Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

ataria; aterpea.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: -i esker: bizi banaiz, zuri esker bizi naiz, esker gaizto(ko), esker on(eko), eskerrak: a) eskerrak zure laguntzari!; b) eskerrak ez dela etorri; eskerrak etorri ez den, eskerrak bihurtu, eskerrak eman, eskerrik asko, esker txar(reko), mila esker.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: esker beltz(eko) , esker egin , esker eman , esker-emate , esker mila , eskerrik anitz .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

esker on(eko), esker gaizto(ko), esker txar(reko); -ri esker ("bizi banaiz, zuri esker bizi naiz"); eskerrak (a) "eskerrak zure laguntzari!"; b) "eskerrak ez dela etorri", "eskerrak etorri ez den"); eskerrak eman, eskerrak bihurtu; eskerrik asko; mila esker

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ESKER ANITZ (L-arcang, BN-lab-ad; e. aunitz Ae; e. ainitz L-sar-ain), ANITZ ESKER (Ae; Lar, Añ, H). Ref.: EI 297. Muchas gracias (fórmula de cortesía). Cf. EZ Man II 117: Jainko puxanta, zaitzula esker hanitz itzuli. v. ESKERRIK ANITZ. Anitz eskér, Jauna. LE Prog 100. Aunitz esker! Or BM 126. Aunitz esker! SMitx Aranz 224. Esker anitz, kontu unkigarri ori kontari egonaz eman didazun atsegiñagatik. Berron Kijote 140

esker anitz 9: Berria 1, EiTB 6, Jakin 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

esker anitz 5: Patxi Ezkiaga 2 (“Santxo lagun, esker anitz damaizkiot zeruari, nik ezer dohatsurik aurkitu izan baino lehenago, hiri halabeharra on-aldiz harrera on bat egitera irten izana bidera”), Xabier Montoia (“Esker anitz, onartu zuen azkenean Humbertok ekarritako kutxa”), Txillardegi (“Mila esker anitz zure konfiantzarengatik - esan diot –“), Lourdes Oñederra (“Esker Anitz”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: adib. / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Tradizioak baztertu duen forma

Er. gabea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eskerrik anitz hedatuagoa den arren; adibide gisa jaso liteke.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa jasotzekoa esker sarreran.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-beltz.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

esker sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Israeldarren esker beltza eta gaiztakeria.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-beltz.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

esker sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Israeldarren esker beltza eta gaiztakeria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

esker sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

eskerrak eman.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

eman.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

esker sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ESKER-ERAKUTSI (V-och, G-azp-to, L-ain, S ap. A). Muestra de agradecimiento. "Agradecimiento, acción de gracias" A. Bere esker-erakutsia egiteko. Lard 139. Olagizonai ezaguera onezko gere esker-erakutsiak egin-ondoan. Arr EE 1882a, 101. Esker-erakutsitzat mando batek ekarri-ala izaki zuek guri, ta guk papertxo au baizik ez ote degu, zuei eskerrak erakusteko? A Ardi 133. On egiñak esker-erakutsia eskatzen badu. ArgiDL 135

adib: esker 1 iz. Mesede edo zerbitzu bat hartu duenaren ezagutzazko sentimena. Esker erakutsitzat. Batzar lagunekiko dudan eskerra eta zorra adierazi nahi nituzke. Bilauaren eskerra, pokerra (esr. zah.). || pl. Eskerrak zor dizkiot.

Ez dugu aurkitu esker-erakutsi formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

esker-erakutsi 1, Jon Muñoz (“Bai, adiskide maite ederra, Jainkoak, zu neurtzea baitzuen xede bakarra, lagundu zaitu indarrak ahituak zenituen unean; eta zure marmario ttipia gorabehera, esker-erakutsirik zor diozula uste dut”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, gutxi erabili bada ere, baina erabilgarri izan daiteke; azpisarrera gisa jasotzekoa da, g.g.er. markarekin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa esker sarreran.

Maiztasuna

g.g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ESKER GAIZTOAN (-st- Aq). "A pesar tuyo, item, zure esker gaistoan" Aq 1320. Aien esker gaiztoan / Gañera da igo [euskara]. Izt Po 142. Aita Larramendi gogoangarria, zeñak agertaratu izan zituen [...] Gramatika, Itztegia [...] etsai ozpindu txar askoren esker gaiztoan alere. Izt C 454. Etxe aundi eder galant onetan / zazpi urte dira sartu ez naizela; / zortzigarrenian, ala esker gaiztotan, / nere aita Ronenronen illetan. Balad 49. Uste duzu hor, landa hortan, amodioz direla elgarretaratuak? Esker gaixtoan ba. JE Bur 164

adib.: arraio2 1 interj. Harridura edo haserrea adierazteko hitza. Inor esker gaiztoko azaldu bada ez gara gu izan, ez arraioa! Arraioa!, tabakoa ahaztu? Nola arraio izan daiteke hori? Nork arraiok izenpetu du hori? 2 adj. (Irain hitz gisa). Petral, zikin urde arraioa! Zoro arraioa! Eta hik, arraio horrek begira zenbat odol isurtzen duan. Emakume arraio hark ez zuen hitz egiteko lotsarik. Hura iskanbila musika arraio harekin!

Ez dugu aurkitu esker gaiztoan formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu esker gaiztoan formarik.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada, baina komeni da esker sarreran ere jasotzea.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: adib. / ElhHitz: AS / EskolaHE: adib.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

esker sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-dun.

Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

esker onekoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: eskergabeko.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-gabe-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

eskergabe sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-gabe-tasun.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

eskertzekoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: eskerrak: a) eskerrak zure laguntzari!; b) eskerrak ez dela etorri; eskerrak etorri ez den.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Esapideei dagokien sistematika

anitz.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

esker sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Beste sarrera batean argitzekoa

esker sarreran arautua.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu.

Euskaltzaindiaren Arauak

eskertu, esker(tu), eskertzen. du ad.: eskertzekoa da zure ahalegina.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

eskertu, esker(tu), eskertzen

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

eskertzekoa da zure ahalegina

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "esketx († sketch)".

Maileguen egokitzapen sistematikoa

esk-/sk-.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: besteren eskez egin du.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

esk-/sk-

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

eski alpino azpisarreran eski alpinoa egin eta eski alpinoan aritu adibide bana jaso.

LBeh (2014-04-03): eski-estazio 37: Elhuyar (“hainbat hiritan altuera desberdinetan dauden bi auzo elkartzeko jarritako igogailu inklinatuak direla, baita askok etxean ditugun igogailu arruntak ere, edo eski-estazioetan batetik bestera igotzeko teleskiak, telekabinak, teleferikoak, teleaulkiak eta abar.”), Consumer 16 (adib.: “Espainia da, eta ez txiripaz, Frantziako eski-estazioetako bigarren bezeroa, kopuruari dagokionez, frantsesen gibeletik”), Berria 2 (adib.: “La Mongie eski-estaziotik irteteko aukera ere bazegoen”), EiTB 17 (adib.: “Hainbat azken aldiz joango dira eski-estazioetara”), DiarioVasco (“aireko tranbia ziruditen kable-sistema batez garraiatzen zituzten, oraingo eski-estazioetan erabiltzen dituzten telesillen antzera”); eski estazio 110: Consumer 10 (adib.: “Eski estazio bateko pista batetik jaisten ari nintzela, taula galdu zuen snowborder batek atzetik harrapatu ninduen”), Berria 64 (adib.: “Zeruari so daude Pirinioetako eski estazio gehientsuenetan”), EiTB 23 (adib.: “Hogeigarren ekitaldia du Pirenak, Zaragozan abiatu eta La Molina eski estazioan amaituko dena”), Argia 3 (adib.: “San Martingo Harriko eski estaziorako sarbidea blokatzeko mehatxuak desblokatu zituen sosak”), DiarioVasco 10 (adib.: “Eski irteera. Urtero bezala Luz Ardiden-eko eski estaziora”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: eski estazio 62: Berria 57 (adib.: “Hilaren 17an hasiko da Pirena lasterketa, Aragoiko La Partacua eski estazioan”), Edurne Elizondo 2 (adib.: “Itoitz egin ahal izateko egin zuten lege berria berriro aldatu dute Larrako Naturgunean eski estazioa egin ahal izateko”), Jon Alonso (“Urtegia, eski-estazioa, edo golf zelaia egiterakoan, Gaztainondoran, Haltzakistan edo Zumarrondostanen”), Patxi Zubizarreta (“Aspen inguru horretan, eski estazioetarako bide seinaleak bezala, "Gold mine" diotenak nabarmendu dir”), Jon Muñoz (“Neguko oporretan ezagutu zuten elkar, Pirinioetako eski-estazio batean; udaberrian elkarrekin egon ziren berriz ere”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: Valdezcaray. Errioxako eski estazioa, Ezkaraitik hurbil dagoena.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es estación de esquí / fr station de ski: Elhuyar: eski-estazio, eski-gune / Nolaerran: eski oporleku / Zehazki: eskigune, eski oporleku, eski estazio / Labayru: eski-estazio, eski-gune / Adorez5000: eski-estazio.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta erabilia.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa sartzekoa eski sarreran. Bide batez, estazio sarreran hirugarren adiera gehitzeko eskatuko zaio Euskaltzaindiari.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

nordiko forma aztertzean proposatua. Eta horrekin batera, iraupen-eski adibidea azpisarrera egitea komeni da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

eski nordikoa egin adibide bat jaso. (2022-01-11)

Euskaltzaindiaren Arauak

eskiatu, eskia, eskiatzen. du ad. (nor kasurik gabea).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

eskiatzen duen adibide bat jaso. (2022-01-11)

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

eskiatu, eskia, eskiatzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: Ik. eskuarki / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ki.

Kategoria

adlag.

Forma baten adiera(k)

itxura denez; zalantzarik gabe.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Orain arte erabili gabea da, baina gaia ere bai

Er. gabea da, baina egokia, 'ontzietako arduradunen pertsona-multzoa' adierazteko.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-aia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

eskifa, eskifatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Forma baten adiera(k)

1 eskifaia osatu. 2 gidatu.