OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH argitaratuan alaja 'bitxia' adierakoak (Izt, Xe, Lard, Bil, AB 2, Tx; corpusean beste Xe eta AB bana); irudizko adierako 2 (Noe: "Feriya ori egin ta Oruiara asi, alaja ori bidian bazan nork ikusi"; Tx: "Neskazar ori dala diyote bi aldiz monja izana, komentutikan atera eta artu nai zuen gizona; Baranbiyo'tik etorriya da, ezta alaja zuzena"); alajategi (Bil) eta alajeria (Bil, Xe).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

alaja 'bitxia' adierako 1 ageri da (P. Zabaleta: "Zer da alajaren, gutunen eta giltzen istorio hori?").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

alaja : DFrec 2.

Hiztegietako informazioa

alaja : EuskHizt; ez dugu aurkitu besteotan: HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE; Casve FE, HaizeG, Lh DBF, PMuj, DRA.

Erdaretako formak

es alhaja formaren ordainak: fr (DLLF): bijou / fig. perle / drôle de (irónicamente); it (L. Ambruzzi): gemma, gioia, gioiello / iron. "buena alhaja" buona lana, cattivo soggetto; ca (DCC): joia, joiell; en (Collins): jewel / fig. (persona) treasure / iron. "buena pieza" she's a fine one; de (Slaby-Grossmann): Juwel, Kleinod / fig. wertvoller / iron. Errungenschaft f, Schatz m.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Beh. g.er. Ik. bitxia.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: alajainetan .

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -etan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

alajaina sarrerari dagokion azpisarrera.

Idazkera egoki(en)a eskainiko da

ik. oharra, s.u. ala-

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Erabileremu dialektala

Bizk.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

Hizketaldi aspergarri edo gogaikarria.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. alhan.

Txostenaren laburpena

alanbike eta destilagailu formarik ez dugu aurkitu gure corpusetan, ez OEH argitaratuan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

alanbike : AB38 2 (eta asfaltu alanbike 1, kok alanbike 1); HiztEn; Euskalterm 2; distilagailu : Euskalterm 1. Iturriotan ez ditugu aurkitu: DFrec, AB50, LurE.

Hiztegietako informazioa

Beste hiztegietako ordainak: alanbike: ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, EuskHizt; lurringailu : PMuj DCV; jario-ontzi : PMuj DCV. Hiztegiotan ez dugu aurkitu: Casve EF eta FE, T-L LFB, Lh DBF, PMuj DVC, DRA, Azkue Aurkibidea.

Erdaretako formak

es alambique-ren ordainak beste erdaretan: fr (DLLF): "alambic; pasar por el alambique passer au crible; por alambique au compte-gouttes"; it (L. Ambruzzi): "lambicco; por- scarsamente, lentamente, stentatamente"; ca (DCC): "alambí; passar per tots els alambins"; en (Collins): "still; dar algo por- to give sth sparingly; pasar algo por- to go through sth with a toothcomb"; de (Slaby-Grossmann): "Destillierkolben, Destillierblase, Retorte; por- spärlich".

Forma baten adiera(k)

destilagailua.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

alanbre 13: Egiat ("Halako gizonari honki zekeio alanbrezki[sic]-belharra, nekez gorritzen dena; igel beltzaren begiak, eskü arrapazaliak, sagiaren zankhoak"); AA III ("Ipintzen due askok larruaren kontra alanbrezko katea bat barrenontz puntak dituala"); fB Olg ("Sarri ebilen zilizijoz, ta alanbre zorrotzez bere gorputz birjinia lotu ta"); Ud ("Oso egoki ziran / astuak jarriyak, / alanbre ta kollare / txit gustagarriyak"); Tx B III ("Beren armakin etorri ziran / ainbesteko jende-pilla, / asi ta iru egun baño len / nunai bazan gizon illa; / txasko polita pasa zitzaion / izanagatik abilla: / alanbre batek galdu zituan / gutxienaz ogei milla"); Munita 2 (adib.: "Baita sail ori burni-ari edo alanbrez oso ondo itxi ere"); JEtchep ("Hesia errotik atera zuen eta alanbre xixpadunez egin zerradura, bere alderdian hesten zuela intzaur ondoa"); Gand Elorri ("Ardien ule-malutak / arantzadun alanbreetan"); Vill Elorri 2 (adib.: "Alanbretako ule-malutak"); Erkiag BatB ("Ta mueta potolo biribillak, ibilkeran egada burrundaratsua egiten ebenak, alanbrezkoak ziran..."). OEH argitaratuan gainera Elizdo EEs; alanbre-sare 1, Echag ("Itxarkizaiak dauzka / parol eskukoak, / inbutu, kafe-ontzi, / olio-txarroak, / kandelero, neurriak, / platerak, potoak, / alanbre-sare eta / enzuluzetxoak"); alanbretu 1, EusJok ("Guardasol zarrak konpondu eta / eltziak alanbretzera").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

alanbre (eta a.-geruza, argi-a.) 32: Gure Erria 1957 2 ("Orixe da gertatzen dana argi-alanbreak txarto dagozalako baserriak erretan diranean", "Geien baten baserriak orregaitik errotan dira: alanbreak zarrak diralako edo txarto ipiñita dagozalako"); Garm 5 (adib.: "Alanbre auek batetik bestera tarte jakiña daramate", "Moldea ezartzen dio, alanbrez itsatsirik"); J. Agirre ("Alanbre bat tirante jarri gaiñean eta sokaz ari lotuz"); BAtx Franci ("Oso rato ona pasa genuen bere kontuk entzunez, nola salduko zuen alambretako kobrea eta non jarriko zen bizitzen"); Peillen ("Smala hori alanbrez hitsia zen eta egunaz baino ez ginen kanporatzen"); HezkSaila 1984 ("Alanbrezko sarebegiez baheak eraiki"); M. Mendizabal 2 (adib.: "Kola-klase bereziak, arpilera, alanbrea, zaborretako eta balio gabeko materialak..."); Baietz/2 ("Iltzeak mailuaz sartuko dituzu ormetan, torlojuak bihurkinaz, gauzak artaziez ebakiko dituzu eta alanbreak korrikez moztuko dituzu"); P. Ezkiaga ("Setatsuki dario zeruari / hodeiak hautsi, espazioaz jabetuz,/ landetako hesien alanbreari / agorte luzeko zornea kenduz"); I. Elizegi ("Alanbre oker batzu aukeratu zituen eta sarrailean sartzen hasi zen"); UZEI 3 ("Alanbre arantzaduna: alanbre galbanizatuarekin bi alanbre txirikordatuz eta tarteka-tarteka material bereko punta zorrotzeko korapiloak sartuz egiten dena"); TeknolMekan ("Ardatz eragilea altzairuzko alanbre-geruzaz osaturik dago"); Bi ta Bi/4 3 (adib.: "Baserritar batek planoko landa alanbrez inguratu nahi du"); Eutsi/2 2 (adib.: "Jatorriak baino izakerak agintzen du telefonoa hartu eta alanbrean barrena mintzatzerakoan"); Ingurunea/2 ("Alderik alde doan orratza edo alanbre gogorra ere jar daiteke iltzeen ordez"); Zipristin/7 ("Honela baratza txiki pilo bat azaldu ziren lerroka bata bestearen ondoan, eta untxitegietatik ekarritako kainabera, alanbre eta atez inguratzen zituzten"); Esaizu/BBB1 2 ("Azkenik, katigatu bata besteari alanbre zati batez"); M. Gonzalez ("Musikarien oholtzak luma-landareak zituen hesi moduan buelta osoan, eta luma landarea bera paperezko lorez zegoen apainduta eta alanbre mehez loturik"); J. Errekondo ("Zurtoin mardul bat aukeratu eta lur harroa duen lorapote batean alanbre batez sartuta eusten da"); Harluxet HE ("Alanbre gainean higitzen ziren"); alanbreari 1, Garm Bidaso ("Aurrekaldea gaiñerontzekoa baiño zerbait goituagoa du eta itxigaillu bat jartzen zaio geienetan alanbrearizkoa"); alanbre(-)hesi (alanbra ezi, alanbresi) 6: MItziar ("Alanbra eziz itxitako baratza"); Gorbea 2 ("Bagoen artean, gure ezkerretara alanbresia genuela", "Berehala zelai ingurune bat pasa eta bi alanbre hesi heltzen zaizkion langa gurutzatzen dugu"); UZEI ("Alanbre-hesia egiteko erabiltzen da"); X. Olarra 2 (adib.: "Alanbre-hesi erdoildu eta lasaitu baten bestekaldera igaro").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

alanbrada : AB50 1, HiztEn, Euskalterm 1; alanbratu : HiztEn; alanbre : AB38 23, AB50 2, HiztEn, LurE, Euskalterm 13 (hauetan a.-sare, a. arantzadun, galbanizatu, ziztadun); alanbre-hesi : Euskalterm 3; alanbre sare : DFrec 1; alanbresi : AB38 2; hesi-alanbre : AB50 1.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

alanbrada , alanbratu : ElhHizt, HiruMila; alanbre : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE, Lh DBF -m-; alanbre arantzadun : ElhHizt (AS); alanbre hesi : Lur EG/CE (AS); alambre hortzdün : Lh DBF; alanbrika : Lh DBF // Ez dugu aurkitu ap. Lur EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, DRA, PMuj DVC.

Jatorrizko forma

alanbre, -hari

Jatorrizko forma

alanbre, burdin-hari

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. burdin hari

Erdara batekoa da, baina Iparraldean eta Hegoaldean ezaguna

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ALANBRE-HESI (V-gip, G-azp). Ref.: Elexp Berg; ZestErret . Alambrada.

LB 56 (Argia 1, Berria 24, Deia 2, EiTB 20, Elkar 7, Jakin 1, UEU 1); ETC 135.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: alanbre-hesi alambrada / Adorez: alanbre-hesi iz. alambrada / Labayru: 0 / NolaErran: 0.

Erdaretako formak

es alambrada; fr clôture: Elhuyar: s.f. alanbre-hesi / Adorez: f. alanbre-hesi, burdin harizko hesi / Labayru: s.f. alanbre-hesi, alanbrada. Al otro lado de la alambrada, hay un campo lleno de minas: Alanbre-hesiaz bestaldean, minaz betetako zelaia dago NolaErran: burdin hesi.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Bide batez, txarrantxa sarreran ‘hesi-mota’ adiera jasotzea falta da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

alanhor: Arch Fab (“Morde otso horrek, gogo honez, / Hortz kaldubat eman liozu, / Bena bere indarrer fida eztuzu, / Alanhora azkar zelakoz hortzez”); alano: Xarlem; xakhur alano: Elsb Fram.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

alano: Harluxet (ehizarako erabiltzen den buru handiko txakur indartsua) // Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

Ez dugu aurkitu ap. NekHizt; alano: EhiztEskulib, 172 ("Espainiako alanoak, orain dela gutxi aukeraketa genetikoaren bidez sortuak"; " Enkarterrietako billanoa [...] Antzinako Billanoaren —txikiagoa zen— eta Alanoaren —egun desagertuta dago— arteko nahasketatik sortu zuten abelburuak gobernatzeko").

Beste (edozein) iturritako erabilerak

alandar: P. Ezkiaga (“Alandarrak: alandar arrazako zakurrak”) // alano: puntubi.com (“zakur alano handi bat”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: alanoak.

Onomastika batzordeak argitzekoa

Onomastika batzordeari dagokio.

Eratorri-konposatu egokia da, beste gabe onartzekoa

Beste gabe onartzekoa da, sistematikoak lantzerakoan arrazak izeneko txostenean proposatu zenez.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Arrazak.

Kategoria

iz. eta izond.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Txakur alano handi bat.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: alarao.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Erabileremu dialektala

Bizk.

Forma baten adiera(k)

oihu ozena.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS.

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Erabileremu dialektala

Bizk.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

corpusekoak dira alarde 2 (SMitx Aranz: "Gaurregunetan Ondarrabin urtero egiten dituzten alardea ta elizkizuna, Guadalupekoaren izenez ta esker-onez ospatzen dira"; MEIGen jasotako bertso zaharretan: "Uste aldezu Viscayan, ain jente biguna dala, nola zeuroen alardeen, bildurrak dagoezala") eta alarde egin 1 (Cb Eg III: "Gero bere Biotzeko naiera, edo kariño guziaren alarde egiten").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

alarde EB 2 (J. Azurmendi: "Miranderen "faxismoa" eta "arrazismoa" ez dira kontestatari baten alarde hutsa"; G. Nazabal: "musika-alarde").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

alarde : AB50 4; HiztEn; Euskalterm 2.

Hiztegietako informazioa

Hiztegietako ordainak: HiruMila: "1. agerraldi; 2. ostentación, bravata: erronka, arrandia". // ElhHizt: "1. arrandi, handikeria; erakuskeria; aberaskeria; 2. (Mil.) alarde; hacer alarde de: erakutsi". // EskolaHE: alarde. // Lur EG/CE: 1. arrandia; 2. agerketa. // PMuj DCV: "1. bravata: arrandi, sendagaila; 2. parada: erakusketa; al. militar: gudari-agerketa; 4. alarde de grandeza: aundikeria; al. de rico: aberaskeria". // Azkue Aurkibidea: (alarde por el rosario) errebonbillo. // Hiztegiotan ez dugu aurkitu: EuskHizt, Lur EF/FE, HaizeG, DRA, PMuj DVC.

Erdaretako formak

es alarde formaren ordainak beste erdaretan: fr (DLLF): "Mil. parade, revue; étalage; hacer alarde de su riqueza: faire étalage de sa richesse; démonstration; un alarde urbanístico: une démonstration d'urbanisme; visite (en la carcel); reconnaissance de la ruche; hacer alarde de: se vanter, se targuer de, tirer vanité de (vanagloriarse), afficher; hacer alarde de indiferencia: afficher de l'indiférence; faire montre de; hacer alarde de ingenio: faire montre d'ingéniosité"; it (L. Ambruzzi): "Mil. parata, rassegna, rivista; elenco dei soldati; ispezione che le api fanno all'arnia; vísita del giudice ai carcerati; For. esame periodico delle cause in corso nei tribunali; pompa, vanto, ostentazione, millantería"; en (Collins): "(Mil.) review; show, display, parade; (Dep.) supreme effort, sprint, dash; -s (And, Cono Sur) boasts, boasting; en un - final in a final effort; hacer - de to make a show of, make a parade of; to boast of"; de (Slaby-Grossmann): "Prahlerei, Bramarbasierung; Renommierstück; (Mil.) Musterung, Heerschau; Waffenappell; hacer- prahlen, großtun".

Zalantzazkoa da mailegua

ia izen propioa da, eta zalantzak daude hiztegi honetan lekurik ba ote duen.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

alargun(du), alarguntzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara batuan hobestekoa

Ik. alargun.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

alarguntsa-belar.

Atzizkien araberako erabakiak

-sa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-tza.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

nazioartekoa izan gabe, baldintza minimoa betetzen du: esp., fr. (eta ing.)

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Saih. Ik. aztoragarri, etab.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

alarmatu ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, alarmatu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. aztoratu].

alarmatu 17: Berria 5 (“Noizean behin poroak ixten zaizkit, eta ez dago ezer gurutza ditzakeenik, telefono hotsik, letrarik, hainbeste alarmatzen dira titularrak egunkarietan egunero, ez dago gorputzik tentsioari eutsiko dionik, nekatu egiten da bat hunkitzeaz, haserretzeaz, eta nahigabe gertatzen da, bat batean begiak miopearen eran erdi itxirik neure buruari indarka ari naizela ohartzen naiz, biktimek berriro hunki nazaten”), EiTB 3 (“Oihuek alarmatuta, KANDIDO agertu da”), Elkar 8 (“Badaki, ordea, ez direla kanpoko hots guztiak alarmatzat hartu behar”), Erlea (“Alarmatu egin zen”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

alarmatu 3: Joanes Urkixo 2 (“Zergatik ez dituzu belarriak estali, mutil? - galdetu zion druidak, alarmatuta“), Anton Garikano (“Atea braust zabaldu eta aurrean jarriko zitzaien, gaitzetsiz bezala, salatuz bezala, mehatxatuz bezala, alarmatuz bezala”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Debekua bere horretan uztea proposatu da. Komeni da gomendatutako forma gehiago sartzea alarma piztu, larritu, estutu.

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Saih. Ik. aztoratu, etab.

LBeh (2016-10-26): alarmismo 33: Elhuyar 3 (adib.: “Informazio-trukeen kopurua handitzearena ez da alarmismo hutsa: Internet gizarte zabalera iritsi zenetik, geroz eta byte gehiago erabiltzen dira”), Consumer 1 (“Alarmismoan jausi gabe ere, jabe gaitezen ezizen horren atzean nor dagoen ez dakigula, oso litekeena da berak dioena ez izatea eta omen dauzkan asmoak ez edukitzea”), Berria 18 (adib.: “Kontua aintzat hartzekoa da, alde baterako zein besterako alarmismorik gabe, eta bestelako aukerak proposatzeko argumentuak, era berean, alarmismorik gabe jorratu behar dira”), EiTB 3 (adib.: “Jendearen alarmismoa aprobetxatuz, batzuk maskarekin negozioa egiten ari dira, besteak beste metroko saltzaileak eta farmaziak”), Argia 8 (adib.: “sinistazue, euskaldunak ados gaude beste hizkuntza ofizial guztiak maite ditugula, beti maiteko ditugula, eta alarmismo hutsa dela, ez da maitasuna, ez da kultur zaletasuna ere, alarmismo hutsa besterik ez dela Euskal Herrian gero eta euskara gutxiago eta narratsagoa hitz egiten, idazten eta irakurtzen dela baieztatzea”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: alarmismo 10: Berria 9 (adib.: “Bjorn Lomborgek alarmismoa piztea leporatu die erakunde ekologistei”), Iñigo Aranbarri (“Alarmismoak ez luke prentsaren lagun behar”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: Ez dugu aurkitu.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es alarmismo / fr alarmisme: Elhuyar: alarmismo / NolaErran: - / Zehazki: alarmismo, asaldakorkeria, asaldagarrikeria / Labayru: - / Adorez5000: alarmismo.

Nazioarteko forma da

Nazioarteko forma da, onartzekoa. Honekin batera onartzekoa da alarmista forma ere.

Nazioarteko forma da

Nazioarteko forma da, eta onartzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sinonimoa(k)

atalase.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Forma baten adiera(k)

mingarria, (min) zorrotza.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

min alatsua.

Euskaltzaindiaren Arauak

alatu, ala(tu), alatzen. Bizk. du ad. 'sufritu'.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

Lexemen erregulartasuna

lh: sonante ondoko h salbuespenezkoa onartzerik ba al dago, "ala da" bezalako bat ez bailuke inork ulertuko 'funciona' balioan? Ezetz uste du batzordeak.

