Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: ERRUKIZKO. a) Misericordioso. v. errukior. Errukizko Ama maiteak. Cb Josefa 12. Ama graziazkoa, Ama errukizkoa. Añ EL1 226. Asmau errukizko gauzaren bat lagun urkoaren onerako. Añ LoraS 68. Obra on errukizko edo karidadezkoren bat. Astar II 242. Ama errukizko au. Ur MarIl 25. Eman zioten errukizko ostatu argatik. Aran SIgn 31. Errukizko txistuaz deitzen badidazu. Arr May 59. Errukizko iturria. Azc PB 29. Errukizko begi ederrak erakusten dizka. Ag G 197. Errukizko itxaso baztergabea. ArgiDL 103. Errukizko izpia zeneriodan. Ldi BB 2. Bere errukizko magala. Or Eus 414. Errukizko irriparreaz. Vill Jaink 122. Aize gogorrak errukizko esku legunez legortu eutsazan. Erkiag BatB 106. v. tbn. KIkG 80. Etxde JJ 244. Gazt MusIx 225. (Referido a las obras de misericordia de la doctrina cristiana). Obra errukizkoa dala [...] tristeak konsoletea. Añ NekeA 217. Gorputzeko obra errukizko edo miserikordijazkuak. Astar II 69. Errukizko egite okin. Legaz 35. Errukizko egikerak dira amalau. Itz Azald 119. Errukizko egiñenak. KIkV 10. Zazpi eginbide errukizkoak. Inza Azalp 22. Errukizko egikera. Enb 204. Errukizko egintza da lagun-urkoa jaztea. Lab EEguna 98. Al daneraño bete ezkero / guk errukizko egintzak. Olea 92. b) Penoso, que da lástima. v. errukarri. Jo eben jo pataria, ta errukizko ausiak eta intziriak egin zituan. Erkiag BatB 58

adib: bihurtu, bihur, bihurtzen 1 da/du ad. Egoera edo itxura batetik beste batera aldatu. (Predikatua, izen hutsa denean, artikulurik eta kasu markarik gabe doa. Izen horrek izenondoak, izenlagunak edo kidekoak hartzen baditu, orduan artikulua darama askotan). Ik. bilakatu. Ura ardo bihurtu zen. Hauts zara eta hauts bihurtuko zara. Dorre gorak eta jauregiak hauts bihurtu eta kea bezala suntsitu eta hondatu dira. Ur guztiak odol bihurtu eta arrain guztiak hil ziren. Atseginak azkenean atsekabe bihurturik. Bere eskuko zena morroi bihurtu da. Emakumerik ederrena bihurtu zen. Duguna jan dugu eta arlote gara bihurtu (esr. zah.). 2 da ad. Lehen zegoen tokira joan. Ik. itzuli. Atzo joan zen eta bihar bihurtuko da. Etxera bihurtu zenean. Adora ezazue eta bihurtzean, haren berri ekardazue. Bide onera bihurtzeko. Bihur zaitez nigana. Ez gara esku hutsik bihurtuko. 3 da ad. Zerbaitek edo norbaitek lehen zuen egoera berriro izan. Bizitza basatira bihurtu. Bere zereginetara bihurtu zenean. Bekatura ez bihurtzeko. Bere onera bihurtu zenean. 4 du ad. Norbaiti kendu edo hartu zaiona, edo galdu duena berriro eman. Ostu zuena bihurtu behar duela. Zor duena bihurtzeko. Gaizki eramana bihurtu behar duzu. Bihurtu diot utzi zidan liburua. Ezin dio bihurtu soinekoari eguzkiak jan aurretik zuen kolorea. || Eskerrak bihurtu. 5 du ad. Bihurritu. Zangoa bihurtu du. 6 da/du ad. Zerbait, norabidea aldatuz, norabait zuzendu. Bihur itzazu gugana zeure begi errukizkoak. // egintza iz. Norbaitek egindako gauza. Ik. egite; ekintza; egiteko. Limosnak eta beste egintza onak. Fedeko egintzak. Jainkoaren erreinua ez datza hitzetan, egintzetan baizik. Errukizko egintzak. Aurrezki Kutxak babesturiko egintza. Nire eskuetako egintza hau.

