Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Fis.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Fis.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Fis.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Fis.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

espekula, espekulatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Jakite-arloak

Merk., Fil.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz. eta izond.

Jakite-arloak

Merk.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ekon., Fil.

LBeh (2013-06-10): espeleologo 63: Elhuyar 4 (adib.: “Kimikan lizentziaduna, espeleologoa”), Berria 22 (adib.: “euskal espeleologoek aurkitu dituzten lehen horma irudiak”), EiTB 28 (adib.: “espeleologoen aterpetxea baino pixka bat aurrerago”), Argia 9 (adib.: “zaila da espeleologo moduan lan egitea”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: espeleologo 13: Berria 7 (adib.: “Koba egokitzeko planak kezka sortu du ekologista, espeleologo eta mendizaleen artean”), Herria (“Pierre Vidal esploratzaile eta espeleologoaren mintzaldia”), Bernardo Atxaga 2 (adib.: “ibilerak hitzegiteko gogoa berritu izan balio bezala, eta espeleologoekinhizketan pasatzen du goizaren azken ordua”), Gotzon Garate 2 (adib.: “Elkarte horretakoek Arantzadiko espeleologoei laguntza eskatu zieten”), Iñaki Heras (“arrisku handiko kiroletan, mendizale eta espeleologoen artean”).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es espeleólogo / fr spéléologue: Elhuyar: espeleologo / Nolaerran: espeleologo / Zehazki: espeleologo / Labayru: espeleologo / Adorez5000: espeleologo.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

espeleologia araua da.

Nazioarteko forma da, onartzekoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: esperantzetan egon, izan 'haurdun egon'.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: esperantza izan, esperantzan .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

esperantzetan egon, izan: haurdun egon

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

izan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

esperantza sarrerari dagokion azpisarrera.

Aditz-erregimena

du ad.

Forma baten adiera(k)

espero izan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

esperantza sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

a) 'itxaropena izan' adierakoak dira: esperantze(e)tan (eta speranzatan) 6: Lç 3 ("speranzatan behar du laboratzen duenak, laboratu: eta bihitzen duenak partizipant izateko speranzatan", "bizitze eternalaren speranzatan"), JJMg BasEsc ("etxeko gustijok zabiltzala ni osatuko nasalako esperantzeetan sartu nairik"), Zab Gabon ("Esperantzetan bizi"), Elsb Fram ("haur ukhaiteko esperantzetan khausitzen zen emazte bat"); esperantzatan izan 3: Lç ("fedea da nehor speranzatan den gauzen fundamenta"), Ax 2 ("Baldin bazina esperantzatan hemendik urthe baten buruan erdiesteko iaun handi batenganik zenbait kargu edo errenta [...] gure Iaungoikoak ere bekhatore eriari, esperantzatan denean, sendatuko eta salbatuko dela, debekatzen dio anhitz gauza"); esperantzetan egon 2: EusJok ("esperantzetan egon arren ni / gertatu leike galtzia, / modu orretan bukatuko da / gure arteko saltsia"), Tx B ("esperantzetan natxiok oraindik, alkar joko degula"); b) 'haurdun (egon)' adierakoak: esperantzetan 4: Larz Iru ("Muthil neskatari alfer bat da hori! [...] Erran, eta fama dun, Martzelina esperantzetan eman duela!"), Xa 2 (adib.: "Alabak esan zeraukunean, / aidatu nintzan pozetan, / zorionean, aurkitzen zela / haur baten esperantzetan" #mdash# bis; eta hor: "Gai-emaile, Mixel Itzainak: Xalbador, neskato bat zira eta esperantzetan gertatu zira, haur beharretan"); esperantzetan izan 1, Jnn SBi ("haurrik gabea deitzen zutenak, badu sarri sei hilabethe esperantzetan dela"); haur-esperantzetan izan (eta h. esperantzatan izan) 3: Jnn SBi ("Andre-dena Maria haur-esperantzetan zela"), Ip Hil 2 ("bere zahartarzünian, haur esperantzatan zela, [...] haren espusa sainta haur esperantzatan zela") // Ik. OEH argitaratuan, gainera, 'esperoan' adierako esperantzetan : Izt Po ("Esperantzetan bizi, maite gozoa, / noizbait kunplituko da gure plazoa"), eta 'haurdun egon' adierako esperantzetan izatu : TB Mt 1,18 ("Maria, haren ama, ezkontzaz hitzemana izan ondoan Josephi esperantzetan izatu zen").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

esperantzetan (eta esperantzatan) 7, 'esperantzan, itxaropenean' adierakoak: Kortazar Serm ("Pekataria bizi izanik biurtuko dan esperantzetan"), J.A. Arrieta ("biharamunera bizirik iritsiko naizen esperantzatan"), UZEI ("lagunduko dion esperantzatan"), BAtx Obab ("Ispahanen egongo zelako esperantzetan"), JA. Muñoz ("kontu mikatzagoak esanen ditudan esperantzatan"), Emakume olerkariak ("min ikaragarriaz esperantzetan jartzen ginen / ondikoz ala beharrez / gauerdiko treinetan"), Eguzki Erregearekin ("erregearen oneritzia lortzeko esperantzatan"); esperantzetan egon 1, 'itxaropena izan', Lab TOE ("Esperantzetan egon giñan, bañan ez gaitu iñork emendik atera").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

esperantzetan : DFrec 1 (Egin: "geroko esperantzaren esperantzetan"); esperantzatan izan, egon : LurE (adib. gisa, haurdun egon); haur-esperantzatan egon, izan : HiztEn (AS haurdun egon, izan) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, Euskalterm.

Sektore jakin bateko informazioa

cf. esperantzetako : TB Lk 1,36: "hemen da agorra deithua zenaren esperantzetako seigarren hilabethea".

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

EuskHizt: (haur) esperantzetan izan (gertatu) (AS), esperantzetan (adib. gisa) // ElhHizt: (haur-)esperantzetan egon, izan, gertatu (AS, esperando un hijo, embarazada); esperantzetan egon, izan : HiruMila (1 estar esperando, con la esperanza de; 2 esperando: un hijo, una hija), EskolaHE (esperantzatan izan, egon adib. gisa, haurdun egon); esperantzetan izan : Lur EF/FE (AS; être enceinte) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: adib. gisa / ElhHizt: adib. gisa / EskolaHE: -

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

arauturiko esperantzetan egon, izan aski ote den, aipatu da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

espera, esperatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Mailak

Beh.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

espero izan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

esperimentalismo 1, J.M. Lekuona ("esperimentalismoko joera agertuz, diskurtso poetikoaren moldeak bitxiagotuz"); esperimentalista 3: MAtx 1 ("Autore esperimentalistagoak eta berriagoak"), LMuj 2 ("pertsonaia historiko ezagun horiek guztiak [Rubén Darío, Picasso, Primo de Rivera diktadorea, Unamuno, Valle-Inclán, García Lorca...] ia beti giltzadura esperpentiko esperimetalistetan erabiltzen ditu [...] Umbral saiatzen da #mdash#eta lortzen#mdash# du pertsonaia horien historian dagoen transzendentzia desmitifikatzen, mitoa prosa nabarrera eraisten, eleberriaren esparru esperimentalistatik historiara modu guztiz bitxian hurbiltzen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

esperimentalismo : DFrec 1 (J.M. Torrealdai Euskal idazleak gaur: "nahiz eta bietatik egon gure arteko hizkuntz esperimentalismo saio zenbaitetan"), Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ki: -al-ki.

Euskaltzaindiaren Arauak

esperimentatu, esperimenta, esperimentatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

esperimentatu, esperimenta, esperimentatzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 54 (UEU 22), ETC: 232.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: esperimentatzaile izond. experimentador, -a; que experimenta, Adorez: esperimentatzaile: iz. experimentador/ra; Labayru: esperimentatzaile 1 iz., adj. experimentador -a; NolaErran: 0. / Euskalterm: esperimentatzaile (Psikol, Hizkuntzalaritza).

esperimental 1 adj. Esperimentuetan oinarritua, esperimentu bidez lortua, esperimentuzkoa. Ik. enpiriko. Jakintza esperimentalak. Bide esperimentalak: esperimentu bideak. 2 adj. Geroagoko ereduari begira, esperimentu gisa egiten dena. Ik. saio. Saio euskara edo euskara esperimental batean. esperimentalista 1 adj./iz. Esperimentalismoaren jarraitzailea. Autore esperimentalistagoak eta berriagoak. 2 adj. Esperimentalismoarena, esperimentalismoari dagokiona. esperimentatu du ad. Esperimentu edo saio bidez aztertu edo frogatu.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabili da eta jasotzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-zio.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: experimentación.

Euskaltzaindiaren Arauak

'ernal-hazia'.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 37 (Elhuyar 12, UEU 25); ETC 116

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0. / Euskalterm: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Espezializatua da, baina erabilia. Sartzekoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: esperoan (egon), espero izan: denek espero zuten txapeldun izatera iritsiko zela.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

espero izan ("denek espero zuten txapeldun izatera iritsiko zela"); esperoan

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

espero bezala(ko) 7: BAtx Obab ("Zaldia bizkorra zen, eta, espero bezala, morroia Ispahan apartatu hartara ailegatu zen lehen izarrarekin batera"), J.A. Lakarra ("H-ek arana, prune eta prune, arana ditu, bere hizkerarako espero bezala"), Egin 1991 ("gauzak espero bezala joan ziren"), Kimika/3 ("Eztainua berotu zuen, airearen presentziaz, eta espero bezala karea lortu zuen"), J.A. Sagastizabal ("Bertok espero bezala, halako batean saltatu egin zuen erregek lurrera"), A. Sokarros ("Espero bezala, ekintza hau atzo arratsaldean hartu zuen bere gain FLNC historikoa erakunde armatuak"), J.M. Sarasola ("hitz haien ondorioa berak espero bezalakoa izan zen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ez ohiko iturrietan (DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm) ez eta hiztegietan ere (EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

bezala(ko): cf. behar bezala(ko), nahi bezala(ko).

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

espero sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

espero bezala(ko) 7: BAtx Obab ("Zaldia bizkorra zen, eta, espero bezala, morroia Ispahan apartatu hartara ailegatu zen lehen izarrarekin batera"), J.A. Lakarra ("H-ek arana, prune eta prune, arana ditu, bere hizkerarako espero bezala"), Egin 1991 ("gauzak espero bezala joan ziren"), Kimika/3 ("Eztainua berotu zuen, airearen presentziaz, eta espero bezala karea lortu zuen"), J.A. Sagastizabal ("Bertok espero bezala, halako batean saltatu egin zuen erregek lurrera"), A. Sokarros ("Espero bezala, ekintza hau atzo arratsaldean hartu zuen bere gain FLNC historikoa erakunde armatuak"), J.M. Sarasola ("hitz haien ondorioa berak espero bezalakoa izan zen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ez ohiko iturrietan (DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm) ez eta hiztegietan ere (EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

bezala(ko): cf. behar bezala(ko), nahi bezala(ko).

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

espero sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: denek espero zuten txapeldun izatera iritsiko zela

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

LBeh (2014-04-03): esperpento 33: Deia 2 (adib.: “krisiaren baitan barrea aurkitu, nahi bada esperpentora joz”), Berria 13 (adib.: “Bai, bai, esperpentoa, katxondeo padrea eta gura duzuena, baina gogoratu armarik gabe ere terroristak zirela ebatzi zutela lehendabizi”), EiTB 6 (adib.: “esperpentoaren generoa ongien islatzen duen obretako bat”), Jakin (“esperpentoa, tragikomedia...”), Argia 8 (adib.: “Herri txikietan, tentsioaz gain, esperpentoak bizi ahal izan dira”), DiarioVasco 3 (adib.: “bahiturik daude udaletxe barruan eta egoera hori laster bihurtzen da esperpento eta disparate hutsa”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: esperpento 12: Berria 8 (adib.: “Esperpentoan orduko errealitate sozial gogorra karikatura satiriko gordin bihurtzen da, gizaki baztertu mota guztiek protagonismo osoa hartuta”), Xabier Mendiguren Elizegi 2 (adib.: “Aupa esperpentoa, biba kitsch-a!”), Jose Morales (“errealitatea esperpentoraino eramanez.”), Pablo Sastre (“Max, esperpentoaren sortzailea, arau klasikoak ispilu konkaboaren matematikarekin eraldatu nahi dituen poeta handiak laster esango digu betiko”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es esperpento / fr: Elhuyar: itxura negargarri, itxura beldurgarriko, txingote; itxuragabekeria, zentzugabekeria, txingotekeria; (Lit.) esperpento / Nolaerran: - / Zehazki: (colq) irrigarrikeria, itxuragabekeria; (colq) (absurdo) zentzugabekeria, zentzugabetasun; (lit.) esperpento / Labayru: (persona o cosa ridícula o grotesca) [pertsona | gauza | ...] barregarri | negargarri, itxura txarreko [pertsona | gauza | ...], ganoragabeko [pertsona | gauza | ...], -modu; (lit.) esperpento / Adorez5000: (absurdo) itxuragabekeria, zentzugabekeria, txingotekeria; (Lit.) esperpento; itxura negargarriko, itxura beldurgarriko, txingote.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta erabilia.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Liter.

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. kartzela, presondegi.

Sinonimoa(k)

kartzela, presondegi

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

biziarteko kartzela(-)zigor forma aztertzean ohiko lexia gisa proposatua.

Euskaltzaindiaren Arauak

espetxeratu, espetxera(tu), espetxeratzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

espetxeratu, espetxera, espetxeratzen

Euskaltzaindiaren Arauak

espetxeratu, espetxera(tu), espetxeratzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

espetxeratu, espetxera, espetxeratzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskalki guztietan edo gehienetan nagusitu den forma

-a bukaerakoa ez da Heg. bakarrik (ik. OEH).

Kategoria

iz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak

adlag. Beh. '(oso) ongi'. (Izenondo gisa, berezi, aparteko, etab. erabiltzen dira).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

espezialista 1, Eguna 1990 (“lur eta geologia espezialistak”).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

espezialista : LurE, HiztEn, Euskalterm.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

espezialista : HiruMila, ElhHizt, EuskHizt.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

espezialista : ElhHizt, HiruMila, Zehazki (eta ordezko berezi, doble); aditu : ElhHizt (eta trebe), HiruMila (eta aditu, gaitu, berezitu; peritu, teknikari).

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

-ista.