Aditz-erregimena

Forma baten adiera(k)

1. 'bazkatu, larratu' (da ad.): "behiak eta behorrak han alatzen dira"; 2. 'alarazi' (du ad.): "bazka gurietan alatuko ditut nere ardiak"; 3. B 'sufritu' (du ad.???)

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan allauda : Gy; alauda : Dass GH 1924; alauda motodun : Dass GH 1924.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EEBS corpusean ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

alauda : HiztEn ("ik. hegatxabal (arrunt); alauda motodun; ik. kutturlio (arrunt)"), LurE; alauda motodun : HiztEn (AS), LurE (AS); ez dugu alauda forma aurkitu DFrec, AB38, AB50, Euskalterm iturrietan.

Hiztegietako informazioa

Beste hiztegietakoak: ElhHizt: alauda ("ik. hegatxabal"); alauda motodun ("ik. kutturlio"); HiruMila: ø; EskolaHE: alauda; alauda motodun (AS); EuskHizt: alauda; alauda motodun ("ik. kutturlio").

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegiaren hustuketako lekukotasunak: a) Galerida sp. (es cogujada / fr cochevis): bas-oillar: PMuj DCV; mendi-oillar: PMuj DCV; txirilio: PMuj DCV; txoriandere tonkaldun: LMuj DGT; b) Galerida cristata (es cogujada común / fr cochevis huppe): hegatxabal ttonttordun: Galarza Gure hegaztiak; kutturlio:Lh DBF; Dass-Eliss Oiseaux; kutturloia: PGarm Aves; mendi ollarra: Labayru Zoología bizcaína; mendi-oilar: Lh DBF; T-L LFB; mendiollarra: PGarm Aves; Arzdi Aves; tontorduna: Labayru Zoología bizcaína; PGarm Aves; txori-andre ttonttordun: Ag Kr-3 Itxas-iztegia; Noval Avifauna; c) Galerida theklae (es cogujada montesina / fr cochevis de Thékla): txori-andre moko-motz: Ag Kr-3 Itxas-iztegia; d) Alauda arvensis (es alondra común / fr alouette des champs): egatxabal: Mendiak I; Puente Amestoy Aves; PGarm Aves; PMuj DCV; hegatxabal arrunt: Galarza Gure hegaztiak; gullorim:Puente Amestoy Aves; larratxori: X. Kintana Hizt80; Azkue DVEF; Puente Amestoy Aves; Webster; larre-chori: T-L LFB; lartxori: Euzko Gogoa 1956-IX-X; laudeta: X. Kintana Hizt80; llaudeta: T-L LFB; pirripio: J. Setien Txorien GH; Ag Kr-3 Itxas-iztegia; Noval Avifauna; LMuj DGT; txirri-txorru: A. Galarza; txoriandra: Labayru Zoología bizcaína; ailada: PMuj DCV.; aillauda: PMuj DCV.; alauda gizen: PMuj DCV.; alauda:Puente Amestoy Aves.; bortutxori: PMuj DCV.; egatxabala:Puente Amestoy Aves.; hegatxabal: X. Kintana Hizt80.; larretxori: PMuj DCV.; larrexori: PMuj DCV.; lartxori: PMuj DCV.; laudeta: PMuj DCV.; mendi-txurru: Puente Amestoy Aves.; piri-pio: Puente Amestoy Aves.; pirripiua: PGarm Aves; Puente Amestoy Aves.; pirripiyua:Arzdi Aves.; tirripio: Puente Amestoy Aves.; tontordun: PMuj DCV.; tordantxa: PMuj DCV.; txemenentxa: PMuj DCV.; txirgora: PMuj DCV.; txirri-txorrua:PGarm Aves.; txirritoro: PMuj DCV.; txori-barritsu: PMuj DCV.; txoriandra: Puente Amestoy Aves.; txortxabal: PMuj DCV.; txorzabal: PMuj DCV.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

alauda motodun.

Forma baten adiera(k)

hegatxabala.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

alauda sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

kutturlioa.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

alauita: Euskalterm - ErlHizt (Alawî).

Sektore jakin bateko informazioa

EIMA Onomastika: “Arabiar dinastien izenetarako, -iak amaiera hobetsi da -i bukaeradun genitiboen kasuan, hala nola abbadiak, abdaluadiak, aglabiak, haxemiak, alauiak... (eta ez abbadtarrak, aglabtarrak, alauitarrak), erdara nagusietan -i horri eutsi egin zaiola eta. / Gainera, -i amaiera sistematikoa hobetsi da, eta ez -ita (nahiz eta Euskaltzaindiak, Hiztegi Batuko erabaki puntual batean, xiita erabaki duen). Arabieraz, jatorrian erro bat –askotan pertsona bat (eponimoa)– duen familia, dinastia edo giza taldearen izenak -i hartzen du amaieran (alaui, ismaili, nazari), genitiboa adierazteko. Frantsesez -ite bihurtu da amaiera hori eta hortik pasatu dira beste hizkuntzetara. Dena den, -i amaiera da jatorrizkoa, eta bera hobetsi da”. // Berria-n bi salbuespen egiten dituzte: xiita eta sunita.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

alaui 14: Berria 12 (“Hilketa harekin Anaia Musulmanek zuten indarra murriztu zuen Assadek, baina gehiengo sunitaren baitan gutxiengo alauiarekiko gorrotoa ere indartu zuen”), EiTB (“Behatokiaren arabera, milizianoak alauiak dira (xiiten adarretako bat) Al Assad, Gobernuko buruzagiak eta Armadako kideak bezala”), Argia (“Islamdarren artean, xiitek 27 eserleku dituzte, sunitek beste 27, drusoek zortzi eta alauiek bi”); alauismo 3, Berria (“Xiismoaren adar bat da alauismoa, eta herritarren %15 inguru dira —Baxar al-Assad presidentea alauita da—“); alauita 20, Berria (“Bab Tibbane gehiengo sunitako auzoaren eta Jabal Mohsen auzo alauitaren-Hezbolaren aldeko sekta xiitaren bizilekua-artean jazo ziren atzo borrokak”); alauitar 2, Berria (“Horren harira, buruzagi sahararra lasai agertu da errege alauitarraren asmoekin, gatazka «NBEren esparruan» konpontzekoa baita”); Ez dugu nusairi formarik aurkitu.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu ez alaui ez nusairi formarik aurkitu.

alaui edo nusairi

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta erabilia (alaui). Nazioartekoa denez, sartzekoa da.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

Bizk.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

egokia, alagalakoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

albaindu, albain, albaintzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

albaindu, albain, albaintzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-orratz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

albainu(tu), albainutzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Forma-adieren gurutzamenduak

albainua jostorratzaren begian sartu. cf. albaindu .

Euskaltzaindiaren Arauak

albait: ukaldia albait zuzentzen dute begira eta sudurrera; albait merkeen ipini dituzte salgai beren uztak; albait lasterren etortzeko eskatu digu.

Tradizioko erabilerek bermatzen dute

ahalbait

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

"ukaldia ahalbait zuzentzen dute begira eta sudurrera", "ahalbait merkeen ipini dituzte salgai beren uztak", "ahalbait lasterren etortzeko eskatu digu"

Forma berria da, edo erabilera urrikoa

tradizioan erabiliena (cf. OEH) albaitero da, baina herri-hizkeran da erabiliena; albaitari indartu da gerora (baina zenbat indartu da?)

Euskaltzaindiak euskara baturako proposatua da hobestekoa

Eratorri-konposatu berria da, eta hobestekoa tradizioko formaren kaltetan

batzordearen iritziz albaitari da hobestekoa, baina iritzi-emaileei galdetu beharra dago.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ari/-ero

Erabileremu dialektala

Hegoaldeko forma da (Ipar. marexal da)