50535 emaitza bilaketarentzat - [21751 - 21800] bistaratzen.

goriki
adb. Kartsuki, lehia biziz. Jainkoa goriki maitatu eta zerbitzatu.

Aztergaia: goriki

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-ki.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

adlag.

gorila
iz. Giza itxurako tximino handia, bi metro garai izatera hel daitekeena (Gorilla gorilla). Gorila eskuak ditu.

Aztergaia: gorila

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-11-10 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Gorilla gorilla.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E124]: "konforme, baina gogoan izan, gillotina -rako eman den arrazoi berberagatik, hemen ere gorilla beharko genukeela. Galde iparraldekoei" (1995-06-16)

goritasun
iz. Gori dagoenaren nolakotasuna edo egoera. Goritasuneraino berotu. Amodioaren goritasunak.

Aztergaia: goritasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-11-10 Lantaldeak besterik gabe onartua
goritu, gori/goritu, goritzen
1 du ad. Gori jarri arte berotu. Sutegian goritutako burdina. Labeak hasi dira goritzen. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Orratz goritu batez sudur barnea erre. Ore goritua. Burdina goritua.
2 du ad. (Grina batek, sentimen bizi batek) hartua gertatu. Maitasun haren karraz goriturik. Goritua eta sutua zaudenean, burdina goritua bezala. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Bere ahotik irtendako hitz gorituak.
3 du ad. Grinez, sentimenez eta kidekoez mintzatuz, bizitu, indartu. Ez dio sorterriaganako grina epeldu, goritu baizik.
Azpisarrerak

Aztergaia: goritu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-11-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

goritu, gori(tu), goritzen. du ad.

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

goritu, gori(tu), goritzen

gorliztar
1 adj. Gorlizkoa, Gorlizi dagokiona.
2 iz. Gorlizko herritarra.
gormandiza
iz. Ipar. Sabelkoikeria.

Aztergaia: gormandiza

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-11-10 Lantaldeak erabaki gabe utzia
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena

Ik. s.u. gula, dagokion informazioa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

IE-ZuAm dira corpuseko 81 ager. (XX. mendeko 8): gormandiza (eta g. egin, -zko) 46: Lç 4, adib.: "Honestki ebil gaitezen: ez gormandizetan eta hordikerietan", "Hordikeriák, gormandizák"; Harb: "Urgultutasuna, abarozia, emakoitasuna, inbidia, gormandiza, kolera, nagitasuna"; SP 2, adib.: "Brida zazu gormandiza, emozu neurri zure ian-edan nahiari"; Arg DevB: "ukho gormandizari"; Gç 2, adib.: "Nola hemen gosetzen Gormandiza lizuna!"; Brtc: "Gormandizaz hobendun dire"; Monho: "Gormandiza"; Dh 3, adib: "Bere urguiluak, gormandizak, desonezkeriek, jokoek, bere diruak iresten diotzate"; Hb Esk: "Gormandizek segida lohikerietan"; Laph: "Ogiaz bertzalde berdagailu zerbait jaten du, bainan hautsa emanik, gormandiza egin beldurrez"; Jnn SBi: "ardietsi zuen bere gormandizaren barkhamendua"; CatJauf 5, adib.: "Badire zazpi: Urgulua, Abarizioa, Lohikieria, Jelosia, Gormandiza, Kolera eta Alferkeria"; JEtchep: "[Haurrek] munduan izan ditazken gormandiza guziak jaten zituzten"; Tt Arima 3, adib.: "Bere honak [...] enplegatzen dituzte [...] gormandizetan"; Bp I: "[Bekhatü mortalak]: 1. Ürgüillia [...], 5. gormandiza"; CatLan 10, adib.: "Gormanten konpañaren ebitatzia"; UskLiB: "zazpi bekhatü mortal gehienetzaz zoin beitira ürgüillia, abarizia, aragiazko bekhatia, gormandiza, kolera eta herabia"; CatS 6, adib.: "Gormandiza da edatekuaren eta jatekuaren den amurio desordenatü bat"; UNLilia: "Gormandizazko bekhatia"; Ik. OEH argitaratuan, gainera, CatLav "Gormandiza garai dezagun barurtuz"; gormand 2: Tt Onsa: "gormand, eta gulos da animale hura"; Etch: "Emaztia nahi lüke [...]: / gormanda, libertina, auher..."; gormant 32: Lç 3, adib.: "Horra gizon gormanta eta hordia"; EZ Man I 4, adib.: "gormantari sartzen dio lohi eztarriraño"; SP Imit: "gormantak egarsu eta gose handiz irrituko dira"; Gç; Ch: "gormantak eta hordiak goseaz eta egarriaz kruelki tormentatuak"; Gy 10, adib.: "Gormantak egiten dio gorrarena luzaro"; Hb Egia: "gormantei gizen predikariak ortziraletan, neska arinei ergelak..."; Barb Sup: "Pettanek, ez baita gormant hetarik, ez zion bigarren tazarik hartu"; Larz Senper: "-Atxik daitak edari hortarik xorta bat [...]. - Hitz ematen diat, gormant tzarra"; Tt Arima 4, adib.: "Otsoa baita animale goluta eta gormanta, ahal diana oro iresten du"; AstLas 2, adib.: "gormant xarra, hola behar izana jarri"; Mst: "gormantak gose eta egarri handi batez eskerniatü"; CatLan 2, adib.: "Gormantek ezpaitüte bere sabelaz berze Jinkuarik"; gormandatu 1, Tt Arima: "Bere pasioniak oro behar ditu gormandatu, azotatu, kruzifikatu eta garaitu" // Ik. OEH argitaratuan, gainera, gormandizkeria , gormankeria , gormantasun , gormantkeria testu-lekukotasunik gabeak.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gormant 1 ap. A EY III: "Litxora bezin gormanta".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gormandiza : HiztEn, LurE; gormant : HiztEn, LurE // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gormandiza : EuskHizt (1571; 1 sabelkoikeria; 2 1962; goxokia), HiruMila, ElhHizt (Ipar. glotonería), EskolaHE, HaizeG BF; gormandizkeria : ElhHizt (Ipar. gula, glotonería); gormant : EuskHizt (1571; G. g. er.; sabelkoia), HiruMila, ElhHizt (Ipar. glotón, -a), EskolaHE, Lur EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA; gormant-zikhin : Lh DBF, DRA // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, Casve EF, PMuj DVC.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Lantaldearen irizpideak
Iritzi-emaileen oharrak ezagutu behar dira