errukizko 15: Berria 3 (“errukizko begirada”), EiTB 3 (“errukizko gezurrak”), Karmel 3 (“errukizko parabolak”), Argia 3 (“Nire fedea Jesusena bezalakoa izatea nahi nuke: konfiantzazkoa eta errukizkoa”), Erlea (“Tximinia ondoko erlojuak errukizko minutuak kontatzen ditu orain, gaztarokoak“), DiarioVasco 2 (“Errukziko Amaren eliza”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errukizko 46: Asisko Frantzizko 10 (“Laugarrena: errukizko portaera legendunekin, hau da, gizarteko pertsona miserable eta baztertuenekin”), Patxi Altuna 3 (“Errukizko hizketatxo batekin amaitu, arrazoituz eta Jainko gure Jaunari orain arte bizitza eman didalako eskerrak emanez, eta aurrerako hobekuntza aginduz bere graziarekin”), Josu Zabaleta 3 (“Gauza guztiak irribarre ironiko eta errukizko batez ikusten zituela esaten zuen”), Felipe Juaristi 2 (“bakoitzak bere Jainkoari deitzeko edo bere Jainkoari madarikatzeko hitz gezia, lagunak laguna hiltzeko edo hil zorian erruki eske isuritako hitz garratza, gerrarako eta bakerako hitz ozena, maitasunerako eta gorrotorako hitz zuria, bizitzarako eta heriotzarako hitz erabatekoa, haurra loarazteko eta zaharrari hilobian laguntzeko hitz errukizkoa”), Joan Mari Lekuona 2 (“Gure Jaunaren Pasio gurgarria oroitzeak errukizko eta esker onezko sentimendu handiak sortu behar ditu”), Oskar Arana 2, Jose Morales 2, Anton Garikano2, Iñaki Segurola, Jon Muñoz, Patxi Ezkiaga…

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

erruki sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa erruki sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

rulo 2: A. Kazabon ("txapelaren azpian andrearen ruloak jarri eta, kaixo motel!"), J. Etxarri ("Garbitu berria du burua eta ruloz betea"), errulo 1, J.A. Sagastizabal ("ileapaiztegia. Jainkoaren zerbitzariei erruloak jartzen zaizkien tokia").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

errulo : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Casve EF, DRA, Lh DBF, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal rulo / rouleau formen ordainak: HiztHand: kuzkurgailu // ElhHizt: 1 zilindro; 2 alper, mandarri; 3 kizkur; 4 errulo // HiruMila: 1 bola, biribil, biribilki; 2 alper, alper-harri; 3 kirru, kizkur, kiribilo, izur, kiribildura, kizkurdura; 4 errulo // Lur EF/FE: erroilu, anbil, alper // HaizeG FB: zumil, bildakin, martin-mulo, arrabol, erredola, xabil // Casve FE: biribil, oregailü, arrabol, zapailü, ünkü, ünkütto, pierrot // PMuj DCV: 1 bola, borobil, biribilki; 2 alperra, alper-arri, arpel, martimullo, buldu, arrabol, mandarri // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

mailegu onartzekoen minimoa betetzen du.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

izond. eta izlag. bana: Jugoslavia (“printzerri feudal errumaniarrek”); K. San Julian (“Errumaniar esaera zaharra”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ZTC: errumaniar 2.

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Euskaltzaindiaren Arauak

(hizkuntza).

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-era.

