OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-hitz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-nahasle.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-n+n-.

Kategoria

iz. eta izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

ezkontza-nahaslea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-nahaste.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

adulterioa.

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. koinata.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: ezkon-ahizpa eta ezkon-arreba ‘cuñada’: Etxde JJ, Ibiñ Virgil, Garate (carta del 1-6-1977).

Euskaltzaindiak euskara baturako proposatua

Arauak jasoa du forma, sinonimoarekin, eta oraingoz ez dago zer erantsirik. Aurkezpenaren simetriarik ezaz, ik. oharra koinatu sarreran.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Familia-loturak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: ezkon-anaia ‘cuñado’: FIr, Enb, Zait Sof, Etxde JJ, Zait Plat; ezkon-anai-arreba: NEtx Nola.

Euskaltzaindiak euskara baturako proposatua

Arauak jasoa du forma, inolako azalpenik gabe, eta oraingoz ez dago zer erantsirik.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Familia-loturak.

Euskaltzaindiaren Arauak

ezkonarazi, ezkonaraz, ezkonarazten. du ad.

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. koinata.

Euskaltzaindiak euskara baturako proposatua

Arauak jasoa du forma, sinonimoarekin, eta oraingoz ez dago zer erantsirik.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Familia-loturak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ezkonberritan azpisarrera s.u. ezkonberri : Azc in Ur PoBasc ("Alkar maitetutia / Ezkonbarritan lez. — PB eskon-barritan); Etxde JJ ("Ezkonberritan, beren buruak maitasun lorietan mozkortuak somatzen dituzte").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ezkonberritan 2: K. Cid ("hogeitamar urte zirela, ezkonberritan, hiri hartan bizi izan ziren aldi batez"); A. Erkizia ("Luxiak, ezkonberritan, ez ba zuen bizitzen zuk hainean baserriko martxa; beretzat berria zen eta").

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPGn ezkonberritan 9: Jose Ramon Goikoetxea / Rafa Egiguren ("Ezkonberritan hartu gintuzten Finak eta Dominiquek beren artean"); Lopez de Arana ("Ezkonberritan oso-oso gaizki pasatu nuen"); Xabier Mendiguren Elizegi ("Aspaldiko egunik ederrenak pasa ditu, lasai eta gustura sumatzen baitzuen andrea, ezkongaietan edo ezkonberritan bezala"); Jokin Muñoz ("Ez, ez zen bi begi berderen atzetik itsu-itsu joan, ezkonberritan noizbait pentsatu izan zuen bezala"); Jasone Osoro 2 ("Desiratzen nengoen gure etxera bueltatu eta haren gorputz biluziaren kontra isilik eta geldi egoteko, ezkonberritan egiten genuen bezala"; "Halere, gogoan daukat nola niri, ezkonberritan, senarra eta biok ohean sartzen ginenean, bere zakil txiki eta zimurra, bigun-biguna, esku artean hartu eta horrelaxe lokartzea gustatzen zitzaidan"); Itziar Otegi ("Ezkonberritan bezain zorrotz ikusten dut nik!"); Berria, 2004-05-23 ("Laurie ia ezkonberritan bezain alai baitzebilen, azken hamar urte uzkurretan ez bezala"); Berria, 2004-01-17 (I. Murua: "Arzalluz Berlinen zegoela afiliatu zen EAJn, eta ezkonberritan Euskal Herrira itzuli zenean, Astarloa kalean abokatu bulegoa jartzea izan zuen, lanari dagokionez, aurreneko asmoa"); ezkonberritako 3: Anjel Lertxundi ("... azken parteko bertsorik gehienak haurtzaroaz, gurasoez, txikitako familia-giroaz, bere emazteaz eta ezkonberritako bizitzaz baitira"); Xabier Mendiguren Elizegi ("Bolada batean ez zen azaldu gure aita, ezkonberritako lanetan endredatuta"); Berria, 2004-05-23 ("apurka-apurka, amaitu egin zen guztia: ezkonberritako poza, irri ttikien berotasuna, musuak, elkarrenganako errespetoa, oro").

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ezkonberri sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ezkon-bizi 2, Or Aitork ("Nik, aul onek, gauzarik guriena autatzen nuan eta orregatik nindabillan gaiñerakoetan nagi, kezkaz erkiturik, ezkon-biziari dagozkion arazoak gogoz-beste iasan bearrez" #mdash# curis marcidis; "Ola giñauden Berekun alaierazi naiez, adiskidegoa eten gabe, eta bere bizieran, ots, ezkon-bizian siñestera etor zedin" #mdash# vitae scilicet coniugalis).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ezkonbizitza (eta ezkon[-]bizitza) 3: Manzi ("Ezkon-bizitzan bere senarrari lotuta egon bazitzaion; askoz ere geiago Jesus'i"), A. Lertxundi ("gatza eta liraintasuna estimatu omen zizkion Manuelek [...] eta bi haien coktail-a zoragarriari ezin izan zion ezkon bizitza guztian ezer ukatu"), L. Aldoy ("Erabat faltsu eta tendentziosoa da nire ordezkatuak bere emazteari ezkonbizitzako momentu bakar batean ere inolako irain edo laidorik egin diona").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ezkonbizitza : Euskalterm 1 (ezkontzazko bizitza sinonimoarekin); ezkonbizitza egin : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ezkon-biziera : PMuj DVC (vida conyugal); ezkonbizitza : HiruMila (vida marital) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-bizitza.

Euskaltzaindiaren Arauak

ezkondu, ezkon, ezkontzen. da/du ad.

Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak

ezkondu, ezkon(du) / ezkont, ezkontzen

Euskaltzaindiaren Arauak

ezkondu, ezkon, ezkontzen. da/du ad.

Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak

ezkondu, ezkon(du) / ezkont, ezkontzen

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa erantsiz: ezkongabeko .

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-gabeko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ezkongabe sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: ezkongaietan .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS // ezkongaietan (ezkongaitan 1, ezkondu-gaietan 1). a) De soltero. Iparg (“Ezkongaietan zerbait banintzan, / ezkondu eta ezer ez”), Etxde JJ (“Guk, mutilla ezagutarazi egin genizun soilki, asmorik onenaz, ezkongaietan zenebiltzin bide txarratatik aienatzearren”), MAtx Gazt (“Ezkongaietan pekatu litzake”); b) Durante el noviazgo. ABar Goi (“Asieran, ezkongaietan danok artzen ditugu asmo on oiek”), MAtx Gazt (“ezkongaietan arkitzen diranentzat; ezkonduentzat bestea”, “Ezkongaietan pekatu litzake”, “Ezkongaietan zerbait banintzan, ezkoindu eta ezer ez”), Muj PAm (“Ezkongaietan zerbait banintzan”), NEtx LBB (“Otsa danez, ezkongaietan, elkar galtzeko bildurrez, maiz besotik eta lepotik ongi elduta ibilli oi omen ituan bidetan eta illunpetan...”), Sor AKaik (“Guztiak ezkongaitan txit prestubak dira”), Txill Let (“Ezkongaietan zerbait banintzan, ezkoindu eta ezer ez”).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ezkongaietan Lab (“Kasilda - Beti gerri-eder! Kopla oiek ezkongaietan izaten dituzte. [Galdezka] Zer eman nezaioke jaten? Zer derizkiozu?”), Zer 1996 (“Ezkongaietan: Garia saltzen nengoala / Gernikako kaleetan, / andra gazte bat etorri jatan / garia zegan neukean / Besteentzako amar t'erdian, / zuretzako ezkontzordean, / ezkontzordean badaukazu, / erdu ba ezkonbidean”, “Ezkongaietan zeozer banintzan, / ezkondu eta ezer be ez”), Bakarka/4 ("Ezkongaietan pazientzia gutxiko gizona zinen”), M. Iturbe ("Bizi-aldi goxoa gertatu zitzaion Aitorri Mirentxuren alboan ezkongaietan igaro zuan garaia”), Gte (“Urrengo urtean Jenny von Westphalen, Ludwigen alabarekin ezkongaietan hasi ta Berlingo Universidadera aldatu zan”), Herr 1957 (“Ezkondu-gaietan amorez, bizi izateko dolorez”), J. Lartategi (“Ezkongaietan hortxe egoten da mutila, zinemaren atarian neskaren zain, eta maiteñoa ailegatzen denean... bai xarmanta, irribarre eternal horrekin”).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ezkongaietan : HiztEn-LurE (AS gisa).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

ezkongaietan : HiruMila, ElhHizt (AS gisa), EuskHizt (AS gisa).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -etan.

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

-tan bizialdia.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ezkongai sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: ezkontza egin , ezkontza galdu , ezkontza-hauste , ezkontza hautsi , ezkontzako hitz / berba , ezkontza-nahasle , ezkontzaz , ezkontzazko .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ezkontza sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

ezkondu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 32 (Elkar 20), ezkon(-)eraztun 13, ezkoneraztun 0 / ETC: 113, ezkon(-)eraztun 69, ezkoneraztun 4.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: ezkontza-eraztun anillo nupcial, anillo de boda; anillo de compromiso, Adorez: 0, Labayru: 0; NolaErran: alliance bague ezkontza eraztun – ezkontza erhaztün (ZU) / Euskalterm: 0

eraztun 1 iz. Uztai txikia, gehienetan urrezkoa edo zilarrezkoa, hatzean apaingarri gisa jartzen dena. Hatzean daraman urrezko eraztun lodia. Ezkon-eraztuna.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa. Gardenagoa eta egokiagoa da forma hori ezkon-eraztun baino. Ezabatu ezkon-eraztun adibidea eraztun sarreratik.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa ezkontza eta eraztun sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

galdu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ezkontza sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

hautsi.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ezkontza sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ezkontza sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ezkontza sarrerari dagokion azpisarrera.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da gainerako sakramentuak bezala.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-z.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ezkontza sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

hasi ziren ezkontzaz elkarganatzen; jaiotzaz ez bazen handizki, ezkontzaz bihurtu zen.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ezkontzaz sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

ezkontzazko ahaidetasuna.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Euskaltzaindiaren Arauak

Bizk. 'hezetasuna'.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Bizk. Ik. hezetasun

Euskaltzaindiaren Arauak

ezkotu, ezko(tu), ezkotzen. Bizk. da/du ad. 'hezetu'.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Bizk. Ik. hezatu

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

ezkotu, ezko(tu), ezkotzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. testu-lekukotasunik gabeko ezkoztadura 'enceramiento': "Cirage ou œuvre de celui qui met de la cire" Dv.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ezkoztadura 8, EHAA 1998 (adib.: "Masailezur-modeloaren ezkoztadura. Barail-modeloaren ezkoztadura [...] Metalaren egitura lortzeko ezkoztaduraren kolaketarako azaleztapenak eta teknika", denak 'encerado' itzuliz).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ezkoztadura : HiruMila (enceramiento, encerado), Casve EF (ezkoztadüra cirage, action de cirer), DRA - PMuj DVC (enceramiento) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

ezkozta, ezkoztatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

ezkoz estali.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Orain arte erabili gabea da, baina gaia ere bai

oso gutxitan ageri da testuetan, baina egokia da.

Atzizkien araberako erabakiak

-di.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Orain arte erabili gabea da, baina gaia ere bai

Atzizkien araberako erabakiak

-dun.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

(zuhaitzez mintzatuz) ezkurrak ematen dituena.

Zerrenda osagarriak

Prestas: 36 lek. (B 7 / G 29)

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

ezkutaketan azpisarrera jasotzea proposatu da Ik. gordeketan; gorde-gordeka. Ezkutaketan ari ziren jolasean. ibili, jolastu aditzekin adibideak gehitu azpisarrera sortu berrian eta ikusak azpisarrerara eraman. Horrez gain, jaso adibideren bat sarreran.

Forma baten adiera(k)

(joko-izena).

Zerrenda osagarriak

Prestas: 36 lek. (B 7 / G 29)

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

ezkutaketan azpisarrera jasotzea proposatu da Ik. gordeketan; gorde-gordeka. Ezkutaketan ari ziren jolasean. ibili, jolastu aditzekin adibideak gehitu azpisarrera sortu berrian eta ikusak azpisarrerara eraman. Horrez gain, jaso adibideren bat sarreran.

Forma baten adiera(k)

(joko-izena).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-aldi.