Euskaltzaindiaren Arauak

gotzaindu, gotzain(du), gotzaintzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

gotzaindu, gotzain(du), gotzaintzen

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zain-, -go/-tza

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gouache 3, Bitez (adib.: "Kartoia da zenbait oleotan, gouache eta are akuarelatan ere, darabilen euskarria [...] Papera da euskarririk aukerakoena akuarelaz edo gouachez pintatzeko"); gouatxe 1, MarrazkiOEO/2 (""gouatxe"z nola margotu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gouache : HiztEn - LurE (Art.), Euskalterm; gouatxe : AB38 1; guache : AB38 2 (hauetan guache erara margoztu) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gouache : EskolaHE (Art.) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal gouache formaren ordainak: goaxa : T-L LFB; guax : HiztHand; urmargo : XarHizt, Casve FE (hurmargo) // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG FB, PMuj DCV.

Erdaretako formak

fr (DLLF): gouache; en (Collins): gouache; de (Slaby-Grossmann): Guasch-, Gouachemalerei // Ez dugu aurkitu ap. it (S. Carbonell / Ambruzzi).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Mailegu onartzekoa da, sistemaren arabera egokituz

mailegu onartzekoen gutxienekoak ongi betetzen ditu, baina lantaldeak ez daki zein formatan den hartzekoa: bere horretan, "erdal hitza" litzateke (dagokion ahoskapena ez dator bat letra horien ohiko balioarekin); guax, ahoskapenaren araberako egokitzapen grafikoa, berriz, ezagungaitza izan liteke; zerbait proposatzekotan, egokitua proposatuko luke lantaldeak.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

ou; ch.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Haiti.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gourde: HiztEn-LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

gourde: Estilo Liburua.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak: iz. (Haitiko dirua).

Euskaltzaindiaren Arauak

goxatu, goxa, goxatzen. da/du ad. Adkor.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

goxatu, goxa, goxatzen

Mailak

Adkor.

Jatorrizko forma

gozo, goxo

Euskaltzaindiaren Arauak

Adkor.

Mailak

Adkor.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: GOXO IZAN. a) (Aux. intrans. bipersonal). Agradar, gustar. Naiz gorputzarí etzaizkion góxo azóteak. LE Ong 54v. Goxo ahal baititzeien gauaz ibiltzea. HU Zez 128. Arrotzer hemen trikatzea goxo zaie. JE Ber 10. Etzitzaidan batere goxo par-murritz ua. Or QA 41. Esan aal zenezaidake [...] zergatik zaien goxo negarra gaixoeri? Or Aitork 82. Goxo zaitan jakitea eni pentsatzen dunala. JEtchep 68 (v. tbn. 64, 110). Sei ilabete oiek mendian igarotzea etzait bat ere goxo. Izeta DirG 107. b) (Con aux. de 3.a pers. sing.). Estarse a gusto, dulcemente. Salan bero zen eta goxo. Mde HaurB 6. Goxo dik iguzkian. JEtchep 101. Ohean goxo ditake holako hotzarekin. Ib. 91. Goxo beita mahaiñian / heben algarretatürik. Casve SGrazi 92

adib: malestruk adj. Ipar. Moldakaitza. Ez da goxo, gero, pilotarientzat aditzea jendea oihuka: Habil etxerat, malestruka!

goxo izan 15: Berria 11 (“galtzada harrizko karriektan goxo da”), EiTB (“goxo da ere bat-batekotasun baten atxikitzea”), Argia 3 (“udako bero handienetan goxo da haien azpian ameslari bilakatzea”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

goxo izan 16: Herria (“Zinez goxo zen ikustea entzulego hori pastoraleko atürrekin murmurikatzen eta kasik xaramelatzen ere Etxahunen kantu miresgarriak”), Piarres Aintziart 6 (“Perizuelas uhaitzaren izena goxo zait eta ahapeka errepikatzen dut: Perizuelas, Perizuelas...”), Eneko Bidegain (“Arras goxo zen”), Marzel Etxehandi 2 (“Goxo da kurritzea, hezur gogortuen higitzea; kanpalekua bizpahiru kilometrotan omen da”), Menane Oxandabaratz 2 (“Üdüri zitazüt familiako besta bat edo gertakari bat dela, ene holako güne batetan, herritarren artean kantan aritzea goxo zait, euskaraz”), Jon Alonso (“Adixkidia, zieki zuiñ goxo den phausatzia”), Aingeru Epaltza (“Atertu du pixka batean eta goxo da larruazalean sentitzea eguzkiaren fereka”), Andoni Egaña (“Bateko "don" besteko "dul", kanpaikada goxo ziren belarrietara”), Filipe Bidart (“zein goxo zen orduan eguzkiaren fereka aurpegian...”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa goxo sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Mailak

Adkor.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gai.

Kategoria

iz.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. 'gozagarria'.

Erabileremu dialektala

Ipar. Ik. gozagarri

OEHko datuak [laburduren azalpena]

gozagaitz 1 (EZ Man I); gozakaitz (eta gozakaitz-aldi, gozakaitzkeria, gozakaitzkiro) 15, denak G (Lar, Cb, AA, Izt, Lard, Arr); ez da XX. mendeko testuetan jaso.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EBko ager. banarekin jasoak: gozagaitz (L. Fernandez); gozagaizki (P. Sastre); gozagaiztu (X. Odriozola); Bko beste banarekin: gozakatx (B. Arrizabalaga), gozakaitz (M. Zarate).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Euskalterm: gozakaitz 1; HiztEn-LurE: gozakaitz, gozakaitzaldi, gozakaizkeria, gozakaiztu

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-gaitz/-kaitz

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

zakarkeria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

gozakaitz/gozakaiztu, gozakaizten.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Euskaltzaindiaren Arauak

1 'atsegina, bozkarioa, poza'. 2 'ondasunak erabiltzea eta horien etekinak eskuratzea': ondasun horietarik bat bere-berea du, eta bestea gozamenezkoa.

Erabileremuen araberako adierak

1 atsegin, bozkario, poz; 2 ondasunak erabiltzea eta horien etekinak eskuratzea ("Ondasun horietarik bat bere-berea du, eta bestea gozamenezkoa")

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gozamendun EB 1, LanSaila 1993: "bazkideen eskubideak eta batipat hoien gozamendun-eskubideak bermatzea eta babestea funtsezkoa gertatzen da".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gozamendun : AB50 6 ('usuario', 'corporación', 'beneficiario' eta 'jubilación' itzuliak), Euskalterm 1 (usufructuario); gozamendunetaratze : AB50 1 (nahitaezko g. 'jubilación forzosa') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

Ez dugu aurkitu ap. HezkAdmin, LurraldeAntol, AdminMila, EurItune.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gozamendun : HiruMila (usufructuario, ria), ElhHizt (Zuz. usufructuario, -a), PMuj DVC (usufructuario, fructuario) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal usufructuario / usufruitier formen ordainak: HiruMila: 1 gozamenezko, usufruktuzko; 2 gozamendun, usufruktudun // ElhHizt: 1 gozamenezko, usufruktuzko; 2 gozamendun, usufruktudun // Lur EG/CE eta EF/FE Ø // XarHizt: Ø // Casve FE: gozamendari, gozazale // HaizeG FB: gozatzale, gozamendari // T-L LBF: gozatzale // PMuj DCV: gozamendari, gozatzaile, gozamendun, oneramale, jabe-uts, maizter // Azkue Aurkibidea: Ø.

Zerrenda osagarriak

PFGZ: "Gozamendun (iz.): Usufructuario".

Ongi eratua da

forma berri, ongi eratua, eta egokia (egokia izan liteke gozatzaile ere, bigarren adiera hau aitortzen zaiola).

Atzizkien araberako erabakiak

-dun.

Kategoria

izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

gozarazi, gozaraz, gozarazten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

gozarazi, gozaraz, gozarazten

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-o/-a-

Euskaltzaindiaren Arauak

gozatu, goza, gozatzen. da/du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

gozatu, goza, gozatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Jatorrizko forma

gozo, goxo

Jatorrizko forma

usai(n)gozo

Euskaltzaindiaren Arauak

izond. eta iz.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: gozoan utzi, gozo(-)denda, gozo hartu, gozo izan .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS: gozoa hartu / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

hartu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gozo sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

1 Ipar. 'gozatu'. 2 'gozotasunez, gozoki hartu'.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

izan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gozo sarrerari dagokion azpisarrera.

Aditz-erregimena

zaio ad.

Forma baten adiera(k)

atsegin izan.

Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen

ezaguna dute J-L. Davant eta Ch. Videgainek esapide hau (bigarren adierako gozamen arautuarekin lotura argia duena).

Esapideei dagokien sistematika

utzi: -n.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gozo sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

(zerbait norbaiten) esku utzi, mozkinen truke zain dezan.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.: gaurko bizimodu gozogabea.

Txostenaren laburpena

OEHko corpusean ez da agertu; EEBSkoan gozogile, gozokigile formek agerraldi bana dute; AB38: gozogile (3).

Jatorrizko forma

gozogile, gozosaltzaile

Jatorrizko forma

gozotegi, gozodenda

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zale

gr [Oharra: Euskaltzaindiak, nazioarteko arauei jarraikiz, g sinboloa erabiltzea gomendatzen du pisu unitatea adierazteko].

gr 96.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

gr 8.

Euskaltzaindiaren Arauak

gr* e. g.

Mailegu baztertzekoa da, beste forma bat baitagokio

"gramo"ren nazioarteko ikurra "g" da, ez "gr"

Debekua bere horretan uztea proposatu da. Nazioarteko sinboloa da, eta hori proposatu behar da

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-gailu/-tzaile.

Txostenaren laburpena

Ik. grabadora txostena.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

grabazio EB 1, MEIG VI: "Orain [...] grabazioen bitartez badugu lehen itzuri zihoazkigunak altxatzeko [...] modua".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

B-G 3 eta EB 60 dira grabaketa (eta g.-lan, g.-teknika, g. tresneria) 30: Etno-test ("Mitxelenak Erronkarin bildu zituen grabaketa batzuk"); M. Manterola 2 (adib.: "grabaketa-lanetan asi"); G. Knörr ("grabaketa, Donostian egindakoa, txarra iruditzen zitzaidala"), Peillen ("herri medikuntzazko grabaketak"), Jakin 1981 2 (adib.: "diapositibak, dendak, grabaketak etab. erabiltzen ditugu"), Hizkuntza/OHO 2 (adib.: "Grabaketari garrantzi handia ematen diogu"), J.M. Apalategi 3 (adib.: "Grabaketa transkribatzeko eskatu nion"), Jesusen jarraitzaile 1986 ("magnetofoiaz egindako grabaketa"), Arrantzaria ("garaiko agerpenak eta grabaketak pixka bat gidatuko gaituztenak"), Txill ("horrela lortutako grabaketa kolorez jantzirik dagoenean"), J.M. Mendizabal ("ahozko grabaketetan erabiltzen den baino hizkera esplizitoagoaz baliatu beharko dugu"), Informatika Atlasa ("Datuen grabaketari buruz"), F.M. Ugarte ("grabaketa eta salmenta aurrera eramateko"), EuskararenProgr 1982 ("irrati saioak eta grabaketak entzunez hitzegitera ausartuz euskal fonologi sistemaren oinarriak lortu"), I. Mendiguren ("azken grabaketa eskuan zuela"), MAtx 2 (adib.: "bertsoen grabaketak irratiak beretzat gordeko ditu"), Egin 1987 2 (adib.: "Grabaketa batzuren egilea dugu"), DV Zabalik 1986 ("kantaldien grabaketa atera du joan den astean"), Eguna 1989 2 (adib.: "egin zuten grabaketa"), AEK ("Grabaketan entzundako herri / hiri bateko deskribapenean oinarrituz"), EHAA 1993 ("Grabaketa-teknika"), U. Larramendi ("hizketa idatzigabearen zinta eta grabaketa tresneria"); grabazio (eta g. arau) 33: Hizkuntza/OHO 2 (adib.: "sarritan grabazioak erabiltzea komenigarri da"), Zientzia eta teknika 1986 ("irakurketa baten ondoren osatu beharreko diagramak, entzuteko grabazioak"), J.M. Olanga ("Grabazioak eginak zeuden"), Saioka/5 2 (adib.: "Herri bakoitzak bere presentatzailea, abestiak, zuzenez zein grabazioz"), J.A. Arana M. ("Grabazioak egin eta montatzeko"), Industri kontuak 1985 ("grabazioko erroreak eta galdesortetako inkoherentziak"), J.M. Mendizabal 3 (adib.: "soinu-efektuak erabiltzen direneko grabazioak"), UZEI ("irakasleak dioena edo grabazio bat"), R. Etxezarreta 2 (adib.: "Neuk bakarrik izango dut hartara grabazioa"), X. Euskitze ("Nik grabazioren bat entzun izan dut"), B. Urkizu ("magnetofoi, diagramazio, inprimaketa, grabazio..."), Bapatean/93 ("grabazioetan oinarritua dago"), Elhuyar 2 (adib.: "grabazio eta bilketa indibidualeko ikus-entzunezko baliabideak"), Sirimiri 3 (adib.: "Grabazioa arretaz entzun ezazu"), BAO 1992 ("erreklamo elektriko zein mekaniko mota guztiak, grabazioak barne"), EHAA 1993 8 (adib.: "grabazio bat egingo du irakasleak"), Elgoibarren 1993 ("kontzertuaren grabazioan"), I. Iñurrieta ("grabadore gehienak grabazio arau berberarekin sinkronizatuta daudenez").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

grabaketa : DFrec 13, AB38 3, AB50 13 (hauetan g. estudio), HiztEn, Euskalterm 2 (hauetan g.-lantegi); grabakuntza : AB38 6; grabapen : AB38 8 (entzunaldi-g. 'grabación de audiciones'); grabatze : Euskalterm 1 (zuzenean g. 'grabación en directo'); grabazio : DFrec 4, AB38 1, AB50 1, HiztEn, Euskalterm 14 (hauetan g.-aparatu, g.-estudio, g.-teknika) // Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

grabaketa : HiruMila, ElhHizt, Casve EF, PMuj DVC; grabapen : PMuj DVC; grabatze : EuskHizt (*1989); grabazio : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-zio/-tze.