OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko eskolakide ('compagnon de classe (H)' Lh).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eskolakide 4: G 1 (B. Iraola: "Bazekiten eskolakide edo lagunak, erritaldi ta zigorrak ixil-ixilik eramaten zituala"); EB 3 (Txill: "Arratsaldeko lauretan egingo du, hitzaldien tenorean, bere eskolakideen aurrean"; Amatiño: "Txikitako lagunak eta eskolakideak hain erruz politikaren inguruan elkartzeari deitu izan diot nik frailetako kolejioetako sindromea"; E. Agirre: "Ainhoa bestalde, beldur samarturik dago bere eskolakidearen alboan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eskolakide : AB38 1 (condiscípulo) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

eskolakide (eta eskola-kide): HiruMila, HaizeG BF (condisciple), Lh DBF, DRA (compañero de escuela. Lhande), PMuj DVC (condiscípulo) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

berri egokia (nolabaiteko osaerako ikaskide-ren ordaintzat, adib.)

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-kide.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ESKOLAKO (Añ). (Tras gen.). Discípulo. An gelditzen baziran, aren [Jesusen] eskolakoak bezala illerazi zitzaten beldurrez. Mb IArg I 283. Kristo Jaunak esaten zien bein bere eskolakoei. Ib. 302. Kristoren eskolako ta jarraitzalliak. Mg CO 88. Ez gaitu Jesu-Kristok ezagutuko bere eskolakotzat. Gco I 425. Nire ikasleak ta nire eskolakoak. Añ MisE 92. Diabrubaren eskolakuak dira bada guzurti guztiak. fB Ic II 174s. Judas Jaunaren eskolakua. Ur MarIl 45. Ezin diteke nere ikasle (nere eskolakoa) izan. Ir YKBiz 297

adib: deabru 1 iz. Jainkoaren aurka altxatu ziren aingeruetako bakoitza; deabru horien burua, gaizkiaren espiritua. Ik. demonio; etsai 2. Ez al genituen zure izenean deabruak uxatu? Deabru madarikatuak. Nahiz betor Luzifer deabrua utzirik infernua. Basamortura joan zen, deabruak tentaldian jar zezan. Ez dira Jesusen eskolakoak, deabru beltz zikinaren morroiak dira. Deabru gaiztoa, galgarria. Arima deabruari saldu. Deabruaren gauzak dira horiek. Deabrua baino bihurriagoa. Deabruz jantzirik. Deabru aurpegia.

(-en) eskolako : Berria (“Baina Portilloren antzerkia eta Zigandaren kabitu ezina Bilardoren eskolakoak izan ziren”), Argia (“Botazio-egunaren aurreko kanpainan zein botazio-biharamuneko egunetan, Artemioren eta Inazioren eskolakoak ikusi dira plazetan: asko, baina gutxi”)…

Beste (edozein) iturritako erabilerak

(-en) eskolako : Joan Mari Irigoien (“Eta, hala, nola baitira ezjakinak, atsegin den zernahirekin kontentatuko dituk eta ez haiz, ondorez, haien irrigarri izanen, zeren guztiak ere ene anaia Martinen eskolakoak baitira”), Jon Muñoz (“Miletoko eskolakoak: Anaximandro, Anaximenes”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada, baina komeni da eskola sarreran gehitzea.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa jasotzekoa eskola sarreran.