Euskaltzaindiaren Arauak

errun, erruten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

errun, errun, erruten

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "errupia. Indiako dirua"

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Txanpon zaharrak.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

errupia indiar, errupia indonesiar, errupia maldivar, errupia mauriziar, errupia nepaldar, errupia pakistandar, errupia seychelletar, errupia srilankar.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: India.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errupia indiar: HiztEn; Indiako rupia: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errupia indiar: Estilo Liburua.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

errupia sarrerari dagokion azpisarrera.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Indonesia.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errupia indonesiar: HiztEn; Indonesiako rupia: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errupia indonesiar: Estilo Liburua.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

errupia sarrerari dagokion azpisarrera.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Maldivak.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errupia maldivar: HiztEn; rufiya: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

rufiyaa: Estilo Liburua

Erdaretako formak

Wikipedia: (es) rufiyaa o rupia de las Maldivas.

Sinonimoa(k)

Sin. rufiyaa.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

errupia sarrerari dagokion azpisarrera.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Maurizio.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errupia mauriziar: HiztEn; Maurizioko rupia: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errupia mauriziar: Estilo Liburua.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

errupia sarrerari dagokion azpisarrera.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errupia nepaldar: HiztEn; Nepalgo errupia: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errupia nepaldar: Estilo Liburua.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Nepal.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

errupia sarrerari dagokion azpisarrera.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Pakistan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errupia pakistandar: HiztEn; rupia: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errupia pakistandar: Estilo Liburua

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

errupia sarrerari dagokion azpisarrera.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Seychelleak.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errupia seychellear: HiztEn; Seychelleetako errupia: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errupia seychelletar: Estilo Liburua.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

errupia sarrerari dagokion azpisarrera.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Sri Lanka.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errupia srilankar: HiztEn; errupia: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errupia srilankar: Estilo Liburua.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

errupia sarrerari dagokion azpisarrera

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

Onomastika batzordeak argitzekoa

Atzizkien araberako erabakiak

-tar.

Euskaltzaindiaren Arauak

(hizkuntza).

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-era.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errutilo: LurE, Harluxet.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

errutilo: ZTC 4 (Miren Mendia); rutilo: ZTC 4 (Martin Letona, Geologia HE 3: "rutilo [...] Sistema tetragonaleko titanio oxidoa, gorria") // Ez dugu aurkitu ap. EPG.

Erdaretako formak

es (RAE): rutilo; fr (DLLF): rutile; it (S. Carbonell): rutilo // Ez dugu aurkitu ap. en (Collins), de (Langenscheidts).

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Mineralak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

errutina (eta rutina, rutina keinu, errutinazko; azpirrutina, errutina-multzo) 18: a) M. Ugalde ("eguneroko rutinan murgiltzen"), K. Navarro ("Egoki deritzogunean entzungo ditugu aitorpenak #mdash# rutina keinu bat egin zion Fiedlerri"), J. Sarasua ("Jakintsuak esanda, mozorroztea errutina hautsiz gure izaera adierazteko bide ezinobea dela uste dugu"), Egin 1993 ("Egiten duten lana onerako da, baina errutinazkoa, benetan zer balio duten argi uzteko moduko erabaki handiak falta dira"), Jakin 1995 ("Gaur egun egiten diren bezala egiten jarraitzeak errutina eta aspertze edo nazkatze bat ekar badezake, zerbait aldatzea beharrezkoa izango litzateke"), G. Markuleta ("Lehenengo klaseetan, Anak isilik iraun zuen, ikasturte guztietako errutinak nola betetzen genituen ikusten"), HezkAraudia 1999 3 (adib.: "Ikasgelan gertatutakoak nahiko ongi ulertzen ditu eta iharduerak eta errutinak burutu ditzake laguntza izanez gero [...] Bigarren ikasturtean errutina jakin batzuei jarraitzen eta esfintereak kontrolatzen hasi da"), R. Ilintxeta ("Errutina hori haustearren, Nekanek bost ibilbide ezberdin asmatu ditu, fabrika mutur batetik besteraino gurutzatzeko dena garbitzen"); b) Elhuyar ("Konputagailuaren efektibotasuna handiagotuz haren programazioa eta operazioa errazten duten programa- eta errutina-multzoak oinarrizko softwarea osatzen du"), UZEI 5 (adib.: "Memoria zentralean gordeta egoten den errutina [...] errutina itxi"), C Programazio-Lengoaia 2 ("Lengoaiaren arabera azpiprogramei izen desberdinak ematen zaizkie, prozedura, funtzioa, errutina eta azpirrutina arruntenak direlarik").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

