Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

egon.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gogor sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: GOGOR IZAN (Con aux. intrans., uni- y bipersonal). Resultar difícil, duro. Gogor duk hiretako akhuloén kontra ostiko egitea. "Il t'est dur". Lç Act 26, 14 (Dv gogor zaik). Hainitzi gogor zaie hitz hau: uko egiozu zure buruari. SP Imit II 12, 1. Latz eta gogor zaiku hari obeditzea. Mih 90. Zahar gazten arteko / hau da parabola, / --zuzen esplikatzeko / ainbat gogor da--. Bordel 105. Gogor zaizu aitortu bearra, gaztetxo, baña aitortu zaite. MAtx Gazt 92. v. tbn. Brtc 209. Hb Esk 20

gogor izan 6: Consumer (“gogor izatea”), Berria 3 (“Exijitu eta negoziatzean gogor izatean ez nabil esaten lau transferentzia eta bost sosa negoziatzeko gogor izatea (izan behar da ere), baizik eta gatazka horren muinari dagozkion oinarrizko puntuetan izan behar da temati”), Argia 2 (“Gogor izate hori txerto-oin izan ohi duen elorri zuriak eransten ote dio?”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

gogor izan 9: Berria 2 (“Bushekin gogor den New York Times egunkariak «misiolariaren grina» ikusi zuen presidentearen hitzaldian”), Herria (“Oraiko ustez gudu gogor izanen da Donazaharre, Gabadi eta Baigorriren artean”), Piarres Xarriton (“Zuzen esplikatzia hein bat gogor da!”), Joan Mari Irigoien (“Eta, haiekin gogor izan ez ezik, ziria ere sartzen nien batzuetan, taktika maltzur samarra erabiliz”), Piarres Aintziart (“Bai gogor da: itotzeko beroa, orain, funtsean”), Eneko Bidegain (“Eta ondoan SSak oihuka eta mehatxuka ari direlarik eta beldurrak jana zaudelarik, gogor da jarraitu behar den erritmoari adi egoitea”), Iñaki Arranz (“Baina zuk, harkaitza bera bezain/ gor eta gogor zaren horrek...“), Anjel Lertxundi (“Dontsuon arautegiak halakoetarako zer agintzen duen hausnartu eta gero, pozez kriskitinka jartzen nauen delibero bat hartu dut: nire adostasuna erakutsiko diot Zuzendari txit agurgarriak esan behar didan guztiari, nire aurkako ezein neurri gogor izanda ere nirekin izan nahi duen hitz-aspertuaren gaia”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia, erabilia eta adibide gisa jasotzekoa.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa jasotzekoa gogor sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

ekarri: -ra.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gogo sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

etorri: -ra.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gogo sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabilera-oharrak

eta gogora heldu, gogora jin: hirurak parean ematekoak dira, azpisarrera berean.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

gogora(t) (h)eldu 36: B 6 (Astar II 4: "Nok esango dau, ziur, edo ziertutzat daukeela, ez begik ikusi, ez belarrik enzun, ez gogora eldu al leitekiala, Jaungoikuak bere legia gordetan dabenetzat daukan beti betiko glorija", "gogora eldu al leitekezan pekatu guztijetan sarturik", "gizonen gogora eldu al leitekezan baño bere ondasun, doe, grazija geijago", "O diñade inoren gogora bere ezin eldu leitekiana!"; Echta Jos: "Eskerrak emon eioezala, Gurari onen ordea, Bere gogora etzala eldu, Senar-sundan bizittea"; Erkiag Arran: "bere arrebearen gomutea eldu yakon gogora"); IE 30 (SP Imit: "Zure sakramenduari debozione eta afekzione handirekin hurbiltzen zaizkon batzu gogora heldu zaizkidanean maizenik tontoturik nago"; Arg DevB: "Hañitz aldiz heldu arren, / Herioa gogora"; Ch 2: "Ez dire sinhetsi behar erraten zaizkigun, edo gogorat heldu zaizkigun guziak", "Hala beraz gogorat heldu zaizkigun gauzetarik eztugu behar deus desiratu"; Brtc: "Bere bizitze passatu guzia gogora heldu zaio"; Hb Egia: "deus onik etzitzaion heldu gogorat"; HU Zez 2, adib.: "Ikusi orduko, jauziz heldu zaut gogora"; Laph 2: "Lur Saindua bethi eta bethi gogorat heldu zitzaiolakotz", "orduan ere gogorat heldu zitzaizkon gaztetasuneko bekhatuak"; Elsb Fram: "Gazte denborako orhoitzapen bat heldu zaut gogorat"; Jnn SBi: "Hemen, berehala gogorat heldu diren irakaspenetarik bat hau da"; JE 3: "Gobernamenduak badauzka bertze andana bat, ez dakit zenbat hirixketan barreaturik: Rennes, Caen, Aix, (...) gogorat heldu ez zauztanak bertzalde", "Voltaire zenaren orhoitzapena heldu zait gogora", "Etzeielarik bizkitartean gogorat heldu, gaizoer, zer gozo dukegun heien harat-hunatari beha"; Barb Sup: "Hoi bera heldu zitzautan orai gogora"; Etcham 2: "Ixtorio bitxi bat heldu zaut gogora", "Gogorat heldu zaizkit, hau dut hau laguntza, Aitaren urrats zuzen eta boz beratza"; FIr 3: "Gogora eldu zitzaion Jainkoak gazteez mintzo delarik diona", "bere bizitze guziko egintzak batean gogora eldu zitzaizkon", "Eri-handien gogora eltzeko bide asko ditugu"; Zerb Azk 4: "Lantto hau hastean, badakizue betbetan zer heldu zaukun gogorat?", "Erranak erran, badakizue betbetan zer heldu zaukun gogorat?", "Chaubadon heldu zitzaukun gogorat", "salatu behar ote dugu betbetan gogorat heldu zaukuna?"; JEtchep 2: "Orduan gogorat heldu zaizkon joanden urthe horietan ibili harat hunatak", "Orai berean gogorat heldu zatak ixtorio ttipi bat"; Xar Odol 3: "gaixto guziak heldu zaizkote gogora", "Horieri, zuk hitz bat atera orduko, burrustan heldu zaizkiote hura iduriak gogorat", "gogorat heldu bazautzu bizi lagun bat hartzea").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gogora(t) heldu IE-EB 5 (A. Arkotxa 2: "Gogora heldu zaio arratsaldean, konferentzia salatik kanpora begiratzean leihoan moztua ikusi duen zeru urdin hedoitsua", "beti margo bera heldu zaio gogora"; P. Xarritton: "Euskararen Lekukoak zerrendatik kanpo ere badugu lan ederrik: Gogora heldu zaizkit bederen: Piarres Lafitte zenak berak, 1972an agertu zuen Salvat Moho-ren obra..."; M. Dupac: "Ezkont-nahia gogora helduko ahal zaio?"; Herr 1971: "Hori irakurtzean berriz gogorat heldu zitzaitan bezperan entzun solas kiretsak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gogora heldu : DRA (s.u. gogo, adibideetan) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm, EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Beste sarrera batean argitzekoa

gogora etorri azpisarreran aipatuko da, honen parekotzat.