hurrengo pasaldi baterako uztea erabaki da: nahiz ez duen batasunik hausten parekorik ez duenez, ez du baldintza minimoa betetzen (cf. boligrafo onartu ahal izateko eragozpenak)

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

sabelkoikeria.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: [nire ustez kentzekoa da] (1995-04-18)

gormant
adj. Ipar. beh. Sabelkoia. Gormantek ez dute beren sabelaz beste jainkorik.

Aztergaia: gormant

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

sabelkoia.

gorni
1 iz. gip. Gorrina (landareen gaitza).
2 iz. gip. Elgorria.

Aztergaia: gorni

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: Ik. gorrina / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Gip.

Forma baten adiera(k)

gorrina.

goroldio
iz. Landare txikia, gehienetan berdea, lurraren, harrien edo enborren gainean belusaren itxurako multzoetan hazten dena (Musci kl.). Goroldio orlegiz inguratutako urmaelak.

Esaera zaharrak

Dabilen harriari ez zaio goroldiorik lotzen.

Aztergaia: goroldio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1994-11-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:10

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

goroldi (goroldi izpi, gorolditsu)7 aldiz azaldu da: B 1 (Añ), G 3 (Ibiñ, Zait, Munita), IE 3 (Ox, JE, Mde); goroldio (goroldiotsu)12 aldiz: G 9 (Zait, Azurm, Ibiñ, Munita), IE 3 (Ax, Dv); oroldi (orolditsu) 7 aldiz: B 4 (Mg, Laux, Kk), G 2 (Ibiñ), IE 1 (O); oroldio 11 aldiz: G 10 (Arr, Or, TAg), EB 1 (MEIG); odoldi 5 aldiz, B (Enb, Ag, Gand, Erkiag).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Gehien agertu dena goroldio da (14 ager.: G 2, EB 12); oroldi 5 bider agertu da, Bko testu batean; oroldio bitan, EB.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: goroldio (2); AB38: goroldio (13) eta oroldio (2); AB50: goroldio (2); HiztEn-LurE: goroldio, goroldiotsu.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Cl. Musci.

Lantaldearen irizpideak
Baztertzekoa da, beste bat nagusitu baita

Euskaltzaindiak proposaturikoaz bestea nagusitu baita gaur.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E124]: "bai, hauxe da gaur erabiliena, eta bizkaitarron goroldi-tik hurbilen dagoena" (1995-06-16)

Euskaltzainen oharrak

 - [E208]:  Kl. Musci jaso da. Ez ote alderantziz, Musci Kl.?

 - Erabakia: Batzordea (JAA, MA, IS) eta BAgiria (2000-03-31): klasea, familia, aurretik ematen da oro har. Dena den, Cl. behar luke.

goroldiotsu
adj. Goroldioz estalia. Eskailera goroldiotsuetan behera.

Aztergaia: goroldiotsu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-tsu.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

goroldioz estalia.

gorosti
iz. Zur gogorreko zuhaitz edo zuhaixka, ertz arantzadunezko hosto distiratsu eta iraunkorrak, eta fruitu txiki biribil gorriak dituena (Ilex aquifolium). Gorosti aleak. Gorosti makila sendo bana zekarten.

Aztergaia: gorosti

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1994-11-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Ilex aquifolium.

Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena

Ilex aquifolium

gorostiki
iz. Gorostiaren zura.

Aztergaia: gorostiki

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-ki 'zura'.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

gorostiaren zura.

gorotz
iz. Animaliek iraizten duten digestio hondakin gotorra, bereziki abereek iraizten dutena. Ik. eginkari 3. Abererik gabe ez da gorotzik, eta gorotzik gabe ez da uztarik. Zaldi gorotza. Gorotza da ongarririk hoberena. Gorotz usaina. Gorotz aitzurra. Gorotza baino ezerezagoak dira munduko atsegin guztiak. || (Pertsonen iraizkinez mintzatuz). Ume normalek buztina erabiltzen dute irudiak egiteko; nik neure gorotza erabiltzen nuen.
Azpisarrerak

Aztergaia: gorotz

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1994-11-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

gorotz forma nagusi da, 56 ager.ekin; G 33 (Ibiñ, Or, Berron, Mb, It, AA, Izt, Inza, Anab, Bv), IE 5 (Lç, Dv, JE, Mde), ZuAm 14 (Mst, Egiat, Ip, Tt, Mercy), EB 3 (Arti, MEIG); k(h)orotz 11 aldiz azaldu da: B 4 (Enb, Echta, AB, Erkiag: euskalki honetan azaldutako forma bakarra da), G 2 (Ag), IE 1 (Gy). Izenondo-balioan gorotz forma bakarrik agertu da, ZuAm 1 (Arch) eta G 5 (Or, Berron).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gorotz 11 aldiz agertu da: G 1, IE 1, EB 9; gorozki 5 aldiz: EB; korotz bitan agertu da, behin izen-balioa duela eta bestean izenondo-balioarekin. Bigarren balio honekin agertutako forma bakarra da.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: gorotz (4); AB38: gorotz (10), gorozki (1); AB50: gorotz (2).

Bestelakoak
Forma nagusia da alde eta aldi guztietan

g- da aldaera nagusia

Informazio osagarria
Lexemen erregulartasuna

g-/k-

Informazio lexikografikoa
Erabileremuen araberako adierak

adierak argituz, eta iz./izond. banaketa (cf. "alferra korotza")

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E124]: "hau hobetsi behar da, baina kontutan har, honekin batera, bekorotz (< bet + gorotz) dela Bizkai osoan nagusia, eta beraz, bekorotz forma ere onartu behar dela" (1995-06-16)

gorotzil
iz. zah. Azaroa.

Aztergaia: gorotzil

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: Ik. azaro / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

azaroa.

gorozki
iz. Gorotz gaia. Narrasti emeek hodi bera erabiltzen zuten arrautzak, gorozkiak eta pixa kanporatzeko, baina ugaztun emeek, ordea, beste bide bat garatu zuten gorozkiak kanporatzeko. Karabanek sortutako ur zikinak eta komuneko gorozki urak botatzeko lekua.

Aztergaia: gorozki

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: EArau 2010-01-11
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:38 1999-09-15 Lantaldeak erabaki gabe utzia

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gorozki EB 11: M. Etxaide 4 ("Lurrazaleko gorozki freskoak", "Gorozkien zati bat deskonposatu egiten da", "prozesu eranitzak jasaten dituzte eta gorozki-moduan kanporatzen dira", "hondoetako lurra eta zizare-gorozkiak aurkituko genituzke"); M. Aramendi ("kanpora botatzen ditu aldizka gorputzak gorozki forman"); Elhuyar 6 (adib.: "gorozkiak erdisolidoak dira", "Bakteriook gorozkien gai organikoez elikatzen dira", "Beren iharduerak gorozkiei kolore arrea ematea dira", "Gorozkiak, hesteitsura sartu eta, hamabitik hogeitalaura ordu geroago heltzen dira ipurtestera").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gorozki : AB38 1 (excremento), HiztEn, Euskalterm 6 (gorozkietako koipeki, gorozkietako parasitoak, etab.) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gorozki : HiruMila (1 pl. heces; 2 excremento), ElhHizt (excremento), PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

NekHizt.

Lantaldearen irizpideak
Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

Bebil, edo onarpen eske aurkeztua: berria, osaeraz egokia, zerbait bederen erabilia.

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-ki izengilea.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E123]: Euskalterm: nekazaritza, landarezaintza… alorretan. Onartzekoa dela uste dut, Goggle-ko datuak ikusita: Egungo Euskararen Hiztegian, Hiztegi Batua Euskal prosan, Administrazioetako testuetan, Consumer Eroskiren aldizkarian…

 - [E208]: ongi asmatua eta biologian eta lekua daukana.

 - [E210]: Baztertzekoa, gorotz nahikoa baita.

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-01-11): Onartu da forma soila jasotzea.

goroztegi
iz. Gorotza edo simaurra biltzen den tokia. Ik. simaurtegi; sastegi. Goroztegirik zikinena baino zikinagoa.

Aztergaia: goroztegi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-11-10 Lantaldeak besterik gabe onartua
goroztu, gorotz/goroztu, gorozten
1 du ad. Simaurtu, simaurrez ongarritu. Artoak goroztu eta jorratu. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Negu isilean ernalduko da lur beltz goroztua.
2 du ad. Gorotzez bete, gorotzez zikindu. Ez baduzu ispilua sareren batekin ongi estalia, laster goroztuko dute euliek.

Aztergaia: goroztu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak

gorotz/goroztu, gorozten.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

gorpu
1 iz. Gorputz hila, bereziki gizakiarena. Ik. hilotz. 23 urteko mutilaren gorpua autopsia egitera eraman zuten Patologia Institutura. Ibardin gainean atzemandako gorpuak indarkeria zantzuak zituen. Abere-gorpuz ihaurriak zeuden larre-bazterrak, eta ardi larrutuak ageri ziren han-hemenka.
2 adb. Hilik. Kontu egizu zeure burua gorpu ikusten duzula. Gorpu ekarri zuten.

Aztergaia: gorpu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:09 1994-11-10 Lantaldeak besterik gabe onartua
gorputegi
iz. Gorpuak hotzean gordetzen diren biltegia. Polloeko gorputegia.

Aztergaia: gorputegi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: EArau 2010-01-11
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Lantaldeak erabaki gabe utzia

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

EEgunk: "gorputegi".

Lantaldearen irizpideak
Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

Bebil.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E123]: Euskaltermen behin, gorpu-depositu eta gorputegi ‘morgue, depósito de cadáveres’. Administrazio Sanitarioko Hiztegian ere jasoa dago. Baita Egungo Euskararen Hiztegian ere. Nafarroako aldizkari Ofizialean ageri da, Gipuzkoako Batzar Nagusietako dokumentuetan. Berria-ko hainbat testutan… (guztira 70 agerralditik gora ematen ditu Googlek).

 - [E208]: Erdarazko morgue, depósito de cadáveres adierazteko ba al dugu besterik? Nik sartu egingo nuke.

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-01-11): Onartu da forma soila jasotzea.

gorputz
1 iz. Gizakien eta animalien materiazko osagarria. (Gizakietan arima-ren aurrez aurre). Giza gorputza. Gorputz handiko asto ederrak. Hegaztiek lumaz estalirik dute gorputza. Gorputzik gabeko espiritu hutsak. Arima gorputzetik irtetean. Gorputz eta arimako osasuna. Hor ari da jo eta ke, egun osoan lanean, gorputza asko nekatzen. Gorputz hilkorra, ustelkorra. Zure gorputz sakratua maiz errezibituz. Bere gorputz hila beztitzeko. McCarthy zenaren gorputza aspaldi usteldua zela. Gorputz zatiak. Gorputz oinazeak. Espiritu Santua gorputz itxuran, uso irudian jaitsi zen. Xalbadorrek, bertsolaritzaz ari zela, odolaren mintzoaren irudia utzi zigun, bertsolaritzak daraman gorputz lanaren seinale; bertsolariak ezin du gorputza bere jardunbidetik baztertu.
2 iz. Batasun bat osatzen duten elementuen multzoa. Hala, anitz garelarik, gorputz bat gara Kristo baitan. Behar dugu guztiok gorputz bat eginik bizi gaitezen. Gaur hainbat puska eginik gaude, lehen gorputz bat ginen gu.
3 iz. Gorputz enborra. Gorputza eta besoak zauriz beterik. Gorputza zulo batean aurkitu zuten, eta burua handik hamar urratsetara. Gorputz liraina zuen.
4 iz. Oreez eta kidekoez mintzatuz, trinkotasuna. Eman ezazu irina, oreak gorputzik aski hartu arte.
5 iz. Ametsez, asmoez eta kidekoez mintzatuz, izatasuna, gauza izaera. Gorputzik gabeko ametsa eta irudipen hutsa.
6 adb. Hilotzik, gorpu. Maiteñoa zait hil atzo, aretoan gorputz dago. Suge batek heldu eta ordubeteko gorputz zela. Ondoeza eginda, gorputz geratu zen. Atzo bizi, egun gorputz.
7 iz. fis. Materiazko zernahi gauzaki. Gorputz baten masa.

Esaera zaharrak

Gorputz eria, arimaren sendotzaile.

Aztergaia: gorputz

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-03-24 Lantaldeak besterik gabe onartua
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:IkHizt
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:Maileg
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:01

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

'Corpus' adierakoak: Gorputz egun: AG G; Korpus: Cb Just; AA I; Sor Bar; Korpus kristi egun: IArg I; Korpus-egun: Munita; korpus egun: AA I; Sor Bar; Or QA; Korputz egun: Arr May; NEtx Nola; korputz-egun: MEIG; Korpuz: A Ardi.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

g- hasiak 1.605 dira, epe-euskalki guztietakoak, eta k- hasiak 19: korpitz 8 (IE); korputz 10 (B-G, eta behin IE); gorpuzti 5 aldiz azaldu da (B 4; EB 1); korpusti egun, korpuzti formek ager. bana dute (EgAs, G); beste formak: korpus egun, korpus kristi egun, korpu, korpus.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: gorpuzti (1); AB50: gorpuzti (1); HiztEn: gorpuzti-egun (eta gorputz, gorpuzkera, gorpuzki, gorpuzkin, gorpuztu, gorpuztun, korpuskulu).

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: gorputz(-)adar, gorputz(-)enbor.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: gorputz-arima , gorputz(-)atal , gorputz(-)egun , gorputz eta arima , gorputzezko , gorputz izan (eta gorputz egon, gorputz gelditu/geratu), gorputz saindu .

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E109]: "Nik esango nuke korputz-ek ez duela lekurik" (1993-02)

 - [E115]: "gorpu hitza ere bada" (1993-02)

gorputz adar, gorputz-adar
iz. Besoa edo zangoa. Goiko eta beheko gorputz adarrak.

Aztergaia: gorputz adar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

gorputz adierazpen, gorputz-adierazpen
iz. Gorputza ideiak, sentimenduak eta sentipenak adierazteko erabiltzea. Gorputz-adierazpena, antzezpena eta abar landuko dituzte antzerki ikastaroan. Izan ere, ez dute hitzik egiten, gorputz adierazpenari eman nahi baitiote indarra.

Aztergaia: gorputz-adierazpen

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:012 2003-04-08 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh62 2020-06-16 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

gorputz(-)adierazpen 76.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

gorputz(-)adierazpen 8.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da eta jasotzekoa.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa gorputz sarreran. Antzerki- eta dantza-munduan oso erabilia.

gorputz atal, gorputz-atal
iz. Gorputz atalek ematen diguten laguntza soil-soilik dugula. Mihia ez beste gorputz atal guztiak ezinduak zituen.
Gorputz egun
iz. Corpus eguna. Ik. Bestaberri. Gorputz egunerako josi genion soineko beltza.
gorputz enbor, gorputz-enbor
iz. Ugaztunen gorputzaren zati nagusia, burua eta gorputz adarrak kokatuak daudena. Gorputz enbor mardula eta zango motzak zituen.

Aztergaia: gorputz enbor

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

gorputz eta arima
adb. Erabat, oso-osorik. Gorputz eta arima naiz zeurea. Bazekien alabak gorputz eta arima maite zuela.

Aztergaia: gorputz eta arima

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: adib.

Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika

eta.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gorputz sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

gorputz eta arima naiz zurea.

gorputz heziketa, gorputz-heziketa
iz. Gorputz hezkuntza. Gorputz heziketako irakaslea da.

Aztergaia: gorputz-heziketa

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:005 2003-04-08 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z7:HBL 2014-09-09 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle oso erabilia. Horrekin batera gorputz(-)hezkuntza ere sartzekoa da.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa onartzekoa gorputz sarreran.

gorputz hezkuntza, gorputz-hezkuntza
iz. Hezkuntzaren atala, bereziki eskola garaikoa, ariketa fisikoaren bitartez gorputza lantzea helburu duena. Ik. gimnastika. Gorputz hezkuntzan tituluduna. Iaz jaitsi egin zen gorputz hezkuntzako orduen kopurua.

Aztergaia: gorputz-hezkuntza

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:005 2003-04-08 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z7:HBL 2014-09-09 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LBeh (2014-04-03): gorputz-hezkuntza 35: Berria 12 (adib.: “36 lanpostu galdu baitziren joan den urtean Gorputz Hezkuntzan eta 33 irabazi atzerriko hizkuntzetan”), EiTB (“Taiwanen badago gorputz-hezkuntza ikasgaia bigarren hezkuntzako ikastetxeetan, baina ez dute korrika egitea eskatzen graduatzeko”), Jakin (“gorputz hezkuntza, musika, ingelesa eta jarduera osagarriak”), Argia 18 (adib.: “funtsezko jarduera da gorputz hezkuntza”), DiarioVasco 3 (adib.: “Gorputz-hezkuntzako eta kiroleko medikuntzako mediku espezialista”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: gorputz hezkuntza 1, Berria (“Entzumena eta Hizkuntza ikasgaian 28 irakasle beharko dira; Gorputz Hezkuntzan 34, Ingelesean 140, Musikan 13, Pedagogia Terapeutikoan 68 eta Euskaran 24”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es educación física / fr éducation physique: Elhuyar: gorputz-hezkuntza / Nolaerran: gorputz heziketa|hezkuntza / Zehazki: gorputz hezkuntza, hezkuntza fisiko / Labayru: gorputz-|soin-hezkuntza / Adorez5000: gorputz-hezkuntza.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: adib. gisa / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle oso erabilia. Horrekin batera gorputz(-)heziketa ere sartzekoa da.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa onartzekoa gorputz sarreran.

gorputz saindu
iz. Ipar. edo jas. Eukaristia. Gorputz sainduko sakramentua.

Aztergaia: gorputz saindu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS: Gorputz Santu / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Informazio osagarria
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-saindu.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gorputz sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

eukaristia.

gorputz-arima
iz. Gorputza eta arima. (Singularrean nahiz pluralean). Gorputz-arimen osasuna. Gorputz-arimen galgarri. Giza gorputz-arimen hondar zikinak. Gorputz-arimako garbitasuna.

Aztergaia: gorputz-arima

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

dvandva.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gorputz sarrerari dagokion azpisarrera.

Numeroa

batez ere pluralean erabilia.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

gorputz-arimen osasuna.

gorputza arindu
ad.-lok. Hesteetan dagoena hustu. Ik. sabela arindu; libratu 3. Gorputza arintzeko tokiak.

Aztergaia: sabela arindu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-02-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak

Sabela, gorputza arindu: hesteetan dagoena hustu (s.u. arindu)

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Kolokazioa da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa gorputz, sabel eta arindu sarreretan.

gorputzaldi
iz. Gorputzaren egoera. Gorputzaldi txarra. Gorputzaldi hobea izango duzu bihar goizean.

Aztergaia: gorputzaldi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-11-10 Lantaldeak besterik gabe onartua
gorputzez
adb. Gorputzari dagokionez, gorputzaren aldetik. Ik. fisikoki. Gorputzez moldakaitz eta itsusia zen. Gorputzez elizan egonagatik, gogoz (...). Ene errugbiko lagunak biziki estimatzen eta maitatzen nituen; errotik sanoak ziren, gorputzez bezainbat buruz eta bihotzez.
Loturak
gorputzezko
adj. Gorputzezko izakiak. Jauna, eskerrak ematen dizkizugu espirituzko eta gorputzezko gauza guztiak egin zenituelako.
Loturak

Aztergaia: gorputzezko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gorputz sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

gorputzezko izakiak.

gorpuzdun
adj. Gorputza duena. Anton. gorpuzgabe. Izaki gorpuzgabe eta gorpuzdunak.

Aztergaia: gorpuzdun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-11-10 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

gorputzdun 1 (MEIG); gorpuzdun 2 (Or Aitork, MEIG); gorpuztun 2 (Inza Azalp); cf. beste kontsonante-elkarketak: gorputzge 1 (Laux), gorpuzgabe 1 (MEIG); gorpuzgintza 1 (SMitx); gorpuzkai 1 (Erkiag); gorpuzkera 14 (Otx, Erkiag; Or, MAtx, Berron, Ibiñ, Zait; MEIG); gorpuzki 41 (Laux; Inza, KIkG, Or, Zait; Lf; MEIG); gorputzkin 2 (MAtx), gorpuzkin 12 (KIkV; KIkG, Or, Txill); gorputztasun 1 (Txill), gorpuztasun 1 (Txill); gorputztu 2 (VMg, Harb), gorpuztu 4 (Erkiag; Mde; MEIG); gorputztxu 1 (Ur), gorpuztxo 1 (AB)

