Euskaltzaindiaren Arauak

estalarazi, estalaraz, estalarazten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

estalarazi, estalaraz, estalarazten

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: Ik. estali / HiztEn: Ik. estali / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. estali.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-i/-tu-.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

estalgabe(tu), estalgabetzen.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

des-/-gabe(tu).

Aditz-erregimena

du ad.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

estalkia kendu.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Kategoria

iz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: Ik. estalki / HiztEn: Ik. estalki / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. estalki.

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. estaltzaile.

Sinonimoa(k)

estaltzaile (sistemaz hau hobestekoa den arren, erabilerek parean eman dituzte forma biak)

Forma berria da, eta hobestekoa lehiakideen kaltetan

erabilerek agintzen dute -g-duna

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-gune/-une

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ESTALIAN (Añ, A), ESTALDUAN. "Ocultamente" Añ. "A escondidas (He)" A. Berba bat egidazu, traidorea, / plazaz edo bestela estalduan. Lazarraga 1186r. Gure etsaiak gorputzik ez duten aingeru gaistatu deabru galgarriak dira, etsai bortitzak, estalian dabiltzan etsaiak. Mb IArg II 220. A dá agérian itendéna, baña estálian edozéin kristio agradezituak paratu beardú bere petxoain bárnean tenplu edo sagrariobát. LE in BOEanm 144. Nai estarian [...] nai agirian bestek zakusala. Añ EL2 68. Lagun urkoari fama larriki kentzen donak, egin ez duen gaistakerien bat artaz erranez edo egin badu ere, estalian dagona argertuz. Legaz 30

adib: lainope 1 iz. Laino azpia. Uribarriko ardi zuriak, utzi beheko lainopea. 2 iz. Irud. Nire bideko lainopea urratzeko. Ilunpe beltzean geldituko da mundua, eta lainope estalian sartuko dira herriak // lainopean adb. Etorkizunaren lainopean. Lainopean bidea galdu duen jendea bezala // lainopeko adj. Lainopeko mendi hegalak, unerik une maindire zuri bihurtzen.

estalian 55: Consumer, Berria 28, EiTB 6, Argia 4, DiarioVasco 16.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

estalian 64: Herria 32, Berria 21, Joseba Zulaika, Koro Navarro, Xabier Mendiguren Elizegi, Xabier Amuriza, Juan Kruz Igerabide, Felipe Juaristi, Aingeru Epaltza, Xanti Iruretagoiena, Patziku Perurena, Oskar Arana.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago, baina komeni da estali sarreran ere jasotzea.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa jasotzekoa estali sarreran.

LBeh (2011-03-03): estalinismo 12 ager.: Mikel Asurmendi (“Errusiako 1917ko iraultzaren ondoko estalinismoa lekuko”), Constantin Roman (“1950eko hamarkadan, estalinismoaren garaian, horrelakoxea zen bizitza herrixka bakartu honetan”), Nora Arbelbide (“Boris Souvarine historialaria ezagutu zuen, Estalinismoaren aurka txertatu zuena”), Irune Berro (“herriko mugen barruan idatzi eta argitaratu izanak estalinismoaren oposizioaren ikur bihurtu zuen”), Ainhoa Oiartzabal (“handik estalinismora [Poloniara] egin nuen bidaia”), Joseba Barriola (“Pragako Udaberria eta estalinismoaren diktaduraren aurka altxatu ziren lehenak”), Leire Ventas (“Estalinismoaren ondarearen amaiera da hau”), Luzien Etxezaharreta (“Nazismoa eta estalinismoaren sarraski handiak”), Bixente Serrano (“nazismoa eta estalinismoa ditu beti begi bistan”), Jon Sudupe (“Estalinismoari nahiz leninismoari erasoz”), Carlos Gonzalez 2 (“orain dela 70 urte estalinismoak Katynen hildako milaka ofizial poloniarrei omen egitera”, “are penintentzia handiagoa eskatu nahi die estalinismoaren krimenengatik”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: estalinismo: I. Aranbarri, J. Azurmendi, F. Morillo 2, J. Zabaleta; Berria 2; stalinismo: I. Zaldua; Berria 3.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "estalinismo, baina Stalin".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

stalinismo: J. Azurmeni, L. Erriondo, X. Kintana, X. Mendiguren B. 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

estalinismo: I. Aranbarri, J. Azurmendi, F. Morillo 2, J. Zabaleta, Berria 2; stalinismo: I. Zaldua, Berria 3.

Mailegu onartzekoa da, sistemaren arabera egokituz

ik. estalindar sarrerako informazioa eta oharra: «estalinista proposatu zuen lantaldeak (e-duna eta -ista formako mailegua), estalinismo formarekin batera, eta horiek berresten ditu orain, forma erabilienak baitira».

Maileguen egokitzapen sistematikoa

est-/st-.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Zerrendakoa da hobestekoa, hedatuena baita

hedatuagoa da e- hasia.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

estalinista : A. Irigoien 2, F.J. San Martin, UnescoAlb 1990; stalinista : Herriaren lekuko 4.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

estalinista : E. Jimenez 2, K. Linazasoro, X. Mendiguren E., K. Navarro 2, P. Perurena, F. Rey, Berria 4, Herria; stalinista : Berria 2.

LBeh (2011-03-03): estalinista 4 ager.: Constantin Roman (“diktadura estalinistaren garaian 40 urteko ibilbide arrakastatsua izan zuen”), Karlos Zurutuza (“Enver Hoxa agintari estalinistaren erregimenak gure mitoa erabili zuen”), Xabi Larrañaga (“Haren ondorengo estalinistek Ossip Mandelshtam izotzezko infernura bidali zuten”), Jon Sudupe (“Orduko estalinista gogorrak ezkerraren kontrako gurutzatu sutsuak dira gaur”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Zerrendakoa da hobestekoa, hedatuena baita

hedatuagoa da e- hasia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-dun.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-be/-pe

Euskaltzaindiaren Arauak

estalpetu, estalpe(tu), estalpetzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

estalpetu, estalpe(tu), estalpetzen

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. estalgile.

Sinonimoa(k)

estalgile

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-keta.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

estamendu 'actitud, conducta' 1, E: "Norkbait ere amoria niri daraut muthatu / nik eztakit zer den bana, estamendu berri du; / ohi nola aspaldian nahi etzait minzatu".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira eta 'giza taldea' adierari dagozkionak 9 estamentu eta -mendu 1 (X. Kintana: "Burjeseria ez zegoen aski indartsu eta aski aitzineratu bere banderaren azpian beste sozial estamendu erreboltariak bil ahal ukateko"; GIE 2: "estamentu horien parte-hartzea non eta nolakoa izan behar duen", "Honekin ez dugu esan nahi estamentu bakoitzak bere nortasuna izan behar ez duenik"; UZEI: "Erresumako Gorteetan leku emango zaie, frankoekin batera Unibertsitateen Estamentua osatuz"; Lan Kide Aurrezkia 1977: "Irakaskuntz Kooperatiba bilakatuko dira, bere gestioan esku hartzen duten hiru estamentuez osaturik"; Eguna 1990: "irakaskuntzako estamentu guztietan eztabaidatzen ari den L.O.G.S.E. famatua komentatu behar dugu"; N. Gonzalez: "eskolako estamentu ezberdinen (...) eritzia jaso beharko zuela"; Tantak 1993: "Institutoko hiru estamentuen harreman maila eta harreman horiek estutzea ahalbideratzeko moduak"; J. Agirreazkuenaga: "hirugarren estamentukoek bakarrik ordaindu behar zituzten"; Egunk 1991: "Estatu barneko estamentuak daude"); estamentuzko 1 (Agirreazkuenaga: "zerga zuzenak estamentuzko ikuspegiaren arabera ezartzen ziren"); estamental 2 (Oihenart Taldea: "elementu estamentalak ez-baina, klasistak ematen digula zehazkien ezagutzera benetako egoera", "gizarte estamentala (noblezia, eliza...) pribilejioz jantziriko gizartea").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

estamentu : DFrec 6, AB38 3 (hauetan e. polular 1, estamentuka 1), AB50 3 (hauetan goiko e. 1), HiztEn, Euskalterm 8 (hauetan demografi e., eliz e., handikien e., etab.); estamentuzko : Euskalterm 3 (e. gizarte, gizartearen estamentu(zko) zatiketa); estamental : AB38 3, HiztEn, Euskalterm 4 (estatu e., gizarte e., gorte e.) // Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

estamentu : HezkAdmin // Ez dugu aurkitu ap. LurraldeAntol, AdminMila, EurItune.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

estamentu : HiruMila (1 estamento, clase, grupo; 2 estamento, situación), ElhHizt; estamendu : DRA ('actitud'; E aipatuz) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es estamento formaren ordainak: estamentu : HiruMila, ElhHizt; gizarte maila : HiztHand // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten

"iz. Heg. Hist." markak dituela eskain liteke.

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. lorezil.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

st-; -rd

Euskaltzaindiaren Arauak

estandarizatu, estandariza, estandarizatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

estandarizatu, estandariza, estandarizatzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

(e)standarizatu (eta [e]standardizatu 3) 9">Habe ("Europa estandarizatuaren zatitxo bat soilik ote garen ala geure arketipoak baditugun"), K. Fernandez 2 ("r12 ez da bakarrik mugapenaren indize bat, aldagaiak tipifikaturik edo standardizaturik daudeneko erregresio-koefizientea baizik [...] Erregresio-koefiziente partzial tipifikatu edo standardizatu hauei, B letra grekoz deritzegu"), X. Mendiguren B. ("Teoria Linguistiko Orokorra eta Gaztelaniazko gramatika, lexikologia eta Literatur historia dirateke orain arteko unibertsital ikasketen arabera gairik arautuenak edo standarizatuenak"), Tx. Txakartegi ("Minbiziaren etapa goiztiarretako tratamendu estandardizatua"), MetalurFisi ("Saiakuntza mekaniko gehienak estandarizaturik daude"), Lantziri ("lekuko produktuak zerbaixka estandarizatzen ari dira"), Ararteko ("Izaera horretako xedapenak promulgatzea bide bakarra da atentzio erresidentzialaren prozedura, antolamendua eta funtzionamendua, kalitate irizpide bateratu eta estandarizatuen arabera gauzatzeko"), M. Asurmendi ("Orobat, hizkuntzaz bestera kultur estandarizatu azkar bat dator, eta horren aurka internazionalismoaren ildoan ari naiz"); (e)standarizazio (eta [e]standardizazio 3) 11: Tantak 1989 ("ez da falta ezta ere hizkuntz ordezkapen, minorizazio eta hizkuntz gatazkari zor zaiena, edota estandardizazioak eta dialektoek erakusten duten problematika"), A. Diaz de Lezana ("Honetaz gain, Administrazioan euskaraz erabiltzen den terminologiaren normalizazioa eta standardizazioa, eta hau bera, beste arlotako terminologiaren kasuan"), A. Urrutia ("gutxienezko standarizazio baten barne"), HizkLiter 3 (adib.: "Euskararen estandardizazioa eta modernizazioa [...] Euskarari gagozkiolarik, estandarizazioa, funtsean, batasuna dela esan ohi da"), I. Larrea ("norbere udaleko hizkera besterik ez dute onartzen, ingurukoetan hizkuntza bera izan arren zeharo ezberdintzat joz, estandarizaziorako bidea asko zailduz"), LingKonputaz ("Korpusaren estandarizazioa eta aberastea"), J. Sarasua 2 ("euskararen alde kualitatiboa nahiko zokoratua egon da: estandarizazioa, kalitatea, euskalkien oreka [...] Korpusaren estandarizazio maila nahiko mugatua da oraindik ere"), A. Sagarna ("Terminologiako metodoen ikerketa eta estandarizazioa").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

estandardizatu : AB50 1; estandarizatu : Euskalterm 9; estandarizazio : Euskalterm 5; standarizatu : AB50 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

estandarizatu : ElhHizt, HiruMila; estandarizazio : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal estandarización / standardisation formen ordainak: estandarizazio : HiztHand, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve FE, HaizeG FB, PMuj DCV.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

estanko2 adj. Tankan itxia. Ik. hermetiko. Ontzi estankoak.

estankotasun 108: Euskal Herriko Agintaritza 3, Consumer 14, Laneki 91.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu estankotasun formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: estankotasun (es estanqueidad, TN Merkat.).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es estanqueidad / fr étanchéité: Adorez: - / Elhuyar: hermetikotasun, iragazgaiztasun, irazgaiztasun, estankotasun / Labayru: hermetikotasun, irazgaiztasun, iragazgaiztasun, estankotasun / Zehazki: estankotasun, irazgaiztasun / NolaErran: (à l’eau) irazgaiztasun; (à l'air) hermetikotasun.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia, eta sarrera gisa jasotzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

estanpatu 5: Txill ("Beste teknika baten laguntzarekin iduri-gai bat berrizta daiteke, eta horrela oihal estanpatuen plegua eman"), R. Saizarbitoria ("Esate baterako belardian belar luze leuna zanpatu gabe aideari atxikirik bezala eroria den oihal estanpatu lijeroa"), Haurtxoa/1 ("Nire behatz arrastoak estanpatuko ditut haurren ponpetan, haur bakoitzak duen jantziaren kolore berdinez"), M.A. Meabe 2 ("Grafian hatz-markak estanpatu hatza pinturatan busti eta gero [...] Eskuak enbalaje-paperean estanpatu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

estanpatu : AB38 2, HiztEn, Euskalterm 13 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

estanpatu : ElhHizt (1 Art. graf.; 2 Teknol.), HiruMila (Art. graf.) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal estampar / étamper; imprimer formen ordainak: HiztHand: 1 (imprimir) inprimatu, markatu; 2 (metales) estanpatu; (dejar huella) irarri; 4 (arrojar) jaurti; 5 (golpe) eman, jo; 6 (estampar la firma) izenpetu, sinatu // ElhHizt: 1 Art Graf inprimatu, estanpatu; 2 Tecnol. estanpatu; 3 jo, eman // HiruMila: 1 estanpatu, inprimatu; 2 Tecnol. estanpatu; 3 (dejar huella) hatz utzi, aztarna utzi // Lur EF/FE: Ø; inprimatu, irarri // Casve FE: xilokatü; irartü, (un mouvement) eman, abiaerazi, (inculper) sartü, sarrerazi // HaizeG FB: sastatu, xilokatu; irartu, inprimatu, (un mouvement) eman // PMuj DCV: 1 imprimir irarri, ezarri; 2 prensar trinkatu, tinkatu, trinka egin, zanpatu; 3 señalar huella oiñaztu, oiñazkatu, atza ezarri // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE.

Erdaretako formak

fr (DLLF)">estamper (sacar relieve), imprimer (imprimir las telas), gaufrer (el papel); projeter, lancer (arrojar); étamper (Tecn los metales); en (Collins): (imprimir) to print; (marcar) to stamp; (grabar) to engrave; (filetear) to tool; it (S. Carbonell): stampare (stampe, incisioni, illustrazioni); Mecc. e Tess. stampare; improntare (lasciare l'impronta); de (Langenscheidts): 1 aufprägen, stempeln; stanzen, prägen, pressen; 2 abdrücken, einprägen, eingraben; 3 verpassen, versetzen; 4 werfen, knallen.

Jatorrizko forma

irarri, estanpatu

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta arloa mugatuz onartzekoa

nazioartekoa da Teknol. arlokoa, baina ez inprimatzeari dagokiona.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

estanpa(tu), estanpatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Jakite-arloak

Teknol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

estanpatu 5: Txill ("Beste teknika baten laguntzarekin iduri-gai bat berrizta daiteke, eta horrela oihal estanpatuen plegua eman"), R. Saizarbitoria ("Esate baterako belardian belar luze leuna zanpatu gabe aideari atxikirik bezala eroria den oihal estanpatu lijeroa"), Haurtxoa/1 ("Nire behatz arrastoak estanpatuko ditut haurren ponpetan, haur bakoitzak duen jantziaren kolore berdinez"), M.A. Meabe 2 ("Grafian hatz-markak estanpatu hatza pinturatan busti eta gero [...] Eskuak enbalaje-paperean estanpatu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

estanpatu : AB38 2, HiztEn, Euskalterm 13 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

estanpatu : ElhHizt (1 Art. graf.; 2 Teknol.), HiruMila (Art. graf.) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal estampar / étamper; imprimer formen ordainak: HiztHand: 1 (imprimir) inprimatu, markatu; 2 (metales) estanpatu; (dejar huella) irarri; 4 (arrojar) jaurti; 5 (golpe) eman, jo; 6 (estampar la firma) izenpetu, sinatu // ElhHizt: 1 Art Graf inprimatu, estanpatu; 2 Tecnol. estanpatu; 3 jo, eman // HiruMila: 1 estanpatu, inprimatu; 2 Tecnol. estanpatu; 3 (dejar huella) hatz utzi, aztarna utzi // Lur EF/FE: Ø; inprimatu, irarri // Casve FE: xilokatü; irartü, (un mouvement) eman, abiaerazi, (inculper) sartü, sarrerazi // HaizeG FB: sastatu, xilokatu; irartu, inprimatu, (un mouvement) eman // PMuj DCV: 1 imprimir irarri, ezarri; 2 prensar trinkatu, tinkatu, trinka egin, zanpatu; 3 señalar huella oiñaztu, oiñazkatu, atza ezarri // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE.

Erdaretako formak

fr (DLLF)">estamper (sacar relieve), imprimer (imprimir las telas), gaufrer (el papel); projeter, lancer (arrojar); étamper (Tecn los metales); en (Collins): (imprimir) to print; (marcar) to stamp; (grabar) to engrave; (filetear) to tool; it (S. Carbonell): stampare (stampe, incisioni, illustrazioni); Mecc. e Tess. stampare; improntare (lasciare l'impronta); de (Langenscheidts): 1 aufprägen, stempeln; stanzen, prägen, pressen; 2 abdrücken, einprägen, eingraben; 3 verpassen, versetzen; 4 werfen, knallen.

Jatorrizko forma

irarri, estanpatu

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta arloa mugatuz onartzekoa

nazioartekoa da Teknol. arlokoa, baina ez inprimatzeari dagokiona.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

estanpa(tu), estanpatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Jakite-arloak

Teknol.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Teknol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

a) interpretazio zaileko estanzia 4, INav obrakoak: "Halaber jakin behar duzu Pezebiak eta estanzia daunza edo Pecheguy daritzan baia nordest suduest, eta dire hamalau lekoa", "handik zerbiat beharres joaten bazare estanzia hura da baian barna", "(...) baxamarean xaluparik ezta iraganen baldin khanalen berria espadaki estanziarat eta estanzia da punta hartarik bigarren senoan, eta ezta ageri harik eta bererat ioan artean"); b) 'egoera' adierako estantzia G 1 (Ud: "Nola izan zan desgrazi orren ondoria publikatzeko dana badet poderia; (...) ziudade guziyak erre-koloria, estantzi estu artan aien baloria!").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

estantzia EB 4: a) 'kantua' adierako 1 (X. Galarreta: "arrainek burua altxatu, eta denek batera honako estantzia hau kantatu zuten"); b) 'nekazaritza-ustiategia' adierako 3 (J. Agirre: "Jendea arroza eta platanoak janez bizi da, nahiz eta aberatsen estantzietan guztitara bi milioi ganadu buru badiren", "Chaparen produzitzen den koka El Benin elaboratzen dute, gure probintzietan diren estantzietan", "Estantzia horietan bertako nekazariak edukitzen dituzte gau eta egun koka hostoak hankautsik zanpatzen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

estantzia : AB50 1, HiztEn (1 nekazal ustiategia; 2 Errenazimenduko kantua; 3 zazpi eta hamar silabako lerroz osatutako ahapaldia) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

estantzia : ElhHizt (1 estancia, quinta, casa de campo; 2 Metr. estancia) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

1 (kantua; ahapaldi-mota). 2 (nekazaritzako ustiategia).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan estasi sarrera: "Beste alde askotan estasi ta karrakaen bidez iri ta zaldiekin garia zapatzen dute; baña bi tresnok zerra ta ortzedunak izaten dira" F. Urkia EEs 1930; estasiatu Gç ("Zeruaren bistan ekstasiatua"), Bv AsL ("Gelditu zan mugimentu gabe ta zentzu-gabe, extasiatua"); estasis (estasia, extas[i]a, ekastas[i]a: SP Phil ("hanbatetan izan zituen ekstasak eta eramaitzak", "Ez desira [...] bisioneak eta extasak"), Gç ("Ama extasian dago aurraren begietan", "Eta besoak gloriara / ektasia altxatzekotz"), Cb Just ("Estasis andi batean luzaro egon zan"), Brtc ("Izpiritu dohatsuen alegrantziazko eta extasiazko aire justuarekin"), MarIl ("Alegrantziazko eta estasiazko aire zerutarrarekin"). Eta estatiko , Lek SClar ("Bañan imajiñak beti ere gauza estatiko izan oi bait-dira"); extas(i)a ikus. estasis ; ekstasa ik. estasis .

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

estasi : J.A. Ugarte ("Eta orduan bertan zerua zerua sesanaz, estasi gozo batean korde gabetua gelditu zitzaioten"), EEM HizkLiter ("Berezko dohai, intuizio eta estasian sortzen da arte lana"), UZEI ("Estasiagatiko eritema hau, aurrera eginez gero konplikatu egiten da, ultzerak eta arrailadurak agertuz"), P. Aristi ("katuek ez zuten bikoteen estasiaren sekretua argituko"), M. Amas ("Horrelakoetan ezohiko kemena agertu ohi du, pertsona menpe hartzeko edota zorameneraino nahiz estasiraino eramateko modukoa"), Sexua ("Ahalik eta estasi gorenena ahalik eta bitarteko apalenekin lortzeko premia da", "Maithunarako prestatzeko ganja eta datura ere har daitezke, baina erritozko eta deboziozko koito kontzentratuaren bidez baizik lor ez daitekeen estasiaren lagin tentagarria eskaintzeko besterik ez"); extasi : J.A. Ugarte ("Bada batetik komentuko guztiak zeukaten, lendik eta beti, birtute aundiko mojatzat, santatzat; eta bestetik il aurretxoan, agoniako unean, ikusi zuten extasi batean bezela, korde gabetua egon zala denpora pixka batean"), Kristau Bidea ("extasibidezko hizkuntza ulergaitza"), Oihanaren deia ("Esango litzateke Buck extasi batetan bezala zihoala, bere aurreko arraza guztiak gogoratuaz"), Azurm ("kasik extasi mistikoan"); extasis : Y. Lekuona ("Geiena artzen dan droga, haschis da; heroina ondoren; astean bein, euneko 90'ek Speed, marihuana eta kokaina, baiña noizean bein bakarrik, trilitrate, extasis eta crack bezela", "Kokaina eta extasis artzea ugaritzen doa eta metadona ta trilitate gutxitzen"), E. Muxika ("Zeatz-meatz azaltzen du extasis-egoera ori", "Bostgarrena fede-ezaguera da ta seigarrena extasis-ezaguera"); estatika : Elhuyar ("Fluidoen estatika", "Estatika estudiatzen aritu ginenean, indarrak puntu batzutan ezarrita zeudela esan genuen"), J.R. Etxebarria ("Estatikan ari bagara"), M. Ensunza 4 (adib.: "Estatika- Mekanika, gorputzen higidura aztertzen duen fisikaren atala da", "Bi adar nagusi ditu: estatika, indar-sistema baten menpean eta orekan dauden gorputzen egoera aztertzen duena, eta dinamika, non indar-sistema baten menpean higitzen ari diren objektu materialen jokabidearen analisia burutzen den"), TeknolMekan ("Gogoratuko denez, Estatika, geldiunean dagoen eta kanpo-indar bat jasan behar duen solido-sistemako loturetan sortzen diren indarrak aztertzeaz arduratzen da"), Fisika orokorra 4 ("Estatika: Puntuaren eta partikula-sistemen dinamika aztertzean, indarren eta higidura-aldaketen arteko erlazioak aipatu ditugu"), estatiko : Zabal ("Harrigarria deritzaigu, Zientzia eta Egia, molde honetan, letra haundietan idatzirik, Larresorok onartzea, egin dituen erlatibisma problemak eginda gero ez badago, Zientzia eta Egia ere, estatikoak ote dira?"), P. Esnal ("Tipologia eta deskripzio estatikozko terminoetan aritzea baino egokiagoa dirudi mekanismozko terminoetan aritzea, ondorengo puntuan egingo den bezala"), J.M. Agirregabiria 6 (adib.: "Gauza berbera gertatzen da eremu elektromagnetiko estatikoen edota kuasiestatikoen kasuetan"), L.M. Bandres ("Hauek, eremu elektriko estatiko batetan ia eroaleak bezala portatzen dira: baina, beren erantzun transitorioa pizka bat geldiagoa da"), HizkLiter/BBB 2 ("Aurrekoan deskribapen estatikoari ekin diogu, bizitasunik #mdash#objetiboki, bederen#mdash# gabeko elementuak deskribatzeari"), Elhuyar ("Orain arte, inbentarioari (ondare zehaztuari) edo balantzeari dagokien ikuspegi estatikoa aztertu dugu"), I. Antiguedad ("Geroztik konturatuko ziren gizakiak erliebearen dinamismoaz: paisaiaren elementuak ez ziren egoera estatikoan, dinamikoan baizik"), UZEI 6 (adib.: "Ukatu egiten dugu milaka urtetan, egyptiarren artetik jasota daukagun uste okerra, sorketa plastikoaren elementu bakarrak erritmo estatikoetan ikustea, alegia"), Euskararen Prog ("Honela hizkuntza gauza dinamiko bat bihurtzen da, ez estatikoa"), Azurm 3 ("Nazioa ere ez da ezer estatikorik, esan ohi dugunez"), F.Mendizabal ("indar estatikoa"), HezkSaila ("Ormetan, paretetan, publizitatezko hesietan, ... egiten den publizitate estatikoa behatu, komentatu eta konparatu"), A. Trancho ("Bestalde, egoera fisikoa estatikoa bada, eremu magnetikoak eta, beraz, bere fluxuak ez dute denborarekiko menpekotasunik izango"), L. Muj ("elebitasun estatiko baten sasi-oreka dago hemen auzitan"), X. Kintana ("bizitze estariko egoeratik beste batera pasatuz"), J. Zumalabe ("Proiektoarekin batera doa ere banaketak estatiko dituen salmenta-puntu guztien zerrenda"), J.M. Barandiaran 5 ("propietate estatikoetatik"), MetalurFis ("piezak jasango dituen kargak estatikoak ala aldakorrak"), Erreologia ("Hainbat metodo erabili daitezke: estrusorea, nahasgailu estatikoak, arrabol bikoitzeko nahasgailuak, oratzeko makinak, etab."), TeknolMekan ("kalkulu estatiko edo dinamikoa egiteko"), Zehar ("poesia aldibereko, estatiko eta fonetiko hutsa aurkitua zuten dadaista haiek"), OinElektr ("elektrizitate estatikoa"), Fisika Pr. 2 ("marruskadura-koefiziente estatikoa dugu"), P. Agirrebaltzategi ("erlijio estatiko"), K. Busturia ("Beraz, estatikoa ez den gizartean beti egongo da lanpostuen artean enplegatu gabeko baliabide-proportzio bat"), Fraktografia 2 ("egoera dinamikoa ala estatikoa"), A.I. Morales ("Gaitasun komunikatiboaren edukiak zehazterakoan gaitasun batzuk estatikoagoak direla konturatu ginen"), Lur eta Ingurugiro ("Ingurugiro-Hezkuntza ez da kontzeptu estatikoa"), F. Rodriguez ("definizio inoperante, estatiko, esentzialista, eta geldiarazleak erabiltzean: euskaldunzaharrak-euskaldunberriak"), HizkLiter ("Gainera, trama edo irazkia oso ttipi delarik, nobela Estatikoa dugu, bere tankera deskriptiboagatik"), A. Aldekoa ("Begiraleak giharrak laxatzeko txirrindula estatikoan aritzeko aholkatu zigun").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

estasi : DFrec 1, HiztEn-LurE, Euskalterm 5; estasiatu : Euskalterm 1; extasi : AB38 1; estatika : DFrec 1, AB38 3, HiztEn-LurE, Euskalterm 5; estatiko : DFrec 7, AB38 8, AB50 3, HiztEn-LurE, Euskalterm 22.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

estasi : EuskHizt ("Sentipen edo zirrara bortitz batek eraginik kordegabeturik bezala gelditzen denaren egoera, gogo bahitzea), ElhHizt (1Erl. éxtasis. 2 éxtasis; 2 Med. estasis), HiruMila (1 trillo; 2 éxtasis), EskolaHE (sentipen edo zirrara bortitz batek eraginik kordegabeturik bezala gelditzen denaren egoera), DRA (trillo; estasiatu : EuskHizt (estasian jarri); estatiko : EuskHizt (1 inolako higidurarik adierazten ez duena; 2 indar orekari, oreka egoerei dagokiena), ElhHizt (1 Fis. estático; 2 estático, inmóvil, sin cambios), HiruMila (1 estático, en equilibrio; 2 estático, quieto, inmovil; 3 Fis. estático), EskolaHE (estatikari dagokiona; bere horretan irauten duena, egoera aldaketarik nozitzen ez duena); estatika : EuskHizt (orekan dauden gorputzak eta oreka egoera gauzatzen duten indarrak aztertzen dituen mekanikaren adarra), ElhHizt - HiruMila (Fis. estática), EskolaHE (Fis. gorputzen oreka egoeraz diharduen mekanikaren alorra. Gorputz batek edo gorputz sistema batek oreka gorde dezan behar dituen indarrak) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

HiztHand: estasis (estasis), estática (estatika), estático (estatiko), éxtasis (estasi) // Zehazki: estasis (Med. estasi), estática (Fis. estatika), estático (estatiko), éxtasis (1 estasi, gogo-bahitze; 2 [droga] extasi) // ElhHizt: estasis (Med. estasi), estática (Fis. estatika), estático (1 estatiko; 2 geldirik), éxtasis (1 estasi; 2 Rel. estasi, gainezkaldi), extático (estasizko) // HiruMila: estática (estatika), estático (egonkor, estatiko), éxtasis (1 estasi; 2 lilura, lilurapen, txundidura) // Casve FB: stase (eküratze), statique (kordoka), extase (gogoeraitsi, goraldi; ixüraldi, goreste) // HaizeG FB: stase (gelditze, geldi-aldi), statique (higi-ezin, aldagaitz, geldi), extase (gogo-erautsi, xoramendu) // PMuj DCV: estático, ca (estatika-, dendun-; ibilge, ibil-ezin, ibilgaitz, igi-ezin, igigaitz, alda-ezin, aldagaitz, geldi, zurrun), éxtasis (birloraldi, zoraldi, sorgorraldi, birlora, sorraldi, konkordura, korde-gabetze) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/CE.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

estasia, estasiatzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Maiztasuna

g.er.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu estatalismo , estatalista formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

estatalista 6: Azurm ("Momentu honetan etsai asko du biolentzi bideak. Ez, Alderdi estatalisten aldetik eta Madrildik bakarrik; indar abertzale batzuen aldetik ere bai"), HistGizarte/II ("Egunkariaren asmo estatalistek inguratzen dien errealitatetik erabat desloturik aurkitzera bultzatzen diote"), Egunk 1991 ("Zalantzarik ez dago, oraindik leherketaldian dagoen "ondoeza" horretan, eragina izan duen faktoreetako bat "askatasun estatalistaren" arazoa izan dela"), X. Gereño 2 ("Aztertu dezagun labur Mendebaldeko nazionalismo estatalista hori. Susmatzekoa zen [...] nazionalismo estatalistak gero eta gogorrago burrukatuko zuela europearron elkartasunaren aurka"), ELA/STV 1992 ("Kontzepzio estatalista erdirakoi eta uniformista zaharkituak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

estatalismo : DFrec 3, HiztEn, Euskalterm 1; estatalista : DFrec 44, HiztEn, Euskalterm 1 // Ez ditugu aurkitu ap. AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

estatalismo , estatalista : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa da, aipatu gabe uztekoa

garai eta ingurune batean erabilia, eta, pasakorra izan litekeen arren, beharrezkoa da adierazkizun horretarako (eta -ismo osaerakoa ere jasoko da).

Kategoria

izond.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

estatalizazio forma aztertzean sartzeko proposatua.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 58, ETC: 272.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0, Adorez: 0, Labayru: 0, NolaErran: 0; Euskalterm: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adiera batean baino gehiagoan erabili bada ere, jasotzea proposatu da. Gainera, horrekin batera estatalizatu ere jasotzekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

statera: Lç, TB; stater: EvL; estater: Dv, Ol, Or, Ir YKBiz [OinOh: Estatera lau drakma balio zituen diru bat zan; beraz estater batekin aski zuen Pedrok bere izenean ta Yesusen izenean bi-drakmakoa ordaintzeko], Ker (estater diru). // Ik. OEH argitaratuan «estater, estatera, stater(a). Estatero (moneda del valor de cuatro dracmas). [Arrainaren] ahoa irekirik eridenen baituk statera bat. Lç Mt 17, 27 (TB statera bat, Echn estatera bat, EvL stater bat, Dv, Ol, Or estater bat, Ker estater dirua; He, Ur, IBk lau(r) drakmako (bat), SalabBN laur drama dirutakoa, Ip berrogeiko bat). Estatera lau drakma balio zituen diru bat zan; beraz estater batekin aski zuen Pedrok bere izenean [...] bidrakmakoa ordaintzeko. Ir YKBiz 252».

Sektore jakin bateko informazioa

estatera: cf. EAB, Mt 17,27 oh.: "biren zerga ordaintzeko dirua: Grekoz, estatera; bi didrakma balio zituen txanpona, hau da, bi lagunen zerga ordaintzeko behar zen dirua".

Erdaretako formak

Ik. Ch. Bailly DGF: stater, eros [...] statère, poids et monnaie: I poids: 1 poids d'une livre (litra) [...] 2 poids d'une mine (mna) [...] II monnaie: 1 statère d'argent, de 4 drachmes [...] 2 statère d'or, de 20 drachmes (envir. 18 fr. 50) à Athènes [...]; de 28 drachmes (envir. 25 francs) à Cyzique [...]; autres de valeur diverse, en Perse (v. Dareikoí), en Lydie [...], etc. || B débiteur...» // Cf. Index biblicus doctrinalis: «stater: nummus argenteus quatuor drachmis aequipollens: Mt 17,26»; «statera: (hisp. balanza), qua maxime indigebant tempore antiquo eo quod pecunia non nummis cusis solvebatur, sed secundum pondus pendebatur: Has 23,16 (Cf. Leb 19,36; Es 11,1; Is 40,12; Os 12,7; Am 8,5; Mch 6,11-12)».

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Txanpon zaharrak.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(Greziako txanpona).

Euskaltzaindiaren Arauak

Fis.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ari.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

estatore EB 6 (J.M. Angulo 2: "iman (estatore) horrek, bobina ebakitzen duen jario bat sortzen du", "estatorearen eta errotorearen eremu magnetikoen artean indar erakarle eta bulkatzaile batzu etenbage sortuz"; Elhuyar 4: "Nolakoak dira estatoreko poloak?", "Monofasiko den eta bi polo dituen sorgailu batek estatorean 1.000 espirako haril bat dauka", "Estatoreko barne-diametroa 0'1 mkoa da", "Iman iraunkorra / Eremu harilkatua / Errotorea / Estatorea / Kolektorea).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

estator : LurE; estatore : AB38 3 (hauetan estatoreko nukleo 1), HiztEn, Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

estator : EuskHizt, EskolaHE; estatore : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH- / EuskHizt: -or / HiztEn: + / LurE: -or / ElhHizt: + / EskolaHE: -or.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-r(e): -or(e).

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Elektr.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

estatozisto 3: J.A. Berriotxoa ("4 kanale erradial sinple. Tentakulu-erraboilak ozelo abaxialarekin. Estatozistorik gabe"), Zoologia 2 ("Marmoken estatozistoaren eta ktenoforoen organo apikalaren egituraren artean desberdintasun handiak daude [...] Zenbait holoturoideotan, sentimen-organo gisa estatozistoak aurkitzen ditugu, tentakuluek sentimen-zelula ugari dituen epitelioa dutelarik").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

estatozisto : HiztEn (Zool. ornogabe askoren zelula sentsorialez estalitako besikula, grabitatearen hautematearekin zerikusia duena), LurE (Zool. behe mailako animalietan, oreka organoa. Poltsa moduko bat da, zelula sentikorrekikoa, eta barrualdean iletxo batzuk dituena...), Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

estatozisto : ElhHizt (Zool.), EskolaHE (Zool. behe mailako animalietan, oreka organoa. Poltsa moduko bat da, zelula sentikorrekikoa, eta barrualdean iletxo batzuk dituena...) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Zool.