Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-txo.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(itsasontzietakoa).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

gabiatxoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

gabiko(tu), gabikotzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Maiztasuna

g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

a) 'gela' adierako kabinet 7, IE-Zu (Tt 6, adib.: "Kolazione arhin bat bere kabinetian eginik", "Orazione partikularak lekhu orotan ongi jin dira, ongi egiten badira ber orobat kanberan, orobat kabinetian"; Lg I: "Zure kabinetean erraten ditutzun hitz guziak"); b) 'armairua' adierako gabinet EB 1: Mde HaurB ("Gabinet eta gau-mahaiko ateak zabaltzen zituen"); ik. OEH argitaratuan gainera HerVal: "Sapitelengo bordako kondia artia gabinet bat"; gaminet IE 1: Mattin ("Tieta ta gaminet / ideki baikitu"); kabinet Zu 1: Mercy ("Badüke armorio edo kabinet komoderik nun onsa arranja ahal ditzan oro diferenki eta ordretan"); kamenet Zu 1: Casve SGrazi ("Zer nahi zien aphaintzen: / khütxa eta kamenetak"); eta OEH argitaratuan beste bat, Herr 1994: "Hüts ezazüe züen kamenetak, arraberrit züen eta haurren sointegiak!"; hor, gainera, kaminet , Béhéty GH: "Ferreta beita sukalteko begi bazkarik ejerrena khürütxe saintu eta kaminet argi batekila"; c) 'museoa' adierako gabinete G 1: Izt C ("Zulo onetatik ateratako arri banaka batzuk biraldu izan ziran Madrillera, eta bertako Gabinete Kondaira Izakizkora"); kabinet IE 1: Elisb Fram ("Borthak hautsiak aizkora ukhaldika eta phusketan emanak izan ziren, bai eta biblioteka, harmarioak, leihoak berak, guziz Fisikako kabinet balios eta preziatua").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira gabinete 'gobernua edo ministroen kontseilua' adierako 4: HistGizarte/II 2 ("Frías-gabinete berriak bere aurretik pasa diren baino iraunkorrago izateko dituen posibilitateen aurrean Boletinak egun bateko gabinetea izango dela dio"), Hemen 1987 ("eskakizun berbera egin dio Gonzalez gabineteari"), M. Irazgoiti ("Enpresari liberalen eta Industri Ministraritzaren estrategia, Bazargan-en gabinetepean behinik behin (1979ko otsailetik azarora bitartean), langileak zapuztea zen"); eta kabinete 'bulegoa' 1: Azurm ("sozialismoak aurpegi bi hartu du publikorako: bat hotza, teknikoa, kabinetekoa, 'politikoa'; bestea onbera, adikorra, paternalista").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gabinete : DFrec 13, AB50 21 (hauetan euskararako g. tekniko, g. psikopedagogiko, g. tekniku, g. teknikuaren zuzendari, etab.); kabinete : AB50 3 (hauetan k. tekniko), HiztEn (1 gobernua edo ministroen kontseilua; 2 bulegoa; 3 (Ipar.) armairua), Euskalterm 22 (hauetan k. fiskal eta legala, k. mediko, prentsako k., k.-burua, etab.) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

EEgunk: "†gabinete e. gobernu, gobernu-talde".

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gabinet : Lh DBF ((Hb.) 'armoire' [cf. béarn. cabinet]); kabinete : HiruMila (gabinete; kabinete teknikoa: gabinete técnico; kabineteburua: jefe de gabinete), ElhHizt (1 Ipar. armario; 2 gabinete (del gobierno, de una institución...)), Lh DBF (kabinet: (Hb.) var. kaminet), DRA (var. de kaminet, Lhande aipatuz); kaminet : HaizeG BF (kamineta:'armoire'), Lh DBF ((Fx.) 1 armoire; 2 cabinet), DRA (armario (gabinete)) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal gabinete / cabinet formen ordainak: HiruMila: 1 kabinete; gabinete asesor del consejero: sailburuaren aholku-kabinetea; gabinete de prensa: prentsa-kabinetea; gabinete jurídico: lege-kabinetea; gabinete técnico de euskara (EKT): euskarako kabinete teknikoa (EKT); gabinete ministerial: ministro-karbinetea; gabinete psicopedagógico: psikopedagogi kabinetea; 2 aposento: gela; gabinete de señora: andere-gela; gabinete de aseo: garbigela; gabinete de estudio: irakurgela; 3 oficina: bulego, lantoki // ElhHizt: 1 harrera-gela, bisita-gela; 2 apaingela; 3 bulego, kabinete; 4 kabinete (altzaria); 5 kabinete) // Lur EF/FE: 1 kontsultategi; 2 gobernu; cabinet de toilette: garbitegi // XarHizt: bulego, gela; cabinets, W.C.: komunak, zebitzuak, komoditateak (Ipar.) // Casve FE: chambre: gela; toilette: apaingia, üzkügia, xahagia; bureau: idazgia; ministère: ministeritza // HaizeG FB: (chambre) gela; (W.C.) komunak, komoditateak; (toilette) apain-gela, garbitegi; (bureau) idazgela, bulego // T-L LBF: bureau: bulego; de toilette: garbitegi; de lecture: irakur-tegi; d'aisances: komoditateak, priastegi; armoire: gabinet, manka // PMuj DCV: 1 aposento, cuarto = gela; g. de aseo = garbi-gela, apain-gela; g. de estudio = ikas-gela; g. de trabajo = lan-gela; 2 gabinete de química = kimi-gela, kimi-langela; 3 ministerio, gobierno = gobernu // Azkue Aurkibidea: egoidiargu (r) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "† gabinete e. gobernu, gobernu-talde".

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. 1 bulego. 2 gobernu. 3 kabinete.

Euskaltzaindiaren Arauak

Accipiter nisus.

Landare eta animalien taxonomi izena

Accipiter nisus

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tegi.

Euskaltzaindiaren Arauak

1 Heg. 'gau on!'. 2 pl. 'Eguberriak' / AS: Gabon(-)egun, Gabon(-)eske, Gabon(-)gau, Gabon(-)kanta, Gabon zahar.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: gabonak eman .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

Gabon zahar, Gabon-egun, Gabon-eske, Gabon-gau, Gabon-kanta

Formen arteko bereizketa semantikoak

1 agur-hitza; 2 Eguberri (forma bion arteko banaketa argitu beharko da gerora: jai-multzoaren adieran parekoak dira [Gabonetan = Eguberrietan], baina ez bestetan [Eguberri-eguna, adib., abenduaren 25a da; Gabon-eguna, berriz, abenduaren 24a])

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: GABON-AFARI Cena de Nochebuena. Gabon apari baten, txakur eta katu / abiaurik nai ez da alkarri parkatu? AB AmaE 237. Amatxok daust bezuzadun / otzara ori, / danok egin daizuen / Gabon-afari. Enb 97. Bete dezagun guk ere gabon-apari-legea. NEtx Antz 131. Eta gure gabon-aparia auntz ori izan zan. Alkain 46. v. tbn. Azc PB 91. Ldi UO 56. Uzt Sas 274

adib: gabon 1 interj. Heg. Gauaz agur egiteko erabiltzen den esapidea. Ik. gau on –Gabon! –Baita zuri ere! Gabon Jainkoak! Jainkoak gabon dizuela. Jaun-andreak, gabon! Gabon pasa! Elkarri gabon esanda abiatu ziren bakoitza bere etxera. || Gabonak elkarri emanaz aldendu ginen bakoitza geure etxera. 2 iz. pl. (G larriz). Heg. Eguberriak. Gabonak etxean igarotzera etorria. Aurtengo Gabonetan Azkoitiko Eliza Nagusian kantatuko diren Gabon kantak. Gabon jaietan. Gabon sua. Gabon zuzia edo Eguberri aldean beheko suan erre ohi den enborra. Gabon-eskaleak. Gabon afaria: Gabon gaueko afaria.

gabon afari 5: Deia (“Txikitan entzundako eta ikusitakoak gurekin geratzen dira bizitza osorako: izekok poltsa beltzetik ateratzen zituen gozokien irudia, familiak gabon afarian abesten zituen kanten doinua, irakasleak gertutik hitz egiten zizunean zeukan tabako usaina, edo amak ispilu aurrean ilea tindatzen zuenean komunean geratzen zen usain garratza”), EiTB 3 (“Euskadi Irratiak saski-bete euskal kanta aukeratu du Gabon gaueko afaria girotzeko”), DiarioVasco (“Olentzero berriro etorriko da astelehen arratsaldean, Gabon afaria baino lehen”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

gabon-afari 4: Jon Muñoz 2 (“Gabon-afarirako egitaraua ondu berria zuen Ruche jaunak.”), Imanol Zurutuza (“Lagunekin egin zuten Gabon afaria, etxean.”), Iban Zaldua (“Eta festa ondo amaitzeko, malta-whiskya, noski; ados egongo haiz nirekin, ezta? - Inaxiok gabon-afarirako erosten ari den edabeei buruz hitz egiten jarraitzen du, temati”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide azaldua da eta azpisarrera gisa jasotzekoa. [bide batez, gabon-kanta adibidea, azpisarrera dena, adibideetatik kentzekoa da].

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa gabon sarreran.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

gabon-zuzi aztertzean proposatua.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa gabon eta subil sarreretan.

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

Txostenaren laburpena

ik. araua: "agilando [] h. gabonsari".

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-n+s-.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-sari.

Kategoria

iz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zale.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(dantza-mota).

Euskaltzaindiaren Arauak

Gadara / gadarar.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Txostenaren laburpena

Ez dugu aurkitu ap. OEH-EEBS.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gadolinio: LurE-Harluxet.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenen hiztegian: Gd.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gadolinio: Zehazki, ElhHizt, HiruMila.

Erdaretako formak

ik. Le Petit Robert: «gadolinium [...] de gadolinite, silicate, du n. du minéralogiste Gadolin».

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Elementu kimikoak eta Izen propiotikoak.

Euskaltzaindiaren Arauak

(hizkuntza) Sin. gaeliko.

Euskaltzaindiaren Arauak

(hizkuntza) Sin. gaelera.

LBeh (2013-06-10): gag 20: Consumer (“Nik egiten ditudan gag horiek mundu osoko jendeari gustatzen zaizkio”), Berria 13 (adib.: “umorezko gag batean parte hartuko du”), Argia 6 (adib.: “Teknikoki hain gag ona izan zen, ezen leherketa nuklear batek soilik sortuko lukeela horrenbesteko plazera”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: gag : Berria 3 (adib.: “Trapuzko panpina baten legez mugitzen zen, kanpotik zetorren ikusleei keinu-txantxa lotsagabeak eginez eta era guztietako bihurrikatzeak, itzulipurdi ezinezkoak eta clown estiloko gag-ak tartekatuz”), Harkaitz Cano (“Kontua da, Russell Spencer arte zuzendariak bilera eskatu zidala agur-naziaren sorrerari buruzko gag bat bururatu zitzaiola-eta”), Andoni Egaña 2 (adib.: “Telebista-serietan ikasi genuen, istorioa bukatu eta kreditu-letrak pasa ondoren, beste gag bat sar zitekeela ikuslea ezustean harrapatuko zuena”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: gag. Eszena barregarria.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es gag / fr gag: Elhuyar: gag / Nolaerran: arraileria, txiste; gag / Zehazki: gag / Labayru: - / Adorez5000: gag.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

eszena barregarria.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Zub.

Forma baten adiera(k)

burruntzalia.

Jatorrizko forma

gai, gei [gai hobestekoa da]

Jatorrizko forma

batugai; fluido, jariogai; ikasgaia galdetu, ikasgaia hartu; inauskai; jaurtigai, proiektil; koloregai; lehen gai; lehergai; midizina, sendagai; salgaiak

Jatorrizko forma

batuketa baten gaiak; biderkagaiak, faktoreak; eragiketa baten gaiak; zatiki baten gaiak, frakzio baten gaiak

Jatorrizko forma

artelan, artegai; artile-gaiak; bidai gaiak; bulegorako gaiak; ehiza-arrantza(rako) gaiak; ehizarakoak, ehiza(rako) gaiak; elektra gaiak; eliz gaiak, eliz apaindurak; erretzaileentzako gaiak, erretzaileentzakoak; eskolarako gai; etxagintzarako gaiak, eraikuntzarako materialak; garbiketa-gaiak; jangai, jateko; kimika gai; kirol gai; laborategi-gai; liturgi gai; taxi hargai, gai; untzi-gaiak

Euskaltzaindiaren Arauak

zenbait gaitan aditua (instrumentalean -e- hartzen du: edozein gaiez mintzatu) / AS: gai izan da ad.// cf. EArauak 29: "Diptongoz bukatzen diren gainerako hitzetan (garai, jai, gai, zelai) ez da salbuespenik eta bokalez amaituak bailiran deklinatzen dira (...), salbu monosilaboak instrumentalean: deiez egon, edozein gaiez mintzatu".

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: gai egin , gai egon ; gai-jartzaile .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

gai izan

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gai sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

gaitu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

egon.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gai sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

prest egon.

LBeh (2014-04-03): gai-emaile 31: Berria 7 (adib.: “Bertsolaritza hobeki ezagutzeko, teknikatik haratago, historia aztertu eta atzerrian ere nola inprobisatzen den ikusteko aukera izan dute ikasleek, baita, bertsolariez aparte, gai-emaile, epaile eta horrelako lanen nondik norakoak ere ikasi dituzte, Maitena Diribarne euskara irakasle eta Karlos Aizpurua bertso irakaslearekin batera”), EiTB 11 (adib.: “2009ko Bertsolari Txapelketa Nagusiaren baitan, Uztaritzen urriaren 17an jokatuko den final-laurdenean, Joana Itzaina (1981, Itsasu) lapurtarra gai-emaile izanen da, lehen aldiz”), DiarioVasco 13 (adib.: “Gai-emailea Amaia Agirre izango da”); gai emaile 14: Berria (“Gai emailea, Joxemari Iriondo. 17:30ean erromeria”), EiTB 10 (adib.: “Lierni Altuna gai emailearen aginduetara, parte hartu zuten sei bertsolarik bere onena eman zuten bertan”), Argia (“Anitzen ezustekoa izan zen, buruz burukoan kantatuko zutenen izenak Joana Itzaina gai emaileak ahoskatzerakoan”), DiarioVasco 2 (adib.: “Gai emailea Iker Iriarte izango da”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: gai(-)emaile : Herria 21 (adib.: “Artikulu hau idazterakoan, ez zen haatik oraino erabakia nor izanen den gai-emailea igandean”), Berria 13 (adib.: “Naroa Sasieta aurkezle eta gai emailearen gidaritzapean egin zuten saioa”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: gai-jartzaile, gai-emaile.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

cf gai-jartzaile arautua.

Eratorri-konposatu egokia da, beste gabe onartzekoa

Konposatu onartzekoa, gaur egun erabilia bertsolaritzan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa sartzekoa gai sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: da ad.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Kategoria

adlag.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

gaiki 8 ager.: B 6 (Eguzk GizAuz 5, adib.: "Munduan dan guztia, gaikia ei-da", "Arimea deritxogun izaki au, soña edo gorputza baizen gaikia ei da"; Gand Elorri: "Artu, etorri-ala gaikien gereiza"), G 1 (Zait Plat:: "[Zer-dana] gaikiz aisfera biribil, sendo ta azkenbagea da"), EB 1 (MEIG IX: "Neurri-ezak eta gaikia elkarren aurrez-aurre aritzen diren landa itxiaren aldi-ertza"); ik. OEH argitaratuan gainera Zink Crit: "Bearrezko gaikiak biltzea" eta J. Gerrika-Etxebarria in Onaind MEOE: "Bere bizi-bidean iñoizpait gaikia / elburutzat badartu, lilluraz gaxoa / izakietan datzan zeure ederrez doa" // Ik. OEH argitaratuan gainera gaiki ('suficiencia') eta gaikitsuro ('suficientemente') testu-lekukotasun gabeak.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gaiki 21 ager.: B-G 19 (J. Garitaonaindia: "erriko kulturaren gaikiak (abesti, esakun, t. a.) programa ofizialetako gaien artean sartzea"; Onaind: "esan oi dogu gaia edo gaikiaren doai bat dala"; G. Garriga: "utsetan makurra ez baitda kokatzen ta askarretan bai, osotuta daudeneko gaikiak okertu ezkero"; P. Iztueta: "Gaikia morroi zaio"; Zubk 9, adib.: "Itzalaren bidez laukian agertzen diran gaikien sakontasuna neurtzen da", "Gaikia prismatsua danean, argitik itzalerako joera arinagoa da"; A. Albisu: "Belaki = Esponja: Gaiki zulotsua eta ixurgaiak artzeko egokia"; L. Dorronsoro 5, adib.: "Eguzki-argiak klorofila jotzen duanean, bi gaiki oiek daukaten ikatzkia, idrojenoa ta oxijenoa elkarrekin erasoan asten dira", "iru gaiki bakun oiek alkar artzen dute, eta azukre edo gozoki biurtzen dira"); EB 2 (SM Gogoz: "Suaren gaikia egurra danez, arbola gauza sakratutzat aurkituko dugu"; J. de Txurruka: "Arkeologoak batu eta aztertutako gaikiak era askotakoak dira"); geiki G 1: Euzkadi 1935 ("Iztegiyaren kidetasun bakoitza geiki bereziyaz mintzatzen zaigula"); lekedagaiki G 1: JKort Erl I ("Orrieztian ordea, eskuiñetara, ironbira (+) (rotación positiva) hartzen du, eskuiñetara, ironbira aldera, indar aundia duten lekedagaiki ugari daukanez, beste goxakien ixterrindarra motteldu egiten bai dute").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gaiki : HiztEn (gaia, materia), LurE (gaia, materia) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gaiki : EuskHizt (*1916, 1935 G. er. gaia, materia), HiruMila (1 materia, cosa material; 2 orgánico, parte integrante, componente material), EskolaHE (gaia, materia), DRA ('orgánico, parte integrante, componente material'), PMuj DVC (1 material en opos. a: espiritual; 2 elemento, substancia simple; 3 intrínseco ??, esencial; 4 componente, integrante, integral, constitutivo; 5 elemental) // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Informazio osagarria behar da, erabakia oinarritzeko

nork darabil?

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ki izengilea.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

gaia, materia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

BarnErrot: "Nekazaritzako gaikuntza eta zabalkundea: Capacitación y divulgación agraria".

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-kuntza/-tze.

Euskaltzaindiaren Arauak

gailendu, gailen(du), gailentzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

gailen, gailen(du), gailentzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "gailetak = galletas" / MilaHitz / Prestas: 83 lek. (B 39 / G 44).

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

edalontzia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da

berrikitan "izendua", hedatua, onarpen eske aurkeztua.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

mekanismoa.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "gailur, gailurra: bilera garrantzitsua. Goi-bilera ere esan daiteke" / HitzIrud: "gailurra = cumbre, cima" / NekHizt: gailur (es cabellete de cumbrera).

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: gailurra jo .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

GAILUR-TEILA "(Vc), tejas grandes de la cumbre del tejado" A.

LB: 0; EPG: 0; ETC: 0.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: 0; Adorez: gailur-teila: teja de caballete; Labayru: 0;

teila iz. Eraikinak estaltzeko erabiltzen diren buztin errezko piezetako bakoitza. Teila erre berriak. Teila asko eraman zituen haizeak. Txabola gainari teilak ezartzea. Etxe zabal teila-gorria. Teila labeak. Hazka egiteko, teila-puska bat harturik, zabor artera joan zen Job. Gailur teilak edo bizkar teilak: teilatuaren gailurreko teila handiak. || Arbelezko teila. gailur 3 iz. Teilatuaren goiko ertza, teilatu gailurra. Gailur teilak.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da gailur eta teila sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gailurra jo (eta gaillurra jo) 8: Kristau Bidea ("Ezekielen eta Jeremiaren testu hauekin, Testamentu Zaharreko izpiritu-bidearen gailurra jotzen dugu"), J.M. Arrieta ("XVI. mendean jo zuen arrantzo honek bere gailurra"), UZEI ("Inperio karolingiarraren inguruan eratuta, XI-XIII. mendeetan jo zuen gailurra sistema feudalak"), J. Zabaleta ("Sarrera honetatik bertatik gailurra jo den une horietako batzuk aipatu behar badira, lehen unea bera aipatu behar da lehenik"), X. Gereño ("bizpahiru urte gehiago izan zitzakeen, kirolariak erretiratu baina profesionariek gailurra jotzen duteneko adina"), Eguberri-aldia 1982 ("Orduantxe gure salbamen kondairak jotzen du bere gaillurra"), Emakunde 1993 ("prestakuntza mailan gailurra jotzen badute ere"), L. Baraiazarra ("Teresa Lisieuxkoaren Idazlan guztiak euskaraz argitaratzean gailurra jorik").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gailurra jo : DFrec 1 (ZArg: "komunikabide baten gailurra jo zuena"), AB38 1 (alcanzar la cima) // Ez dugu aurkitu ap. AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gailurra jo : ElhHizt (AS: llegar a la cumbre, a la cima; estar en pleno apogeo, auge) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

jo: -a.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gailur sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

gailurreratu, gailurrera, gailurreratzen. da/du ad.: eguerdirako gailurreratu dira mendizaleak.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tu/-ratu

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

eguerdirako gailurreratu dira mendizaleak

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gailurreria EB 4: K. Santisteban 3 ("Zuriek gailurreriatik eramango gaituzte gailurreraino ordu erdian", "Beste aukera bat marka zuriak hartu eta, gailurreriara iritsi gabe, ezkerretik (HE) irteten den bide zidor nahiko belartsu batetik jotzea da", "Etik Hra: Arrietabaso eta atzean Alluitz-Anboto Gailurreria, Izpiste eta Orixol"); BAO 1992 ("Hegomendebalderantz joz gero, mugarteen arteko mugari jarraitzen zaio, Mugarra Haitzetik behera datorren gailurreriara igo arteraino").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gailurreria : Euskalterm 3 (hauetan sare-g.: 'crestería reticulada') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gailurreria : HiruMila ('crestorio'), ElhHizt (Arkit. crestería), PMuj DVC ('crestería') // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es crestería formaren ordainak: gailurtza : HiruMila; gailurreria : ElhHizt (Arq.) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea.

Erdaretako formak

fr (DLLF): Ø; it (S. Carbonell): merlatura, merlata (di un edificio); Fort. merlatura (insieme dei merli); ca (DCC): Ø; en (Collins): (Arquit.) crenellations, battlements; de (Langenscheidts): 1 Zackensims; Schnörkelwerk; (c. anglogótica) Tudorblatt; 2 hist. fort. Zinnen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

forma berri-egokia, onarpen eske proposatua.

Atzizkien araberako erabakiak

-teria.

Kategoria

iz.