errutina : AB50 2, HiztEn (Inform. programa desberdinetan erabil daitekeen funtzio tipiko jakin bat burutzen duen programa-zatia), Euskalterm 12 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

errutina : ElhHizt (Inform. rutina), Lur EG/CE (rutina) eta EF/FE (routine) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal rutina / routine formen ordainak: ElhHizt: 1 ohitura, ohikeria; 2 Inform. errutina // HiruMila: ohitura, terrenta, ohitura itsu; AS (rutina diaria) egunerotasuna, (hacer algo por rutina) zerbait ohitura hutsez egin // Lur EG/CE: errutina // eta EF/FE: errutina, ohikeria // Casve FE: ohikeria, ohikünte; (par routine) ohikeriaz, beti bezala, axolgabe // HaizeG FB: ohidura, usaiakoa // PMuj DCV: (costumbre inveterada) oitura zar, oitura itsu, beti-berdin, ajola-gabekeria, oituzko; (hacer algo por rutina) zerbait oikeriz (oitura zarrez, oituzkoz) egin.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

1 ohitura. 2 Inform. (programaren zatia).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko errutegi eta errutoki sarrerak.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

errutoki 3, Txepetx/6 ("Errutokiak eraikitzen ditugu [...] Zuk, oso erraz lagun zeniezaieke: errutoki bat eraikiz. Errutoki hauen itxurarik ohizkoena, sarrerarako zulo bat eta erroak dituen kutxatxo laukizuzena izaten da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erruntoki : DRA (ponedero de gallinas), PMuj DVC (errun-toki: ponedero, nidal); errutoi : Lh DBF (pondoir), DRA (ponedero de gallinas); errutoki : HaizeG BF (errütoki: pondoir), Lh DBF (pondoir), DRA (ponedero, lugar en que las gallinas ponen los huevos), PMuj DVC (erru-toki: ponedero, nidal) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Orain arte erabili gabea da, baina gaia ere bai

testu bakarrean jaso da (-n- gabea da hor), baina egokia da, lantaldearen ustez.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-n+t-.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-toki.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

erruteko tokia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu.

Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

adoretsua, kementsua.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erruztatu 3: Kultura klasikoa/DBH ("Auzitegikoa edo forensea. Auzitegietan egiten zena. Erruztatuaren defentsa edo, alderantziz, akusaziorako erabiltzen zen"), Historia eta Artea/DBH ("Delitu komunetan erruztatua izan den Lehen Ministroa dugu"), Elexp Delitu ("Azkenengo kasu hau da ohikoena, esperientziak erakusten baitigu erruztatuek ezetzari eusten diotela auzi gehienetan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erruztatu : HiztEn (ad. Zuz. norbaiti delituaren errua leporatu; iz. erruztatua den pertsona); Euskalterm 2 (reo; erruztatu frogatu reo convicto) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erruztaezin : ElhHizt (Zuz. inculpable); erruztapen : ElhHizt (Zuz. inculpación); erruztatu : ElhHizt (1 Zuz. inculpar; 2 Zuz. inculpado), PMuj DVC (achacar de errores) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

LBeh (2011-03-03): erruztatu 1 ager., EiTB.com (“Lopez, Ibarretxe, Rodolfo Ares eta Otegi, beste batzuen artean, erruztatuen aulkian jarri zituen epaileetako bat izan zen Piñeiro”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: erruztatu 31: Berria 2004 (“Italiako Justiziaren manipulazioak ezker muturrari egotzi zizkion atentatu guztiak eta 20.000 pertsona erruztatu zituen”), Juan Martin Elexpuru 29 (adib.: “auzi penala erruztatuaren aitorpena lortzera bideratzea, inkisizio-prozedurak erabiliz”, “Esan behar da, erruztatu batek froga akasdun baten aurkako garbitasun egokirik ematen ez duenean, froga hau akasgabe bihurtzen dela“, “Ez da justiziaren aurkakoa erruztatuak susmagarri zaizkion testigu guztiak baztertu ahal izatea puntu bateraino”), Esteban Antxustegi (“Lehen zentzuan legearen alde penalak ez du erruztatua zigorra betetzera behartzen, magistratua baizik; bigarrenean zigorra bete behar duenari berari obligatzen zaio zigorra betetzera, baina ezin zaio obligatu herio zigorra edo zigor larriak jokoan daudenean“).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Beste batzorde batek argitzekoa da

Zuzenbidea lantzen dutenek argitzekoa.

Geroago erabakitzekoa da

Geroago erabakitzekoa da, Zuzenbideko beste forma batzuekin batera. Beste batzorde batek argitzekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

erruztatu 3: Kultura klasikoa/DBH ("Auzitegikoa edo forensea. Auzitegietan egiten zena. Erruztatuaren defentsa edo, alderantziz, akusaziorako erabiltzen zen"), Historia eta Artea/DBH ("Delitu komunetan erruztatua izan den Lehen Ministroa dugu"), Elexp Delitu ("Azkenengo kasu hau da ohikoena, esperientziak erakusten baitigu erruztatuek ezetzari eusten diotela auzi gehienetan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erruztatu : HiztEn (ad. Zuz. norbaiti delituaren errua leporatu; iz. erruztatua den pertsona); Euskalterm 2 (reo; erruztatu frogatu reo convicto) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erruztaezin : ElhHizt (Zuz. inculpable); erruztapen : ElhHizt (Zuz. inculpación); erruztatu : ElhHizt (1 Zuz. inculpar; 2 Zuz. inculpado), PMuj DVC (achacar de errores) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

LBeh (2011-03-03): erruztatu 1 ager., EiTB.com (“Lopez, Ibarretxe, Rodolfo Ares eta Otegi, beste batzuen artean, erruztatuen aulkian jarri zituen epaileetako bat izan zen Piñeiro”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: erruztatu 31: Berria 2004 (“Italiako Justiziaren manipulazioak ezker muturrari egotzi zizkion atentatu guztiak eta 20.000 pertsona erruztatu zituen”), Juan Martin Elexpuru 29 (adib.: “auzi penala erruztatuaren aitorpena lortzera bideratzea, inkisizio-prozedurak erabiliz”, “Esan behar da, erruztatu batek froga akasdun baten aurkako garbitasun egokirik ematen ez duenean, froga hau akasgabe bihurtzen dela“, “Ez da justiziaren aurkakoa erruztatuak susmagarri zaizkion testigu guztiak baztertu ahal izatea puntu bateraino”), Esteban Antxustegi (“Lehen zentzuan legearen alde penalak ez du erruztatua zigorra betetzera behartzen, magistratua baizik; bigarrenean zigorra bete behar duenari berari obligatzen zaio zigorra betetzera, baina ezin zaio obligatu herio zigorra edo zigor larriak jokoan daudenean“).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Beste batzorde batek argitzekoa da

Zuzenbidea lantzen dutenek argitzekoa.

Geroago erabakitzekoa da

Geroago erabakitzekoa da, Zuzenbideko beste forma batzuekin batera. Beste batzorde batek argitzekoa da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Tradizioak baztertu duen forma

Bazt.

Sinonimoa(k)

bitarteko

Diakronia

berria dela ohartaraztea komeni da, eta hainbat testuingurutan beste formarik erabil daitekeela horren ordez; adib:

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

adlag.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

ahoz gora.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib.: erti-lan / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: adib.: erti lan / ElhHizt: adib.: erti lan / EskolaHE: adib.: erti lan

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-lan.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

artelana.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-irin.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zale.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

LBeh (2014-04-03): ertzain-etxe 61: Deia (“Gernikako Ertzain-etxeak”), Berria 2 (adib.: “Erraza da: ertzain-etxeetako ziegen % 95etan jada grabazio-sistema jarria zegoenez, bada, erabaki politikoa hartu ahala agindu genuen handik aurrera inkomunikaturiko atxilotuak grabazio-sistema zuten ziegetan atxikiak izan behar zutela”), EiTB 58 (adib.: “Bien bitartean, bost atxilotuak Gasteizko Ertzain-etxean daude oraindik”); ertzain etxe 29: Berria 24 (adib.: “Horietako hiru ospitalera eraman behar izan zituzten ertzain etxetik; bat, hainbat saihets hautsita”), EiTB 5 (adib.: “Ordu horretan Zabalburuko Ertzain etxean azaldu dira aita eta semea, emakumeari emandako jipoia salatzeko”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ertzain(-)etxe 25: Berria 23 (adib.: “Ebazpen horren arabera, egun horretan herriko jaiak ospatzen zirela baliatuta, hogei bat lagunek ertzain etxeara molotov koktelak jaurtitzeari ekin zioten”), Xabier Mendiguren Elizegi (“hamabostean behin gure herriko ertzain-etxean sinatzera agertzeko aginduarekin”), Iñigo Aranbarri (“Garairen hilketara itzulita, Gernikako ertzain-etxean gertatzen ari zena ateratzen aritu diren poliziek, "sekretupekoa" behar zuena kaleratzen aritu direnek, ez dute erantzukizunik?”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta erabilia.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa sartzekoa ertzain sarreran.

LBeh (2016-10-26): ertzainburu 42: Berria 24, EiTB 17, Argia; ertzain buru 6: EiTB 5, Argia; ertzain-buru 4, EiTB.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ertzainburu 16, Berria; ertzain-buruzagi 1, Herria.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu ertzainburu formarik.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, jasotzekoa.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zain-

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: Ik. ero / EuskHizt: + / HiztEn: Ik. 1 ero / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Zub.

Forma baten adiera(k)

eroa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

erube 'alacrán' adierako 3: fB Ic II ("Zorroztu zitubeen euren miinak, sierpiarena legez; ta euren ezpanpian daukee aspijaren edo erubiaren berenua, dino Dabid Erregiak gaiski esalaak gaiti [...] Aspija da pristija txito bereno gaistokua, guk erubia esango bagendu legez. Aspijaren berenuak ez dauka osatuterik, erubiarenak ez daukan legez"); OEH argitaratuan gainera A Ezale 1898 ("Armiarmak, kakarraldoak, erube edo lupuak"); eta testu-lekukotasunik gabeko 2 erube : "Salamanquesa" A.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eruge (eta eruge-habia) 4, E. Urkiola ("Eguneroko amesetazko puzzle zapuztuak lainoak jaten eutsozanean, Maitanek erugearen abots mutua entzuten eban burkopetik deika eta gutun estalki zaharkitu ha eskuan hartzen eban [...] Hain eban beharrezkoa erugea, egunero, bera nor zan jakiteko! [...] Halako batean, armairuko arasa ha goiko ertzeraino bete zanean, [...] nekatu egin zan erugea bere erditze lanean [...] #mdash#Daukadazanak baino gehiago ez dodaz beharko #mdash#inotson Maitanek, goizero, bere buruari, beteegi egindako eruge-habia ha ikusgai ebala").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Sektore jakin bateko informazioa

a) Ik. arrabio (Cryptobranchidae (Fam.) + Hydromantes sp. + Salamandrina sp. + Salamandra sp. + Pleurodeles sp. + Chioglossa sp.) fitxako hustuketa Izendegian: arrabio : Bähr Bichos, Arzdi Salamandra, PMuj DCV, Azkue DVEF; arrubi : Jakin 1967, UZEI Botanika, Txill EBatua, Aramendi Animali mundua, M. Ariztia Abereen mundua, Arzdi Salamandra, LMuj DGT, PMuj DCV, Azkue DVEF; arrobio : M. Ariztia Abereen mundua, Arzdi Salamandra, Azkue DVEF, T-L LFB, PMuj DCV; arrubia : NZ; arrubio :M. Iturbe Xomorroen mundua, J. Setien Txorien GH, J. Apalategi Animalien BizIzk, Saioka 6/NaturA, Gordailu IkastHiztegia, M. Ariztia Abereen mundua, Mendiak I, X. Kintana Hizt80; arruli : Apaizgaiak Biologia, Arzdi Salamandra, PMuj DCV; erube , eruge : Arzdi Salamandra, Azkue DVEF; erubi : Arzdi Salamandra; kamutxa : T-L LFB; kaskarrataiza : PMuj DVC; b) eta dragoitxo, geko (Gekkonidae) fitxakoa: apotxali : M. Ariztia Abereen mundua, Gordailu IkastHiztegia, Jakin 1967, Aramendi Animali mundua, PMuj DCV, Gordailu IkastHiztegia, LMuj DGT; dragoitxo : X. Kintana Hizt80; erube , eruge : PMuj DCV, Azkue DVEF.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erube : DRA (salamanquesa), PMuj DVC (saurio); erube-jale : PMuj DVC (saurófago); eruge : DRA (salamanquesa); PMuj DVC (B saltarrostro, salamanquesa, estelión, salamandria, saurio) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. arrabio (hau aski delakoan).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

erudizio (eta e. gai) 2 aldiz (MEIG: "Damurik, baldintza irrealetan sostengatzen diren honelako arrazoibideek, alegia egia balizkoan funtsatzen direlakoek, hutsa balio dute, baldin eta endelegua zorrozteko eta erudizioa erakusteko ez bada" #mdash# inoren itzulpena; "Bada gure artean EGAN'en irakurleek ongi ezagutzen duten Proteu antzeko idazle bat, mila itxura eta mila izenen itzalpean agertzen zaiguna, euskaraz eta erdaraz, prosaz eta hitz neurtuz, poesia nahiz erudizio gaiak darabiltzana").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB (eta Vill) dira erudito 6: Vill ("erudito usai"); Artxibategi 1990, Pio Baroja, P. Urkizu, UD 1988, Jakingarriak 1991; eruditu 5: J. Tobar-Arbulu, UZEI 3, Islam-a; erudizio 6: L.D. Izpizua, A.M. Toledo, Artxibategi 1990, J.I. Paul, J. Zulaika, F. Rodriguez.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

erudizio : DFrec 1, AB50 2, HiztEn, Euskalterm 1; eruditu : HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

erudizio : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt; eruditu : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

eruditu 9: Urko Apaolaza 2(“eruditu ezaguna”, “frantziar erudituen korronteari segituz”), Angel Erro (“historizista eta erudituarekin”), Bixente Serrano 4 (“psikologia erudituentzat”, “moral arloko erudituentzat”, “Literaturako erudituentzat”, “eruditu hutsentzat estimagarria”), Irune Berro (“erretorika eruditua”), EiTB (“erretorika eruditua”). // LB: 88; ETC: 276

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: eruditu : Berria 3, Esteban Antxustegi 3, Oskar Arana, Itxaro Borda, Joxe Azurmendi, Markos Zapiain, Iñaki Heras, Unai Iturriaga, Xabier Arregi. // Elhuyar: eruditu iz./izond. / Adorez: eruditu adj./ Labayru: 0 / NolaErran: jakintsu – jakintsü (ZU) – jakitun – erudito.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

ez da ikusten maileguaren premiarik ("Saih." dela esaten ausartu gabe, halere), izenondo arruntagoek eta, behar izanez gero, erudizio handiko modukoek ongi ordezka dezaketelakoan.

Tradizioak baztertu duen forma

hedatu gabea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

jakintsu bezalako formak askotan erabiltzen badira ere, eruditu ere jasoa dago hiztegietan. Sartzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +