OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 64 (Berria 4, UEU 60); ETC 142

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0. // Euskalterm: familia-terapia (Psikol. termino onartua da).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 46: familiabakar (Argia 2, Deia 4, Elhuyar 1, Elkar 1, Laneki 2, UEU 17 (asko etxebizitza familiabakarra); familiabakarreko Aizu 1, Argia 3, Consumer 10, Laneki 5 / ETC 25.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: familiabakar izond. unifamiliar etxebizitza familiabakarra: vivienda unifamiliar / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0 / Euskalterm: 0

Erdaretako formak

es unifamiliar; fr individuel, familial: Elhuyar: adj. familiabakar, familia bakarreko; bizitza bateko han hecho viviendas unifamiliares: etxebizitza familiabakarrak egin dituzte / Adorez: adj. familiabakar, familia bakarreko; vivienda, casa unifamiliar: familia bakarreko etxea, bizitza bakarreko, bizitza bateko etxea; casa unifamiliar aislada: etxe familiabakar isolatua / Labayru: 1 adj. familia bakarreko, familiabakar. Casa unifamiliar: Familia bakarreko etxea / NolaErran: 1 adjectif familiako – familiaren – familia- – etxeko comme il était sérieux et travailleur, il s'intégra vite à la vie familiale seriosa eta langilea izanez, familiako bizian sartu zen laster allocations familiales familia laguntza 2 familiale nom féminin familia auto.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Jaso, gurasobakar formarekin egin den bezala. Eta horrekin batera familia bakarreko ere jaso, guraso bakarreko bezala.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: familiaburu Cb EBO ("Guraso ta familiaburuak").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

familia(-)buru (eta famili[-]buru, familiburu) 8: UZEI ("Famili buru edo Pertsona Nagusiarekiko"), I. M. de Lezea ("familia-buru guztiak bildu eta zozketa egin zuten"), Zer egin dezaket/1988 ("Famili liburuaren fotokopia, familiburuaren N.A.N.ren fotokopia eta 2 argazki"), LehenZikloEsper 1987 ("famili-buruaren altuera eta urteko soldata"), AdminLan ("famili buru bakoitzak zenbait datu eskatzen diren orri bat bete beharko du"), I. Zaldua ("gaur egun ezagunak ditugun familia-buru batzuek ekialdeko leku berean baserriak eraikitzen dituzte"), Erantzukizun zibila ("Pertsona hauen erantzukizuna desagertu egingo da famili-buru on baten diligentziaz jardun dutela frogatzen badute"), XArb ("Artetik erraiteko hortarik iduri luke biltzarkide zirela normalki familia buruak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

famili buru : DFrec 1 (Biblia denentzat: "famili buruak bakarrik lan eginez"); familiako buru : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

familiburu : BiblE 62 #mdash# 2. edizioan familiaburu zuzentzekoa: adib. 1 Kro 7,7.9.11; 8,6.10.13.28; 9,9.13; 23,24; 24,4.21.24.25; 26,12.32; Esd 3,12; Ne 7,69.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

familia buru : EuskHizt (adib. gisa); familiaburu : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: AS: familia-buru / EskolaHE: -

Lantaldeak jasoa du forma, bigarren itzuliko berrien artean, eta oraingoz ez dago zer erantsirik.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-buru.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Familia-loturak.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: familiar.

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

familia sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag. eta iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

L dira (eta Zu, EB bana) familiar- 6 (Lç 5, Mde), familier- 16, familler- 4; familiar 13 (Lç Act 10,24: "Bere ahideak eta adiskide familiarak"; SP 8, adib.: "Begiratu behar dela sobera familier izaitetik", "Etzaitezila treba familier noiz den emakumerekin", "... zeren nola orduan gauza partikularak eta familierak behar baiterauzkigute gogora erakharri"; Brtc: "Egia sainduenekin familier eginez"; Dh: "beira komunione seinduarekin sekulan sobra familier egitetik"; Jaur: "Jesusekin eta Mariarekin zituen konbertsazione familierak"; CatS: "Gizunkente orori, edo familier, edo gizun bakhoitz baiti"); eta OEH argitaratuan gainera: CatLav ("Katixima da instrukzione familier edo xehe bat"; He Phil: familler); familiarki 6 (Lç Ins 3, adib.: "harengana gure egiazko Aitagana bezala familiarki retira gaitezen", "baldin familiarki Iainkoagana retiratzen bagara"; SP Phil: "gure espiritua familierki eta olheki bere Iainkoarekin iarriz eta usatuz"; Mih: "Han oraño Jesusekin famillerkiago bat egiten zintezkelarik, haren amodioan ediren ziñezake zeruko bozkarioen hirrits bat"; Brtc: "Familierki konbersatzea") eta OEH argitaratuan beste familierki 1 (He); familiertasun 5 (SP Imit 2: "Eztuzula ansiarik izen edo fama handiaren itzalpeaz, hainitzekiko familiertasunez, edo gizonen adiskidetasun partikularez", "Halakoek eztute ardietsiko bihotz garbiaren libertatea, ez eta ene familiertasun arraiaren grazia, bere burua lehen osoki utzirik eta egunerozko sakrifiziotan emanik baizen"; Ch: "gure familiertasuna izan behar dela presuna berthutezkoekin Jainkoarekin eta aingeruekiñ"; He Gudu 2: "agertzen dugula aire serios bat, famillertasunik eta ergelkeriarik batere, urhundik ere, ez duena", "Amodio likhitsa edo amurusia, adiskidetasun suerte hautara, sentitu gabe, lerratzen da bisita husuez, solhas luzez, famillertasun sobraniazkoez") eta OEH argitaratuan gainera beste familiertasun 1 (CatLav: "Emaztekiek gizonkiak librokiegi eta familiertasun sobrarekin hantatzea"); familiertu 2 (SP Phil: "Traianori erran ziotenean bere saietserako ongi ethorriek bere ustez sobera familiertzen zuela enperadorearen maiestatea", "... ez dela behar famillertu edo trebatu, mundanoekiñ, guziz gazteekiñ, aberatseki, emaztekiekiñ, baiñan gure familiertasuna izan behar dela presuna berthutezkoekin Jainkoarekin eta aingeruekiñ"); familiaritate 2 (Lç Ins: "Ez solament gure ahaideak eta adiskideak, edo gurekin familiaritate dutenak, baina ezagutzen-ere eztitugunak eta gure etsaiak-ere"; Mde HaurB: "aspaldiko otsein batek duen familiaritate zaputzarekin"); eta OEH argitaratuan gainera beste hauek: He ("sobra familier errendatzen"), Ch ("Ez dela behar famillertu edo trebatu mundanoekiñ").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

familiar 33: B 1 (Gure Erria 1972: "Jose Francisco Echavek Seat 124 familiar berria ekarri dau"); G 1 (Euskerazaintza 1988: "Joan dedilla bakoitza bere erriaren ikurriñaren azpian, naiz zaldun naiz Ordenes Militares-koak izan, naiz Inkisizioaren Familiarrak"); EB 31 (SIADECO 2, adib.: "Eri eta familiarrak, lanaldi osoak galdu beharrean gertatzen dira"; EUEstat 1988: "Enpresariaren edo bere familiarren jabetza-eskubidekoak dira"; UZEI 4: "Etxebizitza familiarrak"; Biztanleria 1987 2: "etxebizitza familiarren multzoak", "lan familiar bat"; F. Azorin: "aurrekontu familiarrak"; Gipuzkoako geografia: "kontsumo familiarrerako diren baratz txikiak"; AKManifestua 1980: "Burjeseriak familiar harremanak estaltzen zitueneko sentimenduzko beloa urratu du"; D. Urbistondo 2, adib.: "Beno... Nola hasiko gara orduan? Jaun maitea... Ez... Moucheboume jaun maitea... Ez, familiarregia"; Aizu!: "planing familiar"; Azurm: "sentidu historikoa, familiarra, komunitarioa"; Demografia 1986 3, adib.: "[Datuak] jasotzen dira baita, inkesta familiarraren bitartez"; G. Nazabal: "Gizateriak egin dituen aportazio desberdinak egunero-egunero ikusi eta baliatzeak hain familiar eta arrunt bihurtzen dizkigu horiek azkenean, ezen inortxok ere ez bait du horien jatorriaz galdetzen"; A. Urrutia: "... zuzenbide pribatua herriaren barnemuin ekonomiko, familiar eta sozialean ondo errotuta bait dago"; Elhuyar: "Testuinguru hau oinarrizkoagoa eta aldi berean familiarragoa denez..."; X. Gereño: "Paper hauetan dago zure historia familiarra"; GAO 1989: "Langilearen ohizko bizileku familiarraren lekualdaketagatik: egun bat urtean"; AAO 1989: "unitate familiarrak"; Argia/4: "Festak, ospakizunak eta sinbolo familiarrak, sozialak eta kulturalak aurkitzea eta baloratzea"; EUSTAT 1993, 4: "Etxebizitza familiarrak"; L. Aldoy: "Epaileak erabakiko duela ezkontideetako zeinek jarraituko duen bizileku familiar edo komuna erabiltzen"); familiaritate EB 1 (M. Haranburu: "hilabeteko haurraren (haur anorexikoaren) arrotzarekiko familiaritateaz"); familiarizatu EB 1 (G. Nazabal: "bere litografiako ezagupenen bidezko prozesu kimikoekin familiarizatuta").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

familiar : DFrec 4, AB38 5 (hauetan f. produzio, maitasun f.), AB50 4 (hauetan karga familiardun, arazo f., plangintza f., etab.), HiztEn, Euskalterm 30 (hauetan ekintza f., enpresa f., etxebizitza f., formatu f., etab.); familiartasun : DFrec 1, HiztEn // Euskalterm: familiarki 1, familiarizazio 1, familiaritate 1 (familiaritatezko harreman) // Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

familiar : HiruMila, ElhHizt; familiarki : HiruMila; familiartasun : HiruMila, ElhHizt; familiertasun : EuskHizt // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

familiar 53: Berria 14, EiTB 28, Argia 11.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: familiar 75: Berria 25, Juan Garzia 5, Anjel Lertxundi 7, Pablo Sastre 3, Unai Elorriaga 2, Joan Mari Irigoien 2, Aitor Arana 2, Joxean Sagaztizabal 2, Joseba Urteaga 2, Jon Alonso 3, Mikel Hernandez 2, Piarres Aintziart 2, Irene Aldasoro 2, Karlos Zabala, Bernardo Atxaga, Patxi Zubizarreta, Patziku Perurena, Anton Garikano, Joxe Azurmendi 2, Xabier Arregi, Koldo Izagirre, Josu Zabala, Eider Rodriguez, Luis Elberdin, Pako Aristi, Joxan Elosegi, Aingeru Epaltza, Jean Baptiste Etxarren.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

Saih. Ik. familiako, famili(a)-x.

Izenondo erreferentziala eta konposizioa parean ematekoak dira

izenondo erreferentziala ere erabilgarria izaten da zenbaitetan familia- konposizioarekin batera.

Kategoria

izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: familiarteko.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

familiarteko

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

familia(tu), familiatzen.

Aditz-erregimena

da ad.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "fan h. zaletu, fanatiko".

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

zalea, jarraitzailea.

Jatorrizko forma

itsu, fanatiko, amorratu

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-lari.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz. eta izond.

Jakite-arloak

Bot.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Fanerozoiko: Harluxet (taula estratigrafikoa: eontemak); HiztEn.

Sektore jakin bateko informazioa

Fanerozoikoa: EIMA.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Aroak.

Hainbat formari dagokion paradigma erregularra

maiuskula/minuskula (ik. oharra s.u. arkear).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

panparroi (eta fanfarroi 4, fanfarron 1) 26 aldiz ageri da: B 5 (Ag Kr: "batzuk, euren neurritik urten gura daben zoroko, itsu, asto, ganbelu dongeak diralako, ta bestea, len be esan dot eta, panparroi, judio, ustel, izurde, zorribiztua"; Echta Jos: "Ikusi dozu, mutil panparroi, Dirudun ontzi-burua, Gauza orrekaz ezta neurtuten, Gizasemien mendua"; Kk Ab II: "armaiotik atara ditu euren yantzi panparroiek, eta trangabelien askoriaz txiki-txiki egin ditu"; Eguzk GizAuz: "Estadua bear ei-da indartu; estadua eskubide guztien jabe oso egin, ugazaba panparroia izan dadin"; Bilbao IpuiB: "Txori guztien errege irudian panparroia alakoak"), G 20 (Echag 4, adib.: "Txit panparroia dago egiten karroza, edertuko dubena aundizkiro plaza"; It Fab: "Izaten oi da gizon txit ikarakoia toki segurutika guztiz fanfarroia"; PE: "mutil panparroi lujoso orrek etzuen atsegiñ artu"; Xe: "pareta egon arren amar oñ altuan panparroi juanak dira putzura saltuan"; Sor Bar: "Zer panparroi ibilliko diran!"; Urruz Urz: "Panparroi zebillen, batez ere erdaraz mintzatzen zanean"; Iraola: "Eskuan melokotoi aundi bat zuela, panparroi zijuan Gorraenera Beltxa, suplementu bat firmatzera"; Urruz Zer 2, adib.: "Pozik eman zituan Txoriburuk lau milla peseta eta beregandu zuan ollar guziz panparroia"; Ill Testim 3, adib.: "Ez dago barkaziorik; bat aski ez bada lotu biak; ikusiko degu zein diran fanfarroi oiek"; Tx B I 2, adib.: "bertso berriyak berak e ditu panparroi samar atera, giza erdiya ote zeran da ortaño arrotu al zera?"; Anab Aprika: "Prantzesa zan, berritsua, aldizka panparroia ta gizon ona"; And AUzta: "Arroxko eta panparroi danak berak menderatu ditu"; MEIG I (bertso berriak, Espetxean, 1940: "Bota arrunkak, zuk oi bezela, arro-panparroi agertu; au jakin gabe gipuzkoarrik ez bedi beintzat gelditu; oraingoa, ba, zurea da-ta bazter guziak nazkatu"), IE 1 (Elsb Fram: "Ebiakoitz batez, ilhuntzean, bildu ziren elgarretarat, berrogoi bat muthil gazte azkar eta aski fanfarronetarik, eta hartu zuten xedea gau hartan berean landatzeko Libertatearen arbola"); panparroikeri(a) (eta bina panparrokeria, fanfarroikeria) 9 aldiz, B-G (It Fab: "Aditu zuenean fanfarroikeria, leoiak egin zuen algara aundia"; Ag AL: "Eztot esaten panparroikeriz, egia dalako baiño"; Xe 2, adib.: "bere andria nola dabillen beti fanfarroikeriyan, dantzan ta erromeriyan"; Kk Ab II: "sukaldia zan atartia baizen zabala ta andia; antxe egozan Gaztela-mutil upagiñak panparrokeriya eriyoela"; EusJok 2: "mundubak ziran Iturriotza oik ikustera etorriyak, leku onian gelditu dira orren panparroikeriyak", "orrek umildu diu oien panparrokeriek"; JanEd II: "andik gero su onduan panparroikeriya bagenduan"; Bilbao IpuiB: "Bertoldineri igelen panparroikeriok odola irakiten ipiñi eutsen"); panparroitasun B 1: Añ GGero ("Egiten zara Aita Santu, egiten zara Errege, aberastuten zara, egiten dozuz panparroitasun ta balentia asko").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

panparroi 5 ager.: B 1 (Lore kontu: "Erremonek, morroskoa ikusi ala, panparroi eta zarataka: - Hona hemen gure lobea, gure indianoa... Gollibarko semea..."), G 1 (Urruz: "Panparroi dijoazenik ere, eztiat esaten, baña ezetzik ere, enikek esango"), EB 3 (BAtx AstH, adib.: "Herriko gobernari panparroiak ongi etorria ematen zien animalia eder haiei"); panparroikeri G 1: Bidea ("Ah! Zure aundi-nai, zure panparroikeri ta zure atsegiñen alde saiatzen zeran bezain benetan... Jainkoaren morroitzan saiatuko baziña...!").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

fanfarreria : HiztEn; fanfarroi : HiztEn; fanfarroikeria : AB38 1, HiztEn; panparroikeria : AB38 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

fanfarreria : HiruMila, ElhHizt, DRA, PMuj DVC; fanfarroi : HiruMila, ElhHizt, HaizeG BF, Lh DBF (eta fanfarroin); fanfarroikeria : HiruMila, ElhHizt, Lh DBF (fanfarroinkeria); panparrekeria : DRA; panparreria : DRA, PMuj DVC; panparroi : DRA; panparroikeri : DRA // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

harroa, harroputza.

Euskaltzaindiaren Arauak

EArauak 53 / Arau berrituak ez du jaso (Ik. "53. arauari egindako aldaketak, emendioak eta kenketak [...] Fangera: Ez da ofiziala").

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-era.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

beldurrezko zinema forma aztertzean azpisarrera gisa proposatua.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 42 (Argia 1, Berria 8, Deia 3, EiTB 2, Elkar 25, Euskaltzaindia 1, UEU 2); ETC 137

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: fantasmagoriko izond. fantasmagórico, -a / Adorez: fantasmagoriko adj. fantasmagórico/ca / Labayru: 0 / NolaErran: 0. / Euskalterm: 0

fantasmagoria iz. Begitazio edo irudipen hutsala. Zin egiten dizut sinestear egon nintzela irudipen baten, fantasmagoria baten biktima baizik ez nintzela.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa, fantasmagoria arautuarekin batera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

fantastiko IE 1: SP Phil ("Horiok dire haurren amudiotasunak, samur dira, baina flako, baina fantastiko, bainan obra gabeko ere dira" #mdash# He 482: fantestiko, OEH argitaratuan).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira (eta B 1) fantastiko 21 (Literatura/3: "eta egia esan, liburu honetan agertzen bai dirala istorio harrigarriak eta fantastikoak"); EB 20 (X. Etxaniz 3, adib.: "Irakurketetan, literatura fantastiko-errealista izango du gogokoena"; UZEI: "Berak badaki artistaren sorketa-modu liriko eta fantastikoak ez duela balio projektazio on bat egiteko"; K. Mujika: "Batzuk bereziki fantastikoak ziren, San Joan Ebanjelariaren izenean ipini zen hau bezala"; M.A. Elkoroberezibar: "Bueltatu ziren 'epaileak', egitan senadore fantastikoak, sententzia eskuetan zutela..."; P. Sastre 2, adib.: "nire azkartasuna permititua ez denaren mugak urratzen ari zela, debekatuaren eremu fantastikoetan sartzen ari zela..."; Urraspide 1981: "Bakoitzari ezinezko edo fantastikoa den eginkizun bat emango diogu beste talde bati egin diezaion"; J. Gabilondo: "Lanok ere narrazio ez-bateratuek eta egitura magiko eta fantastikoek egituratzen dituzte"; Bene-benetan/4 zerrenda batean: "gaztea / ezaguna / famatua / fantastikoa / lasaia / laster / bakarrik / jantzi / ospatu"; Ingurunea/5: "Baina zientzia fikziozko filmetan edozein motatako asmakizun eta makina fantastikoak agertzen dira"; HizkLiter: "abentura fantastikoak azaltzen ditu beti"; Beleko: "Adierazpide Dramatikoak badu beraz garrantzizko edukin ludikoa eta fantastikoa"; AmetsenInterp: "Agian horregatik NO REM faseetako ametsak askoz ere errealistagoak izaten dira eta REM fasekoak askoz ere ugariagoak, irudimentsuagoak, fantastikoagoak eta hunkigarriagoak"; J.K. Igerabide: "zientzian eta jakitatean alde berriei ekiterakoan lehen mailan behintzat, ahalmen fantastikoak eragin handia du"; F.J. San Martin: "Futurismoak abangoardiaren eremu guztietan izan zuen eraginik, eta publizitatea errealitatearen birreraikitze fantastikoaren tresna eta laguntza izan zen"; E. Gil Bera: "eta orduan gauza fantastikoak eta kimerak dira gogoeta atsegingarriek eraginak, tristeak baino gehiago irrigarriak"; A. Arkotxa: "Haragi tindatua ongi zapatu zen tokietan, larruaren zimurrak pakidermo batenak bezala agertu ziren izara garbian geografi fantastiko bat sortuz"; J.M. Irigoien 2, adib.: "hain indartsua, hain basatia eta hain fantastikoa, erabat sendatu edo burua leherteraziko dio"), eta fantastikoki 1: A. Valdes ("Grande Bretèche, kondenaturiko leihoak, ferradura lizuntsuak, ate itsu, gela bakartiak, belartza altu eta malgu artean, begi aurrera azaldu zitzaidan fantastikoki").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

fantastiko : AB38 1, AB50 1, HiztEn, Euskalterm 3 (hauetan espazio f., irudi f.) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

fantastiko : HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

fantzine EB 3: Egin 1988 2 ("Ohizko fantzine ugariren artean beste bat gehiago dugu Valdepeñas herritik igorri diguten 'Lavanderia Kaos' hau 6. alea oraingoa", "Musikari dagokionez, talde mordoarekin eginiko elkarrizketak nagusituko dira 'Lavanderia Kaos'en, tankera honetako fantzine gehientsuenetan bezala"), Eguna 1990 ("Orijinalak, egileei bueltatuko zaizkie, baina Roka taldeak Fantzinea argitaratzeko eskubidea izango du").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

fanzine : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es fanzine formaren ordainak: fanzine : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea.

Erdaretako formak

fr (Le Petit Robert): fanzine (mot-valise angl. amér. de fan 'amateur' et magazine); it (S. Carbonell): Ø; ca (DCC): Ø; en (Collins): fanzine; de (Langenscheidts): Ø

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "fanzine".

Aski nazioartekoa da

aski nazioartekoa da (cf. en, fr, es).

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

farad: HiztEn; ez dugu aurkitu ap. LurE.

Erdaretako formak

farad: Le Petit Robert-Collinsç; OfQuLF: unité de mesure de la capacité électrique || Michael Faraday || chimiste et physicien britannique.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

pikofaradio 3, OinEntz/5 ("500 pikofaradiotako erdiko ahalmena izango duen kondentsagailu aldagarri bat eta beste bi finko, bata 1.000 eta bestea 200 pikofaradiotakoak [...] 200 pikofaradiotako kondentsagailua").

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ZTC corpusak Fenomeno elektriko eta elektromagnetikoak liburuan bildu ditu farad 4, mikrofarad 4, nanofarad 1, pikofarad 1; adib., "Kapazitate-unitatea farada (F) da. Esan daiteke kondentsadore batek farad baten kapazitatea duela, baldin eta plaken artean volt bateko tentsioa aplikatzen zaionean, coulomb bateko karga bat metatzen badu. / Farada oso unitate handia da eta, horregatik, azpimultiploak erabili ohi dira, farad baten milioirenari, milamilioirenari eta bilioirenari dagozkienak hain zuzen, eta honako izen hauek ematen zaizkie: / Mikrofarada (µ F) [...] / Nanofarada (nF) [...] / Pikofarada (pF)".

Osaeraz argibideren bat eskaini nahi da

A. Sagarnak dioenez, mikrofarad, nanofarad eta pikofarad erabiltzen dira (eta farad, jakina, azpimultiploak azaltzeko eta), baina ez milifarad; erabiltzen diren laurak jaso litezke hiztegian, unitateen multiplo eta azpimultiploak modu koherentean tratatuz.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Zientzia-unitateak eta Izen propiotikoak.

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

unitateen multiploak eta azpimultiploak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

farao 3 (Lç); faraon 173: L 38 (Lç, EZ 3, Ax 9, SP, ES, JesBih, CatJauf, Zerb 17, Mde Pr); Zu 6 (Tt 4, Egiat: horietan 5 ph-); G 110 (Mb 19, Cb, Ub 5, Lard 84, Vill Jaink); B 19 (Añ 12, fB 4, AB 3); faraondar eta faraontar bana (Vill); paraon 3 (fB).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

faraoi 11: B 1 (I. Malax); EB 10 (J.C. Alonso, UZEI, J.A. Agirre, J. Elorza eta Urraspide 9 zk.); pharaoi EB 1 (J.A. Agirre); faraon 6: IE 4 (Othoizlari 19 zk.); EB 2 (G. Aresti, UZEI); pharaon 3 (Mde eta J.A. Agirre).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faraoi : AB50 1; HiztEn; faraon : DFrec 7; AB38 2; LurE; Euskalterm 1; paraoi : DFrec 1.

Sektore jakin bateko informazioa

BiblE: faraoi (264 ager. testuan eta 45 oharretan); Bibl: Faraon (ik. Ir 1,11ko oh.; adib. Ir 5,1-14: "Faraonen ikustera", "Faraoni erran", "Faraonek erran", "Hunela mintzo da Faraon", "Faraonen zaintzaile"; Erm 9,17: "Idatziak Faraoni erraiten baitio..."); IBk: Faraon (Eg 7,10-21: "Faraonen, Ejiptoko erregearen, onginahia (...) orduan jakin zuen Faraonek (...) Faraonen alabak jaso zuen"; Erm 9,17: "hala esaten zaio Faraoni Liburu Santuan"; Heb 11,24-27: "Faraonen alabaren semeordeko"); Ezkila: Faraon (Eg 7,10-21: "Faraon, Egiptoko erregearen aintzinean (...) erran zioten Faraoni haren etorkia (...) Faraonen alabak altxatu [zuen]"); KerZug: Faraon (Eg 7,10-21: "Faraon'enganako", "Faraon'ek", "Faraon'en alaba"; Heb 11,24: "Faraon'en alaba"); Paraon (Erm 9,17: "Idazkiak Paraon'i esana"); Olariaga: Faraon (Eg 7,10-21: "Faraonen aurrean", "ageri izan zitzaion Faraoni Joseren jatorria", "Faraonen alaba"; Erm 9,17: "Faraoni"; Heb 11,24: "Faraonen alaba").

OEHko datuak [laburduren azalpena]

faraondar eta faraontar: Vill ('faraoien garaikoa').

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

faraoniko 2: Azurm ("Horrore faraonikoa"); Egin 1991 ("Geneen mapa kimiko hori egitea [...] “lan faraoniko” bat dela esan zuen Txurrukak").

Beste (edozein) iturritako erabilerak

faraoniko: Berria 7 ("proiektu f." 4, "lan f." 1, "apaiz f." 2, "jainko f." 2); Herria ("proiektu f."); I. Heras ("obra f.").

Mailegu onartzekoa da

onartzekoa da, lantaldearen ustez, bai lehen adieran, eta bai adiera eratorrian.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

1 faraoiei dagokiena, faraoien garaikoa. 2 handia, handi-mandia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

fardel :4 ager. (Etxba Ibilt; Gy, SP Phil; Arti Tobera); pardel : 44 ager. (Erkiag, SM, Kk; Apaol, Xe, Ud, Moc Damu, Tx, Ag G, Iraola, Mok, Or SCruz, ABar, Etxde, JAIraz, NEtx; MEIG)

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

fardel : 1 (EB); fardelkeri : 1 (IE); pardel : 18 (B: 1; G: 7; EB: 10); pardeldu : 1 (G)

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: fardel 2; AB38: fardel 10, pardel 5; AB50: fardeleri(a) 3, pardel 3; HiztEn-LurE: fardel.

Baztertzekoa da, ez baita bizkaiera eta gipuzkera euskalkietakoa

pardel da hobestekoa, hori baita B eta G batera (eta HMan erabiltzen da nagusiki)

Lexemen erregulartasuna

f-/p-

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

ik. oh. s.u. pardeleria #mdash# E210: "Komeni da "pardeleria* e. fardeleria" zerrendaratzea, aurrekoan A letrarekin jasota zegoelako pardeleria hori". // BAgiria (1999-02-26): "Pardeleria hitzari ere leku egingo zaio zerrendan, fardeleria hobetsiz, hala ere: pardeleria* e. fardeleria".

Zerrenda osagarriak

RENFE: "Fardeltokia: Portaequipajes".

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-toki.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira farinje 1 (Medikuntza: "Anatomia aho-farinjea: a) hortza"); faringe 21 (J.M. Iraolagoitia: "Kanpoan, sudur gingilaren alde banatara, sudur-leihoak aurkitzen dira, eta honeek faringearekin eta Eustakioren Tronpen zuloguneekin komunikatzen dira"; K. Altonaga 2: "Faringea ez da kanporagarria eta hiru barail-pare dauzka", "Erradula-zorroa faringe muskulutsuarekin loturik dago"; NZ/BBB1 zerrenda batean: "hestegorria / tinpanoa / sudurzuloa / faringea / gibela / birika / hestemeharra"; M. Etxaide 2, adib.: "Aho-barrunbe laburraren jarraian aurkitzen den hodi-formako faringea edo aho-hodia da liseri-hodiaren bereizgarririk nagusiena"; UZEI 14, adib.: "Fonazioan, ahots-aparatuko bi durundigile nagusiek, faringeak eta ahoak hain zuzen berrindarturiko maiztasunak dira bi formante nagusiak", "Metamerikoki segmentatuak dira, notokordak banako helduan irauten du eta arnasketarako zein janari-bilketarako zakatz-arrailak dituen zaku itxurako faringe batez daude hornituta", "Barrunbe tinpanikoa faringearekin lotzen duen hodi edo kanala"; Ingurua/4: "Elikagai-bola, tuaz nahastuta dagoenez hestegorritik eta faringetik pasako da urdailera joateko"); faringedun EB 1: K. Altonaga ("Guztiak faringedunak (hau ez da kanporagarria)"); aktinofaringe EB 1: J.A. Berriotxoa ("Aktinofaringea laranja bizi koloreduna: Edwardsiella carnea"); errinofaringe EB 1: UZEI ("Faringea hiru zatitan banatzen da: a) Errinofaringea edo nasofaringea, sudur-barrunbeen atzealdean kokatua"); hipofaringe EB 1: UZEI zerrenda batean ("labroa / labiuma / baraila / hipofaringea / tronparen ebakidura"); nasofaringe EB 2: UZEI, Birusak ("Ezaguna da, esaterako, Epstein-Barr-en Birusak (EBB) Burkitt-en linfomarekin eta nasofaringeko kartzinomarekin lotura baduela"); zitofaringe EB 1: X. Kintana ("Horietako askorengan zelula-mintzak irekiune bat du, elikagaiak barruratzeko (zitostoma), batzutan hodi moduko batez luzatua (zitofaringea)"); saccofaringoideo EB 1 (M.A. Unanua: "Hauek oso sail desberdindua osatzen dute, zeren beren barruan nola Elopiforme-ak, autore batzuk Holosteoen barruan sartzen dituztenak, hala Saccofaringoideo-ak, garezurra oso aldatua dutenak, sartzen bait dira").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faringal : HiztEn; faringari : Euskalterm 1; faringe : DFrec 1, AB38 2, HiztEn, LurE, Euskalterm 7 (hauetan faringeko amigdala, sudur eta faringeko jariakinak); faringeo : HiztEn, Euskalterm 3 (hauetan amigdala f.); faringitis : AB38 2, HiztEn, LurE, Euskalterm 1; faringobrankial : Euskalterm // Ez dugu aurkitu ap. AB50.

Sektore jakin bateko informazioa

HitzIrud: "faringea = faringe" // EEgunk: "faringe (†farinje)" // Prestas: farinje: 32 lek. (B 9 / G 23).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

faringari : ElhHizt; faringe : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE; faringeo : ElhHizt; faringitis : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE // Ez dugu aurkitu ap. Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EBB (1997-01-30): hurrengorako.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "faringea = faringe" / EEgunk: "faringe († farinje)" / Prestas: farinje: 32 lek. (B 9 / G 23).

Maileguen egokitzapen sistematikoa

g/j.

Euskaltzaindiaren Arauak

Med.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: Ik. fariseo / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. fariseu.

Euskaltzaindiaren Arauak

Med.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Med.

farmazeutiko 16: Elisabeth Pombo, Mikel Garcia 2, Jabier Agirre 2, Berria, Jakes Goikoetxea, EiTB 9.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: farmazeutiko 28: Berria 16, Joseba Urteaga 4, Harkaitz Cano 2, Josu Landa 2, Pako Aristi, Fernando Rey, Edorta Agirre, Anjel Lertxundi.

Zerrenda osagarriak

Prestas: 16 lek. (B 7 / G 9).

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

Saih. Ik. farmazia-x, botika-x.

Nazioarteko forma da

nazioarteko forma da, eta onartzekoa da.

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Kategoria

izond.

Jatorrizko forma

farmazia, botika

LBeh (2016-10-26): farmazia(-)industria 81: Elkar 2, Elhuyar 15, Berria 30, EiTB 18, Argia 6.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: farmazia(-)industria 6: Berria 3, Pallo Salaburu, Oskar Arana, Hasier Etxeberria.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: azalpen batean: botika umezurtz. Gaixotasun larri bat tratatzeko botika, farmazia industriak merkaturatu nahi ez duena, errentagarria ez delako.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es industria farmacéutica / fr l’industrie pharmaceutique: Elhuyar: industria farmazeutiko, botika-industria / NolaErran: farmazia industria / Zehazki: botikagintza, farmazia industria / Labayru: - / Adorez5000: -.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta jasotzekoa adibide gisa.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa jasotzekoa farmazia sarreran: farmazia-industria.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

farmazilari 3: J.A. Ormazabal 2 ("Txirrina jo zuen berriro eta segundu gutxi barru farmazilariaren aurpegia azaldu zen", "Farmazilariak ez zion erantzun"), Amonaren botika ("Botikaria, sendagilea eta farmazilaria bezalako bat, herriko pertsonaia garrantzizkoa zen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

farmazilari : AB38 1; farmazialari : Euskalterm 3 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

farmazialari : ElhHizt; farmazilari : HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrendako mailegu onartuaren pareko beste mailegua

Sin. botikari.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-a org. eratorpenean.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

fara IE 1: Hb Esk ("Baionako zubia, fara Kaskoinena?"); faro G 1: Lasa Poem ("Masopak / mendebalderuntz / ihesi joan direla, / faropeko harrien ondotik iraganaz").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira faro (eta faru 1) 21: a) autoarena: A. Arkotxa: "Abenidako lanpaderek eta autoen faroek ez dituzte izarrak dirdiratzera uzten", "Zer itxura ukan ote lezakete hiriek, supituki alimaleko elektrizitateko pana batek, hiri guzietan, munduko hiri guzietan, farola, argi-baso, autoen faro, lanpa-elektrika, lanpa-halogeno eta neon guziak itzal balitzake?"; BAtx Gizona: "Karreteratik atera eta galtzadatik hotelerantz hartu orduko, Miniaren faroek STOP seinale portatil bat argitu zuten"; b) itsasertzekoa: M. Pagola: "Honek egin dezakeen gauza bakarra, harropuzkeriarik gabe, herriaren faroa dela uste gabe, eta aginte goserik gabe, hauxe da: basakeria berandutu"; Elhuyar 3, adib.: "Itsas lapurren kaitik farora doan beste bideren bat aurkitu eta marraztu"; Saioka/3: "Faro baten argi diztirak beha itzazue"; F. Juaristi: "Gazteluak eraikitzen zituen, piramideak, faroak, operarako antzeztokiak, behatzak oso azkar mugieraziz"; Etxde: "Hurrengo egunean, Mary farora joan zen bizitzera, eta Allen, morroi zaharra, Izarte-ko bentara aldatu zen"; IMuj: "Ezberdin begiratuko die tamaritzen enborrei, Santa Mariaren atariari, Igeldoko faroari..."; BAO 1992: "Faroak, linternak, ispiluak eta bestelako argi iturri artifizialak erabiliz"; Egin 1993 9, adib.: "Galeako faroa utzi eta bere etxea hustutzeko agindua eman dio gobernari zibilak Gorka Uriarteri", "Bermeoko Lamiaren Puntako faroa, berriz, gasik ez dutelako itzalirik dago aspaldidanik eta ez dirudi dirurik izango denik berriro piztu ahal izateko", "Sindikatu abertzaleak prentsaurrekoa eskaini zuen atzo faruak direla eta, hartu diren neurriak salatzeko"); farozain 14, bi testutan: J.M. Iturralde 3 (adib.: "Irla Bakartiko farozainak badaki, aspalditik jakin ere, abots batek gidaturik doala marinela"), Egin 1993 11 (adib.: "Farozainik ez dago jada gure kostaldean", "Arrantzaleek eta itsasgizonek urtetan gidari izan duten itsasargiaren iraupena arrisku bizian dago orain arte farozain izan direnen ustetan", "Farozainen lan-egoera bat dator, erabat, itsasertzeko segurtasunarekin").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faro : DFrec 2, AB38 9, AB50 4 (hauetan f. madarikatu), HiztEn, LurE, Euskalterm 11 (hauetan aurreko faroak halogenoak, aurreko lainotako f. gehigarriak, f. halogeno, f.-garbigailu, faroen altuera barnetik doigarria, haizetakoak eta faroak gabitzeko depositu, lainotako f.); farozain : AB50 2, HiztEn.

Sektore jakin bateko informazioa

HitzIrud: "faroa = faro"; "farozaina = farero/a" // EEgunk: "faro h. auto-argi / itsasargi".

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Larz VII: faro 1.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

faro : EuskHizt ((1977) [erd.] Itsasargia), HiruMila, ElhHizt (1 faro (para guiar la navegación); 2 Autom. faro), EskolaHE, Lh DBF (1 tribart ou collier en bois que le bétail porte autour du cou; 2 bracelet. S'emploie de préférence au pluriel: faroak. Syn. esku muthurrekoak), DRA ((L-s) Horca o estrovo que lleva en el pescuezo el ganado; 2 brazalete), PMuj DVC (L = estrobo para el ganado); farozain : HiruMila, ElhHizt, PMuj DVC ('farero') // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal faro / phare formen ordainak: HiruMila: faro, itsasargi, argidorre // ElhHizt: 1 itsasargi (itsas ertzekoa soilik); faro (oro har); 2 Autom. (aurreko) argi, faro // Lur EG/CE eta EF/FE: itsasargi // XarHizt: itsasargi; (de voiture) auto-argi // Casve FE: (port) itsasargi, argitorre; (véhicule) bidargi, otoargi; (fig.) argi, gidari, biderakusle // HaizeG FB: (port) itsas-argi, argi-dorre, kai-argi; (véhicule) bidargi, auto-argi, (de pêche) arraintzargi; (au (fig.) guide) argitzale, vida-erakusle // T-L LBF: argi-dorre, itsas-argi; de véhicule, bidargi; pharillon de pêche, arrantzargi // PMuj DCV: 1 faro costero = itsas-argi, argi-dorre; 2 faro de vehículos = bid-argi, auto-argi; 3 faro urbano = kale-argi, erri-argi; buque faro = gida-ontzi; faro de puerto = kai-argi; 4 (fig.) luz, guía = argi, gidari, bid-erakusle // Azkue Aurkibidea: haro (l).

Erdaretako formak

OfQuLF: tour ayant une source lumineuse à son sommet pour guider les navires || Pharos || île d'Égypte, près d'Alexandrie, où l'on a construit une telle tour au IIIe siècle avant Jésus-Christ.

Jatorrizko forma

autoargi, faro

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "faroa = faro" / EEgunk: "faro h. auto-argi / itsasargi".

Proposatua du lantaldeak bigarren itzulikoetan.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Euskaltzaindiaren Arauak

(hizkuntza).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

farol : a) (eta parol 5) 'argiontzia' adierako 21, B-G: AB AmaE 2, adib.: "Izan daitezan nai dot Oraingo limosnak, Mundutik noianean Aurreko farolak"; Altuna, oharrean: "esku batian argontzija (parola) ta bestian makilla sendua"; Erkiag 3, adib.: "Emen gagoz gu topeko farola amatauta, nork biztuko dauskun begira", "Ez dago sabaian surik erabilterik, farol egoki sarratua izan ezik"; Echag 3, adib.: "Erritar gure Donostiako jende artzalle maiteak, ditugu guztiz gauza ederrak ugari eta merkeak: soiñ egokiyak, zapata pollit, (...) parol, (...) eta guraize txorrotxak"; Arrantz: "Etorritzen danian gabaren erdiya, oien ibillera da lastimagarriya: farol triste batian oliyo-argiya, alkarren anparuan guztiyak abiya"; Bil: "etxera farolan argiyakin"; Sor 4, adib.: "Bederatziyetan etorri ezkero onera farolarekin, ikusiko lituke landare guztiyak astaliyak oiekin"; Ldi BB: "Farol itzali baten txapel-gallurrera etorri aiz txuxen apur ostu bat yaten"; horietan 'kale-argia' adierakoak: SM Zirik: "Bein Pernando, farolpian lau ankan gaiñian makurtuta ebillen da serenuak urreratuta esan zetsan..."; JanEd: "Kamiyua betian egiñaz arrolak, / erruki ditut jotzen dituen arbolak, / larogei dira ausi dituan farolak"; Urruz Zer: "txapela kaleko parol baten katiatu zitzaion"; NEtx Antz: "Farol-azpian puro bat piztu nairik dabil"; Azurm HitzB: "Kale bazter farol ondoan hotzak ebakirik hiltzen den eskale antzo"; b) 'autoaren argia' adierako 1, Osk Kurl: "automobileri ezkerreko farola faltatzen zitzaiola"; c) (eta farol argi) 'itsasargia' adierako B 5: AB AmaE 3, adib.: "Itxasoaren erditik iñoz Farolen bati begira", "Kantauko dot gabetan / Legetxe zuzia, / Izango dala gure / Farola argia"; Erkiag Arran 2, adib.. "izetu ta itzungi, ager eta gorde ziarduan Antzorizko farolak ere, (...) ontzi-gizonei lurraren mustur gogor zorrotza non egoan adierazorik"; farolaargi 'itsasargia' adierakoa 1, B: AB AmaE: "Itxas gizonai oi deutsen legez / Portuko farol argiak / Orren legeak gu argiturik / Geunkazan bide garbiak"; farolero G 2: Sor Gabon: "#mdash#Zein da boltsero? #mdash#Erramun farolerua. #mdash#Aizak i, farolerua i izango aiz. #mdash#Mutil, farola ez dek ba eamaten? #mdash#Bazekiat zeatik esan dekan ori, bai".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

farol : a) (eta faroltxo 2, parol 3) 'argiontzia' adierako 15 (B-G 5, EB 9): E. Bengoa 2, adib.: "... arbola ganetan eskeiten dabez kurtzuluak edo kandelak paper gorrizko edo lorazko faroletan"; F. Urkia: "Farol (= Argi-ontzi) #mdash# Kamara, ittoi ta aizea dan tokietan argia eramateko ontzi itxia"; Urruz: "bi parol eskuetan dituala"; A. Zavala: "Aizu, Pello: nun dezu parola?"; Hizkuntza/OHO (Bil: OEHko testuingurua aipatuz), Egin 1982: "linternak eta farolak hartuta, hibaixa aztertzen hasi ei zien"; Argia 1982 2: "parego parolean galdu zait fainan han ez dago argirik eta!", "Beste bat ere farol bati heldua"; I. Aldatz: "atearen gainean erdi-erdian faroltxo bat ipini zuen aitak maitekorki"; X. Mendiguren E.: "Gaur faroltxo polit bat egin dut laranja batekin"; horietan 'kale-argia' adierakoak: Kuxkux/2 2: "Kaleetan farolak egoten dira gauez ikusi ahal izateko. Herri batzutan farol gutxi dago edota daudenak erdi apurtuta"; I. Iñurrieta 2, adib.: "Seiak eta hogeitabost ikusten du bere erlojuan korrikari utzi gabe farol baten azpitik iragaitean [...] oraino hamar-hamabost pausu hurrengo faroleraino"; b) 'autoaren argia' adierako 2, B-EB: Onaind: "Gure kotxearen farolak"; Batx: "kontrako norabidean zetozen autoen farolek argitutakoaz at..."; 'kale-argia' adierako farola EB 9: A. Arkotxa: "Zer itxura ukan ote lezakete hiriek, supituki alimaleko elektrizitateko pana batek, hiri guzietan, munduko hiri guzietan, farola, argi-baso, autoen faro, lanpa-elektrika, lanpa-halogeno eta neon guziak itzal balitzake?"; I. Mendiguren: "farola baten ondora iritsi zirenean, besotik heldu zion Clivek"; X. Mendiguren E.: "Gaua da, dena bel-beltza dago eta ez da ia ezer ikusten, bakarrik farola bat"; Argia 1982: "Mozkor bat farola bati heldua"; I. Elizegi: "Espaloietako farola barrokoek argi horiz itzalen ingurumariak margotzen zituzten"; IMuj: "Bi leiho eta farola bat izan daiteke gozagarrietan gozagarriena, begi artatsuz erreparatuz gero"; GAO 1991: "Argi puntuak: Beren definizioa (farolak, luminariak, lanparak, e.a.) proiektuan ezarriko da"; K. Biguri: "kaleko farola hurbil baten metalezko habearen kontra..."; Portuko bakardadea: "Lamera-ra heldu eta farola sakabanatuen argipean iturriaren murmurioa besterik ez nuen somatu."; eta farol(a) (eta p- 1) 12 (G 1, EB 11): Urruz: "Aterako diozkala uste det alkatiak sasiletraukeriak, eta ala bear ere, gabaz ardoz bete-bete eta moskor-moskor eginta, erriko etxepeko parola apurtzen duanak"; Kuxkux/2: "Kaleetan farolak egoten dira gauez ikusi ahal izateko"; TeknMet/1: "Batzutan forjaz, bukatutako piezak lortzen dira: kakoak, zizelak, mekanizatzeko hortzak e.a. eta baita pieza artistikoak ere (burdinesi, farolak e.a.)"; P. Lizarralde 2, adib.: "Berriro abiaduran jarri ziren eta herriko plaza eta haren alde batean zegoen farola ebitatu zituzten"; X. Mendiguren E.: "farolaren azpian"; U. Ruiz: "Baina beste posibilitate zenbait ere asma daitezke, alegia, erleak alde egin eta mutikoa ziztatu ez, edota emakumea farolarekin konturatzea"; A. Arkotxa: "Ibilbideetako farolek / eta autoen argiek izarren dirdira itzaltzen"); J. Muguruza: "errepidearen ertzean lerrokatzen diren farolen argitara"; DNavarra 1998: "... faroletatik zintzilikatutako argiek eguberria aldez aurretik iragartzen dutela"; Getxoberri 1998: "Debetatuta dago ere faroletan kartelak zintzilikatzea"; Manhattan Tranfer: "kaleko farolak kulunka zebiltzan"; c) 'itsasargia' adierako 1, Altza 1996: "Port de Plat, denboraren poderioz, Mendiola mendia, baserri bat edota Platako Farola #mdash#Faro de la Plata#mdash# izendatzeko erabilia izango da"; farolzain EB 1 (X. Mendiguren B.: "Ez zuen asko uste farolzain onak Gabon egunaz aparteko lagunarterik zuenik!"); farolada EB 2 (X. Letona: "egia esan, ez dakit zer zen: farolada ala gure aurrean jartzen genuen azenarioa"; X. Diez: "Farolada hutsa!").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

farol : DFrec 2 (eta faroltxo; argi-kutxa), AB38 5 ('farol' itzulia), AB50 2 ('farol' itzuliak; hauetan butano f.), HiztEn (1 Material garden batez osatutako kutxa-antzekoa, barnealdean duen argia itzal ez dadin balio duena; 2 Taurom.: Kapoteaz egiten den aurrez aurreko lantzea, toreroak bira ematen duela kapotea buruz gain pasatzean datzana), LurE (ik. kriseilu), Euskalterm 2 ('farol' itzuliak; hauetan farol gorri); farola : DFrec 1 (argi-kutxa), AB38 1 ('farola' itzulia), AB50 1 ('farol' itzulia), Euskalterm 1 ('farola' itzulia); farolari : HiztEn (1 Farolak egin edo saltzen dituena; 2 Leku edo herri bateko argiteria zaintzeko ardura edo lanbidea duena); farolismo : AB50 1 (itzulpenik gabea); faroltxo gorri : HiztEn (AS: Kir.: edozein kiroletan, azken postua lortzen duena); faroltzale : AB50 1 ('farero' itzulia).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

farol : EuskHizt (argiontzia), HiruMila ('farol' itzulia), ElhHizt (farol, caja con una luz en su interior), EskolaHE (ik. argiontzia. Kale argia), Lur EG/CE ('farol, farola' itzulia) eta EF/FE (fanal, lampadaire, lanterne); farola : EuskHizt (ik. kaleargi), HiruMila ('farola' itzulia); farolari : HiruMila (farolero), ElhHizt (Farolero, -a: quien hace, vende o cuida los faroles), PMuj DVC (farolero); faroltxo : HiruMila (farolillo); farozain : PMuj DVC (farero) // Ez dugu aurkitu ap. Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Forma hedatua onartzekoa da, ordain egokirik ez duenean

ez du mailegu onartzekoen minimoa betetzen, gaztelaniaz bakarrik ageri baita. Oso sartua dago, ordea, Heg.an (gaztelaniaz ez dituen adierak izateraino): onartuko da, baina

Erabileremu dialektala

Heg. marka daramala

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

1 argiontzia. 2 kale-argia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. kaleargi / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

MilaHitz: farola / Prestas: 50 lek. (B 21 / G 29).

Forma bakarra aski da

Ik. farol (forma bakarra aski delakoan, eta tradizioak bereizketa egiteko agintzen ez duenez).