Euskaltzaindiaren Arauak

: gailurtu, gailur(tu), gailurtzen. du ad.: haren idazkietan gailurtzen den gaia.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

haren idazkietan gailurtzen den gaia

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: adlag.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS: gain-azpi(ka) / LurE: AS: gain azpi(ka) / ElhHizt: AS: gain-azpi(ka) / EskolaHE: AS: gain azpi(ka)

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gain 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Forma baten adiera(k)

azpikoz gora.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gain 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

gain behera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gain 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Forma baten adiera(k)

bikaina.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

ipuin batzuk, gain-gainekoak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gain 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

oso, biziki.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

hartu: -a.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gain 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: GAINA IZAN (trans.), EDUKI (iduki Dv). Triunfar, imponerse. "Garder le dessus" Dv. Olio eta egia[k] gaña dadukate. "L'huile et la vérité tiennent le dessus". Volt 225. Satanek ez dezantzat izan gaina gutan. TB 2 Cor 2, 11. Amodiok gaina du. JesBih 398. Otsoak bada eztu nihoiz ere obenik, / gaiña ez duenean baizik. Gy 241. Hiritan bere ustez gaina duen yaunak / bekhaizteko lituzke gizon eskaldunak. Hb Esk 187. Nagusi haiz, gaina duk! Jnn SBi 66. Bertze kontseiluko gizonez beraz ja gaina zuten onek. HU Zez 91. Armiarmu sareek badaukate gaina; / arteketarik hixtuz iphar aize mina. Ox 65. Jainko onaren nahiak geina ukhan dezan denetan. Herr 31-5-1962, 3

gaina izan/eduki : Berria (“Frantzian, adibidez, bada Pariseko bazter-auzoetan hedatua den Banliéues Bleues Bobignyko jaialdia, udaberrian bere gaina izaten duena”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

gaina izan/eduki 6, Herria (adib.: “Nazione horrek dituen hamar probintzietarik bederatzitan gaina du eta gain gaina ere bai, heietarik batean bederen % 99, 69 ardietsi du baian eta % 98,51 beste batean”, “Alde batetik, Errusian berean iduri du gaina duela orohar, baina lanak ditu haatik bere lurreko herriekin”, “Baina Nagore freskoago naski oraino bere bost boteekin (harritzekoak!) eta gaina zuen ondarrean”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa Ipar. markarekin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa gain sarreran.

Erabileremu dialektala

Ipar.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: GAINAK HARTU (G-to ap. A EY). a) Enorgullecerse, gloriarse; ensoberbecerse. "Gainak artu ditu orrek (G-to), subiéronle los humos a la cabeza" A EY III 301. Poztu zaitezte, zintzoak, egin jauzi ta gaiñak artu, biotz zuzeneko guziek (Ps 31, 11). Or MB 751. Beuren lerroari zegokionez, etzala on aieri gaiñak artzea. "Superbire". Or Aitork 228. Arritzen dira ontaz gizon ez-iakiña, eta ikasiak gaiñak artzen ditute. "Exsultant". Ib. 104. b) Imponerse, aventajar. v. GAINA HARTU (b). Gizon ereslari batek lira-ari ontzen diarduenean, gizaseme ereslariari gainak artu nai izango liokela ari-zurruntzen eta lasaitzen. Zait Plat 143. Neskatillatan artu nai die / neska eldueiri gaiñak. And AUzta 119

adib: azpi1 1 iz. Edozein gauzatan, lurretik hurbilen dagoen aldea. Anton. gain. Azpi eta gainak hartuak ditu. Behiak mihi azpia hantua duenean zer egin behar den. Itsasontziari azpiak garbitu. Mendiak azpietatik zulatu dituzte alderdi batetik besteraino.

gainak hartu 3: Deia (“Lantzean-lantzean laino txiki batek tontortxoak estaltzen ditu, edota hodei ilunek gainak hartu, baina orduak aurrera egin ahala zerua dirdiratsuago bilakatzen da, erabat oskarbi jartzeraino”), Berria (“Gainak hartuta, uxatuta, elkarri keinu isila egin eta badoaz”), EiTB (“Urtebete urak gainak hartu zituenetik”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

gainak hartu 2, Koldo Izagirre (“Ahotsik amultsuena atera nuen, gainak hartuta nengoen”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada, baina komeni da gain sarreran ere jasotzea adibide argiago bat.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa jasotzekoa gain sarreran.

Forma batek ez d(it)uen adiera(k)

ez da azalera>-ren parekoa

Euskaltzaindiaren Arauak

gainazpikatu, gainazpika, gainazpikatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

gainazpikatu, gainazpika, gainazpikatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. gainbegiratu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

9 ager. dira (Ibiñ 1, Mde 2, MEIG 6); horietan a) izenak 6: gain-begiratu 3 (Ibiñ Virgil: "Gain-begiratu bat emaiozu nekazarien menpean ezita dagoen munduari"; MEIG IV: "Ahoz aho erabili den tradizio horrek [...] merezi luke, nik uste, gain-begiratu bat edo beste baino gehixeago"; MIH: "Aski da inguruetara gain-begiratu bat edo beste zabaltzea"); gainbegiratu 2 (Mde Pr: "Zer irakasten digu gainbegiratu horrek?"; MEIG VI: "Komeni izango da agian Altubek ere gainbegiratu bat egiten dion gertakari hura aipatzea"); ik. OEH argitaratuan gainera EgutAr 1963 (ap. DRA: "Gainbegiratu daigun Arantzazuko kondaira"); gainbegitu 1 (MEIG III: "Gainbegitu kritikua, sarrera eta oarrak"); b) aditzak gainbegiratu 3 (Mde Pr: "Psikologi gaindiko gertakari nausienak gainbegiratu ondoren"; MEIG IV: "Gaiak ere, lehen gainbegiratu ditugun gure ondasunen neurri murritzean, badute aldea batzuetarik besteetara"; MEIG VI: "Aski da maizenik hiruzpalau aldizkari gainbegiratzea").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) izenak: gainbegirada EB 8: Natur/6 ("irakasleak gainbegirada bat eman beharko bait dio"); LanIntel ("Hiztegia begiratzea, berrikuskatzea, liburuan datu bat aurkitzea etab. testuari gainbegirada azkarra emanez egin daiteke"); X. Olarra ("Gelari gainbegirada bat bota zion"); Hizkuntza/6 ("Testuari gainbegirada bat emanez, esan zeren berri ematen duen"); Txiliku ("marrazkiari egindako gainbegirada batek bere atentzio osoa eskatu zion"); Deia 1991 ("erabileraren 'termometroari' gainbegirada emanez kezka berehala sortzen da"); A. Urretavizcaya ("lehenengo gainbegiradak adierazi zidan idatzitakoaren balioa"); Egunk 1993 ("Sailkapen nagusiari gainbegirada emanez, Zullek 1.05 minutuko aldea ateratzen dio Romingerri"); gainbegiraketa EB 2: Zutabe 1993 ("Irakasleen prestakuntzan gainbegiraketa egiteko eta feedbacka emateko erak"); G. Piedra ("Benazko gaitze-ahalegin honekin batera gainbegiraketa iraunkorra ere egin beharko da"); gainbegiratu (eta gain b., gain-b. bana) 7: G 3 (Vill 2: "Gain begiratu bat eman", "Irakurleak ba-du emen gure literaturaren gain-begiratu oso, zeatz eta orokorra"; G. Ansola: "Luzarora eta erabaterako gainbegiratuan"), EB 4 (I. Baztarrika: "aurrera gainbegiratu bat ematea"; UZEI: "Artearen historiari gainbegiratu bat emanez"; I. Segurola: "zentzu-adimenen korde-galtze eta itzalialdien gainbegiratu eta azterketa"; NZ: "Landareen eboluzioan gainbegiratu bat emanez gero"); cf. gainera gainbegiratzaile 2 (Vill: "lan hau guztiona da eta ez Euskaltzaindiarena bakarrik, nahiz eta bera izan gainbegiratzaile"; J.M. Irigoien: "morala eta ohitura onen zaintzaile, keinu eta mugimendu ororen gainbegiratzaile") eta gainbegirale 1 (G. Piedra: "koordinatzaile eta gainbegirale ekipoak prestatutakoan..."); b) aditzak: gainbegiratu EB 11: B. Urkizu ("Irakaslearen zeregina ez zen irakastea izan, baizik eta galderei erantzutea, oharrak ematea, gainbegiratzea eta ikastea ahalbidera zitzaketen materialak eman eta giroa moldatzea"); EtxegintzaOztopoak 1984 2 (adib.: "ontzat emandako edo gainbegiratutako egitasmoentzako"); M. Zalbide ("Txosten guzti-guztiak irakurtzeko astirik izan ez badut ere gehienak gainbegiratu ditut"); Egin 1986 ("abisua luzatu dute agian erdiguneko zenbait leku itxi eta ehunda hamar enpresa gainbegiratuko dituztela"); EHAA 1988 ("Lanak bukatuko direnean, aditzera emango diote onuradunek Arrantzu Zuzendaritzari, gainbegira ditzan"); UnescoAlb 1989 2 (adib.: "nire maisuak filosofia, historia eta literatura ikasi zituen, eta historiako liburu asko gainbegiratu omen zituen"); AEK ("Hartu eta gainbegiratu"); J. Garzia ("horrek eskaini dit abagadune eta egokiera bere eskuko oharrak ere gainbegiratzeko"); Amerikaren aurkikuntza ("Bere anaiak ere bidali zituen hondartzara inolako lapurretarik egiten ez zela gainbegiratzeko").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gainbegirada : AB50 1 ('aprobación'); gainbegirakada : AB50 1 ('vistazo'); gainbegiraketa : HiztEn; gainbegirale : AB38 1 ('supervisor'), HiztEn, Euskalterm 6 ('supervisor, -a'); gainbegiraletza : Euskalterm 1 (gainbegirada sinonimoarekin); gainbegiratu : DFrec 2, AB38 4 (2 'ojear', 1 'vistazo', 1 'ojeada'), AB50 1 (gain begiratu: 'vistazo'), HiztEn, LurE, Euskalterm 3 (hauetan hezkuntza g.: 'educación supervisada'); gainbegiratzaile : AB50 1 ('supervisor'), Euskalterm 1 (elkarrizketa g.: supervisor del diálogo); gainbegiratze : LurE, Euskalterm 3 (hauetan 1 gainbegirapen sinonimoarekin: 'supervisión').

Sektore jakin bateko informazioa

BarnErrot: "Gainbegiralea: Supervisor".

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gainbegira : Casve EF; gainbegiraketa : HiruMila, ElhHizt ('supervisión'), Casve EF; gain-begiraldi : PMuj DVC (1 atalayamiento; 2 supervisión); gainbegirale : HiruMila, ElhHizt ('supervisor, -a'); gain-begirari : PMuj DVC (oteador, ra); gainbegiratu : EuskHizt (1952. gaingiroki begiratu), HiruMila, ElhHizt (1 ad. supervisar, inspeccionar, revisar; 2 ad. repasar, ojear, echar un vistazo, mirar superficialmente; 3 iz. ojeada, vistazo, mirada rápida, repaso; 4 iz. supervisión), EskolaHE (ad. eta iz.), Lur EG/CE eta EF/FE, DRA, PMuj DVC (gain-begiratu: 1 ojear por encima, otear, mirar desde lo alto, supervisar, atalayar; 2 (subst.) ojeada, mirada rápida, vistazo; 3 supervisión); gain-begiratzaile : PMuj DVC (supervisor); gainbegiratze : EuskHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. HaizeG BF, Lh DBF.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal supervisar / superviser formen ordainak: gainbegiratu , ikuskatu : HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE // XarHizt: gainbegiratu // Casve FE: begia eman, begistatü, arrikusi // Ez dugu aurkitu ap. HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea.

Zerrenda osagarriak

BarnErrot: "Gainbegiralea: Supervisor".

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-le/-tzaile (cf. begirale arautua).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: 0

LB: 54; ETC: 74.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0, Adorez: 0, Labayru: 0; NolaErran: 0 / Euskalterm: 0

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

gainbegiratze 5: Jakes Goikoetxea (“guztiek gainbegiratze eta araudi egokiaren menpe egon behar dute”), Berria 3 (“gainbegiratze gehiago eginez”, “bere ibilbide politikoaren inguruko gainbegiratzea egin du Sastrek”, “askotan gainbegiratzetik kanpo daude”), Jon Berastegi (“familiaren gainbegiratze urria edo gabezia”). // gainbegiratze 97: Berria 24 (“Bundestagek lege bat onartu zuen atzo, Alemaniak bankuen gainbegiratzea Europako Banku Zentralaren esku utzi ahal izateko. Urtebete barru hasiko da EBZ gainbegiratze lanetan”), Deustuko Unibertsitatea (“Gainbegiratze eta koordinazio hori Konstituzio Auzitegiak ere aztertu ditu irailaren 15eko 157/1988 epaian”), Euskal Herriko Agintaritza 2 (“Babesletzaren gainbegiratze- eta ikuskatze eginkizuna behin eta berriz oztopatzea”), EiTB 6 (“Baina jarrera ezberdinak dituzte Estatuek. Horrela, Obamaren Administrazioak laguntza fiskalen alde egingo du eta Europako herrialde gehienak, ostera, eustearen alde agertuko dira. Frantziak eta Alemaniak eskaera konkretu eta berehalakoak dituzte gainbegiratze arloan”), Elhuyar (“Teknika aurreratu ahala, gero eta ataza konplexuagoak hartu ahal izango dituzte bere gain, eta gainbegiratze gutxiago beharko dute”), Espainiako Gobernua 56 (“Balore Merkatuaren Batzorde Nazionalak Energia Elektrikoaren Merkatu Iberiarreko agintaritza gainbegiraleei eta Espainiako agintaritza gainbegiraleei energiaren arloan eta ematen dizkien eta aipatu merkatu horien ikuskapenerako beren gainbegiratze- eginkizuna betetzeko haiek beharrezkoak dituzten informazioa”), Laneki 4 (“Horrez gain, kostu dokumentua baliagarria da gainbegiratze eta kontrol ekonomikorako, eta iparrorratzaren antzeko funtzioa du, aldi jakinetan establezimenduak izan duen bidea zuzena den edo ez aztertzeko”), UEU 2 (“Garapen bidean dauden estatuek kooperatibetan betetzen dituzten funtzioak sustapen eta gainbegiratze kontzeptuen artean mugitzen dira”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: gainbegiratze 3: Berria (“Federazioaren gainbegiratzea ezinbestekoa da”, “gainbegiratze lanak”), Josu Zabaleta (“alor guztien gainbegiratze bat”). // gainbegiratze 3: Berria 2 (“Horregatik, senitartekoek adinekoak nola zaindu ikasi behar dute Sanchezen arabera: «Etxeetan izango dituzten zainketen plangintza, koordinazioa eta gainbegiratze lanak erizainek egin behar dituzte”), Josu Zabaleta (“Pertsona baten barne hegaldi bat da, nortasunak dituen alor guztien gainbegiratze bat, niaren eraikuntza bide bat, etika baten eraikuntza bide bat, La Rochefoucauldena esango litzatekeen estilo trinko eta soildu batean”).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu gainbegiratze formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-tze.

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

aski da gainbegiratu, gainbegirada arautuak.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ez dago ekintza adierazteko eratorririk, eta erabili da. Jaso liteke.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.: erromatar inperioaren gainbehera.

Kategoria

iz. (nahasgarri gerta daitekeen arren, bitasun grafikoa mantentzea hobetsi da, iz. loturik eta postposizioa bi hitzetan idatziz)

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Erromatar inperioaren gainbehera

Ongi eratua da

nahiz lexia izan, ongi eratua baitago

Euskaltzaindiaren Arauak

iz. eta izond. / AS: -n gaindi postpos.: elkarrekin zebiltzan Galilean gaindi; -z gaindi postpos., gaindi egin.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

bi sarreratan banatzea proposatuz: "gaindi 1 adlag. 'barrena, zehar'" eta AS arautuak, eta AS berria gehituz: gaindiko ; eta "gaindi 2 iz. 1 'gaindidura'. 2 Zub. 'aldea'" eta AS berria: gaindi izan .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

-z gaindi; gaindi egin

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Elkarrekin zebiltzan Galilean gaindi

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: - / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gaindi 2 sarrerari dagokion azpisarrera.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

gaindiarazi, gaindiaraz, gaindiarazten. Ipar. du ad.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-i(tu)+d-

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Ongi eratua da

forma berri egokia.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ezin.

Kategoria

izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

adlag.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

gaindika(tu), gaindikatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-kin.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

soberakina.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

Kategoria

izlag.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gaindi sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

: gainditu, gaindi(tu), gainditzen. du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

gainditu, gaindi(tu), gainditzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua/ HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ikus OEH argitaratuan gaindiz, gaindiz joan, gaindizka sarrera-azpisarrerak; lekukotasunak, llabur: gaindiz : He; Lg I; Gy; Hb Esk 2; Gy Visites; Hb Egia; Zby RIEV; gaindiz joan : He; Gy; Monho; gaindizka : Hb Esk; HeH; Zby RIEV 2; Arb Igand; Ir YKBiz; Or Eus; Lf ELit.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ager. banakoak dira gaindiz IE (Leon: "Uholde baten pare orai bekatuak / Gaindiz bazter guziak ditu hondatuak") eta gaindiz gaindi (Salmoak #mdash# gipuzkerazko egokitzapena: "Ixurtzen duzu / nere burura / usai ezti, / basoan badut / gaindiz gaindi").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gaindiz : HiztEn, LurE (gaindika, gainezka); gaindizka : LurE (AS: gaindika) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gaindiz egin : DRA (desbordar, rebosar); gaindiz : EuskHizt, HiruMila (1 de sobra, en exceso; 2 por las alturas, por las cumbres), ElhHizt (rebosando, desbordando, rebasando; a rebosar), EskolaHE, HaizeG BF (par les sommets, en débordant), Lh DBF (1 par les sommets; 2 par-dessus bords), DRA (1 de sobra, en exceso; 2 por las alturas), PMuj DVC (1 rebosando, rebosante; 2 con creces, ampliamente); gaindizka : EuskHizt, ElhHizt (rebosando, desbordando; a colmar, a punto de salirse), EskolaHE (AS), Lur EF/FE (1 débordant; 2 en grande quantité), HaizeG BF (par dessus bord), Lh DBF (1 par les sommets; 2 par-dessus bords; 3 avantageusement), DRA (1 rebosando; 2 ventajosamente; 3 por las alturas), PMuj DVC (1 excesivamente; 2 colmadamente; 3 exageradamente; 4 rebasando; 5 ventajosamente; 6 con creces; 7 gaindizka egin: desbordar); gaindizkako : HaizeG BF (excessif), Lh DBF (1 ce qui est le résultat d'un débordement, d'une effusion; 2 excessif), DRA (superabundante), PMuj DVC (1 sobrante; 2 rebosante; 3 excesivo); gaindizkatu : PMuj DVC (colmar); gaindizki : DRA (superabundantemente), Lh DBF (exessivement), PMuj DVC (excesivamente); gaindizko : HaizeG BF (excédent), DRA (1 excesivo; 2 superfluo), PMuj DVC (1 remanente; 2 excesivo; 3 inmódico; 4 élite; 5 primoroso; 6 superfluidad) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta Casve EF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Gaur erabiltzen den ikusiko da aurrenik

erabiltzen al da gaur?

Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Maiztasuna

g.g.er.

Kategoria

iz.

Euskaltzaindiaren Arauak

gaindu, gain(du), gaintzen. du ad. h. gainditu.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

gaindu, gain(du), gaintzen

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. gainditu

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

gain-egitura EB 1: MEIG IV ("Ikertzekoa litzateke, ordea, esaera horien egitura, gaia ez ezik, eta ez naiz gain-egituraz soil-soilik ari").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira gainegitura (eta gain-egitura 1) 9: J.M. Lekuona ("Gain-egiturekiko fiakaiztasuna agertuz, eta hurbileko gauza arruntetaz baliatuz jasoriko unibertsua"); M. Pagola 2 (adib.: "kontradikzioaren eta gainegitura-azpiegituraren interpretapen estrukturala"); J.K. Arbilla 5 (adib.: "aditz forma hauek gainegitura narratiboaren fase ezberdinak mugatzen laguntzen dutela ikusi izan da", "Testu txertatuen (TT) agerpena gainegituraren faseetan"); J. Sarrionandia ("Artea, gizarte egituran, gainegitura da"); eta gainestruktura (eta gain-estruktura 1) 3: Lan Kide Aurrezkia 1977 ("gain-estrukturako erakunde batzuen laguntasunari esker aurrera eraman da"); Hitz 1974 ("Bilinguismoak gainestruktura bezala funtzionatu eta funtzionatzen bait du"); J.L. Arriaga ("Gainestruktura bat bezala? Kulturadun erromatarrentzat ez baina herritar askorentzat bai").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gainegitura : AB50 2, HiztEn, Euskalterm 10 (hauetan g. estatal, g. ideologiko, gainegiturako bizkar, gainegiturazko ekipamendu kolektibo, g. juridiko-politiko, gainegiturazko erakunde, gainegiturazko); gainestruktura : DFrec 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gainegitura : HiruMila (eta gainegiturazko), ElhHizt (Eraik./Pol. superestructura), Casve EF (gainegitüra), PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: †  Ik. gainalde / HiztEn: Ik. gainalde / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. gainalde.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan "f" azpisarrerako 'sobretodo, chaqueta; ropa de encima' adierakoa: Darthayet Man (ap. DRA: "Bi barneko, hirur gaineko"), Eskual 1908 (ap. DRA: "Galtza xuri, gaineko gorri"), Enb ("Euretan erosi be janzki-gai dan-danak, / azpiko ta ganeko, bihar nebazanak"), Erkiag Arran ("Zuek baiño garbiago daukat nik barrua, ta soiñekoak, be bai, ganeko zein azpiko!"), Erkiag BatB ("Elastiku illun bat soiñean, ganekotzat").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu gaineko formarik adiera horretan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gaineko : HiztEn (3 gainean jartzen den gauza, eta bereziki gainean jartzen den jantzia), LurE (gainean jartzen den gauza; gainean jartzen den jantzia bereziki) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gaineko : EuskHizt (2. 1902 g.er. gainean jartzen den gauza, eta bereziki gainean jartzen den jantzia), ElhHizt (3. sobretodo, gabán, abrigo), HiruMila (3. capa, abrigo, gabán, lo que se viste por encima), EskolaHE (gainean jartzen den gauza; gainean jartzen den jantzia bereziki), Casve EF (3. habit de dessus, manteau), Lh DBF (4. habit de dessus), PMuj DVC (2. capa, sobretodo, abrigo) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal abrigo / pardessus, manteau formen ordainak: HiztHand: beroki // ElhHizt: beroki, soingaineko // HiruMila: beroki, berogarri, gaineko, abrigu, trenka // Lur EG/CE: beroki // Lur EF/FE: beroki, soingaineko; beroki, kapa, manto, soingaineko // HaizeG BF: soin-gaineko; soin-gaineko, kapa, euritako, su-gain // Casve FE: soingaineko, jauntsigaineko, beroki; soingaineko, eskapila, mantetx, sügain // PMuj DCV: beroki, berogarri, soin-gaineko, txartes.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. 'soinekoa'. 2 Heg. 'otordu batean sarreraren ondoko jakia'.

Atzizkien araberako erabakiak

-ko leku-denborazkoetan

Erabileremuen araberako adierak

Ipar. soineko; Heg. otordu batean sarreraren ondoko jakia

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta jasotzekoa azpisarrera gisa, goiko alde, beheko alde bezala, eta aztergai honetan bertan proposatu den azpiko alde bezala. Horiek guztiek bidalketa dute goialde, behealde… formetara.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa gain 1 sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 113 (112 Laneki); ETC: 9.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: gainelikadura iz. sobrealimentación, Adorez: 0, Labayru: gainelikadura sobrealimentación; NolaErran: 0 / Euskalterm: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

adlag. / AS: -z gainera postpos.: euskaraz ongi ikasteaz gainera, lan ikaragarria egin zuelako.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: gainera berriz .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

-az gainera

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gainera sarrerari dagokion azpisarrera.

Maiztasuna

g.g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: gainerakoan.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: eta gainerakoak .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

gainerakoan

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. h. gainerako.