Elkarketako osagaia edo esapide-zatia

eskuz

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ki.

Kategoria

adlag.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

PFGZ: "Eskuzabaltasunak: Liberalidades".

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zare.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

otarre txikia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

esku sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

eskuztatu, eskuzta, eskuztatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

eskuztatu, eskuzta, eskuztatzen

Forma berria da, eta hobestekoa lehiakideen kaltetan

eskuztaketa edo eskuztapen baino egokiagoa da

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

adlag.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

zeharka.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

slalom 1, OinEntz/2 ("Hiru saio mota egiten dira txapelketa batean: slalom, jauziak eta irudiak"), eslalon 1, J. Elosegi ("baloiaren jabe haizenean buruz burukoan saia hadi, ea eslalonen bat ateratzen zaian").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

slalom : AB38 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

slalom : ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Casve EF // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/EF, HaizeG BF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal slalom, eslalon / slalom formen ordainak: eslalom : HiztHand; slalom : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG FB, Casve FE, PMuj DCV.

LBeh (2011-03-03): eslalom 19 ager.: Beñat Zamalloa 3 (adib.: “orain dela lau urte erabaki nuen errima eslalomak eta gauza horiek ahaztu”, “eslalom horiek egiteko gazteagoa izanda hobeto”), Elixabet Epelde 2 (“Igandeko eslalom proba”, “Igandeko ekintzak. Eslaloma, 600 klubaren bisita"), Xabier Gantzarain (lurrari begira ibili behar dudanez, eslalom zehatzak egin behar ditudanez kakarik zapaltzeke”), Julen Etxeberria (“Eski alpinoan ariko da, jaitsieran, eslalomean , super-erraldoian eta konbinatuan”), Berria 2009 12 (adib.: “alemaniarrak irabazi du Munduko Txapelketa eslalom erraldoian Val d'Iseren”, “erakustaldia emanda irabazi zuen atzo Lienzeko eslaloma”, “Santacanak zilarra eskuratu du eslalomean“, “itsuen B-2 mailako eslalom erraldoian”, “eslalomean eta eslalom erraldoian”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: eslalom 77: Julen Etxeberria 43, A. Urbistondo 6, Berria 28.

Erdaretako formak

de (Langenscheidts): Slalom, Torlauf; en (Collins): slalom; fr (Larousse): slalom // Ez dugu aurkitu ap. it (Carbonell).

Zerrenda osagarriak

EEgunk: eslalom († eslalon, † slalom)".

Geroago erabakitzekoa da

Bebil.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

s-/es-; -m.

Zerrendakoa da hobestekoa, hedatuena baita

Forma hau da gehien erabili dena.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: eslabiar / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Onomastika batzordeak argitzekoa

Onomastika batzordeak argitzekoa.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tar/-iko/-ø.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

v.

Euskaltzaindiaren Arauak

esleitu, eslei, esleitzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

esleitu, eslei, esleitzen

Euskaltzaindiaren Arauak

edo slogan.

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

Euskaltzaindiaren Arauak

(hizkuntza).

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

Euskaltzaindiaren Arauak

(hizkuntza).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

esmaltea.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira esmaltatu 4 (UZEI: "[Nicolás Verdungoak] Klosternenburgeko erretablo esmaltatua egin zuen eta Koln-eko katedraleko Errege Magoen kutxa"; Saioka/3: "Bestetik, [buztinezko irudiak] esmaltatu ere egin daitezke", "Esmaltatu ondoren, azal gogor eta diztiratsua geratzen zaie", "Pintatze eta esmaltatzearenak ere bai") eta esmalteztatu 1 (OinEntz/5: "Bertan, arreta handiz, 0,15 mm. lodiko kobrezko hari esmalteztatu bat kueztatu behar da, arreta handiz oso hestu gera dadin").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

esmaltatu : AB38 3, AB50 4 (hauetan pieza e. 1), Euskalterm 4 (hauetan zeramika e., bateria e., azalera e. bana); esmalteztaketa : HiztEn, Euskalterm 1; esmalteztatu : HiztEn, Euskalterm 2 (hauetan 1 estaldura e.) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

esmalteztaketa , esmalteztatu : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Erabilera urriko formen artean aukeratu da, arrazoia agertuz

esmalteztatu ere ageri da testuetan; bat behar eta, esmaltatu proposatzen du lantaldeak.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

esmalta, esmaltatzen.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tu/-ztatu.

Aditz-erregimena

du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

esmeralda, esmeral, esmaralda, esmeralt, esmerauda, smarauda, smaragda. Esmeralda. v. bertiste, ferdatiste. - Orzadarra smarauda zirudiela. Lç Apoc 4, 3 (Echn, Ur (G), Ol, IBk, IBe esmeralda, He smaragda, Ip esmerauda; TB ferdatiste). Diamantak, rubiak, esmeraudak. Volt 247. Laugarren errenkada da esmeraldazkoa. AA III 350. Zirudien zillarra, urrea, [...] esmeralda. It Fab 70. v. tbn. Hb Esk 70 (esmaralda). Besaburuetan zeramazkien bi bertiste edo esmeralda. Lard 84. Sardioa eta topazioa eta esmeralda. Ur Ex 28, 17 (Dv, Bibl esmeralda, Ker esmeral). Esmeraldazko [...] zugatzak. AB AmaE 158. Esmeraltez ederragotua. Mde Pr 165. Esmeral gozatsuzko begiok. Gand Elorri 66 (v. tbn. 107 [Esmeral biztu bana / daukie]). v. tbn. Txill Let 61 [Diztira utsa biurtu da dena arrezkero: esmeralda belarra, zillarra urmaelaren ura, su gori zeru goibela]. — Esmeralt-argiz eta zilarzurizkoz apainduak. Mde HaurB 64. / ESMERALDA BASTART. "Chalcosmaragdos, esmaragdo bastarta" Urt IV 453. / s.u. zuri: "Laugarrena da esmeralda. Bostgarrena, zurigorria eta deitzen dio S. Juanek Sardonix. AA III 580".

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Mineralak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

esmeria, esmeriatzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Erabileremu dialektala

Zub.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

ahuldu; tristatu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

edo smoking.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

esna da hedatuena, 45 ager.ekin (Heg. da, batez ere G); esna soila eta esna-aldi (ez da beti argia 'esnatze-unea' den ala 'esna dagoen aldia') 24 aldiz agertu da, bat ez beste guztiak G (Echag, Gco (5), Arr GB, EA OlBe, Or (3), Ir YKBiz, Ag G, Ldi IL, Urruz Zer, NEtx (4), MAtx Gazt, Ibiñ Virgil; eta Etxba Ibilt); esna egon 18 aldiz (B 2: Ag AL, Etxba Ibilt; G 15: Bv AsL, Arr GB, Ir YKBiz, Ag G, Urruz Zer, MAtx Gazt, JAIraz Bizia, NEtx Nola; IE 1: Mde Pr); esna izan 3 aldiz (Ag Kr; Ldi UO, Uzt Sas); esnai (+ esnaialdi, esnai egon ) Gko 19 ager., horietan 14 Or.renak: Lard, Or, Gazt MusIx, Vill Jaink, Zait Plat

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

esna 3 (G 1, EB 2); esna egon 13 (B 1, G 4, EB 8); esna izan 1 (EB); esnai 3 (EB); esnai egon 1 (G)

Euskaltzaindiaren Arauak

esna 'lo hartu gabe'

Forma arautuaren azalpenaz oharra

"adlag." kategoria gehituz, eta AS gisa: esnarik .

Forma baten adiera(k)

lo hartu gabe egon

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-era.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Orain arte erabili gabea da, baina gaia ere bai

erabili gabea da, baina egokia.

Atzizkien araberako erabakiak

-kor.

Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

erraz esnatzen dena.

Euskaltzaindiaren Arauak

esnarazi, esnaraz, esnarazten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

esnarazi, esnaraz, esnarazten

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ik.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

esna sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

esna.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-harri.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

esne-harria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ti.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Lactarius subdulcis eta Lactarius volemus.

Euskaltzaindiaren Arauak

esnatu, esna(tu), esnatzen. Batez ere Gip. da/du ad. 'iratzarri'.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

batez ere Gip. Ik. iratzarri

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

esnatu, esna(tu), esnatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: esne(-)belar Euphorbia, esne(-)denda, esne(-)gain, esne(-)gauza, esne(-)hauts, esne(-)jaki, esneko hortz, esne(-)tela, esne(-)zopa.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: esne-behi , esne-bide , esne-harri , esne-lore , esne-perretxiko , esnetarako .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

esne-belar (53.9: Euphorbia); Esne-Bide; esne-denda; esne-gain; esne-gauza; esne-jaki; esne-hauts; esne-zopa; esne-tela (Ipar. eta Heg. da); esneko hortz

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: Euphorbia.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: Sin. esnetegi.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS