50535 emaitza bilaketarentzat - [17351 - 17400] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh60 | 2020-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu espoliazio formarik.
espoliazio 58: Argia 12, Berria 29, Deustuko Unibertsitatea, EiTB 3, Elkar, Consumer 3, Goiena, Jakin 4, Karmel, Laneki 3.
espoliazio 6: Berria 5, Koro Navarro.
Euskalterm: espoliazio (TN, Historia, Arteak es expoliación, expolio, fr pillage, spoliation).
es expoliación / fr spoliation: Adorez: indarrez ebaste / harrapatze / garbitze, espoliazio / Elhuyar: espoliazio, indarrez ebaste/garbitze / Labayru: indarrez oste | lapurtze | ebaste, garbitze (col.) / Zehazki: indarrez(ko) ebaste, garbitze adkor, bidegabe ebaste / NolaErran: bidegabeko desjabetze bipiltze (lag.ar.).
Erabilia, nazioartekoa eta hiztegi orokorretan ere jasoa. Sarrera gisa gehitzekoa izan liteke espoliatu aditzarekin batera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:23 | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Lek SClar obran jasoak dira espondaiko 4 ("bigarren ta irugarrena, espondaikoak dira, eta beraz biña silaba dituzte", "lenengo oin edo konpasa daktilo bat du, iru silabaduna, beste biak espondaikoak ditun arren"); espondeo 1 ("Espondeo baten bi silabak ordea, silaba luzeak izanez, daktiloaren iru silabak aña dira").
ap. Lek jaso dira espondaiko 9 aldiz (adib.: "Guzitara, lau oin; daktiliko bat, bi espondaiko ta trinkotu bat", "espondaiko, daktiliko, espondaiko, eta trinkotu bat; guzitara, lau oin, tetrapodio bat", "troxu bakoitzari 'oña' esaten bait zaio; eta oin bikoitzari 'oin espondaikoa', eta oin irukoitzari 'oin daktilikoa'"); espondeo 3 aldiz (adib.: "asieran 'daktilo-espondeo' egin bearrean 'daktilo-daktilo' egin bait du").
espondeo : HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm.
espondeo : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
izond.
Liter.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:39 | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
Liter.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:HBL | 2003-02-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
iz.
Mat.
berretzailea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:004 | 2003-02-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
esponente 1, J. Bergara ("Egitura edo esponente baten esanahia bestela azaltzea zaila denean da egokia item berriak aurkezteko egoerara jotzea"); esponentzial (eta ex- 2) 4: Mekanika eta uhinak ("gehitu eta gero exponentzial baten gisara txikiagotzen da"), LISP ProgrLengoaia ("Idatz ezazu funtzio errekurtsibo bat x zenbakiaren funtzio esponentziala kalkulatzeko"), Elhuyar ("funtzio exponentzial, logaritmiko eta zirkularrak"), A. Garro ("Magnitude esponentzialen erabilera"); esponentzialki 2: I. Aldabe ("guzti honek, esponentzialki ugal daitezen eragiten du"), J. Arregi ("bere hedakuntza esponentzialki handitzen da").
esponente (eta ex-): DFrec 1 (ZArg: "herri gogoaren exponenterik argien"), AB38 1, Euskalterm 2; esponentzial (eta ex-): AB38 2, HiztEn (Mat.; eta AS hauek: funtzio esponentzial, idazkera esponentzial), Euskalterm 8 // Ez dugu aurkitu ap. AB50, LurE.
esponentzial : ElhHizt-HiruMila (exponencial); exponentzial : Casve EF (exponentiel) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-al izond. erref.
izond.
Mat.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z8:LBeh | 2017-01-10 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh55 | 2020-11-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
LBeh (2016-10-26): esponentzialki 37: Deia 2, Elhuyar 11, HABE, Berria 5, Jakin, Argia 16, DiarioVasco. // esponentzialki 55: Argia 18, Berria 9, Deia 2, DiarioVasco 2, EiTB, Elhuyar 12, Elkar 4, HABE 1, Jakin, Laneki 3, UEU 2.
EPG: esponentzialki 2: Berria, Iban Zaldua.
BerriaEL2016: ez dugu aurkitu esponentzialki formarik.
Automatikoa ere izan liteke.
Ez du aipatutako maiztasuna gainditzen, baina esponentzialki hazi kolokazioa adibide gisa jaso ahal izateko egokia.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau67 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1994-06-09 | Bigarren mailan onartzekoa |
belaki, esponja
Ik. belaki
- [E109]: ez genuke h. belaki ezarri behar?
- Erabakia: BAgiria (1997-01-31): esponja eta belaki parekotzat ematea onartu da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:19 | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
EB dira espontaneo 13 (Zabal 1976: "Leninentzat, masen ideialogi espontaneo edo irizpide eta asmoak ez zuten balio haundirik"; E. Kortadi: "guri helarazi nahi diguna, ebokazio ireki, libre, pertsonal eta espontaneoa dugu"; P. Sastre: "hein handi batean espontaneoa"; UZEI: "Espontaneoagoa eta intuitiboagoa egiten da pintura"; F. Rodriguez: "nitasunak askatasun osoa zuela, erabat espontaneoa zela zioen"; A. Biteri 2: "aktibitate hauek bi eratakoak antolatuko ditugu: - Espontaneoak. - Estrukturatuak", "joku edo aktibitate espontaneoen bidez estrukturatzen dira"; M. Mendizabal 2: "Forma itxi espontaneoen konposaketa", "marrazki edo collage erabat espontaneo eta libre bat"; Hemen 1987 2: "lirikoa eta espontaneoa", "lirismoa oso freskoa eta espontaneoa da"; Jakingarriak 1991: "jolasa hezkuntzarako faktore espontaneo bat dela"; LMuj: "Orain olde bapatekoak, expontaneoak [sic], irudimenaren uretan murgildutako olde zoroek gogoeta logikoek baino indar handiagoa daukate"); espontaneoki 4 (M. Etxaide: "energiaren zati mesprezaezin bat (...) espontaneoki erabiltzen duten laguntzaile horiek gabe galdu egingo litzakete"; M. Mendizabal: "gauza berez eta espontaneoki atera dadila"; BEO 1990: "neurriak betetzea espontaneoki gerta dadin"; HezkSaila Txostena 1994: "ikastetxeetan espontaneoki jarraipena edukiko duelako ideia birplanteatu behar da").
espontaneo : DFrec 5, AB38 2, AB50 5, HiztEn, Euskalterm 9; espontaneoki : DFrec 4, AB38 2, AB50 2 // Ez dugu aurkitu ap. LurE.
espontaneo : HiruMila (1 Fis. espontáneo, nea; 2 ik. berezkoa; 3 ik. bapateko), ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
a) Erdal espontáneo / spontané formen ordainak: HiztHand: 1 berezko, espontaneo, bere kasako; 2 tolesgabe, lau; 3 [iz.] espontaneo // HiruMila: 1 berezko, berenezko; 2 berezko, landugabe // ElhHizt: 1 berezko, natural; 2 espontaneo, bere kasako; 3 espontaneo, berezko; 4 espontaneo // Lur EG/CE: berezko, bere kabuzko // Lur EF/FE: bere kabuzko, berezko // XarHizt: berezko, bere baitarikako // Casve FE: berainezko, berartariko, bereogüzko; bizi, jauzkor // HaizeG FB: bere baitarikako // T-L LBF: bere baitarikako // PMuj DCV: 1 berezko, nerezko, oldezko, baitazko, oldezjo, kautako, gogozko, kabuzko; 2 berezko, landu-gabe; 3 bizi, bizkor, jauzkor // Azkue Aurkibidea: bereztar, kautan; b) espontáneamente / spontanément formenak: HiztHand: berez, espontaneoki // HiruMila: 1 berez, berenez, oldez; 2 oldez, kabuz, kautan, baitarik, -z // ElhHizt: berez, naturaltasunez // Casve FE: berainez, berartarik, bermütaz, berreogüz, bereolez // HaizeG FB: bere baitarik, bere oldez // T-L LBF: bere baitarik, bere oldez // PMuj DCV: oldez, naita, nairik; bere oldez, berez, bere kautan, bere baitan, bere kabuz, bere-berez // Azkue Aurkibidea: berainik, berakotan (b), berekautan (b), berez (c), hirainik, nirainik // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt.
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
mailegu onartzekoa da, nahiz eta, normalean, berezko, bere kasako, bat-bateko bezalakoak erabiltzen dira.
izond.
- [E103]: kendu hau?
- [E116]: beste azalpen baten ondotik (edo bigarren azalpen gisa) eskaintzen ditugu normalki lantaldearena bezalakoak, eta ez dakit egokia den honelako bat: "espontaneo izond. (arruntean berezko, bere kasako, bat-bateko bezalakoak erabiltzen dira)".
- Erabakia: (2008-12-19) espontaneo izond. (arruntean berezko, bere kasako, bat-bateko bezalakoak erabiltzen dira).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:HBL | 2003-02-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:10 | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
Bot.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:32 | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
g/j.
iz.
Bot.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:40 | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-ito.
iz.
Bot.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
iz.
Naf.
saskia.
- [E123]: OEHko datuak ikusita, ez du g.er. marka behar?
- [E116]: modu absolutuan ikusita, bai, g.er. da, bi idazlek erabili baitute OEHko testuetan (Lizarraga Elkanokoak eta Zoilo Moso Otsagikoak); baina eremu horietako testuak zein mugatuak diren kontuan hartzen bada, Naf. marka bera ez al da aski "markatzailea"? Nahi duzuena.
- Erabakia: (2008-12-19) lantaldearen proposamena onartu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
esportatu, esporta, esportatzen. du ad.
esportatu, esporta, esportatzen
- [E124]: "esportatu, esportazio, espresio: kultismo hauek x-rekin hobe" (1995-01-25); [ik. halaber "Kontsonante aurreko x dela eta" #mdash# 1994-05-20])
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:38 | 1999-03-10 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
BEZ: "Esportatzaileak: Exportadores"; "Esportatzaileen erregistroa: Registro de exportadores".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau67 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1993-02-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
g.er.
indarra; laguntza.
- [E123]: Kontuz esfortzu sarreran zer egiten dugun! Dugun proposamena hauxe da: esfortzu Teknologia Mekanikorako utzi, eta gainerako balioetarako, indar, ahalegin, oldar agindu. Hala egiten bada, kontraesana izango litzateke hemen esportzu onartzea.
- [E116]: ez dute zerikusi handirik goragoko esfortzu hark eta hemengo esportzu honek... gu bezalako "filologo"entzat edo gure baitan daramagun "filologo"arentzat. Eta guretzat ez litzateke "kontraesana izango" zein bere aldetik onartu eta azaltzea. Baina a) nahasgarria gerta liteke gehien-gehienentzat horrela jokatzea; eta b) g.er. ez ezik, Zah. ere bada hemengo hau, esku arteko datuen arabera (Axularren ondotik, N. Alzola "Bitaño"k bakarrik erabili du gure corpusetan; eta, azken honen lekukotasuna egon ez balitz, baztertutzat emango genukeen aspaldi). Egia esan, ez dakit zein den irtenbidea. Beharbada, ez aipatzea da egokiena.
- Erabakia: (2008-12-19) esportzu iz. g.er.: bekatoreei barkamendua, eriei osasuna, etsituei esportzua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau67 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Bigarren mailan onartzekoa |
Ipar. h. senar.
Ipar. Ik. senar
- [E301]: "[nik zerrendatik kendu egingo nuke]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-08-27 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
esposatu, esposa(tu), esposatzen. da/du ad.
Ik. ezkondu
esposatu, esposa(tu), esposatzen
- [I108]: "ez 'kateatu', 'estekatu'; = ezkondu" (1993-02)
- [E109]: ez nuke ipiniko esposatu h. ezkondu.
- Erabakia: BAgiria (1997-01-31): ezkondu eta esposatu, esposa(tu), esposatzen mantentzea onartu da, bakoitza bere aldetik.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:21 | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
1 erakusketa. 2 (zerbaiten) eraginpean jartzea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-10 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Ik. OEH
HLEH-EuskHizt: Ik. espos / HiztEn: - / LurE: Ik. espos / ElhHizt: - / EskolaHE: +
Bazt.
- [E116]: a) E208k argitu beharko digu zein diren "ezberdintasuna markatzen duten autoreak" (nik ez ditut ezagutzen, eta ez dut halakorik ikusi OEHn; besterik da, noski, esposatu / ezkondu artean batzuek egiten duten banaketa #mdash# "adar jotzeko", P. Perurenak dioenez); b) "esposa-rekin egin den bezala" egin da lehen itzulian espos-ekin ("espos Ipar. h. senar"); hirugarrena ere aipatu behar al dugu orain?
- [E208]: Esposa/esposo: Badira esposa/esposo eta emazte/senar artean ezberdintasuna markatzen duten autoreak, lehenak erlijioz fedatuak eta bigarrenak bizikidetasunaz eta haragiz lotuak direlakoan. Nik esposo Zah. h. senar jarriko nuke, esposa-rekin egin den bezala.
- Erabakia: (2008-12-19) esposo iz. Heg. Zah. h. senar.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
espraba, esprabatzen (eta, geroaldian, esprabiko) #mdash# aditz-izenki berezi-irregularrak eskaintzen dira, horiek erabiltzen baitira, eta lantaldeak ez baitaki nola eman bestela.
du ad.
Zub.
probatu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
iz.
Zub.
proba.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-10 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
EEgunk: "esprai († spray)".
esp-/sp-; -y.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau67 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:HBB | 1993-02-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
1 izond. 2 adb.
x + konts.
- [E124]: "espres, espresu, espreski, espresuki: lau formak ontzat eman daitezke, erabilera berezi banaz. Erdaraz ere trenekin zalantza agertzen da exprés/expreso arazoan. Euskaraz hauek ditugu: espres etorri da baina hitz espresu hori esan du, hori espreski nahi zuen eta espresuki honela esan zuen. Hemen dirudienez, Irigoienen legea (prest/prestu, desert/desertu) antzeko zerbait daukagula susma daiteke. Ikus beherago expres" (1995-01-25)
- [E208]: expres eta extra sartzea proposatu du.
- Erabakia: BAgiria (1997-01-31): espres uztea erabaki da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:19 | 1999-03-10 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh20 | 2020-05-19 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
espresatu (eta ex- 2) 4 aldiz ageri da corpusean, beti ap. Mde Pr ("gizalantzaren kontzeptu gorenen espresatzekotz", "Irlandan izpirituaren bizia bi hizkuntzetan espresatzen zela erraitea zuzen litzake"; "bizitzearen beharki guztien expresatzeko", "jakintzaren kontzeptuak areago ezin dituelakotz zabalki expresatu"); ik. OEH argitaratuan beste expresatu 1 (Leiza 1626, ASJU 1978: "Kausa eta razoe expresatzen diranengatik letretan").
ex- formako aldaerak barne hartuz, 78 ager. jaso dira: espresabide 13: G 1 (Berron), IE 1 (A. Arkotxa), EB 11 (G. Nazabal, M.A. Elkoroberezibar, B. Urkizu, Azurm, A. Urretavizcaya 2, HizkLiter, EHAA 1992, L. Haranburu A. 2; Artea eta gizona: "espresa bide") eta espresbide 1 (L. Etxezarreta); espresaera EB 11 (HizkLiter/BBB1, BBB3 eta UBI 8, LMuj, J.M. Lekuona 2: "gorputz-expresaera") eta expresakera 1 (HezkSaila 1984); espresaketa 1 (Osabide Hezkuntza 1989); espresatu 22: EB 20 (I. Zuazo, Hizkuntza/OHO 3, Azurm 3, X. Lete, HezkSaila 1981 eta 1984, E. Kortadi, LanIntel, M. Haranburu, J. Apalategi, Egin 1982, Euskadi Obrera 1977 eta 1978, HezkSaila Barnet 1993, NaturOrienta 1984, B. Urkizu), IE 2 (Mde: "expressatu"); espresibitate EB 10 (UZEI 2, X. Lete, J.M. Apalategi, J. Lizarralde, Hizkuntza/6, EHAA 1992, EuskararenProgr 1982, J.J. Irizar, Egin 1985); espresibo EB 8 (UZEI, Hizkuntza/OHO, L. Fernandez, P. Urkizu, Zehar 1993 2, J.L. Goikoetxea, SEIE); espesio(-)bide (eta espresiobide 3) 10: G 1 (BoletinObSS 1971), EB 9 (Azurm, Artea eta gizona, Deia 1983, Zehar 1993, E. Osa, X. Mendiguren B., J.M. Lekuona, Oihenart taldea, J. Sudupe).
espresibo : HiztEn, Euskalterm 4 (bide sortzaile-e., eredu humanista-e., helburu e., maila orektiko-e.); espresabide : AB38 5 (hauetan expresabide 3), AB50 4; espresiobide : DFrec 5 (hauetan e. bide 2, e.-bide 1), AB38 2 (hauetan ex- 1), AB50 2 (expresio bide 1), HiztEn, Euskalterm 1; espresakera : DFrec 1, AB38 1, Euskalterm 1; espresiokera : Euskalterm 1; espresakor : Euskalterm 1; espresamen : Euskalterm 1; espresamolde : AB50 1 (ex-), Euskalterm 1; espresatu : DFrec 4, AB38 2, AB50 4 (hauetan espresatzeko eskubide 1, ex- 1), AB50 3 (hauetan 1 espresatzeko eskubide), HiztEn, Euskalterm 2 (hauetan 1 espresatzeko gaitasun); espresibitate : AB38 3 (hauetan ex- 1), AB50 1 (-dade), HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. LurE.
espresatu : EuskHizt, HiruMila (1 expresarse; 2 ik. adierazi), ElhHizt; espresibitate , espresiobide : HiruMila, ElhHizt; espresibo : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
espresabide iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, espresabide-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. adierazpide].
espresabide 19.
espresabide 12.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Debekua bere horretan uztea proposatu da, oraindik ere espresabide batzuk ageri dira eta.
Ik. adierazpide.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:14 | 1999-03-10 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh107 | 2020-05-19 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
espresatu ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, espresatu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. aditzera eman; adierazi].
espresatu 166 (Aizu 1, Argia 17, Berria 32, Deia 13, DiarioVasco 8, EiTB 8, ElCorreo 4, Elhuyar 48, Elkar 9, Erlea 3, Consumer 3, Jakin 9, Karmel 3, Laneki 3, UEU 5); adierazi 67000.
espresatu 42; adierazi 19363.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Debekua bere horretan uztea proposatu da, oraindik ere espresatu batzuk ageri dira eta.
Ik. aditzera eman, adierazi, etab.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:24 | 1999-03-10 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh20 | 2020-05-19 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
espresabitate iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, espresibitate-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. adierazgarritasun; adierazkortasun].
espresibitate 22; adierazkortasun 160.
espresibitate 12; adierazkortasun 58.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Debekua bere horretan uztea proposatu da, oraindik ere espresibitate batzuk ageri dira eta
Ik. adierazgarritasun, adierazkortasun.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:28 | 1999-03-10 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh57 | 2020-05-19 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
espresibo adj. [Oharra: Euskaltzaindiak, espresibo-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. adierazgarri; adierazkor].
espresibo 57; adierazkor 37; adierazgarri 1025.
espresibo 15; adierazkor 87; adierazgarri 772.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Debekua bere horretan uztea proposatu da, oraindik ere espresibo batzuk ageri dira eta.
Ik. adierazgarri, adierazkor.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau67 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:05 | 1994-06-22 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
- [A106]: "... expresio..." (1994-11-02)
- [E124]: esportatu, esportazio, espresio: kultismo hauek x-rekin hobe" (1995-01-25)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm |
- [E124]: [ik. "Kontsonante aurreko x dela eta" #mdash# ] (1994-05-20)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:40 | 1999-03-10 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:20 | 1999-03-10 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EHL | 2022-02-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
espres. I . (Adj.). 1. (BN-lab, S ap. Gte Erd 16 ; Arch Gram 155), espreso, expres, exprez. Expreso. Eztrauzuegu manamendu expresez defendatu etzinezaten irakats izen horretan? Lç Act 5, 28 (He expresez; Dv hertsiki, Ol zorrozki). Zuek eraguetako zuen erre[ge] jaunaganik podere espreso anulatzeko. MRos 11.1r. Gure errege iaunen borondate edo manü exprez gaberik. Etchart 3.1r. Eta hil baino lehen eman zian kargu exprez bere domestikoer. Tt Arima 118. 2. (Médico)especialista. Zer egin holakoetan? Joan herriko medikuarekin, tenore deno, hiriko mediku espresarenganat. JE Med 61. 3. (Tren)expreso. Izar txiki-txiki aietan mundua sortu zanean tren expres bat atera balitza, oraindik ere etzala mundura alleatuko. And AUzta 74. Nonbait xapelketa eta holako besta bat zenean ahatik, izaiten nuen oto espresa: besta muntazailek berek enkargatzen zuten Jean Monlong, ene adixkide zena.Xa Odol 49. 4. Apto, apropiado. Eta, gero ere, Donibaneko ostatu eta kapera horiek ez direa arras espresak... penen ahanzteko! Larre ArtzainE 313. II . (Adv.). 1. Expresamente, especialmente. Kopa eder batean, / espres eginean, / zerratzen nolaz ez dute? Gy 202. 2. Voluntariamente. Eman dezagun emazte bati harbak (arroltzeteiak) usteldu zaizkola; medikuak kentzen diozka; segur, pottoin horiek kenduz, emaztea agor gelditzen da, baina ez da "espres" agortua. Herr 2-10-1958 (ap. DRA, s.v. harba). MEDIKU ESPRES. Médico especialista. Ezin bertzean, balakatuz behar da ereman haurra Baionarat mediku espresarenganat. JE Med 68. Mediku espresak ixtorioa xeheki jakiten balin badu familiako medikuaren ganik, ez du urrats alferrik erabiliko. Ib. 68. espresuki. (Urt I 29), expresuki, espreski. Expresamente. Leiçarraga (Decl ã 7v) da expresuki como equivalente suletino de berariaz. v. berariaz. Orduan mana zitzan expresuki bere diszipuluak nehori ezlerroten hura zela Iesus Krist. Lç Mt 16, 20. Semea, Gizonaren Semea, hartzen da Kristgatik, haren natura humanoaren egiá expresukiago erakuts dadinzat. Lç Decl ã 6v. Bai-eta bi aldiz gauza eta egiteko hunzaz gure errege iaunaren gortian izan expresüki. Etchart 3.1v. Konstantinopolitano horrek bertute handiak dituela [...] ezen hain espresuki seguratzen gitu erraiten darokunean khentzen tuela eta debekatzen xarma suerte guziak. Mong 588. Espresuki zure adreza galdeginik, bietan izkiriatu nautzun, eta zuk, ez errespustarik ere egin! Larz Iru 136. Europan ikusi dut eriotze anitz / mihiz esplikatzia posible balitz / espreski horietan ibili izan niz / nola edo zerbait ere gisetan hil nahiz. Balad 118. Hortik ez da, haatik, segitzen erabilera horren arrazoi zuzenik emateko, espresuki diot, gauza garenik beti. MEIG VI 150. En DFrec hay 3 ejs. de espresuki y 5 de espreski.
LB: espres 75: Argia 7 (kafe espresa), Berria 15 (Aparkaleku espresa 30 minutu baino gutxiagoko denbora tarteetako da), Deia, DiarioVasco (lapiko espresa), Euskal Herriko Agintaritza (ebazpen espresa emateko), EiTB 18 (tren espresa), Elkar 3 (tren espresa), Consumer 13 (bitartekaritza espresak), Espainiako Gobernua 4 (baimen espresa), Elhuyar (lurrun espresak lortu ditugu), Euskaltzaindia 9 (aipamen espresa egin gabe), UEU 2; espreso 18: Argia, Berria 7, EiTB, Elkar 7, Laneki, UEU; espresu 92: Elkar (Onespen espresua lortu arte), Espainiako Gobernua 60 (ebazpen espresua ematen bada), Euskaltzaindia 4 (mandatu espresua), Gomylex (baimen espresua), Laneki 24 (ebazpen espresua), Nafarroako Gobernua (adierazpen espresua) UEU (adierazpen espresurik); espreski 206: Aizu 4, Argia 29, Berria 39, Deia 3, DiarioVasco 11, EiTB 32, ElCorreo, Elkar 11, Euskaltzaindia 20, Jakin 4, UEU 50, Uztarria 2; espresuki 1106: Aizu 8, Argia 55, Berria 382, Deia 11, DiarioVasco 10, Euskal Herriko Agintaritza 19, EiTB 27, Elhuyar 7, Elkar 61, Erlea 2, Consumer 6, Espainiako Gobernua 129, Euskaltzaindia 40, Goiena 11, Gomylex, HABE, Jakin 29, Karmel 7, Laneki 29, Nafarroako Gobernua 24, Nafarroako Parlamentua 5, UEU 240, Uztarria 2. ETC: espres 444; espreso 62, espresoki 1; espreski 779; espresu 180, espresuki 4229
Elhuyar: espres 1 adb. expresamente 2 izond. expreso, -a manu espresak: órdenes expresas 3 izond. exprés kafe espresa nahi dut: quiero un café exprés 4 iz./izond. expreso, exprés Madril-Irun espresa: el expreso Madrid-Irú; espresuki adb. expresamente, ex profeso espresuki niri kontatzera etorri zen: vino expresamente a contármelo a mí / Adorez: espres 1 adj. (Garr.) expreso, exprés, rápido/da: tren espresa hartu zuen: tomó el tren expreso; kafe espresa: café exprés. 2 adb. expresamente, a propósito. 3 izond. expreso/sa, rápido/da; manatu espresak eman zizkien: les dio órdenes expresas; espreski: e. espresuki; espresuki adb. a propósito, expresamente, ex profeso / Labayru: espres adj., adb. expreso -sa; exprés; expresamente; espresuki adb. expresamente / NolaErran: exprès 1 spécialement espresuki espresüki (ZU) bereziki Maider elle-même vous a cuit un gâteau léger tout exprès Maiderrek berak espresuki bixkotx arin bat egin dizu je suis venu (tout) exprès espresuki etorri naiz 2 intentionnellement espres espresuki espresüki (ZU) nahitara (ZU / BL) berariaz, il ne l'a pas fait exprès ez du espres/nahitara egin; c'est fait exprès espres egina da // Terminologia Batzordeak espresu onartu du.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Terminologia Batzorderen eskariz aztertu da. Orain arte espres eta espresuki formak bakarrik onartzen ziren, gainerakoan esanbidez, isilbidez formak lehenetsiz. Baina espresu ere asko erabili denez, onartzeko modukoa da eta sartzea proposatu da.
Ik. espres.
- Erabakia: Osoko Bilkura (2016-02-26): espresu isiltzea erabaki da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau67 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:Maileg | 1993-02-25 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH argitaratuko datuak: a) adlag.ak dira: espres 1 (Gy: "Kopa eder batean, / espres eginean, / zerratzen nolaz ez dute?"); espreski IE 1 (Balad); espresuki 11: IE 10 (Lç 8: ex-; Mong, Larz Iru), EB 1 (MEIG); b) izond.ak 7 dira, guztiak espres (eta ex-) formakoak, eta guztiak IE: b1) 'agerikoa, esplizitua' adierako 5 (Lç 4: "nola Iainkoaren manu expresa den haren hitzari deus edeki eztakion ez eratxeki..."; "hark berak eman ukhan drauen testimoniaje expresez"; "Ezen hala dugu manu expresa promesarekin..."; "Eztrauzuegu manamendu expresez defendatu etzinezaten irakats izen horretan?"; Tt Arima: "hil baino lehen, eman zian kargu exprez bere domestikoer"); b2) 'berezia, hartarakoa' adierako 2 (Xa Odol: "Nonbait xapelketa eta holako besta bat zenean ahatik, izaiten nuen oto espresa: besta muntazailek berek enkargatzen zuten Jean Monlong, ene adixkide zena, ene harat hunat erabiltzeaz"); JE Med: '(sendagile) espezialista' adierakoa: "Zer egin holakoetan? Joan herriko medikuarekin, tenore deno, hiriko mediku espresarenganat"); c) tren-motari dagokion adierako tren expres bat (And AUzta: "Izar txiki-txiki aietan mundua sortu zanean tren expres bat atera balitza, oraindik ez etzala mundura alleatuko").
zaila da askotan adieren banaketa (ik. ondoan testuinguruak): a) adlag.ak: a1) espres IE 4 dira, 'berariaz, nahita, propio' adierakoak (A. Irigarai: "Lehen liburuko ipuinak , aurrendako espres idatziak dira"; Nere lehen katichima: "Familiako bilkura izaki-eta, norbeitek espres egiten badu ez etortzea, erakusterat ematen du, familia ez duela maite"; "Bakotchari igorri dauku aingeru bat, espres-espresa gure zaintzeko"; J. Haritschelhar: "Iduri zuen espres egina"); -ki osagaikoetan zaila da adieren araberako banaketa zehatza (ik. ondoan testuinguruak): espreski formakoak EB 23 dira: a21) 'izendatuki, esplizituki' adierakoak 15 (X. Mendiguren Bereziartu, I. Fernandez, J. Azurmendi 2, J.A. Lakarra, J.M. Torrealdai, Gramatika batzordea, Elhuyar Kultur taldea, Ondare eskualdaketa..., Gipuzkoako Lurralde Historikoko Foru-Instituzioen... 2, BEO 1990, EHAA 2; expreski 2: Jakin 1981, Oinarrizko legeria Bizkaian); a22) 'nahita, propio' adierakoak 4 (J.M. Torrealdai 2, R. Etxezarreta; eta esprexki 1: P. Larretxea); a23) adiera erabakigaitzekoak 3 (J.B. Ayerbe, I. Beristain, Egin 1985); espresuki formakoak 11: a31) 'izendatuki, esplizituki' adierakoak 7, IE-EB (Herria 1984; JMB in Euskal Herriko Mitoak, K. Muniain, GAO 1990 5); a32) 'nahita, propio' adierakoak 3 (Eustat, eta espresoki: J. Kalzada in Egin 1982); b) izond.ak: b1) 'agerikoa, esplizitua' adierakoak: espreso EB 3 (GAO: "finantzaketarengatiko gainkostuaren ebaluaketa arrazoitua eta espresoa"; EHAA: "Birraztertze errekurtsoan ebazpen espresoa eman"; "Birraztertze errekurtsoan ebazpen espresorik ematen ez bada"); espresu EB 8 (UZEI: "Euskaltzaindiak oraindainokoan horri buruzko azalpen espresurik eman ez duen arren"; GAO 5: "Ordenantza hauen 9 artikuluak aurrikusitako lizentzia oro deklarazio espresuaren beharrik gabe iraungiko da"; "Epe hori amaiturik, lizentzia deklarazio espresuaren beharrik gabe iraungiko da"; "Txostenak (...) arazo desberdinak aztertu beharko ditu bereziki eta era espresuan"; EHAA 4: "Errekurtso horretan, administrazio bidea agortuz, erabaki espresua ematen bada"; "geroztik erabaki espresurik egoten bada" ter); b2) 'hartarako egoki-berezia': espres IE 1 (Herria 1985: "Erredurak arta. Aurpegiak on du bustitzea. Badira hortakoak ere espresak"); c) 'geltoki nagusietan bakarrik gelditzen den trena' adierako expreso eta expresso bana, EB (I. Iñurrieta: "Talde-lan gisa, esaera eta hitz baliagarriak jorratu, hala nola: Txartel / Transbordo / Expreso"; X. Gereño: "Iluntzea zen Pariserako tren expressora igon zenean"); eta express posta EB 1 (Kultura eta Turismo Saila).
espreski : DFrec 5, AB38 1 (eta ex- 1), AB50 3, HiztEn; espresuki : DFrec 3, AB38 1, AB50 2, HiztEn, Euskalterm 9. // Elhuyar Hiztegia: espres [adlag. 'expresamente'; adj. 1 'expreso' manatu espresak, 2 'exprés kafe espresa', 3 Madrid Irun espresa], espreski ['expresamente, ex profeso'], espresuki ['expresamente, ex profeso']. // 3000 Hiztegia: espreski ['a propósito, expresamente']; espresuki "ik. espreski". Ez dugu aurkitu ap. Lur EskolaHEn eta Casve Hiztegia II.
eta ez espreski
adb.
- [E301]: "espreski [grafia proposatzen dut]" (1994-11-02)
- [E109]: espreski hobetsiko luke; J. L. Davant: espresuki hobe.
- Erabakia: BAgiria (1997-01-31): espreski / espresuki auzia hurrengo baterako uztea erabaki da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
AS gisa gehitzeko eskatuz: esprintean (eta, onartuz gero, esprinta jo ).
- Erabakia: BAgiria (2000-02-24): sartzekoa da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
EEgunk: "esprintatu".
esprinta, esprintatzen.
sinonimo gisa edo, esprinta jo ere egokia izan liteke, lantaldearen ustez (hots, uste hutsean, ez baita inongo erabileratan oinarritzen).
du ad. (nor kasurik gabea).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-10 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
EEgunk: "esprintean".
-n: -an.
esprint sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-10 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
EEgunk: "esprinter".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-10 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh14 | 2020-05-19 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
espuela iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, espuela-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. ezproi].
espuela 12 (asko dira azken trago adierakoak); ezproi 34.
espuela 3 (azken trago adierakoak); ezproi 42.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Debekua bere horretan uztea proposatu da.
Ik. ezproi.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
iz.
Zub.
eskuila.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:08 | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z6:LBeh | 2011-04-12 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
establimendu (eta -tü) 7, IE-Zu (Lg II 2 aldiz testuinguru berean: "Sakramendu Sainduaren establimendua"; Mercy: "Holako establimentü bat [Konfraria debota bat] Mariaren uhuretan hanitz balius datiala"; Jaur: "Aldareko sakramendu Sainduaren establitzeaz (tít.) [...] Establimendu misteriozko hortan iragaiten diren gauza guziak"; Gy 2: "establimendu zoin nahi / Bethi dathor berant eta dirau guti", "Menaieria da establimendu handi bat [...] zeinetan hazten eta arthatzen baitire, munduko [...] animale arraro eta salbaienak").
establezimendu (eta -mentu 1, industri e., merkatal e., osasun-e., turismo-e.) EB 91: J.M. Urkia 2, UZEI 2, Biztanleria 1987 4, KontuEkon 1983 2, Gipuzkoako Ekonomia, MerkatalEZ 1987 24, EUEstat 1988 9, Industri kontuak 1985 6, KontsumHeziketa 1986, J. Zabaleta, BEO 1990 7, EHAA 1988 eta 1989, Ospitalez 1987 3, GAO 1990, P. Iztueta, Eustat 7, BAO 1994 14, Merkatal Sektoreko Kontuak 4 // Testuinguru batzuk: J.M. Urkia: "Bainan Arruti Doktoreak esaten du, merkatalgoa erori eta establezimendu honen egoera ekonomikoa larri jartzen dela"; Biztanleria 1987: "laneko ordutegi, establezimenduko eta kategoria profesionaleko aintzinatasun, biztanleria iharduera ez-laboraldun, etab.i buruz"; Biztanleria 1987: "Alde batera uzten dira, beraz, establezimendu kolektiboetan dagoen biztanleria eta pasadizokoak"; Gipuzkoako Ekonomia: "Urtea bere osotasunean hartuta, prezioen gehikuntzak, batezbeste establezimenduen %47 garbi batean izan zuen erasana"; KontuEkon 1983: "Alabaina, nekez jarrai dakioke aholku horri praktikan, zeren eta, benetako unitatea, jeneralean, bertan hainbat iharduera batera ematen diren establezimendua bait da"; KontuEkon 1983: "Horregatik, praktika arrunta izan ohi da establezimenduaren iharduera guztia bere iharduera nagusiari esleitzea"; UZEI: "Lan egiten duzuneko enpresa, establezimendu edo lantokiaren aktibitatea"; EUEstat 1988: "Gehienetan establezimendu batek lokal bat okupatzen du eta salbuespenak ondoko kasu hauei dagozkie: - Establezimendu batek lokal bat baino gehiago okupa dezake bata bestearengangik hurbil daudenean eta horietako batean edo batzuetan establezimendu nagusi baten iharduera lagungarriak bakarrik egiten direnean"; Industri kontuak 1985: "Funtsezko lau parte bereizten dira liburu honetan: metodologia, establezimenduen eta industri enpleguaren egitura"; Industri kontuak 1985: "establezimenduen tamainari jarraiki, horietan okupatutako pertsonen kopuruaren arabera..."; J. Zabaleta: "tabernek eta jatetxeek hartzen dute udaleko establezimenduen portzentaiarik handiena"; KontsumHeziketa 1986: "hori ez da ezjakinak direlako (...) ezta behar adinako informaziorik ematen ez duten establezimenduetan erosten"; MerkatalEZ 1987: "Hemen aurkezten den liburu honek establezimenduaren eta merkatariaren ezaugarri behinenak jasotzen ditu"; MerkatalEZ 1987: "Establezimenduen-kop., iharduera-adarrei eta lurraldeei jarraiki"; Ospitalez 1987: "zentruak, establezimendu-motari jarraiki"; BEO 1990: "...kokamendu, distantzia, ezaugarri eta establezimendu motei buruzko erizpideak barne hartuko dituzten orientazio modura"; "Udal Administrazioaren zentro edo establezimendu guztietan"; EHAA 1988: "Titulareak Nekazaritza eta Arrantzu Sailaren lankide izango dira establezimenduak bere onean iraun dezan"; GAO 1990: "Bulegoen Erabilera: Industri establezimendu bakoitzaren despatxu eta bulego propioak onartzen dira"; Merkatal sektoreko kontuak: "EUSTATek egin zuen merkatal establezimenduen zentsuari esker, merkatal sektorearen oinarrizko egitura xehe-xehe aztertu ahal izan zen, bide batez ikertuz honako alderdiok ere: establezimenduen kopurua eta tipologia"; P. Iztueta: "Hauek onartzean, Pestolazzik nahi zuena zen auzo-eskolak, umezurztegiak, klase pobre eta baztertuen establezimentuak zuzentzeko maisuak formatzea"; BAO 1994: "Mota guztietako jangai eta edarien txikizkako merkataritza, saltzailedun establezimenduetan"; BAO 1994: "661. taldean eta 662.1. epigrafean zehaztu izan diren establezimenduak ez besteetako elikadura eta edarigai mota guztien txikizkako merkataritza"
establezimendu : DFrec 1 (denda), AB38 1 ('establecimiento' itzulia), AB50 18 (hauetan janari-e. 2, merkatal(-)establezimendu 4), HiztEn (1 enpresa komertziala eta industriala; 2 kolonia bat sortzea; eta AS: establezimendu publiko), Euskalterm 62 ('establecimiento' itzuliak) // Ez dugu aurkitu ap. LurE.
Ez dugu aurkitu ap. EurItune, AdminMila, LurraldeAntol, HezkAdmin // es establecimiento formaren ordainak: AgAld: 1 saltoki, merkataldegi, denda, tegi; 2 creación, constitución: erakunde, erakundetza, ezarketa // EurItune-an jasotako adib. batzuk: 382: es establecimiento de una política común: eu: politika bateratua bideratzea: fr l'instauration d'une politique commune: en: the adoption of a common policy // 34: es: nuevas actividades necesarias para el progresivo establecimiento del mercado común: eu: merkatu bateratua mailaka finkatzeko behar diren ekintza berriak: fr: activités nouvelles appelées par l'établissement progressif du marché commun: en: fresh activities called for by the progressive establishment of the common market // 387: es: que las ventajas concedidas en el presente Tratado son parte integrante del establecimiento de la Comunidad: eu: itune honetan emandako onurak Elkartearen sorreraren osagarri gertatzen direla: fr: que les avantages consentis dans le présent Traité font partie intégrante de l'établissement de la Communauté: en: that the advantages accorded under this Treaty from an integral part of the establishment of the Community // 52: es: el establecimiento de multas y multas coercitivas: eu: isunak eta diru-zigorrak ezartzea: fr: l'institution d'amendes et d'astreintes: en: making provision for fines and penalty payments // AdminEL: 1 tegi, etxe, establecimiento comercial: saltegi, etab.; 2 ezartze, ezarketa // HezkAdmin: 1 ezarpen, finkapen; 2 denda, saltoki // LurraldeAntol: 1 tegi, merkataritza-tegi, etab.; 2 jartze, zehazte, etab. // AdminMila: saltoki, saltegi.
establimendu : EuskHizt (1 ezartzea; 2 etxea); establezimendu : HiruMila (1 establecimiento; 2 tienda, lugar de venta), ElhHizt (1 establecimiento, empresa o local; 2 establecimiento, colonia) // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Erdal establecimiento / établissement formen ordainak: HiruMila: 1 ezarpen, ezarketa, etab.; 2 etxe, tegi, -toki, -gu, establezimendu; 3 denda, saltoki, establezimendu // ElhHizt: 1 ezarpen, ezartze, jartze; 2 sortze, sorkuntza, eratze, eraketa; irekitze, zabaltze; 3 finkatze; 4 establezimendu (oro har) / (zenbait hitzi loturik) -tegi, -etxe; 5 establezimendu (kolonia-mota) // Casve FE: etxe, -tegi // HaizeG FB: etxe, toki; balnéaire: ur-etxe // T-L LBF: maison: etxe; magasin: saltegi, sal-etxe; exploitation: lantegi // PMuj DCV: 1 ordenanza, ley: lege, agindu, manu; 2 erección, fundación: sortze, ezartze, astapen, etab.; 3 lugar de, casa de: etxe, -tegi, -gu, -toki; 4 tienda: denda, saltoki // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Azkue Aurkibidea.
LBeh (2011-03-03): establezimendu 30 ager.: Mikel Garcia (Oscar Iglesias zapatariaren establezimenduan), Saioa Labaka (Akordioaren Plan Estrategikoaren sektoreetako batzuk dira establezimendu komertzialak eta lan mundua euskalduntzea), Edorta Agirre (osagarriak ere saltzen ditu establezimendu mota horrek), EiTB.com 27 (adib.: zaleek hiru establezimendu dituzte irekita Donostian, bertako establezimendu gehienak itxita egon ziren bada ezpada ere, Euskal Autonomia Erkidegoko nekazaritza-turismoko establezimenduetan, Arabako establezimendu hauetan, hainbat lege murrizpen deuseztea eskatu ditu establezimenduak ezartzeko, establezimendu komertzialak, nekazalturismoko establezimenduetan, Frantziak 186.000 ostalaritza establezimendu ditu, lan-baldintzak hobetu eta establezimenduak berritzeko helburuz).
EPG: establezimendu 53: Berria 5 (Erretzea galarazita dagoen toki edo establezimenduetan erretzeko tokiak egokitzea), Iñaki Iñurrieta 32 (adib.: Alabaina, Establezimenduak ez ziren eman jaunen onespenez, Nik uste dut pixkanaka egin zela, eta jaurerriz jaurerri hedatu zela, jaunek epaitzeko ohitura zaharrari uko egin ahala, eta San Luisen Establezimenduak obratik hartutakoa hobetu ahala, Erregeren Establezimenduen arabera, San Luisen Establezimenduak izenaz daukagun kodea inoiz ez zen egin erresuma guztiaren lege izateko, nahiz eta hala esaten den kodearen hitzaurrean, Zer da, beraz, San Luisen Establezimenduak izeneko bilduma hori?, Hirugarren dinastiaren hasieran .377, erregeek agiri partikularrak eman zituzten, bai eta orokorrak ere, lehenago azaldu dudan bezala; halakoak dira Felipe Augustoren Establezimenduak eta San Luisek egin zituenak), Edorta Agirre 8 (adib.: Horrek ez du esan nahi establezimendu horietan, beren etiketa homologatu eta guzti, salduko diren elikagai garesti-garestiak zuzenak izango direnik, Establezimendu mota hau auzoko denda txikia eta supermerkatuaren artean zangalatrau doa, bistan da), Joseba Urteaga 2 (Ez nuen Paris ezagutzen, kale haren izenak bitxi-denda bat zekarkidan burura, Cardinet Establezimendua, zeinaren publizitatea egunero entzuten baitzen irratian, Dordoina ibaiak hiria zeharkatzen du eta establezimendu termal bat dago), Matias Mujika 2 (Kargua eman zidaten andre Lukatxevskiren establezimendua bijilatzeko, garai hartan establezimendu ospetsua, non ofizialek ohitura zuten gauerdi ondoan elkartzeko), Oskar Arana 1 (Nik ere horrelaxe hitz egin nahi dut", esan zidan goiz batez, establezimenduren baten ate irekiaren ondotik igaro ginelarik), Iñaki Mendiguren 1 (militar establezimenduen nahigabeko azpiproduktu bezala sortzeaz gain, kolonia zibilak berez helburu gisa ere ezarri ziren), Bego Montorio 1 (bai eta edozein departamentu edo establezimendu publikotan), Iban Zaldua 1 (Turisten elikatze bizkorrerako dauden ehundaka establezimenduen artean bat gehiago).
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
PFGZ: "Establezimendu: Establecimiento".
baldintza minimoa betetzen du, eta administrazioan beharrezkoa dirudi, artxilexema gisa; arrunki eta normalean, hobestekoak dira denda, saltoki, jatetxe bezalakoak.
onartzekoa da, horren premia baitago hainbat kasutan.
- [E210]: lantaldearekin ados. Egia da, zenbait kasutan ez dela establezimendu hori behar (adibidez, establecimiento penitenciario espetxea besterik ez da). Baina, beharrezkoa denerako, zerrendan egon behar da.
- [E116]: Ohar batzuk, hala ere: a) askotan erabili da, eta beharrezkoa izan daiteke... Baina "hedamen arriskutsukoa" izan daiteke, eta ez dakit nola muga dezakegun noiz erabili eta noiz ez b) Ez dut uste orain arte eman dugunik "(denda, saltoki, jatetxe bezalakoen artxilexema)" moduko azalpenik; c) Formari dagokionez, -nd- erabili da ia beti, eta horrela jaso beharko da, nahiz hemengoa ez den -mendu atzizki emankorra (hiztegi honetan ez dago establezitu aditzik). Zuek ikusi, hala ere, nahiz beldur naizen batzuek barra-barra erabiltzen hasiko ez ote diren.
- Erabakia: (2009-01-30) ez aipatu eta zuzenbideko taldeari pasatu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:14 | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
PUrib: "estadio (E) / stadium". / EEgunk: "estadio, estadio olinpikoa".
iz.
1 (luzera-neurria). 2 (kirolak egiteko barrutia).
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau67 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-22 | Bigarren mailan onartzekoa |
h. solairu.
Ik. solairu
OEHko datuen arabera, ez du -a organikorik (salbu Lafitteren adib. batean)
- [E301]: "estaia [grafia proposatzen dut]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau67 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-08-27 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: AS / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS
-ka.
adlag.