50535 emaitza bilaketarentzat - [20251 - 20300] bistaratzen.

garmindu, garmin/garmindu, garmintzen
da/du ad. Janariez mintzatuz, garmina hartu edo eman. Ik. garraztu. Esne hau garmindurik dago.

Aztergaia: garmindu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-09-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

garmindu, garmin(du), garmintzen. da/du ad.

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

garmindu, garmin(du), garmintzen

garnatxa
1 iz. Mahatsondo mota, batez ere ardo beltza egiteko erabiltzen den mahatsa ematen duena; mahats hori bera. Ehun urteko garnatxak. Garnatxa soilez eginiko ardo apartak.
2 iz. Garnatxarekin egiten den ardoa. Munduko garnatxarik dotoreenetarikoa. Tiergan aurkitu zuten dendetan aurkitzen ez zuten eta berek egin nahi zuten garnatxa.

Aztergaia: garnatxa

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z8:LBeh 2017-01-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LBeh (2016-10-26): garnatxa 43: ElCorreo, Berria 35, EiTB 6, Argia.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ez dugu aurkitu garnatxa formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: garnatxa, Garnatxa mahats.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu garnatxa formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es garnacha / fr grenache: Elhuyar: garnatxa (mahats-mota) / NolaErran: - / Zehazki: 1 (uva) garnaxa; 2 (vino) garnaxa / Labayru: 2 mahats gorri, garnatxa / Adorez5000: 2 mahats-mota: garnatxa.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, aski nazioartekoa eta idazkera egokituarekin jasotzekoa.

garnizio
iz. Leku bat babesten duen soldadu ostea. Eskandinaviar mertzenarioz osaturiko garnizioa.

Aztergaia: garnizio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-07-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

garnisone 1: Tt Onsa ("Gaztelu eta iauregi haren barnian balin bada garnisone on bat..."); garnisu 2: Xarlem ("Behar tüzü garnisuak / hirietan ezari / Agalon bere jenteki / bere lürretan egon erazi", "Zure gerla jentia / eraiki ezazü, / zure garnisua oro / doblatü behar düzü"); garnizoin 3: Lç 2 ("Gizon haur Iuduez hatzaman, eta ia hezaz hiltzeko zegoela, ethorririk garnizoinarekin edeki diraueat", "Hel zedin fama garnizoinaren bandako Kapitainagana, ezen Ierusaleme guzia nahasi zela"); Hm ("Izigarria gazteluko garnizoin arraniatuaren gisa"); goarnizio 1: BBizk ("Nun daukazu Durango baxen / goarnizio eskargea?"); guarnizino 1: AB AmaE ("Guarniziñora lotuta ekartea"); argitaratuan gainera garnizon 1: BertsZB.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira garnizio 1: X. Mendiguren B. ("Cartagenako garnizio baten komandantea"); goarnizio 7: I. Aldabe 2 ("Iruñea, goarnizio militarraz domeinatua", "Plazako goarnizioak gerra urte horretan 150 soldadu zeuzkan"), J.L. Agote ("Ibañeta-ko bortuaren oineko goarnizio batean aurkitu direnak"), X. Gereño 2 ("Gotorleku bikaina , goarnizio ugari eta indartsua", "Lizarra-ko goarnizioan ehundaka soldadu kristino zeuden"), J.M. Arzalluz 2 ("Eskandinabiar mertzenarioz osatutako goarnizio bat", "Ari zen eskandinabiar gudarostea ere, okupatzen zuen aldea turkiar goarnizioari uzteko prestatzen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

goarnizio : AB38 3; HiztEn (1 hiri edo gotorleku bat zaintzeko bertan dagoen tropa-multzoa 2 plater edo janari bati, apaintzeko edo osagarri gisa, gehitzen zaion elikagai-multzoa); Euskalterm 1; guarnizio 1: DFrec; AB50 1 // Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

garnizoi : EuskHizt; goarnizio : HiruMila; ElhHizt (1 guarnición, tropa 2 guarnición, aditamento de las comidas); goarnizionari , goarnizionaritza : HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE; Lur EG/CE eta EF/FE; Casve EF; HaizeG BF; Lh DBF; DRA; PMuj DVC.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: -zoi / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko formaren hurbilena da hobestekoa

forma nazioarteko(en)ari, gar- dagokio (eta euskarazko egokitzapenari -zio).

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [K201]: "esanahia argitzea komeni. Guarnición adierazteko da, hiztegi batzuetako goarnizio edo garnizoi alegia?" (2006-03-03)

garo1
iz. gip. Iratzea. Garo orri, erdi gorrituak. Mendian garo biltzen. Garo sardea. Garo metak. Lehen euskal usaina, garo usaina zegoen hemen. Garoz egindako azpiak.

Aztergaia: garo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau72
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:09 1994-09-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

garo forma a) 'ihintza' adierakoa 5 aldiz ageri da: B 3 (Azc PB, Laux), G 2 (Or) (OEH argitaratuan 4 aip. jaso dira: Azc in Ur PoBasc, A Ezale, Laux eta Or); b) 'iratzea' adierakoa 62 aldiz: B 3 (Laux, Gand Elorri), G 58 (AA, Izt C, Apaol, EA OlBe, Ldi 4, Or 7, Ir YKBiz, Ag G 11, TAg Uzt, JMB ELG, Lek EUnD, Uzt 7, Anab, And AUzta, Etxde JJ, JAIraz Bizia, NEtx 3, Salav, Munita 11), IE (Mde Po); elkartuetan beste 18 aldiz: garo-biltzaille G (Mok, TAg Uzt); garo-soilgune G (Or Eus); garo landare G (Ag G); garo-meta eta garo-mordoska G (Uzt Sas); garo-orri eta garopill(a) G (Or); garo-sail (garo sall) G (Ag G, Munita); garosarde G (Izt C); garo usai(n) G (Ag 3, Etxde 2), EB (MEIG); garo-zama G (Lek EunD); iraztor forma 2 aldiz, IE-Zu (JE Ber; Casve SGrazi); iraztortz behin, IE (Ardoy SFran).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

garo forma a) 'ihintza' adierakoa behin, EB (J. Sarrionandia); b) 'iratzea' adierakoa 23 aldiz: G 9 (F. Urkia, J. Arrue, P.M. Urruzuno, M. Oñatibia, J.M. San Sebastian, J. Garmendia, A. Albisu), EB 14 (Irakasle Elkartea, Eskura taldea, J.M. Satrustegi, Arantzadi, F. Mendizabal, I. Tapia, J.J. Gonzalo, J.M. Irigoien, X. Olarra, J. Etxaide); elkartuetan beste 12 aldiz: garo-eztai G 2 (J. Garmendia), iratze-garo EB (Arantzadi), garoleku G (I. Albisu), garometa (garo meta) EB 2 (J.M. Irigoien, J.M. Barandiaran), garosail EB (A. Urzelai), garo sartze G (S. Zapirain), garo usaiñ (garo-usai...) B (S. Onaindia), G (S. Muniategi), EB 2 (J. Amenebar, Argia); iraztor behin, IE (P. Xarriton).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

garo : DFrec 4, AB38 5, AB50 5, HiztEn-LurE, Euskalterm 1 (eta garo-leku 1); garodi : AB38 1; garoiska : AB50 1; iraztor : HiztEn-LurE.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

1 Gip. 'ira, iratzea'. 2 Bizk. 'ihintza'.

Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)

1 Gip. Ik. ira, iratze (eta, banaketak argituz, iniztor, iraztor); 2 ihintza

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E124]: "Euskal Herri osoari begiratuz gero, ira/iratze dira hedatuenak, nahiz eta esaldi batzuetan (garo-usaina, garo-giroa...) garo erabat gordetzekoa izan, Tx. Agirreren obrari esker. Bizkaian garoa ez da 'ihintza', belarretan euria egin ondoren (beraz arratsaldean ere bai) belarretan gelditzen den ura baizik. Goizekoari inontza edo iruntza esaten zaio" (1995-06-16)

Euskaltzainen oharrak

 - [E409]: AS gisa gehi daiteke: garoa egin.

 - Erabakia: (H2.2 / 2009-11-02): Forma berririk ez da orain erantsiko.

garo2
iz. bizk. Ihintza. Goizeko garoa.

Aztergaia: garo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau72
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:09 1994-09-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

garo forma a) 'ihintza' adierakoa 5 aldiz ageri da: B 3 (Azc PB, Laux), G 2 (Or) (OEH argitaratuan 4 aip. jaso dira: Azc in Ur PoBasc, A Ezale, Laux eta Or); b) 'iratzea' adierakoa 62 aldiz: B 3 (Laux, Gand Elorri), G 58 (AA, Izt C, Apaol, EA OlBe, Ldi 4, Or 7, Ir YKBiz, Ag G 11, TAg Uzt, JMB ELG, Lek EUnD, Uzt 7, Anab, And AUzta, Etxde JJ, JAIraz Bizia, NEtx 3, Salav, Munita 11), IE (Mde Po); elkartuetan beste 18 aldiz: garo-biltzaille G (Mok, TAg Uzt); garo-soilgune G (Or Eus); garo landare G (Ag G); garo-meta eta garo-mordoska G (Uzt Sas); garo-orri eta garopill(a) G (Or); garo-sail (garo sall) G (Ag G, Munita); garosarde G (Izt C); garo usai(n) G (Ag 3, Etxde 2), EB (MEIG); garo-zama G (Lek EunD); iraztor forma 2 aldiz, IE-Zu (JE Ber; Casve SGrazi); iraztortz behin, IE (Ardoy SFran).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

garo forma a) 'ihintza' adierakoa behin, EB (J. Sarrionandia); b) 'iratzea' adierakoa 23 aldiz: G 9 (F. Urkia, J. Arrue, P.M. Urruzuno, M. Oñatibia, J.M. San Sebastian, J. Garmendia, A. Albisu), EB 14 (Irakasle Elkartea, Eskura taldea, J.M. Satrustegi, Arantzadi, F. Mendizabal, I. Tapia, J.J. Gonzalo, J.M. Irigoien, X. Olarra, J. Etxaide); elkartuetan beste 12 aldiz: garo-eztai G 2 (J. Garmendia), iratze-garo EB (Arantzadi), garoleku G (I. Albisu), garometa (garo meta) EB 2 (J.M. Irigoien, J.M. Barandiaran), garosail EB (A. Urzelai), garo sartze G (S. Zapirain), garo usaiñ (garo-usai...) B (S. Onaindia), G (S. Muniategi), EB 2 (J. Amenebar, Argia); iraztor behin, IE (P. Xarriton).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

garo : DFrec 4, AB38 5, AB50 5, HiztEn-LurE, Euskalterm 1 (eta garo-leku 1); garodi : AB38 1; garoiska : AB50 1; iraztor : HiztEn-LurE.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

1 Gip. 'ira, iratzea'. 2 Bizk. 'ihintza'.

Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)

1 Gip. Ik. ira, iratze (eta, banaketak argituz, iniztor, iraztor); 2 ihintza

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E124]: "Euskal Herri osoari begiratuz gero, ira/iratze dira hedatuenak, nahiz eta esaldi batzuetan (garo-usaina, garo-giroa...) garo erabat gordetzekoa izan, Tx. Agirreren obrari esker. Bizkaian garoa ez da 'ihintza', belarretan euria egin ondoren (beraz arratsaldean ere bai) belarretan gelditzen den ura baizik. Goizekoari inontza edo iruntza esaten zaio" (1995-06-16)

Euskaltzainen oharrak

 - [E409]: AS gisa gehi daiteke: garoa egin.

 - Erabakia: (H2.2 / 2009-11-02): Forma berririk ez da orain erantsiko.

garondo
iz. Lepoaren atzeko aldea. Ik. lepondo; kokote; lepazamar; lepozaki. Garondo zuloa. Tiro bat garondoan.

Aztergaia: garondo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau72
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-10-29 Lantaldeak besterik gabe onartua
garondoko
iz. Garondoan hartzen edo ematen den kolpea. Garondoko bat eman.

Aztergaia: garondoko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-07-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-ko izengilea.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

garrafoi
iz. Heg. Lepo luze eta estua duen botila handi biribil antzekoa, eskuarki lastozko, zurezko edo plastikozko estalkiaz babestua izaten dena. Orain ez da ardoa garrafoietan saltzen. Garrafoi saskiak.

Aztergaia: garrafoi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-07-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

garraiagailu
iz. Garraiatzeko tresna edo ibilgailua. Ik. garraiobide. Gure mendi-ibarretan ibili den gurdiaren ordez, garraiagailu modernoagoak ageri zaizkigu orain bideetan.

Aztergaia: garraiagailu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:33 1999-07-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "garraiagailua = transportador (dibujo); vehículo transportador".

garraiarazi, garraiaraz, garraiarazten
du ad. Garraiatzera behartu.

Aztergaia: garraiarazi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

garraiarazi, garraiaraz, garraiarazten. dio ad.

garraiatu, garraia, garraiatzen
du ad. Toki batetik beste batera zerbait edo norbait eraman, batez ere tresna edo era bereziren batez baliatuz. Bere sorbaldaren gainean garraiatu nau. Gurutzea gugatik garraiatu zuen. Urez, airez edo lehorrez garraiatu. Salgaiak garraiatu. Kamioian garraiatu. Gudariak garraiatzeko ontziak.

Aztergaia: garraiatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:07 1994-09-22 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

garraiatu, garraia, garraiatzen. du ad.

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

garraiatu, garraia, garraiatzen

garraiatzaile
adj./iz. Zerbait garraiatzen duena. Ik. garraiolari. Hilaren garraiatzaileak. Toki batetik bestera joan nahi duenak, ez du karrozarik ez zaldirik, ez eta ere garraiatzailerik.

Aztergaia: garraiatzaile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:32 1999-07-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

garraiatze
iz. Toki batetik beste batera gauza aski handi bat edo gauza multzo bat eramatea, batez ere tresna edo era bereziren batez baliatuz. Ik. garraio. Garraiatze horretan ere denetik gerta dakioke elikagaiari.

Aztergaia: garraiatze

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-07-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

garraioa.

garraio
1 iz. Garraiatzea. Salgaien garraioa. Garraio denbora kontuan edukiz.
2 iz. Garraiatzeko bide edo moduen multzoa. Eusko Jaurlaritzako Garraio Saila. Garraio sistemak.

Aztergaia: garraio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau72
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1994-09-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:Merkat
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:05

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

a) adizlagun gisa 13 aldiz ageri da: garraion IE 1 (Ax); karreian IE 1 (Hu Zez); karrioan B-G 2 (Zav Fab; SMitx Aranz); x- karraio moduan 7 aldiz, G (Tx B II: "ardo-karraio"; Anab Poli: "etxea karraio"; O Eus: "gari-karraio"; Tx B II: "gauza-karraio"; Anab Poli: "pastel karraio"; Anab Aprika: "ur-karraio"; Bil: "zikiña karraio"); x- karraio(a)n bitan, G (Lar SAgust: "gau-karraioan"; Anab Aprika: "maleta karraion"); b) izen gisa 8 aldiz: garraio IE 6 (Ax, INav, Gy, Hb Esk, Dv Lab, Lf Murtuts); karraio G 1 (Tx B II); kharraio itzuli IE 1 (Ox); eta karreiari IE 1 (O Pr); karreatzaile IE 1 (Lf Murtuts); karreiazale Zu 1 (Const); c) aditz gisa 80 aldiz: garraiatu IE 48 (EZ, Ax, SP Phil, Gç, ES, Ch, He Gudu, Monho, Mih, Gy, Hb, Zby, Arb Igand, Zub); garreiatu IE 7 (Jnn SBi, Barb Sup); karraiatu G 2 (It Fab, Lab EEguna); karraiau B 2 (Kk Ab II); karreatu IE 5 (Etcham, JEtchep, Larz Iru); karreatü ZuAm 1 (CatLan); karreiatu ZuAm 4 (Tt Onsa, Mst); karriatu G 11 (Bil, JanEd I, Etxde JJ, Munita, Anab Poli, Basarri, And AUzta, Ibiñ Virgil).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) adizlagun gisa 5 aldiz jaso da: garraio EB 2 (A. Cazabon: "belar-garraio"; GAO: "bidaiari-garraio"); garraioan EB 1 (J.M. Satrustegi: "ardo garraioan"); karrio B 1 (A. Zubikarai: "ikatz karrio"); karreun EB 1 (E. Alkat); b) izen gisa 225 aldiz: garraio 120: B 3 (J. Artaraz, S. Onaindia); G 1 (M. Manterola); EB 116 (A.M. Abate, Elhuyar, M. Etxaide, I. Fernandez Fernandez, E.J., Arauzko erabakiak, N. Agirre, M. Zabaleta, Gizarte Zientziak, K. Altonaga, P. Alkain, J. Setien, Oihenart Taldea, Elgoibarko euskara mintegia, Gipuzkoako geografia, B. Astobiza, S. Goñi, M. Aurrekoetxea, I. Iñurrieta, A. Prego, UZEI, K. Bizkarra, Euskal Autonomi Elkarteko..., J. Apalategi Begiristain, J.L. Aramendi, Legazpi, Oñatiko Historia..., G. Ansola Larrañaga, HAEE, X. Kintana, X. Mendiguren Bereziartu, A. Azkona Landeta, X. Odriozoloa, Euskaltzaindia, J. Elorza, M. Navarro, Sinesterik ezak zer?, J.K. Igerabide, A. Lertxundi, J. Belmonte, I. Garmendia, Gipuzkoako Foru Aldundia, A. Sarriegi, X. Gartzia, Egin, La Voz de Euskadi, GAO, BEO, Deia, P. Chavarri, Unesco-ren Albistaria); x- garraio EB 12 (Gipuzkoako geografia "airegarraio"; J. Intxausti: "burdin garraio"; J. Zabaleta: "egur garraio"; V. Huici Urmeneta: "herri garraio"; A. Sagarna, E.J.: "itsas garraio"; V. Huici Urmeneta: "itsas-garraio"; Euskal Autonomi Elkarteko...: "itsasgarraio"; A. Letamendia: "kontrabando garraio"; E.J.: "osasunketa-garraio" 3); garraio -x 89 (B 2, EB 87): GAO: "garraio agentzia"; J. Artaraz: "garraio arduradun"; Hemen: "garraio azpiegitura"; I. Aldabe: "garraio-baldintza"; GAO: "garraio departamentu"; Euskaltzaindia: "garraio ekintza"; Elhuyar: "garraio-elementu" 2; X. Kintana: "garraio-erakunde"; BEO, A. Gutierrez: "garraio gastu" 3; J. Zubikarai: "garraio-egazkin"; UZEI: "garraio-indar"; GAO: "garraio industria"; Oihenart Taldea: "garraio lurralde"; J. Iturbe: "garraio-makina"; Elhuyar: "garraio-ministrari"; Gizarte-zientziak, Gizartea OHO: "garraio-mo(e)ta"; GAO: "garraio ordenantza"; GAO: "garraio-plus"; X. Mendiguren Bereziartu: "garraio-sare"; J. Butron: "garraio tresna"; UZEI: "garraio-zentru"; Geografia orokorra, EHAA: "garraio(-)zerbitzu" 3; eta "garraio(-)bide" 4: Kultura eta Turismo, X. Gereño, Argia / "garraiobide" 11: E.J., Txill, Erdiko zikloko..., J.L. Aramendi, J.A. Agirre, Euskaltzaindia, Siadeco, T. Peillen; "garraio(-)sail" 30: Habe; EHAA, BEO; "garraio(-)sailburu" 8: E.J., EHAA; "garraio(-)sistema" 3: A. Sagarna, Informatika Atlasa; "garraio zuzendaritza" 5: GAO, BEO; garreio EB 1 (S. Garmendia); karraio 2, G-IE (L. Egia Rezola; Herria); x- karrio B 1 (A. Zubikarai: "egur karrio"); eta garraiabide EB 10 (Gizartea OHO, N. Agirre, Gizarte-zientziak, K. Igea, Elhuyar, I. Iñurrieta, Egin); garraia-gailu EB 1 (X. Mendiguren Bereziartu); garraiagailu EB 3 (J.J. Gonzalo Rodriguez); garraiagarri EB 1 (BEO); garraiari EB 4 (Oihenart Taldea, M. Aurrekoetxea, J. Belmonte); garraiatzaile EB 2 (Elhuyar, X. Mendiguren Bereziartu); garraiotzaile EB 1 (B. Astobiza); garriatzaile EB 1 (J. Intxausti); garraiatze EB 1 (Biologia orokorra); karreatzaile EB 1 (X. Odriozoloa); karreatzale IE 1 (Herria: "petrola karreatzale"); c) aditz gisa 67 aldiz: garaiatu EB 1 (I. Borda); garraiatu 62: B 2 (J. Ortazar, J. Gorostiza); IE 1 (Jesusen Bihotz Sakratuari...); EB 59 (Maiatz, M. Etxaide, N. Agirre, P. Alkain, K. Igea, Elgoibarko Euskara Mintegia, Elhuyar, Oihenart Taldea, B. Astorbiza, S. Goñi, M. Ausin, Saioka, Zipristin, Biologia orokorra, UZEI, Kirolak eta ikuskariak, M. Aizpurua, D. Amundarain, Seie Taldea, M. Aramendi, LMuj, Arantzadi/Jakin, M. Ensunza, J.J. Gonzalo Rodriguez, Munduan zehar, J. Iturbe, J. Elorza, X. Galarreta, M. Escribano, X. Gartzia, X. Mendiguren Bereziartu, Gabai, R. Elizalde, Egin, P. Chavarri, A. Loidi); karraiatu G 1 (Or); karreiatu EB 1 (M. Irazgoiti); karriotu G 1 (J.J. Bergaretxe); kharreatu IE 1 (E. Salaberry).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

garraiatu : DFrec 6, AB38 26, AB50 10, HiztEn-LurE, Euskalterm 27; garraiabide: DFrec 2, AB38 5, AB50 1, HiztEn-LurE, Euskalterm 9; garraiabidegintza: Euskalterm 1; garraiagai: AB38 1; garraiagailu: DFrec 1, AB38 4, HiztEn, LurE, Euskalterm 6; garraiagarri: AB38 1, AB50 2, HiztEn, LurE, Euskalterm 5; garraiagarritasun: Euskalterm 2; garraiaketa: HiztEn, Euskalterm 3; garraiakizun: AB50 11; garraialari: AB38 1; garraiari: AB38 1, LurE, Euskalterm 4; garraiatzaile: DFrec 1, AB38 7, AB50 3, HiztEn-LurE, Euskalterm 12; garraiatze: AB38 3, AB50 3; garraiazinta: Euskalterm 1; garraio : DFrec 30, AB38 67, AB50 197, HiztEn-LurE, Euskalterm 225; garraiobide: DFrec 4, AB38 3; garraiogailu: AB38 1; garraioketa: DFrec 1, AB50 1; garraiolari: AB50 1, HiztEn; garraitu : HiztEn ("ik. garraiatu"); garraigailu: DFrec 1; garraitzaile: DFrec 2, AB50 1; garraitze: AB38 1; garraiuntzi: DFrec 1; garrio : AB50 1; garriolari: AB38 1; karraiatu : AB38 1; karraio : AB50 1; karreatu : DFrec 2, AB38 2; karreiatu : DFrec 1; karriaketa : AB50 2.

Bestelakoak
Jatorrizko forma

aire-garraio; itsas garraio; lehor-garraio; merkantzien hiri-garraioak; nazioarteko garraioak

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: garraioan .

Informazio osagarria
Zerrendakoa da hobestekoa, hedatuena baita

forma hori da hobestekoa; galdera egin da, hala ere, ea forma hori dagokion "ur>-garraio ari zela" modukoetan, ala ur>-karraio.

Lexemen erregulartasuna

g-/k-.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]: Merkataritzan ohikoa dugu garraio-kontratua. Horren bitartez, alderdi batek (eroale edo garraiolariak) bere gain hartzen du, prezio baten truk, ondasun nahiz pertsonak leku batetik bestera eramateko betebeharra. Kontratu honetan, bestalde, garraio(-)gutun izenez ezagutzen den agiria luzatzen da, eta horren edukiaren arabera konpontzen dira kontratua betetzean gerta daitezkeen eztabaidak. Hortaz, lantaldeak proposatzen duen azpisarreraren ordez, hobe izango litzateke beste bi horiek sartzea, Zuz. edo Merk. marka jarrita.

 - Erabakia: (H2.2 / 2009-11-02): Lantaldeak proposatu duen azpisarrera, bai, jasoko da, baina bestelako forma berririk ez da orain erantsiko.

garraio kostu, garraio-kostu
iz. Zerbait edo norbait toki batetik bestera garraiatzeak eragiten duen kostua. Egurra eta burdina beti gertu zeuden lekuetatik ekartzen saiatzen ziren, garraio-kostuak gutxitzeko. Garraio kostuak eroslearen kontura izango dira. Guraso batzuek beren gain hartu behar izaten dituzte seme-alabak eskolara eramateko garraio-kostuak.

Aztergaia: garraio-kostu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-07-13 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh68 2022-12-13 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LB: 50; ETC: 113.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: garraio-kostu porte [coste] / Adorez: - / Labayru: Garraio-sariak: Portes / NolaErran: poste, transport garraio sari – karreü sari (ZU) – garraio gastu. // Euskalterm: garraio-kostu, garraio-kostu ordaindu, garraio-kostu ordaindugabe TN dira.

Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: porte

Lantaldearen irizpideak
Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-kostu.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa garraio eta kostu sarreretan.

garraio ontzi, garraio-ontzi
iz. Bidaiariak edo salgaiak itsasoz edo ibaibidez garraiatzeko ontzia. Ekintza hartan, hegazkin talde batek hiru garraio ontzi birrindu zituen. Plutonioa dakarten garraio-ontzien inguruko informazioa jaso dugu.

Aztergaia: garraio-ontzi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHdef 2023-12-12 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Definitzaile gisa erabili da, baina komeni da azpisarrera gisa jasotzea.

garraio publiko
iz. Bidaiarien garraio kolektiborako sistema, ordutegi eta ibilbide jakin batzuk dituena, eta, neurri handiagoan edo txikiagoan, erakunde publikoek arautua dena. Espero den jendetza kontuan hartuta, garraio publikoa erabiltzeko deia egin dute antolatzaileek; hala, Renfek tren bereziak antolatu ditu. Guk herriak eta eskualdeak batuko dituen garraio publiko baten alde egiten dugu.

Aztergaia: garraio publiko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-07-13 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: EHL 2022-01-11 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: transporte público.

Lantaldearen irizpideak
Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

herri(-)garraio forma aztertzean sartzea proposatu da.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da garraio eta publiko sarreretan.

garraio sare, garraio-sare
iz. Salgaiak eta pertsonak garraiatzeko eraikitako garraiobideen eta gainerako azpiegituren multzoa. Ez zaigu oso zentzuzkoa iruditzen trenbidea Europako salgaien garraio-sareari ez lotzea. Urte luzez negoziatu ostean, Gipuzkoako garraio sarerako txartel bakarraren sisteman sartzea erabaki zuen Renfek. Eskualdeko garraio-sarea.

Aztergaia: garraio-sare

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh30 2023-06-14 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LB: 67 (Aizu 1, Argia 6, Berria 21, EiTB 11, Elhuyar 5, Consumer 1, Espainiako Gobernua 4, Laneki 1, UEU 17); ETC: 413

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: eskualdeko garraio-sarea: la red comarcal de transporte / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0. // Euskalterm: Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Plan Sektoriala (4).

Bestelakoak

garraio 2 iz. Garraiatzeko bide edo moduen multzoa. Eskualdeko garraio sarea. Herri garraioa: garraio publikoa. Eusko Jaurlaritzako Garraio Saila. Garraio sistemak. Hamarretatik aurrera ez omen dago garraio zerbitzurik.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzea proposatu da.

garraio zerbitzu, garraio-zerbitzu
iz. Hamarretatik aurrera ez omen dago garraio-zerbitzurik. Hegoaldeko hiri askotan, eskolak itxi eta garraio zerbitzuak galarazi zituzten.

Aztergaia: garraio-zerbitzu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh80 2020-09-29 Adibide gisa onartzekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2023-12-12 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu garraio(-)zerbitzu formarik.

garraio(-)zerbitzu 200: Aizu 2, Argia, Berria 41, Deia 2, Deustuko Unibertsitatea, DiarioVasco 17, Europar Batasuna, EiTB 25, Elkar 2, Consumer 24, Espainiako Gobernua 60, Gomylex, Jakin, Karmel 2, Laneki 9, Nafarroako Gobernua 7, Uztarria 4.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

garraio(-)zerbitzu 23: Berria, Herria, Joxemari Iturralde, Iñaki Iñurrieta.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Konbinazio librea da. Adibidea aski izan liteke.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

Adibide gisa jasotzekoa garraio sarreran.

garraioan
adb. Gauzak garraiatzen; aipatzen dena garraiatzen. Egun, garraioan ibiliak gara. Harri garraioan ari da.
Loturak

Aztergaia: garraioan

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-07-13 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

garraio sarrerari dagokion azpisarrera.

garraiobide
1 iz. Gauzak edo pertsonak garraiatzeko prestaturiko bidea. Burdinbidea eta gainerako garraiobideak.
2 iz. Gauzak edo pertsonak garraiatzeko erabiltzen den ibilgailua. Autoa dugu gehien erabiltzen den garraiobidea hiri honetan. || Odola da gure gorputzaren garraiobide nagusia.

Aztergaia: garraiobide

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau72
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-09-22 Lantaldeak besterik gabe onartua
garraiolari
iz. Salgaien garraioa ogibide duen pertsona. Garraiolarien sindikatua.

Aztergaia: garraiolari

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau72
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:Merkat 1993-03-25 Lantaldeak besterik gabe onartua
garraldar
1 adj. Garraldakoa, Garraldari dagokiona.
2 iz. Garraldako herritarra.
garrama
iz. Lihoaren haziak landaretik bereizteko erabiltzen den orrazi modukoa, burdinazko edo zurezko hamabi bat hortz luze dituena, ohol baten gainean tente jarrita egoten dena. Ik. txarrantxa. Ateratako lihoa, lehenengo, garraman garramatzen zuten.

Aztergaia: garrama

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-07-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

garba, ezpatatzeko tresna.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E302]: "ez al da karrama?" (2006-12-12)

garramatu, garrama/garramatu, garramatzen
du ad. Garrama erabiliz liho haziak landaretik bereizi. Ik. txarrantxatu.

Aztergaia: garramatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-07-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

garrama(tu), garramatzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

garramatze
iz. Garrama erabiliz liho haziak landaretik bereiztea.

Aztergaia: garramatze

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-07-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

garramura
iz. bizk. Grina bizia, bereziki haragizko atseginetarakoa. Zure gorputzari gaitzerako garramura eta lera txarra galarazteko.

Aztergaia: garramura

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:28 1999-07-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Bizk.

garranga
1 iz. Izotz kandela. Dagoeneko behatzak garrangak legez ditu.
2 iz. Amua; amuaren zati zapala. Garranga behera, arraina gora.
3 iz. g. er. Txakurren lepokoa.

Aztergaia: garranga

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1994-09-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-07-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Corpus eta hiztegietako datuak

karranka, karrankari arautuak; garranga, garrangadun, garrangaka / karrankaka, garranga-ontzi, garrangari / karrankari, garrangatu / karrankatu, garrangatxo, garrangazi, karranka, karrankada, karran-karran, karrankatsu formak begiratu ditugu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

garranga : a) 'izotza' adierako G 1: Zait Plat ("Biotzean albe goria ta buruan izoztea ta garranga dutenak"); b) 'txakurraren lepokoa' adierakoa ik. OEH argitaratuan HerVal ("Garranga pare bat berriak"); ZMoso ("[Txakur] guziek ermaten zien lepoan xoraldi bat itze anitzekin ta puntak kanpoko aldeala ta diaitzen zren karranklak"); c) 'amua' adierako G 1: A Ardi ("Garranga (amua) beera, arraina gora"); Ik. OEH argitaratuan, gainera, AA III ("Bekatu ura dala zauri bat beñere ongi sendatuko ez dana eta garranga bat betiko eriotzaren puzoia berekin duana; eta garranga au irinsi duana [...]"); d) 'torlojoa' adierako B 1: Mg PAb ("[Neure alaba eunliak] esan daizuzan euren izenak. [...] Au, garrangia. Oneek izunzak. Bestiok [...]"); Ik. OEH argitaratuan, gainera, Bähr EEs 1922 ("Tapotziriantzekoak (sacacorcho) garrangaren (tornillo) erara antxika uretan"); garrangadun G 1: Anab Aprika ("[Erria] sudandarren erara egiña. Arkupe txiki [...] zerrenda luzeak, aien gañeko leio txiki zerrendak, etxe aurreko gain garrangadunak"); karranka 13, a) 'hegaztien oihua'-eta 6: G 1 (Etxde AlosT: "Belearen karranka"); IE 5 (Hb Egia: "Entzuten ditut hirri eta karrankak bazterretatik; eian nork eginen dituen azkenik!"; Balad: "Antzarrak doatzi karrankaz"; Elsb: "[Belatxak] karrankaz daudenean"; Etcham: "Bet-betan hasten zaio / karrankaz okila"; Zerb Azk: "Bele guziak han aditu ditazke karrankaz"); eta OEH argitaratuan: Dv Eccl 12,4 ("Hegastinaren karrankara jaikiko direnean"), ADonostia Itzald II ("Belien karrankak"); Hasquette ap. DRA ("[Igelak] goiz arrats karrankatik ez dira ixiltzen"); Prop 1892 ("Harturik [...] bi oilo eder batere karrankarik eginarazi gabe", "[Oiloek] karranka zerbeit egin bailezakete"); b) 'gurdiaren hotsa' 7: G 5 (Alz Ram 4, adib.: "Mendi-gurdien karranka", "Gurdiaren karranka ots"; Anab Aprika: "Iru kamionak txitxare baten antzera mugitzen ziran. [...] Ura azkar ibiltzea al zan, orduko hogei kilometro! [...] Ala ere naiko karranka"); IE 1 (O Pr: "Orga txarrago eta karranka handiago"); EB 1 (MEIG II: "Gurdi zahar negartiak baino kurrinka eta karranka gehiago dario"); eta OEH argitaratuan: Bela ("Orga gaiztoenak karrankarik handiena - 1650"); Herr 9-10-1958 ("Orga txarrago, karranka aundiago") eta 22-3-1962 ("Banka espresa lekua aisa hausteko anka! Haren xuxentzeko behar palanka, orduan segur egiten baitukete alimaleko karranka!"); Iratz Argiz Argi ("Etxeko patarrari behera, karranka-karran-karranka, norat hoa hain goizik, orgen gainean xutik?"), karrankaka : Ik. OEH argitaratuan Kaiet axeria ap. DRA ("Oiloa karrankaka oihuka zen ari"); karrankari IE 2: HU Aurp ("Ez du horrek erran nahi oilo busti batzu girela, zenbeit antzara karrankaritarik entzuten dugun bezala"), Etcham ("Entzunen dira mendiz orgak karrankari / ederki kargaturik berriz hunat ari"); Ik. OEH argitaratuan gainera Mustafa ap. DRA ("Alle eskelle zamaria / larhote karrankaria"), EgutAr 21-11-1960 ap. DRA ("Errota txarra, karrankariena"); karran-karran : Ik. OEH argitaratuan Lf Herr 9-10-1961: "Antzarak karranka: karran, karran!"; karrankatsu : Ik. OEH argitaratuan Herr 9-10-1958: "Errota (edo arroda) gaxtoa, karrankatxuena" // Ik. OEH argitaratuan gainera garranga-ontzi , garrangari , garrangatu , garrangatxo , garrangazi, karrankada, karrankatsu , karrankatu .

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

garranga EB 2: JMB LEG ("mutur eta igeki bizkar malkartuak, Gravette-musturtxoak, orri koskadunak, garrangak, marruxkak eta haiztoak"), OinEntz/3 ("untziak hurbiltzen zaizkionen garrangaz hartzeko"); karranka formako 13: a) hegaztien-eta oihuari dagozkion karranka 5: G 1 (Saski-naski 1985: "eten gabeko karranka zaratatsuari eman zion, eta ez ixiltzen"); IE 4 (Dass-Eliss 2, adib.: "hain zikhina da belea, mokoa bethi lurrez edo haragi ustelez estalia! Hain karranka itsusia du!"; Etxamendi: "filper-jokoan ari ziren kopetak beltzurian, eta soñu-untzi batetarik karrankaz ari"); EB 1 (M. Dupac: "boz karrankak eta lurrean jo eta jo ari ziren oin hutsak entzunarazten zizkiguten"); karrankari EB 1 (J.M. Irigoien: "nor igoko da zuhaitz altuetara hegazti karrankariaren arrautzak jasotzeko?"); karrankaz 2, IE-EB (Dass-Eliss: "Aphur baten buruan, horra belea nausiari buruz airean heldu, bethi karrankaz ari"; Zahar hitz: "Ahateari karrankaz erakutsi nahi"); b) tresnen zaratari dagozkion karranka 1 (Arti Bizkait: "Errekaldean karrankan doan / Errota zoragarria"); eta karrankari EB 2 (J.L. Lekunberri ("mila zati egin zen, zarata karrankaria eginik"; I. Urbieta: "Riuteki musika-tresnen hots luze eta karrankariak jasanez"); karrankatu EB 1 (A. Ugidos: "Enborrak, dorreak bezain lodiak, karrankatu eta kexatzen ziren"); c) kirrinki-karranka IE 1 (M. Sein: "Kirrinki karranka, kirriskiti karraskata, denak lanari").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

garranga : AB50 2 ('tornillo' itzuliak), HiztEn (1 oiloaren eta oilarraren oihua; 2 amua; 3 txakurraren lepokoa; 4 ardiei belarrian egiten zaien ebakia), LurE (1 oiloaren oihua; 2 amua), Euskalterm 2 ('collar' eta 'arponcillo del anzuelo'); garrankada : DFrec 1; karranka : HiztEn, LurE; karrankada : HiztEn; karrankari : HiztEn, LurE, Euskalterm 1 ('estridente') // Ez dugu aurkitu ap. AB38.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

garranga : EuskHizt (1 (*XVII ea.; karranka 1892) Ipar. G. er. Oiloaren oihua; 2 (1808) G. er. Amua), HiruMila ( 1 anzuelo; 2 collar del perro; 3 mella que se hace al ganado), ElhHizt (1 cacareo; 2 anzuelo; 3 collar (de perro); 4 mella, marca que se les hace a las ovejas en la oreja), EskolaHE (1 oiloaren eta oilarraren oihua; 2 amua), Lur EG/CE (anzuelo) eta EF/FE (1 gloussement; 2 hameçon), Lh DBF, DRA (1 anzuelo; 2 mella en medio de la oreja; 3 pala del anzuelo; 4 collar de perro; 5 collar en general; 6 púas de hierro de la carda; 7 canelón; 8 tuerca; 9 instrumento para coger peces; 10 papada; 11 tornillo; 12 cacareo), PMuj DVC (1 estigma; 2 paleta del anzuelo; 3 carlanca; 4 púa; 5 canelón; 6 capa de hielo; 7 tuerca; 8 tornillo; 9 especie de tenedor para pescar; 10 ranura del huso; 11 papada; 12 cacareo; 13 dentera; eta g.-ortz, g.-zuloak zabaldu); garrangadun : PMuj DVC; garrangari : Lh DBF (poule glousseuse), DRA, PMuj DVC; garrangatu : Lh DBF (glousser), DRA ('cacarear'), PMuj DVC; karranka : EuskHizt (1657. 1 Gurdiak... higitzean egiten duten hotsa; 2 Beleak eta, egiten duten oihua), HiruMila (1 graznido; 2 ronquera; 3 chirrido; 4 cacareo; 5 turbina; eta k. egin), ElhHizt ( 1 chirrido; 2 graznido), EskolaHE, Lur EG/CE (graznido) eta EF/FE, Casve EF (1 croassement; 2 craquement), HaizeG BF, Lh DBF (kharranka), DRA (1 graznido; 2 el croar; 3 ronquera; 4 cacareo; 5 el lino más grueso; 6 crujido; 7 chirrido; 8 estertor; 9 espolón; 10 roncando; 11 hez de la leche; 12 turbina), PMuj DVC (1 el lino más grosero; 2 graznido; 3 graznando; 4 cacareo; 5 ronquera; 6 estertor; 7 roncando; 8 raudo; 9 chirrido; 10 castañeteo con los dientes; 11 astillazo; 12 espolón; 13 hez de la leche; 14 crujido; 15 zambombazo; 16 turbina; 17 capa de hielo; 18 resquemazón); karrankada : HiruMila, ElhHizt (B ronquido), DRA, PMuj DVC; karrankari : EuskHizt (1843. Karranka egiten duena), HiruMila, ElhHizt (chirriador), EskolaHE, Casve EF (1 criard; 2 qui rend un son strident), HaizeG BF, Lh DBF (kharrankari), DRA, PMuj DVC; karrankatsu : DRA; karrankatu : HiruMila, ElhHizt (rechinar), Casve EF (karrankatü: 1 grincer; 2 brailler), HaizeG BF, Lh DBF (kharrankatu), DRA, PMuj DVC.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Maiztasuna

g.er.

Forma-adieren gurutzamenduak

Formaz alde txikikoak izateak eragiten dituen zalantzen artean, bereizketa semantikoa proposatuko da: 1 'amua(ren zatia)', 'izotz-kandela', '(txakurren) lepokoa' adierak dagozkio garranga honi; 2 'soinua, zarata...' adierari dagozkionak, berriz, karranka eta karrankari arautuak dira.

garrantzi
iz. Balioa, interesa, eragina edo ondorioa duenaren nolakotasuna. Ik. axola 2. Garrantzi handiko arazoa. Elkarlanaren garrantzia nabarmendu zuen orduko hartan Berria-ko zuzendariak.
Azpisarrerak

Aztergaia: garrantzi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:01 1994-09-22 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: garrantzizko

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E409]: AS gisa gehi daiteke: garrantzi handiko ere. / Adnominal modura ez al genduke ontzat eman behar garrantziko ere?

 - Erabakia: (H2.2 / 2009-11-02): Forma berririk ez da orain erantsiko, eta ikusiko da nola azaltzen duen H1.1 lantaldeak.

garrantzia eduki
du ad.-lok. Berebiziko garrantzia dauka hondakin organikoak konpostatzeak.

Aztergaia: garrantzia eduki

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: UF (IZE+ADI) 2022-10-18 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

garrantzia eman
dio ad.-lok. Ez zioten bere eritasunari garrantzirik eman. Musikari aparteko garrantzia eman nahi izan dio Zubiriak diskoan.
Ohiko lexiak

Aztergaia: garrantzia eman

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: UF (IZE+ADI) 2022-10-18 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

garrantzia hartu
du ad.-lok. Ikatzaren lehen erabilerak askoz lehenagokoak badira ere, XVIII. eta XIX. mendeetan berebiziko garrantzia hartu zuen.
Ohiko lexiak

Aztergaia: garrantzia hartu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: UF (IZE+ADI) 2022-10-18 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

garrantzia izan
du ad.-lok. Edozeinek ikus dezake zer garrantzi duen guretzat kontu horrek. Bereizkuntza guztiek ez zuten pisu eta garrantzi bera. Familia barneko hezkuntzak berebiziko garrantzia du.
Ohiko lexiak

Aztergaia: garrantzia izan

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: UF (IZE+ADI) 2022-10-18 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

garrantzia kendu
dio ad.-lok. Larunbateko manifestazioari garrantzia kendu dio: "Gehiengoak hauteskundeetan neurtzen dira".
Ohiko lexiak

Aztergaia: garrantzia kendu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: UF (IZE+ADI) 2022-10-18 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

garrantzitsu
adj. Garrantzizkoa. Erabaki garrantzitsua. Punturik garrantzitsuenak soilik aipatzeko.

Aztergaia: garrantzitsu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau72
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:02 1994-09-22 Lantaldeak besterik gabe onartua
garrantzizko
adj. Garrantzia duena. Ik. garrantzitsu. Arazoaren alderik garrantzizkoenak. Lan bikain eta garrantzizkoa.
Loturak

Aztergaia: garrantzizko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:03 1994-09-22 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

garrasi
iz. Oihu zorrotz eta zolia. Ik. txilio; kurrixka. Deiadarrak eta garrasi saminak. Garrasi sarkorrak. Oihu eta garrasi dabiltza herriz herri. Emakume garrasi bat entzuten du. Hango garrasiak! Beleen garrasi latza.

Aztergaia: garrasi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1994-09-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:04

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

garrasi (+ garrasi(a), garrasia, garrasiaka, garrasi(a), garrasika, garrasike, garrazi, garrazi(a), garrazika) da, 83 ager.ekin, euskalki guztietan hedatuena. B 24 (Mg, AB, Akes, Ag, Astar, Kk), G 23 (Cb, Mg, Arr, Apaol, A, TAg, And, NEtx, Gazt, Ag), IE 35 (Dv, Iratz, Barb, Zub, JEtchep, Xa, Jnn, Zub, Laph, Ardoy, Lf Murtuts), EB 1 (Osk Kurl); garraxi (+ garraxi mintzo, garraxi(a), garraxika, garraisi, garraisi(a), garraisika, garraixi, garraixika) formak 87 ager. ditu, HMkoak: B 36 (Kk, Erkiag, Azc, Enb, Ag Kr, Echta, Otx, Eguzk, Bilbao IpuiB), G 38 (Cb, Arr, Lard, Apaol, Zab, Ag, Zait, NEtx, Or, Muj, Urruz, Lek), EB 13 (Osk Kurl, MEIG); karrasi (+ karrasi(a), karrasiaka, karrasika, karrazi(a)) 37 aldiz agertu da, batez ere G (21 aldiz: Or, Ir, TAg, Ibiñ, Txill, Iraola, PE); B 3 (Balad, Gand), IE 13 (Barb, JE, StPierre, Zerb Azk); karraxi (+ karraxi(a), karraxi-toki, karraxika, karraisi, karraisi(a), karraisika) formek 101 ager. dituzte, horietan G 92 (Mb, Or, Ldi, SMitx, Inza, Ir, Goñi, Alz, Ill, ABar, Basarri, Gazt, Anab, Etxde, Ibiñ, Ugalde, Aran, Muj, Lasa, Txill, Lab, EA); B 3 (Erkiag, Gand); IE 3 (Izeta, Mde); EB 3 (MEIG); kaharrazi behin jaso da, ZuAm (Egiat).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

garrasi (+ garrazi) (51 ager.) da nagusi EB-EgAs, 41 ager.ekin; eta B 4, G 3, IE 3; garraxi (+ garraisi, garraixi, garraizi, garraxka) da erabiliena (62 ager.), batez ere G (30 ager.), B 7, IE 1, EB-EgAs 24; karraxi (+ karraisi, karraixi) 24 aldiz ageri da: G 13, EB-EgAs 11; karrasi (+ karrazi) formek 3 ager. dituzte.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: garraisi (6), garraisiaka (3); garrasi (12), garrasiaka (1), garrasiatu (1), garrasika (3); garraxi (2); garraxika (1); garrazi (1); karraxi (7), karraxika (1); karrazi (2); AB38: garraisi (7), garraisiaka (1), garraisika (1); garrasi (4), garrasika (1); garraxi (1); karraisi egin (1); karraisi (1); karrasi (2); AB50: garraisi (5), garraisi egin (2); garraixi (1); garraizi (1); garrasi (2); garraxi (1); karraisi egin (1), karraisi (2); karraxi (2); HiztEn-LurE: garrasi, garrasika; Euskalterm: garrasi.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: garrasi egin.

Lantaldearen irizpideak
Proposatua da eta (ia) erabat nagusitua

formarik hedatuena da, eta gaur aski nagusitua

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

garrasi egin, garrasika

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E409]: AS gisa gehi daiteke ere: garrasi baten.

 - Erabakia: (H2.2 / 2009-11-02): Forma berririk ez da orain erantsiko.

garrasi batean
adb. Garrasi handiak egiten, garrasi handiak eginez. Ik. garrasika. Garrasi batean ari zen, eztarria urratzeko moduan. Garrasi batean sartzen dira hogeita hamar aleman, joka, ostikoka.

Aztergaia: garrasi batean

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2018-04-17 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: GARRASI BATEAN. Gritando, chillando; a todo gritar. v. garrasika. Lurrean, lorrinka, larri, garrasi baten. AB AmaE 170. [Hogoi-ta-hamar aleman] zakur saingak iduriko karrasia batean sartzen dira, joka, ostikoka. StPierre 37. Bultzekada bat emoutso ezkerraz ta garrazi baten [...] bota dau. Kk Ab II 55. Sozialistak garraxi baten ibilli dira ta orain be garraxika diardue. Eguzk GizAuz 105. [Haur txar bat] oihu eginez garrasia batean. Ardoy SFran 218

adib: garrasi iz. Oihu zorrotz eta zolia. Ik. txilio; kurrixka. Deiadarrak eta garrasi saminak. Garrasi sarkorrak. Oihu eta garrasi dabiltza herriz herri. Emakume garrasi bat entzuten du. Hango garrasiak! Garrasi batean: garrasika. Garrasiz ari ziren. Beleen garrasi latza.

garrasi batean 8: Berria 5 (“Garrasi batean amaitu zuten Vila-realeko lehia, eta klubaren barrutik Miguel Pardeza futbol arduradunaren bidez zabaldutako mezuekin egur gehiago bota nahi izan dute sutara”), EiTB (“Beste aukera da mahaitxoaren gainean dauden gauzak zakar botatzea garrasi batean igual”), Argia 2 (“Oraingoetan, gu gara garrasi batean autobuska bide egiten dugunak, Marlaskaren bat lege, Aresen bat irrati, zientoka amen larriak zaku”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

garrasi batean 24: Karlos Zabala 6, Lopez de Arana 2, Xabier Montoia, Josu Zabaleta, Agustin Otsoa, Javi Cillero, Pako Aristi, Fernando Rey, Anton Garikano, Bernardo Atxaga, Lander Garro, Julen Gabiria…

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa orain adibide azaldua dena.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa garrasi sarreran.

garrasi egin
du ad.-lok. Oihu zorrotz eta zolia egin. Garrasi egin zion Lazarori. "Zure semea da" egin zuen garrasi. || Pozezko garrasi bat egin zuen. Gero eta goragoko garrasiak eginez.

Aztergaia: garrasi egin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau72

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

garrasika
adb. Garrasi eginez. Ik. garrasiz; garrasi batean. Haurra garrasika hasi zen. Oihu eta garrasika. Negarrez eta garrasika. Garrasika zebiltzan.

Aztergaia: garrasika

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:09 1994-09-22 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-ka

garrasiz
adb. Garrasi egiten, garrasi eginez. Ik. garrasika. Garrasiz ari ziren. Hasi nintzen ni ere negarrez eta garrasiz.
Loturak

Aztergaia: garrasiz

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2018-04-17 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: GARRASIZ. Gritando, chillando. "Garhaxiz dago umea, l'enfant pousse des cris déchirants" H. "Yail zen bueltakan feria guziyan garráaxíz: anra ederra ta merkéee!" Iz Als (s.v. gizon). v. garrasika. Erriko gaisoak erretzen ta karraisiz, aika ta ojuka zebilzan. Mb IArg I 83. Asi nintzan ni ere negarrez ta karraisiz. Mb OtGai I (ed. 1904), 44. Animak [...] arrabiaz ta garrasiz. Cb Eg II 205s. Ikaraturik asi zan garraasi ta diadarrez. JJMg BasEsc 54. [Gizona] negar eta garrasiz bertati da asten. AB AmaE 348. Haur saihera guzia hasiko zen oihuz, [...] karrasiaz. Elsb Fram VII. Negarrez ta garrasiz. A Ardi 9. Yuduak berriz karraxiz ari ziran: [...]. Ir YKBiz 495. Karraxiz lagun diela eskatzen diote. "Le suplican a gritos". Or Eus 53. Kurlo-saldoa / [...] karraxiz / ba doa. Gazt MusIx 113. Orroaz, irri karrasiaz, zintzurra mehetik ethentzerainokoan. JE Bur 150

adib: garrasi iz. Oihu zorrotz eta zolia. Ik. txilio; kurrixka. Deiadarrak eta garrasi saminak. Garrasi sarkorrak. Oihu eta garrasi dabiltza herriz herri. Emakume garrasi bat entzuten du. Hango garrasiak! Garrasi batean: garrasika. Garrasiz ari ziren. Beleen garrasi latza. || def: garrasika adb. Garrasiz, garrasi eginez. Haurra garrasika hasi zen. Oihu eta garrasika. Negarrez eta garrasika. Garrasika zebiltzan.

garrasiz 2: Karmel (“Garrasiaren garrasiz eliza dar-dar jarri behar, bere buruari tratu txarra emateraino”), Argia (“Gainera garrasiek paper garrantzitsua zeukaten Areanen kantetan, batez ere bigarren diskoan; eta garrasiz gauza gutxi esanda denbora tarte handia bete dezakezu”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

garrasiz : Berria (“Ikastetxearen aurrean, guraso andana bildu zen eta negarrez eta oihu-garrasiz ageri ziren, bertaratutako telebista kateek zabaldutako irudietan”), Asisko Frantzizko 2 (“Alde guztietatik bildu zen jendea, eta auzoko guztiek zerurainoko garrasiz egiten zuten negar errugabearen heriotzagatik”), Monika Etxebarria 2 (“Orduantxe hasi zen korsikarra garrasiz”), Gotzon Garate (“Kontrarioaz gupida ez daitezen, oihuz eta garrasiz haserrearazten dituzte”)…

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Bide batez, garrasika sarrerako definiziotik kendu.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa garrasi sarreran.

garratz
1 adj. Ahoan halako laztasuna edo mintasuna sentiarazten duena. Ik. mingots; gazi 4; min1 4; mergatz. Limoia baino garratzagoa. Ozpina bezain garratza. Sagar heldugabeak garratzak ohi dira. Ardo garratza benetan. Ene etsipenaren zapore garratza.
2 adj. Atsekabea edo nahigabea sorrarazten duena; gogorra, eramateko nekeza dena. Hitz gogor eta garratzak. Istilu garratzak sortu dira. Marinelaren ogibide garratza. Penitentzia garratzak egin. Egiak, latza eta garratza izanagatik, osasunbidean jar gaitzake. Atsekabe garratz saminak.
3 adj. Pertsonez mintzatuz, eginbidea betetzen estua dena edo besteren hutsekiko bihozbera ez dena; zakarra. Ik. estu 4. Juje garratz bezain zuzena. Iparraldeko jende garratz haiek.
4 (-en atzizkiaren eskuinean, izen gisa). Biziaren garratza!
5 adb. Garrazki. Garratz erantzun zion.

Aztergaia: garratz

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau72
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-04-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:05

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E409]: AS gisa gehi daiteke ere Garratz egin... aditz lokuzioa ere (haserre egin).

 - [E210]: Azpisarrera (berria): garratz-min (‘mingotsa’).

 - Erabakia: (H2.2 / 2009-11-02): Forma berririk ez da orain erantsiko.

garrazkeria
iz. Garraztasun gaitzesgarria; hitz edo esaldi garratza. Ezin joan garrazkeriaren bat esan gabe. Biziaren garrazkeriak maitasunaz eztitu.

Aztergaia: garrazkeria

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau72
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-09-22 Lantaldeak besterik gabe onartua
garrazki
adb. Garraztasunez. Garrazki zigortua. Garrazki mintzatu zen.

Aztergaia: garrazki

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau72
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-09-22 Lantaldeak besterik gabe onartua
garrazta
iz. bizk. Zuhaitz handi, gazte, inausi gabea. Ik. tantai. Garrazta bezain handia zen haren gorputza.

Aztergaia: garrazta

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-09-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-07-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Akes Ipiña obrakoak dira corpuseko garrasta 2 ("Aretx garrasta edo tantai-mando itzelez basoak beterik egon-arren", "Aretx guztien ondamena etorri zen, tantai edo garrastak bakarrik geratuten zireala gatx ori barik"), garrazta 1 ("Ikustekoak egoten zirean bere basoak, bai mats korta, bai makatz; garrazta ta guztiek"), garrastadui 1 ("Isasiko etzagunek bere basoetan atxineko garrastadui eta aretx adar-luzeak gaur baleukoz"); ik. OEH argitaratuan, gainera, garrazta : BAizk Ipuin; A EY II; garrasta : EEs 1924; garraztadui : A EY II. Eta beste bi adiera ap. A: "2 punta de arbusto, que a falta de hoja, se da de alimento al ganado", "3 la viga central del tejado"; Ik. gainera 2 garrazta ('Severo').

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

garrasta 1: BAizk Ipuin: "Garrasta baxen andija zan bere gorputza".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

garrazta : HiztEn; LurE // Ez dugu aurkitu ap. DFrec; AB38; AB50; Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

garrazta : EuskHizt (zuhaitz handi, gazte, inausi gabea); ElhHizt (árbol bravío, de mediana edad); HiruMila (1 arbol bravío, de mediana edad 2 punta de arbusto, que, a falta de hoja, se da de alimento al ganado 3 la viga central del tejado); EskolaHE (zuhaitz handi, gazte, inausi gabea; Bot. erratza); DRA (1 arbol bravío, de mediana edad 2 punta de arbusto, que, a falta de hoja, se da de alimento al ganado 3 la viga central del tejado); PMuj DVC (1 B árbol bravío joven 2 B escobino, brusco, rusco, jusbarba 3 B yema, renuevo, brote, botón 4 viga central del tejado; garraztadui : ElhHizt (arboleda o bosque de árboles bravíos, de mediana edad); HiruMila (arboleda silvestre); DRA (arboleda silvestre, bosque de robles bravíos); PMuj DVC (arboleda silvestres, arboleda de árboles bravíos, vivero, plantel de arbolillos silvestres) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE; Casve EF; HaizeG BF; Lh DBF.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Forma baten adiera(k)

tantaia.

garraztarro
iz. Birigarroaren generoko txoria, hura baino handiagoa, hego azpiak zurixkak dituena (Turdus viscivorus).

Aztergaia: garraztarro

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-07-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: garraztarro: Turdus viscivorus.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Turdus viscivorus.

garraztasun
1 iz. Garratza denaren nolakotasuna. Ozpinaren garraztasuna. Garraztasuna eztitu. Oinazeak beren garraztasun guztian jasan, aringarririk gabe. Garraztasun handiz zigortu. Garraztasunez erantzun.
2 iz. pl. Zenbait egun negarretan, barauetan, garraztasunetan igarotzea. Munduko garraztasunak gozatzearren.

Aztergaia: garraztasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau72
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-09-22 Lantaldeak besterik gabe onartua
garraztu, garratz/garraztu, garrazten
1 da/du ad. Garratz bihurtu. Ik. mindu 3; gardingatu;  + garmindu; karmindu; zaharmindu; kerratu. Gai batzuek ardoa garrazten dute. Esnea garraztu. Laztan hark garraztu dit bizitza. Eztabaida garrazten hasi zen. Bihotzak garrazturik daudenean.
2 da/du ad. Samindu; atsekabea eta mina sorrarazi. Garraztuta bizi haiz eta inguru guztia garrazten dun. Beren artean asko garraztu ziren. Eztabaida garrazten hasi zenean.

Aztergaia: garraztu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-09-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

garraztu, garratz/garraztu, garrazten. da/du ad.

Informazio osagarria
Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak

garraztu, garratz, garrazten

garretan
adb. Garrez betea. Su beti garretan zaudena. Garretan ezar ezazu ene bihotza. Zerua garretan zegoen, airea txoriz josia.
Loturak

Aztergaia: garretan

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-07-13 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: adib.

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-n: -tan.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gar sarrerari dagokion azpisarrera.

garreztatu, garrezta, garreztatzen
1 du ad. Garretatik igaro.
2 du ad. Jakiez mintzatuz, likore batez busti eta su eman. Bota koñaka eta garreztatu.

Aztergaia: garreztatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-09-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

garreztatu, garrezta, garreztatzen. du ad.

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

garreztatu, garrezta, garreztatzen

Orrialde guztiak:
 

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper