekatuari errua. Bv AsL 217. Ez diot Mireni errua botako. Txill Let 81. Ez orren arin erruak bota gizajuori. Bilbao IpuiB 77. Ez bota errua lapiko aberats oparo eder eta handiari. Osk Kurl 31. Gure zoritxarrari edo gaizki jokatzeari botatzen diogu errua. Vill Jaink 77. Danok alkarri erru botaten. FEtxeb 98

adib: bota1, bota, botatzen 1 du ad. Jaurti. Zuen artean bekaturik ez duenak bota diezaiola lehenengo harria. Ateratzen dute sutegitik agoa, ez izerdi tanta eta bero asko bota gabe. Malkoak bota. Ke asko boteaz. Hori dirua botatzea da. Ostikada bota zion astoak. Bere burua leihotik bota eta hil zen. Uretara, surtara, errekara bota. Leihotik behera bota. Betiko su eta garren artera bota zituen Luzifer eta haren jarraitzaileak. 2 (Esapideetan). Norbaiti zerbaiten errua bota. Erronka bota. Umea bota (haurdunak): umea galdu. Landare batek kimu berriak bota. Erro zabalak botako ditu bazter guztietara. Norbaiti zerbait aurpegira bota. Larriak bota, gora bota: oka egin.

errua bota 75: Aizu, Deia, Berria 31, EiTB 27, Jakin 3, Argia 8, Laneki 3, DiarioVasco.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errua bota 14: Berria 5 (“Hortaz, ez guri errua bota gertatuko denagatik”), Joseba Zulaika (“Nori errua botako, eta nahitaez behar ditugu "Beste" nagusi errudunak”), Joan Mari Irigoien (“Hori da errazena, besteei errua botatzea!”), Anton Garikano (“Jainkoari ari haiz errua botatzen”), Xabier Olarra (“ba ote daukagu horregatik hari errua botatzerik, bere izaeragatik, bere ahuleziengatik?”), Josu Zabaleta (“Egia da asko sufritu dudala, eta amari buruz esan diodana egia da, baina Pim gaixoari horrela errua botatzea, nire alde egin duen eta oraindik ere egiten duen guztiarekin, doilorkeria bat izan da”), Elizen arteko Biblia (“tzultzeko orduan, luzatu eta luzatu, desenkusa eta aitzakia ugari, egoerari errua botaz”), Jon Muñoz (“Baina ez nizun errua bota”), Esteban Antxustegi (“Baina, errua botatzen zaion edozein gauzari ezin zaio deitu bekatu edo erru”), Asisko Frantzizko (“Asko dira, bekatu egitean nahiz iraina jasatean, etsaiari edo lagun hurkoari errua botatzen diotenak”).

bota1 2 (Esapideetan). Norbaiti zerbaiten errua bota. Erronka bota. Umea bota (haurdunak): umea galdu. Landare batek kimu berriak bota. Erro zabalak botako ditu bazter guztietara. Norbaiti zerbait aurpegira bota. Larriak bota, gora bota: oka egin. [erru] errua bota dio ad. Norbait edo zerbait zerbaiten errudun egin. Ik. errua egotzi. Denok elkarri errua botatzen. Gure zoritxarrari botatzen diogu errua.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Erabat ezabatzekoa da adibidea lehendik jasoa baitago azpisarrera gisa erru sarreran. bota1 sarrerako 2. adieratik kendu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa erru sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da bota sarreran ere.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ERRUA EGOTZI. Echar la culpa. Ez bada egotzi errua munduari. Añ LoraS 173. Sugeari errua egotzirik. Lard 4. Pekatuan hiltzen banaziz nori egotzi nizaioke erru edo kulpa. Arr May 44. Gere oi-ezari, gaiaren zallari ta abarreri errua egotzi izan diegunean. Ldi IL 91. Dorronsoroko morroiari egozten zion gertatzen zanaren errua. TAg Uzt 162. Yagole bakoitzak beste yagoleari egozten zion errua. Zait Sof 168. Etzaiok bati bakarrik egotzi bear errua. Etxde JJ 114. Gizon bati, urkatzaileari, erru guztia egoztea. MIH 321

adib: erru iz. Hutsegitea; bereziki, hutsegitearen erantzukizuna. Ik. kulpa; hoben. Errua norena zen jakiteko. Enea da erru guztia. Gertatzen denaren errua ea nork duen. Sozialismoak indar hartzearen errua elizgizonek dutela zioen hark. Baina zuk ere horretan errua baduzu. Nik dut errua, umetan zorigabea izan bazen. Norbaiti zerbaiten errua egotzi, bota, leporatu. Norbaitek bere errua aitortu. Nire erruz, nire erruz, nire erru handiz.

errua egotzi 28: Deia, Consumer 3, Berria 11, EiTB 4, Jakin, Argia 5, Laneki 2, Erlea.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errua egotzi 18: Berria 4, Eduardo Matauko 5, Oskar Arana 3, Jose Morales, Bernardo Atxaga, Pako Aristi, Imanol Unzurrunzaga, Irene Aldasoro, Koro Navarro.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa erru sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 37 (Argia 3, Berria 3, Elhuyar 3, Elkar 2, Consumer 9, Euskaltzaindia 1, Jakin 1, Laneki 14, UEU 1); ETC 139.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: errubeola iz. (Med.) rubéola / Adorez: 0 / Labayru: errubeola 1 iz. Med. rubeola o rubéola / NolaErran: errubeola rubéole il a la rubéole errubeola badu // Euskalterm: errubeola, errubeolaren birus (termino onartuak dira).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa dagokion markarekin.

Jakite-arloak

med.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Bielorrusia, Errusiar Federakundea, Turkmenistan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errublo: HiztEn-LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errublo bielorrusiar, errublo errusiar, manat turkmenistandar: Estilo Liburua.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: errubloa

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "errublo. Errusiako dirua".

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Txanpon zaharrak.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

errublo bielorrusiar, errublo errusiar.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

errublo sarrerari dagokion azpisarrera.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

errublo sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

errubrika 1, Erkiag BatB ("korotz morrosko baltza utzi eban, gaizkille ezezagunaren errubrika totolo ezezagunagoa bai litzan").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

errubrika (eta errubrikapean 2) 9: Aste Santua 1983 ("Meza-liburuaren eta Irakurgai-liburuaren oarrak, argibideak #mdash#errubrikak#mdash# eta oarpenak"), KontuEkon 1983 ("Bigarren mailako iharduerak daudenean, S.E.C.ak, unitatea, dauden bezainbat ihardueratan desglosatzea kontseilatzen du, baldin eta sailkapenaren errubrika desberdinetan sailkaturiko adarrei badagozkie"), Biztanleria 1987 ("Esate baterako, ikasketak egiten ari den eta gainera iharduera laboral normal bat duen pertsona, errubrikapean kokatuko da"), EUSTAT 1991-1998 bitartean 6 (adib.: "Epe laburrerako tituluen errubrikak, beren mugaeguna hurbil, normalean 12 hilabete eta gehienez 2 urtera, duten zirkulatzera destinatutako tituluz ordezkatutako finantz aktiboak jasotzen ditu [...] Obligazioen errubrikak [F.50], hainbat urtetarako epemuga duten tituluak barnehartzen ditu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errubrika : HiztEn (1 Sinatzean, izena idatzi eta gero egiten den marra- edo irudi-antzekoa; 2 Erl. errito- nahiz zeremoni liburuetan, liturgikizuna egoki eta zuzen betetzearren ematen den oharra, gorriz idatzita egoten dena), Euskalterm 4; errubrizismo : Euskalterm 1; errubrizista : Euskalterm 1 // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

errubrika : ElhHizt (1 sinadurarena rúbrica; 2 Erl. zeremonia eta errituetan rúbrica), HiruMila (rúbrica); errubrikatu : ElhHizt (rubricar, poner la rúbrica), HiruMila (rubricar) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta arloa mugatuz onartzekoa

beharrezkoa da mailegua, Erl. arloan bederen.

Kategoria

iz.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: erruda: Ruta sp.; erruda usaindun; bortusain: Ruta graveolens; horma-erruda; iturri-belar zuri: Asplenium ruta-muraria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: erruda usaindun / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

bortusaia (Ruta graveolens).

Euskaltzaindiaren Arauak

izlag.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

kategoria aldatuz ("izond." dagokio) eta AS gisa gehituz: errugabeko .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-gabe-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

errugabe sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

errugabetasun-presuntzio 37: Elhuyar (“Errugabetasun-presuntzioa ez du errespetatzen”), Berria 4 (adib.: “Sasoi hartatik dator errugabetasun-presuntzioa indargabetuta egotea eta gezurra eta manipulazioa errukigabe erabiltzea”), EiTB 30 (adib.: “eroskeria leporatu dieten Arabako agintarien errugabetasun-presuntzioa aldarrikatuz”), Argia 2 (adib.: “Egoera praktikoetara jaitsiaz, argumentu honen erabilerak juridikoki badu konkrezioa, errugabetasun-presuntzio edo, deritzona”); errugabetasun presuntzio 48: Berria 35 (adib.: “Abokatuek salatu dutenez, errugabetasun presuntzioa ez da errespetatu”), EiTB 13 (adib.: “PPren zuzendaritza nazionalak Valentziako Generalitateko presidentearen errugabetasun presuntzioa babesten jarraituko du”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: errugabetasun-presuntzio 46, Berria (adib.: “Edonola ere, bien bitartean Egunkaria auzian auzipetuta daudenen errugabetasun presuntzioa argi eta garbi aldarrikatu behar dela berretsi zuen”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: errugabetasun presuntzioa. Ikus 'Deontologia' atala.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es presunción de inocencia / fr présomption d'innocence: Elhuyar: (Der.) errugabetasun-presuntzio / Nolaerran: hobengabetasun presuntzio / Zehazki: errugabetasun ustekizun / Labayru: errugabetasun-presuntzio / Adorez5000: errugabe(tasun)-presuntzio; errugabetzat emate.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

cf errugabetasun forma arautua eta presuntzio batzorde ahaldunduak kendua: (H2.2 / 2011-09-13) Kendu lerroa.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta erabilia.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

presuntzio forma aztertzean, errugabetasun(-)presuntzio forma azpisarrera gisa jasotzea proposatu da. Lehendik arautua genuen errugabetasun sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa sartzekoa errugabetasun eta presuntzio sarreretan.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Zuz.

LBeh (2013-06-10): errugabetu 48: Elhuyar (“Urteetan zehar epaileek filmak, telesailak eta musika jaisteko estekak eskaintzen dituzten webguneak errugabetu ostean”), Berria 36 (adib: “Batzorde independente batek Palin errugabetu du”), EiTB 10 (adib.: “George W. Bush Ameriketako Estatu Batuetako presidente ohia errugabetu du jarrera hori ‘berea’ eta ‘britaniarra’ eta ez AEBtakoa izan zela azpimarratu duenean”), Argia (“Dokumentu horien interpretaziotik ondorio okerrak ateratzen dituztela dio eta berdin balio dutela akusatuak errugabetzeko”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: errugabetu : Berria 70 (adib.: ”Ezin ahaztu daiteke Martin Ugalderekin gertatu zena; zorionez, hil ostean errugabetu zuten, baina nola ordaindu egindako kaltea?, galdetu zuen”), Monika Etxebarria (“Rollebonek ez zuen inondik ere egiazale jokatzen ilobarekin, hartaz baliatu nahi zuen, pentsatutakoak huts eginez gero errugabetzeko lekuko gisa ager zedin Paulo I.aren aurrean”), Juan Garzia (“Jauna, auzi-entzuleon aurrean asmo gaiztoaren ukapen honek nazala hain errugabetu zure gogo-bihotz guztiz zabalean, nola baininduke, etxe gainera bota gezia, eta anaia zauritu banu”).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es exculpar; absolver (Zuz.) / fr disculper; acquitter, absoudre (Zuz.): Elhuyar: errugabetu; absolbitu (Zuz.) / Nolaerran: zuritu; nork bere burua zuritu, desenkusatu; hobengabe ekarri (Zuz.) / Zehazki: errugabetu; zuritu, desenkusatu; asketsi, errugabetu (Zuz.) / Labayru: errugabetu, barkamena eman, barkatu; (Zuz.) errugabetzat jo, absolbitu, libre utzi / Adorez5000: errugabetu, errugabe aitortu; bere burua zuritu, desenkusatu; asketsi, absolbitu, askatu, errugabetzat jo, libre utzi (Zuz.).

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

absolbitu araua da.

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

aski da absolbitu arautua.

Erdaretako formak

OfQuLF: rugby || sport opposant deux équipes de quinze joueurs || Rugby || ville d'Angleterre où l'on a inventé ce sport.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egin eta errugbian ari izan, jokatu adibideak jaso.

Jatorrizko forma

erruki, ik. urriki [urriki hobestekoa da]

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: erruki(-)etxe, erruki izan.

Baztertzekoa da, ez baita bizkaiera eta gipuzkera euskalkietakoa

erruki hobesten du batzordeak, lehendiko proposamena aldatuz, B eta G erdiko forma delako, eta Ipar. eta Naf.ri berea aitortuz: urriki (eta eratorriak): 1 erruki; 2 damu)

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: errukizko.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

erruki-etxe, erruki izan

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

errukiarazi, errukiaraz, errukiarazten. du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

errukiaraz, errukiarazten.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-bera/-kor.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

errukarria.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: errukigabeko .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-gabe-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

errukigabe sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-gabe-tasun.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gaitz.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

errukigarri adj. [Oharra: Euskaltzaindiak, errukigarri-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. errukarri].

errukigarri 16; errukarri 184.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errukigarri 14; errukarri 366.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Debekua bere horretan uztea proposatu da. Hobetsitako forma finkatu samar dagoela dirudi, baina egokia izan liteke oraingoz debekua mantentzea.

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. errukarri.

Euskaltzaindiaren Arauak

errukitu, erruki(tu), errukitzen. da ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

errukitu, erruki(tu), errukitzen