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gorputzdun 1 (G), gorpuztun 1 (G); beste elkarketak: gorputz-kide 1 (G); gorputzgeko 2 (EB); gorputzkera 1 (G), gorpuzkera 6 (B 1, G 2, EB 3); gorputzki 1 (G), gorpuzki 10 (B3, G 7); gorputzkin 1 (G), gorpuzkin 16 (B 3, G 8, EB 5); gorpuz-bide 1 (G); gorpuzgintza 1 (G); gorpuzkondo 2 (G); Gorpuzti 6 (B 5, EB 1); gorpuztu 22 (G 3, EB 19); Korpuzti 3 (B 1, G 2)

Informazio osagarria
Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-tz+d-

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E302]: "gorpuzdun / gorpuzgabe. Ikusi bihotz-, gaitz- eta antzekoak. Erabakia hartzeko ez ote da behar nolabaiteko arau bat?" (1995-07-10)

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]: Ados lantaldearen proposamenarekin.

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-01-11): Bere horretan utziko da, beraz, lehen itzulian arautua.

gorpuzgabe
adj. Gorputzik ez duena. Anton. gorpuzdun. Aingeru gorpuzgabeak.
Azpisarrerak

Aztergaia: gorpuzgabe

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-11-10 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena

OEHan gorputzge 1 (Laux), gorpuzgabe 1 (MEIG); EEBSn gorputzgeko 2 (EB: Manolo Pagola)

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: gorpuzgabeko .

Informazio osagarria
Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-tz+g-

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]: Ados lantaldearen proposamenarekin.

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-01-11): Bere horretan utziko dira, beraz, lehen itzulian arautua eta lantaldeak proposatua.

gorpuzgabeko
adj. Gorpuzgabea. Jainkoa da gorpuzgabeko espiritu bat.
Loturak

Aztergaia: gorpuzgabeko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-ko: -gabe-ko.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gorpuzgabe sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

gorpuzkera
iz. Gorputzaren itxura. Gorpuzkera ederreko lau zezen. Aurpegi ederra eta gorpuzkera lerdena.

Aztergaia: gorpuzkera

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-11-10 Lantaldeak besterik gabe onartua
gorpuzki
1 iz. Gorputz zatia. Gerran hildakoen hobiak irekitzen eta gorpuzkiak berreskuratzen orain hamabi urte hasi ziren. Bob Marleyren gorpuzkiak Etiopiara eraman eta han lurperatuko dituztela ukatu du haren alargunak.
2 iz. Erlikia. San Inazioren gorpuzkia.
3 iz. Izaki gorpuzduna. Ikusi ere ezinezko gorpuzki txiki-txikiak dira atomoak.

Aztergaia: gorpuzki

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-11-10 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

iz. 'erlikia'.

gorpuzkin
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, gorpuzkin-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. gorpuzki].

Aztergaia: gorpuzkin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-11-10 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

gorpuzkin* e. gorpuzki.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E208]: Ez dut uste edonolako gorputz edo gorpu baten zati bati, gorpuzki deitu ahal zaion arren, besterik gabe erlikia ere badela esan diezaiokegunik. Azalpen hori zuzendu beharra dago. Inork ez luke esango, adibidez, Atapuercako gizakien gorpuzkiak erlikiak direnik, gure artean hitz horrek bestelako konnotazioa dauka eta.

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-01-11): Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulian arautua; eta H1.1 lantaldeari jakinaraziko zaio ohargileak dioena, gorpuzki forma azaltzean kontuan izan dezan.

gorpuztasun
iz. g. er. Gorputza izatea, gorputza duenaren nolakotasuna. Azken buruan, gizaki adimentsu orok duen helburua Jainkoaren gorpuztasunaren ideia baztertzea da.

Aztergaia: gorpuztasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

gorpu(t)ztasun 5 aldiz ageri da, beti ap. Txill Let: "Nekatuta nagoenean etzait ajolik bere gorputztasuna nere ondoan nabaitzea", "Arrigarri au ere: ez dit ezer bururatu bere gorpuztasunak", "Bi iguiñaldi izan ditut orain arte Mirenekin, eta biak izan dute oñarritzat bere gorpuztasuna. Lenbizi, oraindik ezkongai giñala, atzera-arazi ninduen batzutan bere gorpuztasunak...", "odolak eraginda besarkatu ta nereganatu nai dudanetan, nazka ematen dit bere gorpuztasun orrek".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gorpuztasun : HiztEn, LurE, Euskalterm 1 (haragizkotasun sinonimoarekin, 'corporeidad' itzulia) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gorpuztasun : EuskHizt (1957), HiruMila (corporalidad), ElhHizt (corporalidad, corporeidad), EskolaHE (gorputza izateko zertzelada), DRA (corporalidad), PMuj DVC (corporalidad, corporeidad) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-tasun izen konkretu-zenbakarriekin.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

gorpuztu, gorputz/gorpuztu, gorpuzten
da/du ad. Gorputza edo gorputz izatasuna hartu edo eman. Idiskoa gorpuztu, mardotu eta zezendu zenean. Susmo berriak gorpuztuz. Gorpuztu gabeko ideiak ziren oraindik.

Aztergaia: gorpuztu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-11-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

gorpuztu, gorputz/gorpuztu, gorpuzten. da/du ad.

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

gorpuztu, gorputz/gorpuztu, gorpuzten

gorrail
adj. Batez ere Ipar. Gorrixka. Zamari gorrail bat.

Aztergaia: gorrail

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Batez ere Ipar.

Forma baten adiera(k)

gorrixka.

gorraize
iz. Gorreri arina. Gaur, gorraizearekin jaiki naiz.

Aztergaia: gorraize

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-11-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

gorraide G 1 (Goñi); gorraire EB 2 (MEIG); gorraize G 1 (Apaol); gorrera G 1 (Bil); gorreri 9: B 1 (Añ GGero); G 1 (AA III); IE 3 (Ax, O Po, HU Aurp); EB 4 (MEIG). OEH argitaratuan, gainera: gorraize (Etxba Eib, Elexp Berg); gorreri (Mb OtGai).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gorraire EB 1 (Elhuyar); gorrera EB 10 (Gipuzkoako Foru Aldundia, horietan "perzepzio gorrera" 1); gorreri EB 6 (E.J., Gipuzkoako Foru Aldundia 3 eta "pertzepzio gorreri" 1, P. Berasategi).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gorraize : AB38 1, HiztEn-LurE; gorreri : HiztEn-LurE, Euskalterm 4; gortasun : Euskalterm 1.

Lantaldearen irizpideak
Txostenak eskainiko duen informazioa behar da

gorraize/gorreri formen banaketa argituko da, lehentasuna zeini eman erabaki ahal izateko

gorraldi
iz. Entzumenaren galtze igarokorra. Bere gorraldiak baditu noizean behin.

Aztergaia: gorraldi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko gorraldi .

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gorraldi : HiztEn (entzumena denboraldi batean galtzea), LurE (entzumenaren galtze igarokorra) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gorraldi : EuskHizt, HiruMila (sordera pasajera), ElhHizt (sordera pasajera, momento de sordera), EskolaHE, Casve EF (surdité passagère), Lh DBF (surdité passagère), DRA (sordera pasajera), PMuj DVC (disecea, sordera pasajera) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

erabili gabea, baina egokia, eta onarpen eske aurkeztua.

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-aldi.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

entzumenaren galtze igarokorra.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E115]: 'gorraldi: behinbehineko gortasuna, "gorreria" berriz orozbatekoa'.

 - Erabakia: BAgiria (1997-06-27): 'bigarren pasaldirako utzi [da]'.

gorrantz
adj. Gorrixka. Txakur gorrantza.

Aztergaia: gorrantz

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-11-10 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-i+a-

gorrarena egin
ad.-lok. Entzungor egin. Bardem-en garrasiei gorrarena egin diete.

Aztergaia: gorrarena egin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika

egin: -arena.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gor sarrerari dagokion azpisarrera.

gorrasta
adj. Gorrixka. Ilea eta bizarra gorrastak.

Aztergaia: gorrasta

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-11-10 Lantaldeak besterik gabe onartua
Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2009-03-10 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Beste (edozein) iturritako erabilerak

cf. behi gorrasta: Herria 2005 ("Behi gorrastak eta betroin eta «comtoise» arrazako zaldiak hazten dituzte").

Lantaldearen irizpideak
Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

Ez da arraza jakin baten adierazlea.

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-sta/-xta

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Arrazak

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Isildua.

gorrastatu, gorrasta/gorrastatu, gorrastatzen
da/du ad. Janariez mintzatuz, gorritu. Tipula gorrastatu behar da azukre poxi batekin.

Aztergaia: gorrastatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-09-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

gorrasta(tu), gorrastatzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

da/du ad.

Forma baten adiera(k)

(tipula eta) gorritu.

Orrialde guztiak:
 

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper