Atzizkien araberako erabakiak

-txo

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: EZERTXO ERE. (En contextos negativos) nada; (en contextos interrogativos o condicionales) algo. Ark permititu gabe ezertxo ere gertatzen etzaitala. Gco I 421. Ezertxuren ere eske iñora joan bearrik ez dutenak. Izt C 6. Ez dezakian ezertxok ere itxusitu. Bv AsL 34. Aren kontra ezertxo ere egiten banun, pusilaraziko nindula. Or SCruz 93. Al daun guztija emon, ezertxu bez kendu. Enb 132. --Bakaldunak zer erabagi dauan, ba al dakixu jakin? --Ez nik ezertxu bere, zeuk esan ezik. Otx 22s. Garbi esateko iñortxok etzekin ezertxore. Etxde AlosT 41. Ezertxoregatik etzion bere zorionari ukorik eginen. Etxde JJ 139. Ez da zer barkatu, ezertxo ere. Anab Aprika 70. Ortaz ezta emen ezertxo ere esaten. Vill Jaink 59. Erantzunak itzez itz [...] artu deutzaguz, ezertxo be ikutu barik. Alzola Atalak 119. Ez daukat ezertxo ere gogoan. JAzpiroz 121. Guk ezertxu be ez genkiela. Gerrika 55. Ez diot nik ezertxo ere kenduko Altube jaunaren lanari. MIH 252.v. tbn. Aran SIgn 95. Goñi 64. Ag G 55. A Ardi 30. KIkG 14. Muj PAm 12. TAg Uzt 104. JAIraz Bizia 117. Mde Pr 191. Txill Let 55. Zait Plat 49. SM Zirik 46. Arti Tobera 272. Ugalde Iltz 16. MAtx Gazt 38. NEtx LBB 336. Berron Kijote 48. Alkain 115. Ezertxore: Apaol 65. Goñi 58. Ag G 28. MendaroTx 55. Ezertxo be: SM Zirik 119. Ezertxu bere: Ur MarIl 34. Erkiag BatB 94. Ezertxu be: KIkV 92. Eguzk GizAuz 78. (Seguido de sintagma provisto de suf. -(r)ik). Etzien Pedrok ezertxo ere kontrarik egiñ. Aran SIgn 91. Ez gera ezertaz damu, ez degu ezertxo ere leengorik ukatzen. Ldi IL 170. Ez da ezertxo ere asmatutakorik. Anab Aprika 104. Berak ez zuala exertxo ere txarrik egin. Ugalde Iltz 22. Ez zuten aste guztian ezertxo ere jakiten kontu berririk. BAyerbe 136. v. tbn. MMant 80. (Precedido). Ainbeste irañen ardurarik ezertxo ere izan etzuen. Aran SIgn 40. Gizonari etzaio erdirik ezertxo ere eskatu bear. A Ardi 38. [Eskar laguntzallea] barik ezin geinke, ez asi, ez jarraitu, ez amaitu zerurako ona danik ezertxu be. KIkV 85 (v. tbn. KIkG 67). Jaungoikoaren laguntza gabe, gauz onik ezertxore ezin genezake egin. ArgiDL 11. Onelako batzan bakotxak bere gauzarik ezertxu be ez ei dauko. Eguzk GizAuz 133. Gerrak ez baidu gauza onik ezertxo ere. AZink 54. (Con -tatik). Bere bizitzakin batean josirik dauden gauzetatik eztu ezertxo ere galdu nai. Vill Jaink 112. (Con beste). --Meatz mina batzuen jabe zala bagenekigun, aberats zegola're bai [...]. Ta, beste ezertxo're ez. Alz Txib 84. (Con reduplicación intensiva). Ezta zeruan ixarrik, / ez baratzetan lorarik; / ez iñun ezer-ezertxu bere Zu baxen ederrik. Enb 110. (Acompañando a un verbo que ya tiene o no necesita objeto). Ez baizan konturatu, ezertxo ere, gertatutakoaz. Anab Aprika 77

adib: ezertxo izord. Adkor. Ezer. Horretaz ez da hemen ezertxo ere esaten. Nik ez nien ezertxo ere ulertzen. Ezertxo aldatu gabe. Ezertxok ere ez dio kalterik egingo

ezertxo ere 552: Aizu 4, Deia 5, Elhuyar 5, Elkar 11, Consumer 32, HABE 2, Berria 156, EiTB 273, Jakin 6, Karmel 2, Argia 41, Erlea 6, DiarioVasco 9.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ezertxo ere 540: Berria, Asisko Frantzizko, Jose Morales, Oskar Arana, Elizen arteko Biblia, Txillardegi, Julen Gabiria, Anton Garikano, Mirentxu Larrañaga, Patxi Zubizarreta, Xabier Olarra, Iñaki Mendiguren, Luis Elberdin, Juan Garzia, Gotzon Garate…

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: adib. / LurE: adib. / ElhHizt: adib. / EskolaHE: -

Gramatikak argitu beharrekoa

Gramatikari dagokiona.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta azpisarrera gisa jasotzekoa izan liteke gorago proposatutako ezer ere bezala, ohar berarekin.

Esapideei dagokien sistematika

ere.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da ezertxo sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-ts(i)+g-.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

arbuiagarria.

Euskaltzaindiaren Arauak

ezetsi, ezets, ezesten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

ezetsi, ezets, ezesten

Euskaltzaindiaren Arauak

ezetz erantzun dio; ezetza eman dio.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

ezezka

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Kolokazioa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa. baietz egin ere azpisarrera egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa ezetz eta egin sarreretan.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

ez- + partiz.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

ezezaguna.

LBeh (2014-04-03): ezezagutza 31: Elhuyar (“Seguruenik, Steve Jobsi komunikabideek esleitutako rol ene iduriz gehiegizkoak ez dio gutxi zor kazetariek informatikaz duten ezezagutza eta ikuspegi murritzari”), Berria 14 (adib.: “Egiletik hartzailera, transmisioan huts bat dagoela ikusi dute askok, ezezagutza dagoela”), Argia 16 (adib.: “Zerk egiten du huts, mugaren bi aldeetako eragile ekonomikoek elkarren ezezagutza hori edukitzeko?”). // ezezagutza 71: Argia 29 (“Edo agian besteena ezagutzen dugu, baina ez dakigu zenbaterainokoa den beraien ezezagutza gurekiko”), Berria 29 (“Hargatik Miamiko Radio Caracol irratiko duela zenbait asteko elkarrizketa batean, MacCainek erakutsi zuen munduaren ezezagutzaz beldurra beharko lukete espainiarrek”), Deia 5 (“Hiria handia delako batetik eta, bestetik, herritarraren partaidetza zer, zertarako eta norainokoa den zehazten ez den bitartean, ezezagutzak kultura faltara garamatzalako, kultura faltak deskonfiantzara eta konfiantzarik ezak ez parte hartzera”), Elhuyar (“Seguruenik, Steve Jobsi komunikabideek esleitutako rol ene iduriz gehiegizkoak ez dio gutxi zor kazetariek informatikaz duten ezezagutza eta ikuspegi murritzari”), Elkar 3 (“Orduantxe, ezezagutzaren eta bereizketaren erdeinu zaharra berriro hasten zen min ematen, hasieran bezalatsu erretzen”), Erlea 2 (“Jolas ohikoa da guretzat bertsotan ari garela elkarri plano kulturalak trukatzea, bakoitzari bere ezezagutzaren mugak bilatuz, ezezagutza horiek ulergarriak direla betiere”), Jakin (“Txundituta utzi ninduen ezezagutzak”), UEU (“AHTren proiektuaren inguruko ezezagutza maila oraindik handiagoa da hiriburuetan udalerrietan baino”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ezezagutza 8: Berria 3 (adib.: “Zurien eta indigenen arteko ezezagutza eta bazterketa ikaragarria da”), Ana Urkiza 4 (adib.: “Mariasun Landaren kezka nagusiak bi dira: Haur eta Gazte Literatura idazlearen autoexijentzia maila urria batetik, eta irakurlearen profilaren ezezagutza, bestetik”), Joxe Azurmendi (“zure ezezagutzaren atzean, Espainia modernoaren inposizio historia guztia dago ezkutatua, genozidio kultural luzatu bat su txikian”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es desconocimiento / fr méconnaissance: Elhuyar: ez jakite, -en berri ez jakite, ezjakintasun / Nolaerran: ez ezagutze / Zehazki: ezjakintasun, ez ezagutze / Labayru: ez jakite | ezagutze, jakinez(tasun), ezjakin(tasun), ezjakite, jakingabetasun / Adorez5000: ezjakintasun, jakinez, ezagutzagabetasun.

Eratorri-konposatu baztertzekoa da

Baztertzekoa, aski da ezjakintasun arautua.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa: ezjakintasun formak ez duen ñabardura bat du.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan ez ezik ASko c) atalean 'salbu' adierako ez(-)ezik hauek: Lab EEguna: "Ez da gurekin etortzen 'konpromisoz' ez ezik"; Anab Poli: "Au ez-ezik [esango], etxerakoa artu zutenean txoriak zijoazkiela atzetik"; Arti Ipuin: "Naiz eta edozer gauza egin lezakeen, maitaleak mantendu ez-ezik"; Berron Kijote: "Onek [galdera] bat-bakarrari ere ez zion erantzun nai, jaten emateko ta lotan uzteko ez-ezik"; MEIG: "Aurki daitezkeenak eta are zitezkeenak oro deuseztatzeko punttuan baikara. Oro, bakar bat ez ezik".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

1900-1990ko testuetan ezezik 2 lematizatutako 'salbu; izan ezik' adierakoak 3 dira: G 1 (Lab: "Teatroa ez omen da literatura, iminzio, jestu, keñu, zimiko ez ezik"), EB 2 (Zabal 1976: "harmak ez dira zein politak diren begiratzeko, erakustokietan daudenak ez ezik"; K. Igea: "Konturatuko zinen nola probintzien eta euskalkien mugak ez datozen bat, Zuberoan ezezik").

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Idazkera egoki(en)a eskainiko da

lotu/bereiz?

Forma saihestekoa

Saih. Ik. ez ezik eta izan ezik, salbu.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

kategoria gehituz (adlag.) eta AS gisa: ezezkako.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ko: -ka-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ezezka sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

ezezkoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

ezezko perpausa; ezezkoa eman./ AS: ezezkoan

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

ezezkoan

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

ezezko perpaus

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Oso erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Bide batez baiezkoa eman ere jasotzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa ezezko eta eman sarreretan.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Forma arautuaren azalpenaz oharra

azalpenak gehitzeko eskatuz (baiezkoan proposatuari bezala edo: 1 'ezezkoa delakoan': ezezkoan nago. 2 'erantzuna ezezkoa bada'.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ezezkor G 1: Berron Kijote ("Biotz-gogor, arro-xamarra ta oso ezezkor izatez"); eta OEH argitaratuan gainera PPer Harrip: "Askotan esaten didate pesimista, ezezkorra, naizela".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ezezkor EB 5: J.M. Goñi 2 ("Ezezkor unibertsala - E - 'Inongo gizon ez da aingerua'", "Ezezkor partikularra - O - 'Gizon batzuk ez dira euskaldunak'"), M.E. Laboa 2 ("Hau zati ezberdinez osaturik dago: gunea, gerriko babesgarria eta heuristika baikor eta ezezkor batez", "Gero ikusi ahal izango dugun bezala, heuristika baikor eta ezezkorraren erabilerak programa bat aurrerakoia ala atzerakoia izatera mugatuko du"), X. Gereño ("Minutuak iragaten ziren, eta ezer ere ez, hartzen ari ziren informazioak ezezkorrak ziren guztiak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ezezkor : AB50 2; ezeskor : DFrec 1; ezezkortasun : Euskalterm 1 (e. desafiatzaile: 'negativismo desafiante') // Ez dugu aurkitu ap. AB38, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ezezkor : PMuj DVC (negativo, va); ezeskor : DRA (desdeñoso) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. ezkor; ezezko.

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

berria da, eta egokia

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

ezeztarazi, ezeztaraz, ezeztarazten. dio ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

ezeztarazi, ezeztaraz, ezeztarazten

Euskaltzaindiaren Arauak

ezeztatu, ezezta, ezeztatzen. du ad.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

ik. arau berritua: "abolitu [...] Sin. ezeztatu".

Forma arautuaren azalpenaz oharra

abolitu sinonimoa ezeztatu-ren adieretako bati dagokio.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

ezeztatu, ezezta, ezeztatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: JesBih ("Zure izaite soberanoaren handitasunari homaia bihurtzeko ene izaitearen ezestatzeaz"), Hb Egia ("Haren [lurraren] ezeztatzea, osto baten adarretik galtzea bezala liteke munduko oihanean"), Prop 1900 ("Kouang-Tongo misionea ezeztatua dela eta ezeztatze hori Aita Chanesen heriotzeak erakharri duela"), JE Bur ("Beraz izan behar da, bertzalde, sortzerik ukan ez duen, ezeztatzerik onets ez dezokegun, bere baitharikako norbeit").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ezeztatze : DFrec (Anait), AB50 1, LurE, Euskalterm 3 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, HiztEn.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ezeztatze : EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, DRA, PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Casve EF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Zerrendako euskal forma onartuaren pareko mailegua

Sin. abolizio.

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Kategoria

iz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

ezetz/ezeztu, ezezten.

Euskaltzaindiak lehen pasaldian erabakia da hobestekoa

Ik. ezeztatu (eta ezetsi).

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tu/-ztatu.

Aditz-erregimena

du ad.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

ezgaitu, ezgai(tu), ezgaitzen. du ad.

Euskaltzaindiaren Arauak

ezgaitu, ezgai(tu), ezgaitzen. du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: †  Ik. ezen, ezik / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Batez ere Zub. Ik. ezen, ezik.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: EZI EZ (BN, S; Gèze, Lh). Ref.: A; Darric RIEV 1911, 26; Lh. a) (Como introductor de segundo término en comparativas). Que; que no. "Johane handiago düzü eziez Allande (S-saug), Jean est plus grand qu'Arnaud" Lh. Al parecer, en suletino baino (beno) no es lo mismo que ezi ez, que sería más bien como el francés plutôt que. v. supra (2) y EZEN EZ. Hobe da nekezia ezi ez soberania. Bela 32. Nahiago dut arsto iasan nezan bat, eziez zaldi egotz nezan bat. O Pr 649. Hobe da galdu eziez galduago. Ib. 625. Haboro bekhatu egiten dute, eziez lehen. Tt Onsa 171. Lehen hil eziez bekhaturik egin. Tt Arima 55. Jinkuatan haboro eziez bere beithan fidatzen denarentako. Mst III 36, 1 (Ch baiño, Ip beno). Hartzen gogo hobez dü, eziez emaiten. Ib. 54, 4. Hizandu baizue esku geiago emateko ezi ez beso erditxitzeko (Larrasoaña, s. XVIII). ETZ 60. Aisa admitilezakéte edozéin bekátu obéki, ezi ez trabáju edozéin. LE Prog 108. Eztela mündian zikatzagorik ezetare nardagarriagorik eziez gizona. Egiat 205. Persuna praube bati ebatstia bekhatü handiago bat da, eziez aberatsari ebatstia. CatS 87. Maria dohatsiago dela Jinkoa fidelki zerbützatüz [...], eziez Salbazaliaren ama izanez (Con bait-, cuando su oración lleva verbo conjugado). Hanitxez behar dü barnetik izan berthütusago, eziez kanpotik üdüri beita. Mst I 19, 1 (Ch ezenez). [Ni nüzü] hanitxez praubiago eta mesperetxatiago, eziez beitakit eta bentura beineinte erraitera. Mst III 3, 5 (Ch erran ahal dezakedan baiño, Ip dakidan beno). Gloria haboro eman düzüna Jinkuari zure afekzionerik xipienaz, eziez eman beitere kreatürek orok bere akzione handienetzaz. Mercy 22. Hirur mila urthez lehen eziez libürüak, dotorak ta eskolak gerthü beitziradian mündian, dügün Job Santia beha berze biziaz dioanian: [...]. Egiat 183. (Con bait- y negación). Historia irakurtu nahi dianak edirenen du gehiago laudario zure etxe ohoratiaren antikitatiaz, eziez nik ezpainiro erran. Tt Onsa 3s. Oren batetan barnen bide gehiago egiten diela eziez zaldün batek ezpeitiro egin 1726. urthetan. Egiat 251. (Con -(e)n en vez de bait-). Hanitzez behar dü hobiago izan barnetik, eziez kanpotik üdüri dian. Ip Imit I 19, 1. (Al frente de una condicional). Ordian alageratürenago da ihur, aragiaren penitenziaz heziz, eziez bethi boxi hunez hazi ukhen balin balü. Mst I 24, 5. Nik instantian goititzen dit ezpiritü aphal bat, eternitateko egia habororen enthelegiala, eziez hamar urthez eskoletan estüdiatü balü. b) (En expresiones del tipo nork..., eziez... 'quién... sino...'). Nurk dü borroka azkarrago bat, eziez bere büriaren goitzera iseiatzen denak? Mst I 3, 3 (Ch nork... baiño, Ip nurk... zoina). Zerk haboro destorbatzen eta khexa erazitzen zütü, eziez zure bihotzeko erortokidüraren aski hil erazi gabiak. Ib. 3 (Ip zerk... beno). Nori da berset hau doi eziez jende gaztiari. Egiat 199. c) Y no. v. EZEN EZ (b). Haita ezazü bethi aphürrago, eziez haboruago ükheitia. Mst III 23, 1 (Ip gütiago ükheitia eziez gehiego; Ch ezen ez). d) (Sin negación previa expresa; parece que es el mismo eziez el que confiere a la oración el valor negativo). (No)... sino. Legia dü gidail, [...] berze argirik eziez egiarena ta fama hona baizik begien aitzinian gidail. Egiat 255. Zer zokhorri dereizkü emaiten gure minetan? Eziez sordheizten harek dü nahi meskabü heltü behar direnetzaz dezagün haren khoziaz trenka osagarria. Ib. 239. e) (Con hain o similar en el primer miembro). (Tan(to))... como. Beldürra, aren zonbait aldiz ezta haiñ gaisto eziez uste beitügü. Egiat 251

ezi ez 1, Berria (“Edozein lanetan zinez maite dut laguntzeko rol batean izatea, ezi ez aitzindari edo eramaile”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ezi ez 4: Berria (“Zuberoan diotenez, «Hobe da zentzü borogatü ezi ez zentzü eskolatü!»”), Iñaki Arranz (“Ezina azkarrago da ezi ez zina”), Pello Salaburu (“Ingelesa nola-hala ezagutzen nuen, baina hara non tesiaren ingelesezko bertsioa gorpuzterakoan, ez gutxitan, erraztasun handiagoz aurkitzen nuen ingelesez neure gustuko adierazpide egokia ezi-ez ongi menperatzen ei nuen neure klaseetako euskaraz”), Xabier Olarra (“Ni ikusten dut bat gazte gizon ko lepo luze eta xyrichorda on inguru on lepo ezi ez xyngola”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa ezen ez bezala, batez ere Zub. markarekin

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa ezi sarreran.

Erabileremu dialektala

Batez ere Zub.

Euskaltzaindiaren Arauak

elkarri utzi nahi ezik dabiltzanak (*denak joan ziren, ama ezik e. denak joan ziren, ama izan ezik).

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: ezik ere .

Erabilera-oharrak

'salbu' balioan, izan ezik da esapide normala: "denak joan ziren, ama izan ezik"

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

ere.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ezik sarrerari dagokion azpisarrera.

Maiztasuna

g.er.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

ikusi ezik ere 'ikusi gabe ere'.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

a) iz.: ez ikusi (SP; Cb, Vill; Gand); ez-ikusi (Lard, Anab); ezikusi (Ur, Kk); b) ad.: ez ikusi egin (Mat, Barb; Eguzk; Etxde); ez-ikusi egin (Añ, Otx; Lard, Munita, Berron); ez ikusia egin (Lab, MEIG); ez-ikusia egin (Anab, Txill, Berron); ezikusia egin (Mde); ez ikusiarena egin (JE; Zait; Mde)

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ez ikusi egin (2: EB); ezikusi egin (2: EB); ez ikusia egin (1: EB); ez-ikusia egin (3: EB-EgAs); ikusi-ez egin (1: B)

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: ezikusi 3, ez ikusia egin 1, ez ikusiarena egin 1; LurE: "ez ikusia edo ez ikusiarena egiten zieten"; HiztEn: ezikusi / ezikusi(a) egin / ezikusiarena egin

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

mespretxua.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

alargun koitaduari ez ikusi asko egiten zizkioten.

Euskaltzaindiaren Arauak

'hilezina, hilezkorra'.

Sinonimoa(k)

hilezkor

Euskaltzaindiaren Arauak

'hilezkortasuna, hilezintasuna'.

Sinonimoa(k)

hilezkortasun

Sinonimoa(k)

hilezkortu

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

ezilkortu, ezilkor(tu), ezilkortzen

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

ezilkor(tu), ezilkortzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

'hilezkortu'.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: ezin... -ago: ezin hobeto erantzun zion; bidea ezin ederragoa nuen, ezin... -zko: ezin barkatuzko bekatua, ezin esan ahal(a), ezin konta ahal(a): ezin konta ahal(a) paper; ezinean: etxera joan nahi eta joan ezinean; ezinean dabilenari laguntzeko, ezineko: mugatu ezineko handinahikeria, ezinik: irten nahi eta irten ezinik, ezin izan: ezin da etorri (*ezin du etorri); ezin du egin.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: ezinago , ezin ase, ezinda , ezinez, ezin gehiago , ezin gehiagoan , ezin gehiagoko , ezin gehiagoraino ; eta adibide gisa: ezin etorri, ezin etsi.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

ezin... -ago ("ezin hobeto erantzun zion"; "bidea ezin ederragoa nuen"); ezin esan (konta, etab.) ahala ("ezin konta ahala paper"); ezinean ("muinora igo nahi eta igo ezinean"; "ezinean dabilenari laguntzeko"); ezineko ("mugatu ezineko handinahikeria"); ezinik ("irten nahi eta irten ezinik")

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

ezin x-zko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

agortu sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

ezin x-zko eraikuntzak morfologiko-libreak dira berez; hala ere, azpisarrera gisa emango dira horietako batzuk, maiztasun handikoak, baliabidea oroitarazteko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ahaztu sarrerari dagokion azpisarrera.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

ik. BAgiria 2003-10, 2003-11: "ezin ase iz. eta izond. (eta ezin-en azpian ere sartu)".

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ezin sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

iz. eta izond.