OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez-une : Añ EL; ezune : Erkiag BatB

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EEBSko corpusean ez da agertu

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Euskalterm: pintura-hutsune, pintura-ezune ('laguna pictórica')

Euskaltzaindiaren Arauak

Bizk. 'ezaldia'.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Bizk. Ik. ezaldi

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez-urte : Lard, Or Tormes; ezurte : Lard, Ur, Or Tormes, A Y 1934, Zait Sof

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ezurte: Zait "Platon ta Pitagora-ta", in: Euzko Gogoa 1950)

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez uste : fB Ic; ez ustean : Tt Onsa (4 ager.); ez-uste : Ldi IL; ez-ustean : O Po, Or Aitork; ez-usteko : Or Eus-Poem-Aitork, Erkiag BatB, Zait Plat; ezuste : PMuj Noni, Txill Let; ezustean : O Po, Tt Onsa, Zait Sof (+ ixüstín: Lrq); ezusteko : Or Eus-QA, Txill Let; ezustez : Zait Sof, Gazt MusIx

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Gko biak ( ez usteko, ez-usteko )izan ezik, guztiak loturik idatzi dira: Bko 2 ezustean , eta EBko 4 ezuste , 2 ezustean , 7 ezusteko .

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: ez uste- ?; ez-usteko (2); AB38: ezusteko (4); AB50: ezuste (4), ezusteko (2).

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: ezustean, ezusteko izlag. eta iz.: galerna eta zurrunbiloa ditu ezusteko lagun; sekulako ezustekoa etorri zaie gainera.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

ezustean; ezusteko (izlag.: "galerna eta zurrunbiloa ditu ezusteko lagun" / iz.: "sekulako ezustekoa etorri zaie gainera")

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: izlag. eta iz.: galerna eta zurrunbiloa ditu ezusteko lagun; sekulako ezustekoa etorri zaie gainera.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

azalpena egokituz: "f (efe) iz. 'euskal alfabetoaren seigarren letra'".

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: fa Fa (nota musical): Izt Po (“Ut, re, mi, fa, sol, la, si / oju ta garraixi, / musika kizkar piña / ikasten naiz asi.”), Azc PB (“Fa kortxea baltzak”, “Orduan kantau doguz / Ozamako ninfak / lengo aldietako / la, si, do, re, mi, fak”), (BN-lab) (“Do, re, mi, fa, sol, la, si, do; / zapeta-zolatik zilo”).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

fa Zerb Metsiko (“Fa, ez-eta aldeko zerbeit ere!”), L. Fernandez (“Orduko obretan beti alboko tonuetara modulatzen da, beti ere lehen Do-Fa, Sol-etik abiatuz”, “Tarrapatak Do, Mi, Fa eta Si notetan egin daitezke”, “Minimen haustura, Do, Re, Fa, Sol eta La notetan egin daiteke”), Hizkilimin/3 (“Afinatu ura kendu edo gehituz eta azkenean eskala osoa izango dozu: do, re, mi, fa, sol, la, si eta do”), Kantutik jolasera (“Haurrekin lan egiten baduzue, uste dugu FA, MI edo RE direla tonika egokienak”), Musika (“DO, RE, MI, FA, SOL eta LA notak erabiliko ditugu”, “Ikaslea zoruko pentagramaren ondoan jarriko da. Irakasleak lau beltz kantatuko ditu hurrengo tonuok erabiliz: DO, RE, MI, FA, SOL, LA”, “Erritmo irudiak: beltza, kortxea, zuria, beltzaren isilunea eta zuriaren isilunea. / Notak: DO, RE, MI, FA, SOL, LA. / Konpas guztietako pultsazioak zenbatuko ditugu.”), Fa maior Musika (“Arrabita, organo, hari eta continuorako kontzertua FA maiorrean”).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

fa: HiztEn, LurE // Euskalterm: fa, fa gako / klabe (clave de fa), hirugarren lerroko fa klabea (clave de fa en tercera línea), laugarren lerroko fa klabea (clave de fa en cuarta línea).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

fa: ElhHizt, EskolaHE, EuskHizt, HiruMila.

Erdaretako formak

es (RAE): fa; fr (DLLF): fa; en (Collins): F; it (S. Carbonell): fa; de (Langenscheidts): F.

Euskaltzaindiaren Arauak

'musika nota'.

Ik. " fa iz. Mus. Musika eskalako laugarren nota"; ik. Fa giltza: adibidea s.u. giltza.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Musika.

Forma baten adiera(k)

musika-nota

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu fabada formarik.

fabada 50: EiTB 3, Consumer 45, Laneki 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu fabada formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: fabada (TN).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta sarrera gisa jasotzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskara batuan hobestekoa

Ik. aldeko; mesedegarri, onuragarri, etab.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

faboratu, fabora, faboratzen. du ad. Zah. h. fabore egin, mesede egin.

Diakronia

Zah. Ik. fabore egin, mesede egin

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: -en fabore, -en faboretan, fabore egin, faborez.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

-(r)en fabore; fabore egin; faborez

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

faborit IE 2: Gy ("Paganoek arranoa zaokaten Yupiterren hegaztin faborita bezala", "Plat faborita").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

faborito EB 12: I. Mendiguren ("Errege-Erregina paregabe haien faboritoa nintzen"), Egin 1988 ("inkesten arabera Dukakis zen faboritoa"); Hemen 1987-1988 2 (adib.: "faborito eta taldeburuak aise nagusitu ziren atzo final laurdenetan"), J. Gabilondo ("hizketagai faboritoenetakoa Estatu Batuak zenbat gorrotatzen dituzten izaten da"), EstiLib ("Chiapucci eta Chioccoli dira faboritoak"), A. Alonso ("finalerako pronostikoetan Azkoitia zen faborito"); K. Linazasoro ("gizon batek, bere eserleku faboritoan eserita, ate nagusiari bizkar emanez, nobela baten azken kapituluak irakurtzen ditu"), Egunk 1993 3 (adib.: "suitzarrak zartako ederra eman zien gainerako faboritoei"), A. Aisa ("garaile atera zen lasto jaurtiketan faboritoak ziren Iparraldekoen aurretik").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faborito : DFrec 5, AB50 13, HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

faborito : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal favorito / favori formen ordainak: HiruMila: gogoko, kutun, gogokoen, laztan; hijo predilecto = seme laztana // ElhHizt: 1 adj./s. gustukoen, gogokoen; 2 adj./s. faborito; 3 adj./s. begiko // Lur EG/CE: begiko // Lur EF/FE: 1 begiko, hautuzko, maiten; 2 matel bizarrak // XarHizt: maite maite, kuttun, gogokoen // Casve FE: altekor, maiten; (barbe) maxel bizarrak, foltxeak // HaizeG FB: hautuzko, gogoko, maiten; (barbe) matel-bizarrak // T-L LBF: hautuzko, maiten; (barbe) matel-bizarrak // PMuj DCV: privado, predilecto = aldeko, alderako, gogoko, maiten, begipeko, begiko, kolkoko, kuttun; es mi amigo favorito = nere adiskide artua da // Azkue Aurkibidea: aiutuko (b); aldeko (b, g); alderako (g, l); altekor (s).

Erdaretako formak

fr (DLLF): 1 favori, ite; 2 favori (privado); favori, crack (carrera de caballos); 3 favorite (del rey); 4 favori, ite; préféré, e (preferido); DEP favori, ite; it (S. Carbonell): favorito, a (prediletto, preferito, a); libro, espectáculo, paseo f.: libro, specttacolo f., passeggiata favorita; trionfo (in certi giuochi di carte); juego un f.: gioco un trionfo; s. favorito, a; el f. del conde, del ministro, del rey: il f. del conte, del ministro, del re; la favorita del dictador, del príncipe, del sultán: la favorita del dittatore, del principe, del sultano; ca (DCC): favorit, -a; en (Collins): favourite; de (Langenscheidts): (favorita) Favoritin, Mätresse; (favorito) 1 adj. Lieblings...; (plato f.) Leibspeise; 2 m. Günstling, Favorit; Liebling.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Hist., Kirol.

Jatorrizko forma

ola, fabrika, usina

Jatorrizko forma

fabrika, lantegi; fabrika, lantegi, ola (=ferrería); ehungintza, ehun-fabrika; irin-fabrika, iringintza; izoztegi, izotz-fabrika; paperfabrika, papergintza; pentsugintza, pentsu-fabrika

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Adiera okerrak eta ordezko forma(k)

1 Beh. fabrikako langilea. 2 `fabrikatzen duena' adierazteko, aski da fabrikatzaile.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez da azaldu OEHko testuetan.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EBko testuetan fabrikatu 47 aldiz aurkitu da; aurrefabrikatu behin eta prefabrikatu bi aldiz.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: fabrikatu 6, prefabrikatu 1; AB38: fabrikatu 12, aurrefabrikatu 1; AB50: fabrikatu 5, aurrefabrikatu 1.

Jatorrizko forma

aurreprestatu, aurrefabrikatu

Euskaltzaindiaren Arauak

fabrikatu, fabrika(tu), fabrikatzen. du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

fabrikatu, fabrika(tu), fabrikatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: fabrikazio mekaniko: fabricación mecánica.

fabula 25: Izibene Oñederra, Bixente Serrano 6, Xabier Martin, Edu Lartzanguren, Alberto Barandiaran 2, Imanol Mercero, Anjel Lertxundi 2, Berria 2, Imanol Magro, Mikel Lizarralde, Urtzi Urkizu, EiTB.com 3.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: fabula 48: Berria 18, Herria 1, Anjel Lertxundi 6, Edorta Jimenez 3, Joan Mari Irigoien 3, Bernardo Atxaga 5, Josu Zabaleta, Gotzon Garate, Patxi Ezkiaga, Ibon Uribarri, Pako Aristi, Jon Alonso, Bego Montorio, Josetxo Azkona, Filosofiako gida, Patxi Zubizarreta, Harkaitz Cano, Iñaki Heras.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. alegia / HiztEn: + / LurE: Ik. alegia / ElhHizt: - / EskolaHE: Ik. alegia

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

Ik. alegia.

Nazioarteko forma da

Nazioarteko forma da, eta erabilia da.

Euskaltzaindiaren Arauak

edo faksimile.

LBeh (2013-06-10): fado 66: Berria 47 (adib.: “Fadoa kantu berezia da”), EiTB 11 (adib.: “fadoarekin maitemindutako euskal artistak”), Jakin 2 (“fadoaren doinu urrundua”), Argia 3 (adib.: “jota, fadoa, flamenkoa... nahastea”), DiarioVasco 3 (adib.: “fadoak entzuteko aukera”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: fado 57: Berria 52 (adib.: “Fadoa malenkoniarekin soilik lotzea ez da zuzena, Marizaren iritziz”), Edorta Jimenez, Paddy Rekalde, Patxi Zubizarreta, Anjel Lertxundi, Ramuntxo Etxeberri.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es fado / fr fado: Elhuyar: fado / Nolaerran: - / Zehazki: fado / Labayru: fado / Adorez5000: fado.

Nazioarteko forma da

nazioarteko forma da, hedatua dago, eta beste gabe onartzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

faena EB 4: zezenketakoari dagozkion 3: I. Azkune 2 ("Izan ere bere faenan ari zela zezenak airera bota zuen eta buruz behera erori zen", "Valencia IIari faena biribila atera zitzaion bere lehenengoan, eta ongi hil zuelako bi belarriak eman zizkioten"); E. Etxebarren ("Adore haundia erakutsi zuen Mezquitak; faena bukatu arte ez bait zen plazatik mugitu"); 'eginkizuna' adierako 1: Aizu! 1988 ("A: Arraunean zabiltzanean zein da gertatu ahal zaizun faenarik handiena? M: Itsasoa gaizki badago eta gainera haizea, txarto").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faena : DFrec 1 (Hau faena, eta ez du alde egin nahi alajaina!), HiztEn (Taurom.). Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

faena : ElhHizt (Taurom.). Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Tauromakia.

Euskaltzaindiaren Arauak

fagore* e. fabore.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. fabore

Euskaltzaindiaren Arauak

Mus.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 36 (Argia 3, Berria 8, EiTB 7, Elhuyar 2, Elkar 2, Erlea 1, Consumer 1, Euskaltzaindia 1, Jakin 1, Laneki 3, UEU 7); ETC 251

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: fagozitatu du ad. (Biol.) fagocitar / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: biologie fagozitatu (biol.) phagocyter. / Euskalterm: 0

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Geol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

corpusekoak dira: basoilar (eta bas-oillar 1, bas'oilar 1, baso-oilar 2) 8: B 2 (Azc PB, Erkiag BatB), G 3 (Izt C, Or Mi, Ibiñ Virgil), IE 3 (Gy, Barb Sup, eta Ox: bas-oilartto), eta faisan 3 (Or Tormes: "Munduan dan aamenik goxoena dok, eta eztok olako faisanik niretzako", Otx: "basuetan eta baratzetan eukazan faisan eta eper guztijai iges egitten"; "Poloirik eta eperrik eta faisanik eta usakumarik..."). Ik. OEH argitaratuan faisan, basoilar eta buztanga sarrerak; horietan beste lekukotasun hauek jaso dira: faisai 1 (MItziar Txoriak: "Faisai mardul onek ollo egaztietan okelarik guriena ta gozuena omen dik"); basoilar 8 (Dass-Eliss GH: "bas-oilar"; Dv Lev 11,19, Bibl ib.: "basoilar"; Ker ib.: "basoillar"; Euzk II, Ol Lev 11,19; Casve SGrazi: "basollar"); eta buztanga 1 (Herr 1957 ap. DRA: "Haatik fexanta edo buztanga ez da hunki behar buruilaren 29a arte").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB bina ager.koak dira faisai (Natur Zientziak. Erdiko zikloa 3. OHO: "Hauetan, adarzabal, eper, faisai eta beste animaliak hazten ziren"; Bizia lurrean: "Eperra, galeperra eta faisaia ere familia berekoak dira") eta faisan (JMB LEG: "Hegaztiak ere izentatzekoak dira, batez ere pago-usoak, eperrak, faisanak"; Hemen 1987: "Faisana ardo beltzarekin").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faisai : AB38 1; AB50 1; HiztEn-LurE, Euskalterm 9; basoilar : Euskalterm 1.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: basoilar : Tetrao urogallus; faisai arrunt : Phasianus colchicus; Izendegiaren hustuketan jasoak: bas-oillar : PMuj DCV; baso-oillar : PMuj DCV; buztanga : PMuj DCV; faisai : Ag Kr-3 Itxas-iztegia; Noval Avifauna; X. Kintana Hizt80; PMuj DCV; Estatistika. Nekazaritza; LMuj DGT; NZ; UZEI: Arkitektur Hiztegiaren hasikinak; M. Ariztia Abereen mundua; Gordailu IkastHiztegia; Zendoia-Sakana Animali mundua; faisai arrunt : Perez Ollo Navarra; faisan : J.M. Aranalde Egaztien mundua; fasi-oillar : PMuj DCV; faxan : PMuj DCV; nauder : PMuj DCV; Lh DBF; nauderra : Dass-Eliss Oiseaux; paitsan : Euzko Gogoa 1956-IX-X. Hiztegietakoak: DRA: basaoillar, basoilar, basoilhar, basoillar, buztanga, nauder; PMuj DVC: bas-oilar, bas-oilartegi, basoilar-tipi, buztanga, faisai, nauder, nauder-eme; Lh DBF: basaoilar, basaolar, basoilar, basolar, basollar, nauder; HiztEn: basoilar (Tetrao urogallus), nauder ("ik. faisai"); ElhHizt: basoilar (Tetrao urogallus), faisai (Phasianus colchicus), faisai eme, faisai-haztegi, faisai-hazle, nauder ("ik. faisai"); LurE: basoilar (Tetrao urogallus), faisai (Phasianus colchicus), nauder (Phasianus colchicus); HiruMila: basoilar (Tetrao urogallus), faisai (Phasianus colchicus), nauder (Phasianus colchicus); Casve EF: basoilar, nauder.

Erdaretako formak

OfQuLF: grand oiseau || Phase || fleuve de la Colchide, ancien pays d’Asie.

Euskaltzaindiaren Arauak

Phasianus colchicus.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-ai/-an egokitzapen urri gertatua (cf. gabirai, galai)

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Landare eta animalien taxonomi izena

Phasianus colchicus

OEHko datuak [laburduren azalpena]

paxa 4, denak ap. Lard: "zauriak edo ebakiak olio-ardoakin igortzi, paxakin lotu", "gorputza maindirearen gañetik paxatu edo paxaz ondo lotu zuten", "ikusi zituen gorputza bildutako maindirea, eta lotutako paxak", "Juan'ek bezala maindirea eta paxak ikusi zituen".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

faja EB 1, 'gerrikoa': G. Etxeberria ("#mdash#Ez ote litzateke hobe ustekabe harrapatu eta muturlotzea? Ba al dugu sokarik? #mdash#Nere faja, agian"); paxa 3: 'oihala' adierako G 2: ZugKer Jn 20,5-6 ("Makurtuta, paxak lurrean ikusi zitun, bañan ez zan sartu", "Iritxi zan Pedro ere atzetik, sartu zan, eta paxak lurrean ikusi zitun") eta 'armarria banatzen duen pieza' adierako EB 1: NekazArkit ("etxeak, kondizio apalekoa izaki, armarri txiki bat darama, gurutzean laurdendua, xakelatu eta paxekin"); paisatxo B 1, 'oihala': Argia 1936, erabilera markatuan ("Ondoren 'paisatxo bat' gerrirako umiarentzat, berarekiñ bilduaz zillaren 'kura' amaitzeko").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faja : AB50 1 ('faja' itzulia); faxa 'armarria banatzen duen pieza' adierakoa: Euskalterm 13; faxa 'oihala' adierakoa: HiztEn 3 (hauetan faxa-kulero eta faxa-kulero txiki); faxatu : Euskalterm 2 (faxatu txertatu, sei ataletan faxatu); paxa : AB50 1 ('paja' itzulia), Euskalterm 'armarria banatzen duen pieza' adierakoa 12 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

faxa : HiruMila ('faja' itzulia), ElhHizt; paxa : HiruMila (1 faja para envolver a bebés; 2 faja en general), Lur EG/CE (faja) eta EF/FE (bande, ceinture), DRA (1 faja para envolver a los niños; 2 faja en general), PMuj DVC (faja, ceñidor, cinto, cinturón) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Zerrenda osagarriak

Prestas: 65 lek. (B 25 / G 40).

Tradizioko erabilerek bermatzen dute

idatziz erabili dentxoa, paxa forman erabili da, eta forma hori da ahozkoan ezagutu izan dena: jasoko da, dagokion markarekin.

Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez

Ik. paxa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "fakir".

Euskaltzaindiaren Arauak

edo facsimile.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira faktiko 2 (K. Aulestia: "Paradojaz paradoja, monarkiak bereganatzen ditu indar faktiko guztiak"; ELA/STV 1992: "politikook gainera sustraipen demokratiko eta herritar guttiko botere faktikoen -nagusiki ekonomikoen-, aurrean ofiziosotasun atseginkorra adierazi ohi dutelarik"); faktikotasun 1 (UZEI: "Honela, Russel-ek gertakari batzuren existentzia baieztatu zuen, gertakari horien faktikotasuna, errealitateak zerikusirik ez duelarik ezagunak izatearekin ala ez").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faktiko : DFrec 1, AB50 7 (hauetan indar f.), HiztEn (eta botere f.: AS), Euskalterm 1; faktikotasun : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

faktiko : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

faktiko 11: Mikel Irizar, Mikel Asurmendi, Gontzal Mendibil, Tasio Erkizia, Edorta Agirre, Jokin Sagarzazu, Joxerra Senar, Cristina Berlanga, Ainhoa Sarasola, Victor Alexandre, EiTB.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: faktiko 32: Berria 21, Piarres Xarriton 2, Filosofiako gida 2, Itxaro Borda, Jon Arretxe, Harkaitz Cano, Iñaki Arranz, Joxerra Garzia, Markos Zapiain, Joxe Azurmendi.

Geroago erabakitzekoa da

Bebil: zalantzazkoa da irizpideen arabera, ez baitirudi gaztelaniaz bestetan hedatua denik (cf. de faktisch, baina fr factuel, en factual).

Geroago erabakitzekoa da

zalantzazkoa izan daiteke irizpideen arabera, baina botere faktiko bezalako esapideetan asko erabili da.

Kategoria

izond.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Hizkl.

Jatorrizko forma

bi zenbakiren biderkagai komunak, bi zenbakiren faktore komunak; biderkagai, faktore; biderkagaien ordena, faktoreen ordena; zenbaki baten faktore, zenbaki baten zatitzaile

Forma arautuaren azalpenaz oharra

ik. lantaldearen oharra s.u. Rh faktore: "faktore sarreran eskain liteke adibide gisa".

LBeh (2011-03-03): faktoria 7 ager.: Jose Inazio Basterretxea (“Gerora, maitasun goxoetan aritu nahi izaten zutenean nagusiek, Disney faktoriak ekoitzitako film melenga horietako baten aurrean jartzen zuten haurra, ezti-jariotan isildu zedin”), Irune Berro (“Disney faktoriako zenbait pertsonaiaren satira egin zuen film horretan”), Maitane Mitxelena (“Luc Bessonen faktoriako zintatzat jo dezakegu Le Transporteur hau, bera baita gidoilaria.”), Mikel Carramiñana (“ELAren faktoriakoa zarela publikatu zutenei erantzun zenien zure lehenengo diskurtsoan. Zergatik?“), Erredakzioa (“Pixar faktoriaren animaziozko hamargarren filma izango da aipaturikoa eta lehena hiru dimentsioko formatuan”), Pello Zubiria (“’Madagaskar’ esanda gazteak DreamWorks Animation faktoriaren marrazki bizidun ospetsuez oroitzen dira.”), Edorta Agirre (“Produktu markadun horiek fabrikatzen dituzten enpresek berek ekoizten dituzte ohiko faktorietan, formula berdinak baliatuz, baina zurien prezioa dezente apalagoa da”) // Gainerako faktoria guztiak Euskadi Irratiko programaren izenari dagozkio. // faktoria 177: Aizu 7 (“TOKIZ KANPO izeneko saioa sareratuko dute Hiru Damatxo ideia faktoriak eta Islandia ekoiztetxeak, otsailetik aurrera”), Argia 35 (“Porlan faktoriak, petrolio industriak, Yugo auto fabrika eta telekomunikazio sistemak bonbardatu eta suntsitu zituen ere bai”), Berria 26 (“Azken hilabeteetako uzta izan daiteke sortzailearen ideia faktoriaren isla: liburu bat, dokumental bat eta antzezlan bat bukatu berri ditu”), Deia 23 (“Gaur egun, arte eta eskulan faktoria dugu, eszenatokia, barra, gune soziala, familia txokoa, gorputz faktoria, komunikazio faktoria, bilera gelak, hacklab a, erakusketa aretoa, lehen solairuan beste tarima edo eszenatoki mugikor bat...”, “Disney faktoria”), EiTB 10 (“Marvel faktoria pantaila handira itzuli da The Avengers filmarekin”), ElCorreo (“ler daiteke Detroitek erresumina sentitzea ere: AEBetako leku gehienetan ez bezala, erabateko nagusitasuna lortu dute hemen auto asiarrek (Toyota, Honda, Mazda, Hyunday, KIA). Alemaniarrak ere (BMW, Mercedes) ez dira Ford faktoriakoak baino gutxiago”), Elhuyar 8 (“Aldiz, faktoriarik zaharrenek --lehiakortasunik txikiena dutenek, alegia-- ekoizpen- eta salmenta aurreikuspenak gutxituz gero, produkzio lerro berrienekin lehiatu ezinda, itxi ezean, galerak izango lituzkete”), Elkar 24 (“Martinek eta Aszensiok gidatuta, bi ontzitan irten dira goizean marinelak Skarfatangiko faktoriatik Steingrimsfjordurreko badiatik at”), Erlea (“Disney faktoria”), Consumer 7 (“Faktoria sortzea erabaki zuten 1986 hartan modako firma handien mundu pribilegiatu horren protagonista bilakatzea ametsetan ere ez omen zuten ikusten”), Goiena 7 (“Ez da kultur faktoria huts egiten duena, banaketa eta hedapen sarea baizik”), Jakin (“Horrela sortu ziren manufaktura edo faktoriak, fabrika kapitalisten zuzeneko aurrekariak”), Karmel 3 (“Gainera, enpresa kopurua ere hazi egin da. 1997an, era honetako 60 faktoria genituen”), Laneki 2, UEU 5, Uztarria 10.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: faktoria: Erredakzioa 3 (“Halaber, faktoriaren ondoan zeuden orube batzuen salmentarekin Newellek beste 12 milioi euro irabazi zituela salatu zuten langileen ordezkariek”, “Haiei Espainian kokaturik dituen beste bi faktorietara lekualdatzeko aukera mahai-gainean jarri nahi die zuzendaritzak“, “Hain justu, aurreko asteetan ijaw etniako miliziek multinazionalen faktoriei eraso zieten eta Shell enpresa Nigeriatik langileak ateratzera behartu zuten”), Iban Santamaria 2 (“Faktoriak Zaramagan zuen 133.000 metro koadroko orubearen truke 16,23 milioi euro eskaini zizkion Cuerdak“, “Azkenean, faktoria ixteko asmoa jendaurrean agertu zuen enpresak joan den apirilean“), Joxerra Senar (“Autogintzako hornitzailea da, kautxozko piezak egiten ditu eta, guztira, 134 gizon eta emakumek egiten dute lan Oiartzungo faktorian”), Ainara Gorostitzu 3 (“Ipupomamua haur eta gazte literaturako faktoria izango da”, “Donostiako proiektuen osagarri, Pasaiako Casa Cira arrain faktoria zaharrean eta Ondartxo ontziola ohian jarriko dira obrak ikusgai”, “Bai, ekoizpenak Tanttakaren faktoriako osagai guztiak ditu: mezua duten testu poetiko handiak eta zuzeneko musika uztartzen dituzte”), Mikel Lizarralde (“Hollywood klasikoko faktoriatik irten zen izar handienetakoaren mendeurrena beteko da gaur”), Juan Luis Zabala (“Telebistaren Institutua, Teknologia Berrien Nazioarteko Behatokia, Hizkuntzaren Institutua, Sormenaren Institutua, Gastronomiaren eta Elikaduraren Institutua, Hiriaren Europako Institutua, Kultur Balioen Promoziorako Institutua, Egitasmo Kulturalen Faktoria, mediateka-liburutegia...“), Jose Mari Pastor (“Heroiak Mendebaldean daude beti: gerren faktoria Washingtonen dago, eta filmen faktoria, Hollywooden”), Xabier Lopetegi (“izarren faktoria erraldoian”), Arantxa Elizegi (“Izan ere patenteak eta copyright-a gizarte industrialeko tresnak dira, soilik enpresa eta faktorien merkatua erregulatzeko tresnak”), Asier Iturriagaetxebarria (“Leioako campusak badu faktoria irudi bat, unibertsitariengandik hurbil ez dagoelako”), // Liburuak: Edorta Jimenez 3 (“Liburu honen sorburuan Alberto Barandiaranen liburua dago: Gaizkileen Faktoria”, “Lan hori gero nafarrak Gaizkileen Faktoria edo Hemingway euskaldunen artean liburuaren bidez sakondu zuen”, “Gaizkileen faktoria - eleberrian egin duen legez”), Iñigo Aranbarri 3 (“Gaizkileen faktoria ez da euskal kazetaritzaren liburu zoragarri bat?“, “Euskaraz, larrien eta xeheen arteko kontu honezaz harago, batzekoak dira elizaren faktoriak sortutako hitzak, egunero darabiltzagunak“, “Aste honetan bertan, primerako adibidea Vocento faktorian“), Koldo Izagirre 2 (“Berrogei urtetik goitiko bakarra zen eskifaian, baina ongi moldatu zen bakailaoari burua tripak hezurra kentzen ontziko faktorian”, “Kubertan, kamainan, jantokian, faktorian, zerbait zekienak deus ez zekienari eman zion orduan”), J.M. Olaizola (“Faktoria bat sortu bertan”), Iban Zaldua (“Faktoria suntsitzen eta habearte berriak eraikitzen jarraitu zuten, arkitektura ondarea babesteko lege eta araudi guztien gainetik jauzi eginez”), Harkaitz Cano 3 (“Idazleok eta jende desokupatuak horrela fitxatzen dugu egunero gure bulegoan, gure faktoria imajinarioan: baguette bat eta Le Monde erosiz“, “Ford faktoria amerikarreko lehen autoak heldu dira penintsulara”, “Egun haietan ez zen teklen zaratarik, geldirik zegoen argiaren faktoria”), Jokin Urain (“Distantziaren faktoriak“), Bernardo Atxaga (“Nora begiratu, etxe bat han, edo faktoria bat, edo gasolindegia”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

ez dago forma honen beharrik, aski baita fabrika.

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

Badu lehiakide hedatuagorik (cf. fabrika, lantegi...), eta aski dira.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia, eta hiztegi orokorretan ere jasoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

faktorial 4: N. Balluerka ("Hau nortasunaren ikasketan estima daiteke, non psikologiaren teknika metrikoak eta faktorialak geroz eta maiztasun eta sofistikapen gehiagoz erabili bait dira"), Kalkulua ("Polinomio baten deskonposaketa faktoriala"), M. Haranburu ("analisi faktoriala egin eta gero"), Inguruak 1997 ("Tipologizazio hau burutu ahal izateko lan-bitartekoa datu anizkoitzen azterketan oinarritutako analisi faktoriala da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faktorial : AB38 5, LurE (Mat.), Euskalterm 14 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

faktorial : ElhHizt (Mat.), HiruMila (Mat.), EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Izenondo erreferentzialak

-al izond. erref.

Forma baten adiera(k)

1 iz. Mat. 2 izond. Mat.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

faktorizazio EB 5 (Elhuyar 4, adib.: "faktorizazio partzial hau aurrekoan ordezkatuz, emandako polinomioaren faktorizazioa lortuko dugu", "Zeroak kalkulatuz, lor ezazu polinomio honen faktorizazioa"; X. Mendiguren B.: "Informazioa transmititzeko balio digun zeinu-sistema baino zerbait gehiago dira eta behaketa bakoitzaren 'faktorizazio'zko deskribapenari ihes egiten diote").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Euskalterm: faktorizatu, faktorizagarri, faktorizazio // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

HiruMila: faktorizagarri, faktorizatu, faktorizazio // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) es factorizar formaren ordaina: faktorizatu : HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; b) es factorizable formarena: faktorizagarri : HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; c) eta erdal factorización / factorisation formena: faktorizazio : HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Mat.

Jatorrizko forma

faktura, zorkontu

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira fakturaketa 1: SIADECO ("Produzio oso edo urteko fakturaketaz mintzo garela kontutan hartuz gero..."); fakturatu 3: Zipristin/3 ("Bidaia merkeagoa izan zedin, Kangurina fakturatu [oh.: fakturatu: bidaiak egiteko txarteltxo baten bidez paketeak, maletak etabar bialtzea] egin zuten"), EUSTAT 1991 2 ("Enpresak fakturatutako salmenta guztien totala sartzen da hemen", "barruan sartuz zerga bereziak eta kanpoan utziz BEZ erasan fakturatua"); fakturazio 5: B. Bakaikoa ("urteko fakturazioa 15.000 milioi duelarik - Ipar Ameriketarren partizipazioa dauka"), AdminLan ("Tresna hauek akumuladorea, memoria eta guzti dute eta fakturazio-, kontabilitate- eta estatistika-lanetarako erabiltzen dira"), EUSTAT 1991 ("Enpresak erositako eta, eraldaketa handirik gabe, berriro saldutako merkantzien salmentatik ateratzen den fakturazioaren balioa"), GAO 1993 2 ("hileko fakturazioa aurkeztu eta Gazteri eta Kiroletako Zuzendaritza Nagusiak oniritzia eman ondoren ordainduko da zerbitzua", "egindako horniduragatik esleipen hartzaileak fakturazioa aurkeztu eta Gazteri eta Kiroletako Zuzendaritza Nagusiak oniritzia eman ondoren ordainduko dio").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

fakturagintza : Euskalterm 2 (fakturagintzako makina, fakturagintzako makinen maneiatzaile); fakturaketa : Euskalterm 2 (hauetan bezeroko f.); fakturatu : AB50 1, HiztEn, Euskalterm 4 (hauetan f. beharreko ordainketa, fakturatutako energia elektrikoa, fakturatzeko ordainketa); fakturazio : DFrec 1, HiztEn, Euskalterm 5 (hauetan f.-buru, f.-egun, fakturazioaren laburpen, goi-tentsioko f.) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

fakturaketa : HiruMila; fakturatu : HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE; fakturazio : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

faktura(tu), fakturatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Zerrenda osagarriak

RENFE: "Fakturazioa: Facturación".

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "fakzio / frakzio. Fakzio: ezkutuan diharduen taldea. Frakzio: multzo baten zatia".

OEHko datuak [laburduren azalpena]

palanjista G 2 (Ugalde Iltz: "Aldamenean militar bat eta lau palanjista oietakuak eta iru txapel gorri", "Prankotarrak sartu ziranean, Upeltegiko Joxe kanposantura goiz batean eraman eta lau palanjistak: pan-pan!") // Ik. gainera OEH argitaratuan falangista (Alt LB: "Falangista purrukatua").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

falange 'hezurra' adierakoa EB 2 (NZ/BB1 zerrendatu batean); falanje (polikikakoa) 3: G 2 (Lab, antzerki-pertsonaia baten izen gisa, adib.: "Abitzen dira: Falanje aurretik, atxituak, moroak eta ondoren Rekete"); EB 1 (Kondairan zehar. "bere indar guztiez ejerzitoa organizatzeari heldu zion eta mazedoniar falanje ezaguna kreatu zuen"); falangista EB 1 (Hemen 1989: "lanaren apologia garaitzen zuen, batez ere, esku-liburu falangistetan euskaldunak langile amorratuak zirela biribiltasunez azaltzen eta azpimarratzen zigutelako"); palanjista G 2 (Ugalde Iltz: OEHko testuinguru berak); nazi-falangista EB 1 (Argia 1989: "Madrilgo gobernadore zibilak egun haietan bertan oroitgarrizko egintza nazi-falangista debekatu zuen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

falange : AB38 1 (hezurra), HiztEn (gudari-taldea; hezurra), Euskalterm 3 (hauetan 'gudari-taldea' 1, eta 'hezurra' 2); falangeta : HiztEn; falangidoak : Euskalterm 1; falangina : HiztEn; falangista : DFrec 2, AB50 2, HiztEn, Euskalterm 1; falanje : DFrec 1 (hezurra), LurE (gudari-taldea); falanjista : AB50 2.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

falange : HiruMila (gudari-taldea; hezurra), ElhHizt (gudari-taldea; hezurra), EskolaHE (gudari-taldea); falangeta : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE; falangina : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE; falangista : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE; falangismo : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: falanje / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Maileguen egokitzapen sistematikoa

g/j.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

1 Hist. (gudari-taldea). 2 Anat. (hezurra).

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Anat.