Esapideei dagokien sistematika

heldu: -ra.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

gogora(t) jin (eta g. yin, gogorala j.) 16: Arch Fab ("Kontu hau gogoala bazait jiten"), Ip Hil ("Izkiribatzen zialarik, gogoan sarthü zeion eta nonnahi, bera zenian, jiten zeion gogoal"), HU Zez 2 ("Erlisioneari zor dazkotan ongi guziak betan jin zauzkit gogora", "ahora jinak erran, gogora jinak egin"), Etcham ("Etsenpluak palatraka / gogorat zauzkit jiten"), Zub 2 ("Gogorat yiten zaizkit oraiko idazleak", "Orai yiten zait gogorat zer egia haundia erran zien M. Laconbek"), Lf in Zait Plat ("Ez zaio gogorat jin, gure erlisioneak erakusten daukun Jaungoikoaren artze berezia, erran nahi dut kreatzea"), JEtchep 3 ("Ageri zen etzela bertze bat bezala mintzo, gogorat jinak, jin bezala emanez", "gogorat jin zitzaion [...] nola ihardokitzen zuen", "Jinen zaut gogorat... Limogeskoa"), Larz Iru ("jin zauzkit pertsu xaharrak gogorat"), Ardoy SFran 3 ("apez saindu bat jin zitzaion gogorat", "Jin ote zitzaion gogorat zer Ortziraile Sainduari buruz zen abian?", "gogorat jin zitzaion jina zuela bere larderia guziaren erakusteko orena"), Xa Odol ("gauza lazgarri asko jiten zaut gogora") // Ez dugu aurkitu OEH argitaratuan jaso duten Arb Igand-eko agerraldia ez gure corpusean, ez liburuan.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gogora(t) jin 6: XArb ("irakurtuak izaiteko eginak direla jin zitzaion gogora egun batez"), JE GH 1964 ("ihes egiteko xederik gogorat ere etzitzaien jin!"), Hiriart-U ("asko galde jiten zaizko gogorat"), A. Luku ("egun guziz andereak dion gauza bera gogorat jiten baitzait"), Herr 1996 ("zer jiten ahal den gogorat!"), P. Xarritton ("Nere aitormenak eta holako, emanak zituen, gogora jin arau").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gogora jin : Lur EF/FE (venir à l'esprit), Casve EF (gogoala jin: adib. gisa) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Beste sarrera batean argitzekoa

gogora etorri azpisarreran aipatuko da, honen parekotzat.

Esapideei dagokien sistematika

jin: -ra.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: †  Ik. gogarako / HiztEn: Ik. gogarako / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. gogarako.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-men/-mendu/-pen/-tze/-kizun.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

gogorarazi, gogoraraz, gogorarazten. dio ad.

Euskaltzaindiaren Arauak

gogoratu, gogora, gogoratzen. 1 da/du ad. 'burura etorri, burura ekarri': ezin gogoratu naiz haren izenaz; gogora ezazu lehen zer esan dugun. 2 zaio ad. 'bururatu, otu': halako batean gogoratu zaio lan horri ekitea.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

gogoratu, gogora, gogoratzen

Euskaltzaindiaren Arauak

gogoratu, gogora, gogoratzen. 1 da/du ad. 'burura etorri, burura ekarri': ezin gogoratu naiz haren izenaz; gogora ezazu lehen zer esan dugun. 2 zaio ad. 'bururatu, otu': halako batean gogoratu zaio lan horri ekitea.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

gogoratu, gogora, gogoratzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-pen,...

OEHko datuak [laburduren azalpena]

gogorazio (eta -zino/-ziño 34, -zinoe 10, -ziñoi 1, -ziñu 1) 113, horietan XX. mendeko 6: B 46 (Añ 21, Mg CO 6, Ur MarIl 3, AB AmaE 3, Itz Azald 13), G 67 (Mg CC 11, Gco I 2, AA 33, Lard, Arr 3, Bv AsL 10, Apaol, Urruz Zer, Inza Azalp 3, Txill Let 2), GN 1 (Legaz) // Ik. OEH argitaratuan gainera Mb OtGai ("Arrotasunik bageko gogorazioz ta oroitzapen garbiz"), eta aipatuak: LE Ong, LE Urt, Donce, EE 1885, EgOn ap. DRA, JJMg Mayatz.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gogorazio 6: G 4 (J. Iturria: "gogorazio txarretan naste borraste gaudenean"; T. Egibar: "itz, gogorazio eta egite loikerizko guziak"; Ejerzizio santuak: "zure gogorazio, hitz eta lanak dakizkien eta barrun-barrundik ezagutzen dituena"; A. Etxarri-Aranaz: "Gogorazio zikiñei leku eman al diet?"); EB 2 (Azurm, adib.: "aurreritzi eta gogorazio eta oroitzapen txar denak berbizten hasi zitzaizkiola").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gogorazio : HiztEn (gogorapena), LurE (ik. gogorapen; 1 pentsamendua; 2 gogoratzea, oroitza), Euskalterm 1 ('pensamiento'); gogorazino : AB38 2 (hauetan g. loi 'pensamiento obsceno') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gogorazio : EuskHizt (1759; gogoraziño 1803. 1 G. er. pentsamendua; 2 1885; G. er. gogoratzea, oroitza), HiruMila ('pensamiento, recuerdo'), ElhHizt (1 pensamiento; 2 recuerdo, memoria), EskolaHE (ik. gogorapen; 1 pentsamendua; 2 gogoratzea, oroitzea), DRA (eta gogoraziño, gogorazinoe, gogoraziñoe; pensamiento; var. de gogamen, gogorapen, gogoeta), PMuj DVC (eta gogorazinoe, gogorazino; 1 pensamiento; 2 memoria, recuerdo, conmemoración) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

gogordura IE 1: Dv LEd ("Oi harrigarrizko gogordura! Oi, sepharen gaixtoa!"); Ik. OEH argitaratuan, gainera: Prop 1888 ("Hunat misionest heldu denak ez du zeren zangoetan gogordurarik ukhan") eta gogorrune testu-lekukotasunik gabea.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gogordura : HiztEn (Med. ankilosia), Euskalterm 6 (hauetan zahartzapenezko g. 'endurecimiento por envejecimiento'; mailukako g. 'endurecimiento a martillo'); gogorrune : HiztEn, LurE // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gogordura : HiruMila ('endurecimiento'), ElhHizt ('dureza, endurecimiento; entumecimiento, rigidez), Casve EF (gogordüra: 'courbature'), HaizeG BF ('courbature, ankylose, surdité'), Lh DBF ('courbature'), DRA ('anquilosis, endurecimiento de miembros, agujetas), PMuj DVC (1 endurecimiento, dureza; 2 entumecimiento, entorpecimiento, adormecimiento de un miembro; 3 esclerosis; 4 paralización; 5 rigidez, inflexibilidad; 6 insensibilidad, crueldad, inhumanidad; 7 fraguado; 8 tensión, rigidez, tiesura, tirantez; 9 agujetas, después de un ejercicio muy fuerte); gogorgune : EuskHizt (*1953; gogorrune *1926, 1976), PMuj DVC ('concreción'); gogorrune : HiruMila ('zona dura'), ElhHizt ('dureza, parte dura; dureza de la piel, callosidad), EskolaHE, Casve EF (gogorrüne: 'durillon'), Lh DBF (gogorrüne: 1 durillon, cal; 2 partie dure d'un objet), PMuj DVC (gogorrune: 'dureza de la piel, callosidad') // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

ik. oh. s.u. argalgune: E116: "OEH ikusita berdintsu erabili izan dira argalgune nahiz argalune. EEBSn behin bakarrik ageri da hitz hau, eta Euskalterm-en ez da ageri. Gure arauen arabera argalgune beharko luke izan, hori delako arautu duguna normalean, salbu koloreen kasuan. Baina hauek salbuespentzat hartu ziren. Horregatik proposatzen dut argalgune". // X. Kintana: "aspaldi honetan erabili dugun irizpidea hauxe izan da: - gune `tokia' adierazteko eta - une, berriz, `denbora'. Hortaz, bai argalgune `toki argala eta meharra' (edo zerbait argaltzen deneko tokia) eta bai argalune `argalaldi, beheraldi'sartzekoak dira, zein bere esanguraz". // PS: "Banaka-banaka egon naiz begira, -gune eta -une direla eta, orain arte onartu ditugun sarrerak. Badirudi, koloreen kasua kenduta, Kintanak dioen bezala erabiltzeko joera ikusten dela, nahiz batzuetan ez dudan hain garbi ikusten (ez dira kontrako adibideak `ahulgune, gune ahula' edo `ingurune', `sakonune'?). Hauek dira orain arte onartu ditugun sarrerak: abagune, abiagune, ahulgune (`gune ahula'), ahulune (`ahulaldia'), alhagune, aldiune, aterrune, begirune, beltzune, bihurgune, bilgune, biribilgune, egiune, egongune, erdigune, estalgune, estugune, etenune, zerbitzugune, geldiune, gogorrune (hau adibide batean, baina ez sarreretan), gorriune, haizegune, hertsigune, hirigune, hutsune, ikusgune, ingurune, irekigune, irtengune, isilune, itzalgune, lekune, lotune, mehargune, mendigune, okerrune, sakangune, sakonune, sargune, soilgune, ubelune, ukigune, uspelgune, zabalgune, zelaigune, zikinune (adibide batean, baina ez sarreretan), zimurgune, zokogune, zolagune, zuriune. Hori hola bada ere, uste dut, argitasunaren aldetik, eskertuko liguketela bat bakarrik onartzea, bi sarrera emateak bazterrak nahasi baizik ez baitu egiten. Nire proposamena litzateke argalgune bakarrik uztea". // Kintana (EBB): "Kontuz! Sokak hor argalgunea dauka eta erraz hauts liteke. Ez da ibaiaren gainean irristatu behar: izotzak argalguneak dauzka eta istripuak gerta daitezke /Gizaki zintzoenek ere badituzte beren argaluneak. Santuak bekatu egin zuen argalune batean". // BAgiria (2003-07): "Erabakia: ez aipatu ez bata ez bestea".

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Orain arte erabili gabea da, baina gaia ere bai

testuetan erabili gabea da, baina sistemaz ongi eratua, eta egokia.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-gune/-une: lekuari baitagokio, eta ez denborari, -gune formakoa da hobestekoa (ikus "Euskaltzainen oharrak" s.u. argalgune); Euskaltzaindiaren arauetako azalpenetan, berriz, gogorrune ageri da bi aldiz behintzat (definitzailea da maskur eta zarakar sarreretan): forma arautuak ukiezinak diren arren, azalpenetakoak alda litezke, noski, baina Euskaltzaindiari dagokio hori egitea, ez lantaldeari.

Euskaltzaindiaren Arauak

gogorrarazi, gogorraraz, gogorrarazten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

gogorrarazi, gogorraraz, gogorrarazten

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-r(tu)+a-

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

gogortu, gogor(tu), gogortzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

gogortu, gogor(tu), gogortzen

Atzizkien araberako erabakiak

-txo

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

gogorxko 2, IE-EB (Gy; MEIG); gogortxo 18: B 2 (Echta Jos, Akes Ipiña); G 13 (Mb IArg I, Aran SIgn, Bv AsL, Urruz Zer, Or SCruz, Ldi IL, Etxde AlosT, NEtx LBB, Basarri, Uzt Noiz, Vill Jaink); IE 1 (Xa EzinB); EB 2 (MEIG); gogortxu 10: B 7 (Astar II, Ag AL, Bilbao IpuiB); G 3 (Sor Bar, Bv AsL).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gogorsko EB 1 (Egin); gogorxko EB 1 (Euskaltzaindia); gogortxo 12: B 2 (Karmel, Agur); G 5 (A. Anabitarte, J. Karraskedo Olarra, S. Onaindia, N. Etxaniz, F. Etxeberria); EB 5 (M. Lopez, I. Mujika Iraola, P. Sastre, Txill); gogortxu B 1 (A. Zubikarai).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gogortxo : DFrec 1; gogortxu : Euskalterm 1.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-sko/-xko

Forma arautuaren azalpenaz oharra

azalpenak eskainiz: adlag. 1 'zinez, gogoz'. 2 'erruz, ugari'.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: gogoz kontra, gogoz kontrako.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

gogoz kontra(ko)

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: GOGOZ BESTERA, GOGOAZ BESTERA (H s.v. bertze). a) Contrariamente a lo que se piensa. --Zer da guzurra? --Gogoaz bestera gauzea esatea. Oe 113 b) "Gogoaz bestera, contra la voluntad, de mala gana (V-ger-ple)" A EY III 349. Galdetzen ziotenean gogoz bestera erantzuten zieten. A Ardi 47. Ama batek eketx egin zunan, ots, aur illa. Bazunan irugarrena gaixoak, gogoz bestera, yakiña. Or QA 96. Bertan iaioa zalako, edota bere gogoaz bestera bertaratu zalako? Zait Plat 19. Eguraldi txarrari arpegi ona ipiñi biar, gogoaz bestera geienetan... Gerrika 292.

gogoz bestera 4: Berria 2 (“Erbestean bizi zara, sorlekutik urrun, baina sorlekuarekin erabat hautsi gabe, sarri, gogoz bestera agian, sorlekuaren bozeramaile izatera behartzen zaituztela gainera”), EiTB (“Ez da UPNren gogoz bestera izango, UPNren sakrifizio eta esfortzuarekin baizik, izan ere, nire alderdiko zenbait lagun hil dituzte”), Erlea (“Baina nago ezote diren bihurtzen horiek ere sarri, idazlearen gogoz bestera segur aski, irakurlearen irakurketa baldintzatzeko mekanismo”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

gogoz bestera 15: Patxi Zubizarreta 2 (“Gogoz bestera, begiak koblakariarengandik bereizi, eta, ezker aldera itzulirik, lotsagabeki begira zegokion gaztearenak topatu zituen”), Xabier Olarra (“Berak azaltzen zuenez, sindromearen ezaugarriak honako hauek ziren batik bat: tik konbultsiboak, besteren hitz edo egintzak nahi gabe imitatzea edo errepikatzea (ekolalia eta ekopraxia) eta madarikazio nahiz zantarkeriak gogoz bestera eta konpultsiboki botatzea“), Joseba Urteaga (“Kontakizun honek aspaldi izan zuen hasiera eta gogoz bestera narama”), Lopez de Arana (“Gogoz bestera ikusi dut...”), Joan Mari Irigoien (“edo egin nahi zutena bide erdian uzten zutela, gogoz bestera”), Karlos Zabala (“Baietz erantzun zion, latz, gogoz bestera”), Jose Morales (“Gogoz bestera bazen ere, adorea bildu, eta gainerako guztiek bezala zerbitzatzea erabaki zuen”), Josu Landa, Bernardo Atxaga, Oskar Arana, Gotzon Garate, Juan GarziaKarlos Linazasoro, Xabier Mendiguren Elizegi.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabili da eta jasotzekoa da azpisarrera gisa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa gogoz sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

GOGOZ KONTRA, GOGOAZ KONTRA (-uaz V-gip ap. Elexp Berg). En contra de la voluntad. v. GOGOZ BESTE, GOGOZ KONTRARA. * Kunplidu eban Dabidek aginduba, ta goguaz kontra bere Saulek emon eutsan alabia esposatzat. JJMg BasEsc 178. Goguez kontra sarri ikesten izen dok. A BGuzur 126. Bai, --aitortu zuen izebak gogoz kontra. Mde Pr 86. Erti-gizonak, nahiz eta bere gogoz kontra, iduri horren mugetan lortzen du bere ikusmena. MEIG IX 115. (en colab. con NEtx) v. tbn. Bv AsL 95 (goguaz k.). Erkiag BatB 157 (gogoaz k.). Berron Kijote 138 (gogoz-k.). FEtxeb 89 (gogoez k.).

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

[kontra] -z kontra (Batez ere gogoz kontra eta legez kontra esapideetan erabiltzen da). Aurpegieran ezagun zuen gogoz kontra ari zela. Indarrez eta gogoz kontra etorrarazi zuen. Epaileak legez kontra jokatu du. [gogoz] gogoz kontra adb. Borondatearen kontra. "Bai" aitortu zuen izebak gogoz kontra. Gogoz kontra eman du hitzaldia.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabat ezabatzekoa da adibidea -z kontra azpisarreratik, lehendik jasoa dagoelako azpisarrera gisa gogoz sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da kontra sarreran ere.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: gogozko izan .

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ko/-zko

Txostenaren laburpena

Lematizazio-saio bat egin dugu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

gogozko (eta -a 6) izan G-EB 26: Ag G ("ongi badator artu egiten da, gogozkoa ezpada utzi"), ArgiDL ("Jaungoikoaren gogozkoa izan dedin eskatu dezagun"), ABar Goi 2 (adib.: "ire gogozko dala entzun nai diat"), EA OlBe ("Zure gogozko izan nedin otoi beroz nik alegin"), NEtx Antz ("Kondeari gogozko izango al zaiok?"), Anab 3 (adib.: "jana, gela ta arrera, beste izenaundiko hoteletan bezin gogozkoak izango dituzu"), Basarri 5 (adib.: "Nunbait etzaie oso gogozko / aizerik eta euririk"), Uzt Sas ("ostatu ori bertsolariak ain gogozkua izanik"), Zait Plat ("Betiko ideia aldakaitz oriek gogozkoak dira"), Salav 2 (adib.: "berak plazan kantatzen zituan bertsoak eta paperean jartzen zituanak, izaten ziran nere gogozkoak"), Berron Kijote 4 (adib.: "Gogozko bezaio berorri, nere Don Kijote Jauna"), MEIG 4 (adib.: "Kantu lana hain gogozko duen Aita Antonio Zabalaren hitzaurrea dator").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gogozko (eta -oa 9) izan 22 ager.: B 1 (Onaind: "Ori ez da danen gogozko"); G 11 (BerTxapel 1962: "jolasian ote dabil / ala edo brometan? / egun oyek ditut nik / gogozko benetan"; A. Begiristain: "beartsuek beren xalotasunean gogozko dute apaltasuna"; Pelota: "Eskuzko era ori / gogozko detela"; J. Aierbe 3, adib.: "Ain gogozkoak zitzaizkigun, ikasi ere bereala ikasi genituan"; R. Zapirain: "ain gogozko zitzaizkien ikasketak"; BoletinObSS 1971: "gogozko ta bearrezko zaigun zuen laguntza"; M. Manterola 2, adib.: "Askotan entzun izan det bertsolari askok ere ez dutela gogozkoa"; Ataño Nora: "Ez baidet gogozkoa"); EB 13 (J. Arregi 3, adib.: "indar neurketak gogozko dituela"; L. Etxeberria 2, adib.: "au sekula ez dute gogozko izanen"; SM: "gogozkoa zen han agertzea"; M. Ugalde 2, adib.: "Itsas gaiak ditu gogozkoak pintagai bezala"; D. Urbistondo: "Bere buruarekin eta inguruko trasteekin hitzegitea oso gogozkoa zuen amonak"; J. Eizagirre: "Harlemgo beltzek ez bait dute gogozko poliziaren eskuetan erortzea").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ohiko iturrietan (DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm) ez eta hiztegietan ere (EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

izan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gogozko sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

sargoria, sapa.

Txostenaren laburpena

ik. informazioa, s.u. gogaindu

Jatorrizko forma

gohaindu [baztergarria da:] gogaindu

Euskaltzaindiaren Arauak

gohaindu, gohain, gohaintzen. Ipar. da/du ad. 'gogaitu'.

Idazkera egoki(en)a eskainiko da

gohainditu bide da hobestekoa

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: goi(-)maila, goi(-)nafarrera

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: goi(-)agerpen, goia jo, goian behean , goi(-)arnasa , goi(-)haga , goi(-)hats , goiko alde , Goiko Jaun , goikoz behera , goi(-)mailako , goi-min , goitik behera .

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

behe(-)denboraldi aztertzean proposatua.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa goi eta denboraldi sarreretan.