LBeh (2014-04-03): eskolaldi 41: Consumer 2 (adib.: “Eskolaz kanpoko jarduerak ume askoren eskolaldiaren osagarri bilakatu dira”), Berria 14 (adib.: “Halaber, Euskal Eskola Publikoari buruzko legeak dioenez, ikasle guztiek derrigorrezko eskolaldia bukatzean bi hizkuntza ofizialen ezagutza praktikoa izango dutela bermatzea dagokio eskola publikoari”), EiTB (“lizeo hartantxe egin nuen bigarren hezkuntza osoko eskolaldia, batxilergora arte“), Jakin 20 (adib.: “Artikulu honen hasieran esan bezala, Derrigorrezko Eskolaldirako Euskal Curriculumaren egitasmoan bi ekoizpen aurreikusten dira”), Argia 4 (adib.: “derrigorrezko eskolaldia bukatutakoan, sortetxean hasi zen lanean, gurasoekin”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: eskolaldi : Berria 11 (adib.: “Adituen arabera, eskolaldia urtebete luzatuta, emakumeek %10 aukera gehiago izango lituzkete etorkizunean, «hobeto ikasiko luketelako irakurtzen eta idazten”), Herria (“Lehenean dio, eskolaldi hastapenean ikasten duela haurrak bere buruaren ezagutzen, erakaslearen laguntzarekin”), Joxerra Garzia 6 (“Horrelakoxeak dira niri Legazpiko eskolalditik geratu zaizkidanak”), Andoni Egaña (“Azterketarako, definizioa buruz ikasiko dute batzuek, edo txuletaren bidez aprobatuko besteek, baina elipsia zertarako erabil daitekeen arrastorik gabe amaituko dute eskolaldia”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta erabilia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adiera bat baino gehiago du eta azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa eskola eta bidali sarreretan.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adiera bat baino gehiago du eta azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa eskola eta joan sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan eskolaratu 1 (A Y 1934: "Eskolaratu ta betikotu bear dugun gipuzkeraz tzu-dun itz guzi oriek").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eskolaratu 13: B 1 (Zer 1986: "bizkaierea eskolaratu bear da"); G 1 (YAzp: "'Jaunak nai duana izan bedi'- esan eta eskolaratu zan"); EB 11 (Hizkuntza/7/OHO: "on litzateke egunkaria eskolaratzea, egunkari berri nahiz zahar, eta publizitatea aztertzen hastea"; M. Navarro: "seme-alaben eginbeharreko eskolaratzeaz"; I. Mendiguren: "Nola eskolaratuko nintzen, ohi bezala? Telefonoz desenkusatu joan ezina eta noraezean abiatu nintzen"; Elhuyar 5: "heziketa-atal guztietan eskolaratua", "Pakistanen eskolaratutako haur-kopuru itzela", "haur guztiak eskolaratuta ez dauden kasuetan", "nahiz eta haur guztiak hasieratik eskolaratuak izan", "ikasturte-errepikatzeak eta berandu eskolaratzeak biltzeagatik eskolaratze-tasa puztuta dago"; X. Mendiguren B.: "6-11 urte bitarteko haurren eskolaratzea urrituz doa"; Emankunde 1993: "Emakumeak ehunetik ehun eskolaratzen badira ere..."; Amerikaren aurkikuntza: "Kristobal Kolon eskolaratu bazuten ere, ez zen bertara luzaro joan"); eskolaratze EB 8 (A. Eizagirre: "eskolaratze-fenomeno"; Elhuyar: "eskolaratze-tasa" 7).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eskolaratu : DFrec 1 ("ikasle iheslariak bildu eta eskolaratu beharra dago"), AB50 6 (`escolarizar'; hauetan ikasleak e. 1: `escolarización de alumnos´; ikasleak eskolaratzeko laguntza 1: `ayudas para escolarización de alumnos'), HiztEn (eskolara joan, eraman); eskolaratze : AB50 1 (`escolaridad') // Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

eskolaratu : ElhHizt (llevar a la escuela, escolarizar) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

eskolara, eskolaratzen.

Atzizkien araberako erabakiak

-ratu.

Aditz-erregimena

da/du ad.

eskolaratu 1 da/du ad. Eskolara joan; eskolara eraman. Tripako min handiarekin eskolaratu zen Arantxa. 2 du ad. Eskolatu. Etorkinak eskolaratzeko programa. Aurten 24.226 haur eskolaratuko dituzte ama-eskolan eta lehen mailan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu eskolaratze formarik.

eskolaratze 36: Argia 2 (“Zerrendok osatzen dituzte aurrez plazaratuta dauden beste indizeak nahastuta: aberastasuna, bizi iraupena, eskolaratze tasak, zor publikoaren nota, aseguru konpainia erraldoiek herrialde bakoitzari ezarritakoa, eta abar”, “helduen eskolaratzearen aitzindari danimarkarra”), Berria 11 (“Handik kolektiboak esan du ahalmen urriko haurren eskolaratzea eragozteagatik auzia hasiko dutela 15 sendik“), DiarioVasco 6 (“Datorren astelehenean, otsailak 6, 2012-2013 ikasturterako eskolaratze kanpainari hasiera emango zaio Nafarroan”), Euskal Herriko Agintaritza 2 (“Hezkuntza Administrazioak, gainerako administrazioekin eta gizarte eragileekin batera lan eginez, zero urtetik ezarriko ditu eskolaratze zerbitzuak, euskal eskola publikoa arautzen duen araudian aurreikusitako eran”), Elkar 2 (“1937koa da txartela, argazkiaren garai berekoa, Eusko Jaurlaritzak emana, eskolaratze, janari-banatze, atzerriratze edo halako konturen baterako segur aski, berdin zaio hori Alsinari, begien bistan agertu baitzaio orain egia lazgarri bezain ankerra”), Consumer 5 (“Espainian finkaturiko etorkinen seme-alabek (berauetako asko, espainiarrak jaiotzez) ez dituzte behar baino lehenago ikasketak bertan behera uzten: horien eskolaratze-tasa (16 eta 25 urte bitartekoez ari gara) espainiarrenaren antzekoa izateaz gainera, lautik batek ikasten segitzen du Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza amaitutakoan ere”, “Eskolaratze horrek, era berean, ikasteko gaitasunaren euskarria izan beharko lukeela ere esango nizuke”), Jakin 4 (“XVIII. mendearen erdialdean sortu ziren Suedian eta Londresen haur eta gazteei zuzendutako lehenengo liburuxkak; dena dela, XX. mendean izan du haur eta gazteen literaturak hedapenik handiena, derrigorrezko eskolaratzea gauzatzearekin batera”), Laneki (Arlo honetan, hezkuntza eta eskolaratzea oso garrantzitsuak dira”), UEU 3 (“Hamarkada horietan, ordea, obra osoen irakurketa indartu zen, besteak beste, herri xehearen eskolaratzearen ondorioz”, “derrigorrezko eskolaratzea onartu zen”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

eskolaratze 6, Berria (“Eusko Jaurlaritzak 47 irakasle laguntzaile jarri zituen iazko ikasturtean ikastetxeei etorkinen seme-alaben eskolaratzean laguntzeko, bai lehen hezkuntzan, bai bigarren hezkuntzan”, “Zinbaweko eskolaratze tasa bera”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Izen kategorian dezente erabili da eta, beraz, sarrera gisa jaso liteke.

Euskaltzaindiaren Arauak

eskolarazi, eskolaraz, eskolarazten. du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eskolarteko EB 14 (M. Arozena: "Iparraldeko eskolarteko bertsu idatzi lehiaketaren sari banatzea"; J.M. Torrealdai: "Pentsatzekoa da eskolarteko txapelketetan eta bertso-eskoletan ibiliak direla"; P.Iztueta 2: "Eskolarteko Abes-taldeen kantaldian eta `Euskadiko Antzerkia' izeneko Eskolarteko Lehiaketan eskuhartzea"; Txill: "Eskolarteko kidekuntza honek, batzutan, koroatzat haurren beren trukea izan dezake"; Egin 1988: "Deba Beheko mailan eskolarteko antzerki erakusketak ere egiten direlarik urtero"; Bapatean/93 2: "Txapelketak: E.H., Probintzia mailakoak edo eskolartekoak", "ez dira barne sartzen, Nafarroako Txapelketa edo Txapelketa Nagusiko bertsoak, ez eta eskolarteko edo bertso jarrien alorrekoak"; BerTxapel 1994: "berriro ere iritsi zaigu / eskolarteko eguna"; Egunk 1994: "Eskolarteko XII. Komiki Lehiaketa"; R. Lizartza: "orain arte euskal ikasleek eskolarteko kontsulta guztiak espainiera eta frantseseraz egin behar izan bait dituzte"; Elgoibarren 1993: "Eskolarteko Triatloia" 3 aldiz); eskola arteko 1 (Egunk 1994: "Eskola Arteko VI. Loramendi Literatur Lehiaketa").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eskolarteko : DFrec 1, AB50 2, Euskalterm 3 (euskadiko e. kros-txapelketa, e. jokoak, e. txapelketa) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-arteko.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tegi/-etxe.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

eskola-etxea.

Euskaltzaindiaren Arauak

eskolatu, eskola(tu), eskolatzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

eskolatu, eskola(tu), eskolatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

erakuslea; gidaria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: escolarización, instrucción / BarnErrot: "Eskolatze eta Hezkuntzako Estatistika Bulegoa: Negociado de Escolarización y Estadística Educativa".

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Euskaltzaindiaren Arauak

'meza laguntzailea'.

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "eskolazaintza = conserjería".

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zain-tza.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. ikasle.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eskolio 4, P. Xarritton Etika (izenburu gisa hirutan, adib.: "XXX. Proposizioa [...] Demonstrazioa [...] Eskolioa", "Poztasunetik sortzen den Desira, bada, Poztasunaren afektuak berak laguntzen edo emendatzen du #mdash# Poztasunaren Def. arab., 3. Zat., 11. Prop. Eskolioan ikus daitekeena").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eskolio : Euskalterm 1 (Filosofia Hiztegia) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

iruzkin-oharra.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Med.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ager. banakoak dira eskolta (Astar II: "ilten dituz jaoliak, edo eskoltia") eta eskolta eman (Arti Tobera: "soldadoek eskolta ematen dieten artean").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eskolta EB 5 (Kondairan zehar: "kapitainak azkenean amor eman eta eskolta bat lagun zuela Karlos VII erregeren aurrera eraman erazi bait zuen"; EHAA 1993 4, adib.: "Puntuak: lehergailuak dtb: 0'35 / eskolten zerbitzua: 0'35 / talde mugikorra: 0'35").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eskolta : AB38 1, AB50 1, HiztEn, Euskalterm 1; eskoltatu : DFrec 1, AB50 2, HiztEn; eskoltatzaile : AB50 1 // Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

eskolta : EuskHizt (1818. Heg. (G. er.). [esp.]. Gudari talde babeslea), HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE; eskoltatu : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal escolta/escorte formen ordainak: eskolta : HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE; lagunak : HaizeG FB, T-L LBF; lagünsaldo : Casve FE; segida : HiruMila, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV; segizio : HiruMila, ElhHizt; jarraigo : HiruMila, PMuj DCV; bizkar(t)zain(ak) : HiruMila, ElhHizt // HiruMila: jagoleria, jagolego, ahoku, segitalde; PMuj DVC: lagun talde, lagungo // Ez dugu aurkitu ap. Azkue Aurkibidea.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

eskoltatu Escoltar. Bere txapel gorrixokin eskoltau eta Diputaziñuan aurrian itxi eragin euskuzan. Gerrika 79.

eskoltatu 41: Argia 2 (“Bi orduz eduki zituzten enpresa barruan entzerratuta, harik eta guardia zibilek eskoltatuta atera zituzten arte”), Berria 25 (“Hugo Cornelius Toorop mertzenario eta abenturazaleari misio bat jarriko diote: neska eder bat eskoltatu behar du Errusiatik Txinara arte”), Deia (“Lau gizonez osatutako goardia txikiak eskoltatu zuen generala”), EiTB 4 (“Lurrean ari direnak babestera irteten gara, edota eskoltatzen ditugun beste helikopteroak”), Elkar 9 (“Autobus geltokirainoko bidea Fransuak eskoltatuta egin nuen”); eskolta eman 14: Berria 2, Euskal Herriko Agintaritza 1, EiTB 8, Elkar 3.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

eskoltatu 16: Berria 3 (“Gaza eta Zisjordania lotzeko aukeraz hitz egiten ari gara eta litekeena da laster eskoltatutako karabanak martxan jartzea…”), Agustin Otsoa 3 (“Erregea, zaindariek eskoltaturik eta Merry ondoan zuela, Gotorlekuko atetik behera joan zen zaldizkoak batzen ziren lautadaraino”), Irene Aldasoro 2 (“Browne jauna zetorren atean aurrera, izeba Julia galaiki eskoltatzen, eta izeba Julia, Browne jaunaren besoan bermaturik, irribarrez eta buru-makur”), Iñaki Mendiguren (“Ekialdeko erromatar indarrak Anatolian zehar gurutzatuak eskoltatzera bidaltzeko Anak Alexiori egozten dion zioetako bat turkiarren sarraskitik onik ateratzeko ardura da”), Xabier Olarra (“Pleonasmo, izø Pentsamenduaren kaporal bat eskoltatzen duen hitzezko armada”), Pako Aristi (“Bukatu dutenean harrituta utzi gaitu gertaera batek: militarren jeep bat agertu da eszenatoki barrenera, eta geure pentsiora oinez goazelarik eskoltatu egin gaituzte jeepean zutik jarrita sei soldadu gaztek, fusilak zerurantza begira dituztela.”), Koro Navarro (“Denak elkarrekin, soldaduek eskoltaturik, heldu ziren Vianara”), Harkaitz Cano (“Neskalagunak atzean hartuta datoz eta zaldizko poliziek eskoltaturik.”), Julen Gabiria (“Orain ulertzen dut zer izan zen ordura arte nahastu ninduena, eta zergatik, piratak garaitu ostean, Peter ez zen irlara bueltatu, eta zergatik esan zion Txilintxori umeak lehorrerantz eskoltatzeko”), Juan Garzia (“Gelartean Guido eta Aldorekin topo egin genuen; hantxe zihoazen, beste begirale batek eskoltaturik, galdararen sapa haustsuan guk utzitako lekua hartzera; buruaren keinu batez agurtu ninduten”), Inazio Mujika Iraola (“Bere adiskide min Oreja Jaun medikuaz eta beste bi adiskidez lagundurik iritsi zen bidazti ospetsua; denak ere Falangeko eta Reketeetako lagunez egoki eskoltaturik”); eskolta eman 6: Berria 1, Aingeru Epaltza 2, Koldo Izagirre 2, Jose Antonio Mujika.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es escoltar / fr escorter: Adorez: 1 jagon, eskoltatu, eskolta eman; 2 (acompañar) lagun egin, lagundu / Elhuyar: 1 eskolta eman; 2 lagundu / Labayru: 1 (acompañar a alguien para protegerlo) zaindu, jagon, babestu, gorde, -(r)i eskolta eman; 2 (acompañar o rodear a alguien) lagundu, -(r)i segitu / Zehazki: 1 eskoltatu; 2 (acompañar) lagun egin / NolaErran: eskoltatu – lagundu.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabili da eta, beraz, sarrera gisa jaso liteke. Beharbada Heg. marka ezarri beharko zaio, eskolta sarrerak ere hala duelako.

Kategoria

ad.

Erabileremu dialektala

Heg.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

eskopeta (59 ager.) da forma nagusia: euskalki guztietan erabilia, ZuAm izan ezik; IEn (3 ager.) beste formarik ez da jaso; eskupeta HMan erabili da (17 ager.), baina HMko euskalkietan eskopeta 51 aldiz agertu da.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eskopeta da erabiliena (20 ager.: B: 1; G: 6; IE: 1; EB: 11); eskupeta (10 ager.: B: 1; EB: 9).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: eskopeta 10, eskupeta 4; AB38: eskopeta 6, eskupeta 8; AB50: eskopeta 8, eskupeta 1.

Jatorrizko forma

zizpa, eskopeta

Tradizioko erabilerek bermatzen dute

eskopeta da formarik hedatuena

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 20 (Argia 1, Berria 13, Elkar 3, Goiena 1, UEU 2); ETC 37

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: eskopetari iz. escopetero, -a / Adorez: eskopetari 1 escopetero/ra, portador/ra de escopeta. 2 escopetero/ra, fabricante de escopetas. 3 (gutxiespenezkoa) escopetero/ra, quien dispara al tuntún / Labayru: 0 / NolaErran: 0. / Euskalterm: eskopetari (Herriz. Termino onartua).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa, adierak bereizita (testuetan asko alardeari dagozkio).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

eskorbuto behin (Izt C: "Sagarzoren indarrak nolakoak diren eskobuto-ren kontra").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eskorbut-eri B 1 (Onaind: "gaixorik, eskorbut-eriz, milla arrisku alderatuaz"); eskorbutu EB 1 (NZ, zerrendatu batean: "eskorbutua, beriberia, pelagra").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eskorbutiko : HiztEn; eskorbuto : AB38 2, LurE; eskorbutu : DFrec 1, AB38 3, HiztEn, Euskalterm 2 (hauetan 1 haur-e.); eskorbutukontrako : Euskalterm 1; ezkorbut : DFrec 1 ("ezkorbut gaitxak jota") // Ez dugu aurkitu ap. AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

eskorbutiko : HiruMila, ElhHizt; eskorbuto : EuskHizt, EskolaHE; eskorbutu : HiruMila, ElhHizt; eskorbutudun : HiruMila; eskorbutukontrako : ElhHizt // PMuj DVC: ezkorbut, ezkorbut-orbanak, ezkorbut-belar // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) Erdal escorbuto / scorbut formen ordainak: eskorbuta : HaizeG FB, T-L LBF; eskorbutu : HiruMila, ElhHizt; eskordürak : Casve FE; ezkorbut : PMuj DCV // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Azkue Aurkibidea; b) erdal escorbútico / scorboutique formenak: HiruMila: 1 eskorbutu-, eskorbutiko; 2 erkorbutudun // ElhHizt: eskorbutiko // Casve FE: eskordüra-, eskordüren, eskordüradün // PMuj DCV: ezkorbut // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG FB, T-L LBF, Azkue Aurkibidea.

Euskaltzaindiaren Arauak

Med.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

a) 'Zodiakoko konstelazioa' adierako eskorpio 2, B (Azc PB: "Baina ogeta bakarrena da balantzan astunena onen atzeti iatorku beti Eskorpio gizon ilten kontuz ezpadira ibilten", "Iru zemendiko astetan eguzkiagaz batean Eskorpio dabil eta darabil atzeti bere piztia kentzen deutsana bizia"); b) animaliari dagozkion eskorpion G 4 (Anab Aprika, adib.: "Temasin izenaren ondoan eskorpion bat ikusi det pintatuta, ta orrek esan nai du pizti oriek dabiltzala guk igaro bear degun lekuan", "Zer zala bide ez dakitela, asi ta laister eskorpionak aipatu zituan"); skorpion L 5 (Lç: "Huna, badrauzuet bothere sugen eta skorpionen gainean ebilteko", "Eta khetik zitezen othiak lurrera, eta bothere eman zekien lurreko skorpionek duten bezalako botherea", etab.); c) olio eskorpion(a) L 1 (Mong: "Senti duzuenian idiak pozoinstatuak direla, aski duzue pherekatzia ausikia den lekhuan olio eskorpionaz" #mdash# 'nombre de un tipo de aceite (?)' azaldua OEH argitaratuan).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eskorpio : AB38 3; eskorpioi : AB50 1, HiztEn, LurE, Euskalterm 3 (hauetan 1 e. mediterraneo) // Euskalterm: eskorpioide 2 (hauetan 1 zima e.), eskorpionido 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec.

Sektore jakin bateko informazioa

a) Ik. Izendegiko eskorpioi (Scorpionida) fitxaren hustuketa: anr-ori : PMuj DCV; arroi : PMuj DCV; arrobio : PMuj DCV; arrubio : PMuj DCV; arrule : PMuj DCV; arruli : PMuj DCV; erlui : PMuj DCV; laur-zangotako : PMuj DCV; lipu : PMuj DCV; lupu : PMuj DCV; lur-txakur : PMuj DCV; ogeitalau(r)o(re)neko/orduko : PMuj DCV; otxarrabi : PMuj DCV; silikitu : PMuj DCV; b) eskorpioi mediterraneo (Buthus occitanus) fitxarena: anrori : Azkue DVEF; arrero : Euskera 1959; eskorpio : Nafarroa basatia, Jakin 1967; luartza : M. Ariztia Abereen mundua; lugartza : F. Mendizabal Oihaneko GH, Ker Biblia; luhartz : Gordailu IkastHiztegia, J. Aldazabal Animalia pozointsuak; lupu : Ker Biblia, Gordailu IkastHiztegia, Jakin 1967.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Eskorpio : EskolaHE (ik. Scorpio); eskorpioi : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Ord. Scorpionida.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

azalduz: "iz. 'abereak gordetzeko esparru hesitu eta sabairik gabea'".

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

belak lotzeko soka.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

eskote 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Euskalterm - ErlHizt.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

MilaHitz.

Onomastika batzordeak argitzekoa

Onomastika batzordeak argitzekoa. // Onomastika Batzordeak onartua (2021-09).

Atzizkien araberako erabakiak

-tar.

Euskaltzaindiaren Arauak

(hizkuntza).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Maileguaren aldean hobestekoa

Ik. iraizte; iraizkin.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH argitaratuan eskriba, eskribania, eskribari, eskribau, eskribautza sarrerak; 'juduen lege-maisua' adierako hor jasoak: (e)skriba : Lç (Ur, Echn), Ax, Mb IArg I, Lg II, Ub, AA, Hb Esk, Lard, Itz Azald, Inza Azalp; eskribano : Lap; (e)skribau : He, TB, SalabBN; eskribaî : Hual; eskribu : Lap; iskribau : Dv; izkribau : Leon; idazlari : Ol, Or, Ker, IBk; lege-erakasle : Ip; lege-maisu : IBe.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) 'juduen artean lege-maisua' adierako eskriba 2 jaso dira, G (D. Intza), EB (J.C. Alonso Madruga); b) 'Administrazioko enplegatua; notarioa' adierakoak dira besteak: eskirau 1 (Azkue); eskribadu B 4 (A. Zubikarai); eskribau 32: G 7 (Azkue, P.M. Urruzuno, A. Arrue Zarauz, J.M. Barandiaran, Uztapide, S. Garmendia); EB-EgAs 25 (J. Azurmendi, I.M. Barriola, M. Aldasoro, Lankor, L.M. Mujika, A. Urrutia, I. Azkune, M. Legasse, J.M. Irigoien, X. Mendiguren Bereziartu); eskribauorde EB 1 (Lankor); eskribautegi EB 4 (cf. infra); eskribautza EB 1 (X. Mendiguren Bereziartu); esbribantza EB 1 (V. Cortes Alonso); iskribari IE 2 (M. Landerretche, Euskaltzaleen Biltzarra); iskribau 2, G (J. Elizondo), EB (Vill); ixkiro 1 (Azkue); izkribano IE 2 (Eskualduna); izkribau EB 5 (A. Valdes, J.M. Satrustegi).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

eskriba : HiztEn-LurE, Euskalterm 2 (Erlijio Hiztegia); eskribadu : AB50 1; eskribari : AB38 1; eskribau : DFrec 2, AB38 2, AB50 21, HiztEn-LurE, Euskalterm 2; eskribautza : HiztEn-LurE, Euskalterm 1; eskribu : DFrec 5; izkriba : AB38 1, Euskalterm 2 (Erlijio Hiztegia); izkribatzaile : Euskalterm 1; izkribau : AB38 2, BiblE (ik. Bibli Hiztegia, 450. or.: "lege-maisu edo izkribauak"); idazlari : IrakB (Mt 23,1-29: 7 aldiz; Lk 11,53; Ne 8,1); lege-erakasle : IrakB (Lk 11,45-52: ter); lege-maisu : BiblE (95 aldiz testuan, 12 aldiz oharretan).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

eskriba : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE; eskribatu : EuskHizt, HiruMila (ik. idatzi), HaizeG BF, DRA, Lh DBF, eskribau : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, DRA, Lh DBF, PMuj DVC; eskribautza : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolHE, PMuj DVC; eskribatzaile : HiruMila, DRA, Lh DBF; eskribautegi : cf. infra; eskribari : Lh DBF, PMuj DVC; eta gainera Lh DBF: eskriban, eskribani, eskriboni // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten

idazlari darabilte, dirudienez, Bibli itzulpenetan eta

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

baztertutzat eman liteke tradizioan erabili izan dena (Bibli itzulpenetan, idazlari eta lege-maisu, lege-irakasle ageri dira gaur; 'notarioa' adieran, berriz, eskribau da forma nagusia); antzinateko besteak izendatzeko gorde liteke, dagokion markarekin: "iz. Hist."

Jatorrizko forma

notari, eskribau

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adiera biak emanez: "iz. 1 'administrazioko enplegatua; notarioa'. 2 Ipar. Zah. 'juduen artean, lege-maisua'".

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eskribautegi EB 4, denak ap. Artxibategi 1990: "Korregimenduaren bi Eskribautegi Nagusienen jabe ziren", "Egun kontserbatzen den ia dokumentazio guztia Entzutegia banandua zegoen lau eskribautegietatik dator", "40.000 inguruko auzi zibil, betetzaileak eta konkurtsoak epaitegia edo Entzutegia banatzen zen lau eskribautegien arabera daude antolatuta #mdash# XVI. mendean ordurarteko bi Eskribautegi Nagusiak bikoiztearen ondoriozkoak)".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

eskribautegi : HiruMila, PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

forma berri, egoki, premia bati erantzuten diona.

Atzizkien araberako erabakiak

-tegi (lanbide-adierazleekin: cf. aroztegi, x-zaindegi).

Jatorrizko forma

notaritza, eskribautza

Euskaltzaindiaren Arauak

eskribitu, eskribi, eskribitzen. du ad. h. idatzi.

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

ik. idatzi

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

eskribitu, eskribi, eskribitzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: Ik. izkribu / HiztEn: Ik. izkribu / LurE: - / ElhHizt: Ik. izkribu / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. izkribu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Zalantzazkoa da mailegua, lantaldeak zalantzak baititu horren premiaz

cf. esgrima.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

eskrima egin adibide bat jaso. (2022-01-11)

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adibidea erantsiz: "iz.: Eskritura Santua".