Txostenaren laburpena

Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

grisu : AB38 3, HiztEn, LurE // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

grisu : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Casve EF, PMuj DVC (grisú, mofeta) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal grisú / grisou formen ordainak: grisu : ElhHizt, Casve FE, PMuj DCV; grizu : HaizeG FB, T-L LBF // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Azkue Aurkibidea.

Erdaretako formak

fr (DLLF): grisou; explosión de g.: coup de grisou; it (S. Carbonell): grisù (gas delle miniere di carbone); ca (DCC): grisú; en (Collins): firedamp; de (Langenscheidts): Grubengas; explosión de g.: schlagende Wetter.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

mailegu onartzekoen baldintza minimoa betetzen du.

Euskaltzaindiaren Arauak

(hizkuntza).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

grosularia: Harluxet; ez dugu aurkitu ap. LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

grosularia: ZTC 2 (Geologia HE: "grosularia [...] Granateen taldeko nesosilikatoa") // Ez dugu aurkitu ap. EPG.

Erdaretako formak

es (RAE): grosularia; it (S. Carbonell): Grossulária // Ez dugu aurkitu ap. fr (DLLF; ap. WebMineral: grossulaire), en (Collins), de (Langenscheidts). // Gaztelaniazkoetan, grosularita baztertu, eta grosularia onartu zuen IMAk. // Ap. Geologia HE: en grossular / es grosularia / fr grossulaire".

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Mineralak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu grotesko formarik.

grotesko 92: Aizu 2, Argia 6, Berria 42, Deia 7, DiarioVasco 6, Elkar 19, Erlea, Euskaltzaindia 2, Jakin 3, Laneki 4.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

grotesko 36: Berria, Fernando Rey, Bernardo Atxaga, Jon Alonso, Xabier Olarra, Anton Garikano, Koldo Izagirre, Iñaki Mendiguren, Pablo Sastre, Patxi Iturritegi, Fernando Morillo, Xabier Mendiguren Elizegi, Mirentxu Larrañaga, Karlos Linazasoro, Eduardo Matauko, Jose Morales, Matias Mugica, Joxe Azurmendi, Koro Navarro.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Gutxienekoak betetzen ditu eta erabilia da. Sarrera gisa jasotzekoa.

grua iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, grua-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. garabi].

grua 27; garabi 715.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

grua 23; garabi 413.

Jatorrizko forma

garabi, grua

Euskaltzaindiaren Arauak

grua* e. garabi.

Debekua bere horretan uztea proposatu da. garabi forma finkatua dago tradizio idatzian, baina badaezpada gomendioa mantentzea proposatu da.

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. garabi

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gruyère 1, M. Landa (“Akabo gruyère gazta zoragarriak, pizza pusketa zaporetsuak, kroketa arrasto epelak!”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

gruyere (eta Gruyere) 6 Berria 3 (adib.: “Lehengo hizkuntz gotorlekua Gruyere gasna bezalakoa da orain”, “Nafarroako Ezker Batuko hautagai Ion Errok Nafarroako Gobernua «Gruyere gazta» batekin parekatu zuen atzo, batik bat, «iluntasuna» delako bere ezaugarrietako bat”), Karlos Zabala 2 (adib.: “Hats atsituen kakofonia zen hura, ore egosi, gruyere eta bola gazten astuntasun bigunetatik olivetaren erpin alkalinoetara”), Xabier Montoia (“Lehendabiziko botila jaurtiki eta berehala Gruyere gasna bat baino zulatuagoak utziko gintiztean”); Gruyère 1, Xabier Olarra (“Bost edo sei zulaketa egin ondoren, Gruyère gazta baten antz handiagoa izango du beste ezerena baino”).

Erdaretako formak

OfQuLF: fromage à pâte pressée || Gruyère || région de Suisse où l’on fabriquait ce fromage // es gruyer / fr gruyère / en Gruyère / de Gruyère.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Gruyere 6: Elhuyar (“Nolanahi ere, Arabako lurraldea Gruyere gazta baten moduan gelditu da”), Berria 5 (adib.: “Gruyere gazta itxura hartu du honek guztiak eta Argentinaren oihartzunak Pagasarri magaletaraino iritsi dira, atzo ere”, “Gobernuko alderdia gaizki pasatzen ari zen, ustelkeria zeukaten nonahi, gruyere gazta batek baino zulo gehiago zituzten, eta alderdia ez ezik monarkia bera ere goitik behera zegoen ustelduta”); Gruyère 2: Jakin (“Aparailua hartu egin dut azkenik. Gruyère gazta etorri zait akordura”), Argia (“azkenik, egun, Gruyère gazta bailitzan, beltza da nagusi pixkana desintegratzen ari den eremu zuriaren aurrean, ondoan, goian, behean”); Gruiere 1, Argia (“Dena dela, Toni Gisberten ustez, ez litzateke irtenbide egokiena Gruiere gaztarena gertatuko bailitzateke, toki batzuetan lortuko lukete telebista ikustea, beste batzuetan ez...”).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es gruyer / fr gruyère: Elhuyar: Gruyère / Nolaerran: Gruyèreko gasna / Zehazki: gruiere / Labayru: gruyère / Adorez5000: gruiere.

Nazioarteko forma da, ordain okerraren kaltetan onartzekoa

“edo gruyere”. Hau da, zeinu diakritikorik gabe ere erabil daiteke euskaraz.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

zeinu diakritikoak.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: gurean .

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

guaiabondoaren fruitua.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: guaiabondo: Psidium guayava.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-a+o-.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-ondo.

Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Psidium guayava.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: guaiako: Guaiacum sp.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Guaiacum sp.

Txostenaren laburpena

ik. 2002-09-10eko oharra, s.u. adenina: "nazioartekoa da, eta onartzekoa, beste lau base nitrogenodunen izenak bezala (guanina, timina, zitosina, urazilo)".

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Biokim.

guantxe 5: Berria 2 (“Era askotariko protagonistak aurki daitezke Ansok bildutako 38 kondairetan: zakur errepublikanoa, euskal odoleko erregina guantxea, Donostiako herensugea, Altubeko lepazuria, Bilananeko Varona, Pirene, Santa Kruz apaiza, Libe eta baita Juan Mari Arzak sukaldari donostiar ezaguna ere“), EiTB 3 (“Metodo hau guantxeek asmatu zuten, Kanarietako jatorrizko biztanleek”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

guantxe 3: Berria (“Oso aspaldian, Kanariar Uharteetan guantxeek izurdeekin txistuka hitz egiten bazuten, zergatik ez lortu gaur egun gailuen bidezko harremana gizakien eta izurdeen artean?”), Bernardo Atxaga 2 (“Jatetxeko kanariarrek, orain dela ez dakit zenbat mende desagertutako guantxeei; sinestunek, Jainkoari eta beste bizitzari”).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

guantxe : Elhuyar; ez dugu aurkitu ap. Labayru, Adorez.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: guantxeak

Exon: guantxe

Onomastika batzordeak argitzekoa

Onomastika batzordeak argitzekoa.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta erabilia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lexemen erregulartasuna

-oa-/-ua-.

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Heg.

Mailak

Beh.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

guarani: HiztEn-LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

guarani: Estilo Liburua.

guarani 16: Berria 14 (“Marco Bechisek guaranien «tragedia» erakutsi du Venezian aurkeztutako filmean, 'Birdwatchers' -en“), Jakin (“Harrezkero, behin baino gehiagotan izan dut egitasmo horrekin lankidetzan aritzeko aukera, eta behin baino gehiagotan izan dut, maputxe, aimara, guarani, kitxua eta abarren ordezkarien aurrean, euskara berreskuratzeari buruzko gure esperientzia azaltzeko aukera”), Karmel (“Bide bertsuetan barrena ibiliko ziren gero Txinan Ricci (†1610) eta Indian Nobili (†1656); Paraguay-ko guaranien arteko Reducciones-etako topaketak ere bere erronka kulturala ekarri zuen, 1609tik aurrera”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

guarani 5: Herria 2 (“Hegazkinez jauzi bat egin dute gero Iguazukour-jauzi guziz famatuetarat eta euskal dantzak eman hango guarani indianoen aintzinean”), Berria 2 (“Aimarak, kitxuak, txikitaoak eta guaraniak: aurreneko aldiz presidenteak izango gara”), Aritz Gorrotxategi (“ezpainetara hurbiltzen den txiskeroaren antzera, txingarrez txingar: espaloi zuri bezain hautseztatuak, etxebizitza txiki eta pilakatuak; ezkerretara, azukre fabrikaren tximinia mardulak barreiatzen zuen kanela zaporea; pixka bat aurrerago, etxe-orratzen auzoa hasten zen bihurgunean, Salvador parkeko lorategi zabalak, eskulanak saltzen zituzten guaraniak eta margolari bat, beti ezberdina zen margolari bat kale erpin batean eserita, zuhaiztiari so”).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

guaraniar : Adorez; guarani : Labayru, Elhuyar.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: guaraniak.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Paraguai.

Exon: guarani

Onomastika batzordeak argitzekoa

Onomastika batzordeak argitzekoa.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta erabilia. Lehendik sartua dago forma Paraguaiko diru-unitatea izendatzeko.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak: iz. (Paraguaiko dirua).

Euskaltzaindiaren Arauak

(hizkuntza).

Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. goarda

Euskaltzaindiaren Arauak

1 batez ere Ipar. 'mugazaina'. 2 Heg. h. -zain, zaintzaile.

Lexemen erregulartasuna

-oa-/-ua-

Jatorrizko forma

euritako, (guardasol, parasol)

Euskaltzaindiaren Arauak

Heg. Lgart. 'aterkia'.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Heg. Ik. aterki

Lexemen erregulartasuna

-oa-/-ua-

Mailak

Lgart.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

guarda(tu), guardatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

gorde; zaindu, begiratu.

Euskaltzaindiaren Arauak

h. 1 zaintza. 2 zaintzaile, udaltzain, etab.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: guardia egin , guardia eman // (eta, beharbada, guardia zibil sarrera gisa arautua ere hemengo azpisarrera bihurtuz).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

guardi(a) egin (eta guardia egiñ, goardia egin) 39: EZ 14 (adib.: "Arren bada egizue gure orde guardia, perilletarik guardatzen duzuela untzia. Itzultzean gero berriz guardia egitera, bozkiago ethor gaiten eskerren itzultzera"), Ax 2 ("ingurunera behatzen dute, eta burua goiti, guardia egiteko bezala ailtxatzen dute", "Baldin bistaren portaleari eduki behar bazaika begia, eta egin guardia, segur da etzaikala gutiago egin behar gustuarenari"), SP 4 (adib.: "Hastetik egizu guardia, berandurik heldu da erremedioa, zahartu denean zauria"), INav 10 (adib.: "guardia egizu sobera etzoazen suestera"), ES ("Jeusi guardiarik egin gabe, zeruei beha zegotelarikan, nola erori zen zulho batetara"), Añ GGero 2 ("kontu andia kolerari euki bear jako, egin bear jako guardia", "burua goratuten dabe guardia egiteko balegoz legez ta begira ea iñor agiri dan"), It Fab 2 (adib.: "aingeru bat ifiñi / zuen atondoan, / suzko ezpatarekin / guardi egiteko"), ChantP ("egin dezagun beraz guardia, / salsa eztela egin berria"), Bilbao IpuiB ("Iñoiz soldadu izan bazarie, jakingo dozue, nik bestean, zer dan gabaz guardia egitea"), Uzt Sas 2 (adib.: "Mendi-baserri batek izaten / baidu bere alderdia, / beren mendiko ganaduari / egin bear zaio guardia").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

guardi(a) egin (eta goardia egin) 11: J.A. Arkotxa ("nere ate ondoan guardia egin ire erregiñari"), A. Berasategi ("Hiru iheslari goardia egiten geratu ziren eta izugarrizko beldurra pasarazi zieten"), Ataño Txori ("Amaika bider inguruko baserritarrak egiten ziteken guardi"), D. Urbistondo 3 (adib.: "Regimenduko soldadurik onenek bakarrik egiten al dute guardia?"), X. Monasterio ("goardia egiten ari den soldadua"), O. Larrañaga ("ibilgailuentzako barrera eta goardia egiteko kabina bat baino ez genuen aurkitu"), GAO 1997 ("goardia egin beharrak edo beste edozein gertakari bereziri erantzun beharrak ematen badira [...] mantenua eta ostatua enpresaren kontura izango dira"), X. Diaz ("Erregearen tronuaren ondoan soldadua goardia egiten"), A. Zuberogoitia ("Goizeko hamaikak eta erdiak aldera soldadu batek guardia egiten zegoen Aniceto gerrillaria begiztatu eta hil egin zuen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

guardia egin : EuskHizt (Ipar. Zah. 1627 zaindu, kontu izan), HiruMila (custodiar, hacer guardia), PMuj DVC (-ri goardia egin: vigilar, tener cuidado de) // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal hacer guardia / monter la garde formen ordainak: zaintzale izan : Casve FE // Ez dugu aurkitu ap. HiztHand, ElhHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, HaizeG FB, T-L LFB, PMuj DCV.

Erdaretako formak

fr (DLLF): monter la garde; en (Collins): to mount guard; it (S. Carbonell): montar la guardia; de (Langenscheidts): auf Wache stehen, Wache schieben; Wache gehen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

guardia sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

1 Ipar. 'guardia eman, kasu eman'. 2 Heg. 'zaintzaldia egin; txandako izan'.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS: guardia egin, eman / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

eman.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

guardia sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

kasu eman.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: GUARDIAKO a) De guardia. Guardiako othoitzak [marinela] guardian sartzean. EZ Eliç 25. De guardia, (persona) que está de guardia. Guardiako emaztekiak azkenian [...] eztitu ziren. Elsb Fram 73 (ref. a un grupo de mujeres que monta guardia). Gauza guztiak konpon itzazu goardiako sarjentuarekin. Arti Ipuin 83 b) Puesto a cuidado. Artzainek badituzte beren 7.500 ardi eta guardiako bertze 3.800. Gatxitegi Othoizlari 1957, 134 c) (Uso sust.). Miembro del cuerpo de guardia. Guardiakuak il da / paretak apurtu. Afrika 66. Ez nuela nik nengoen egoeraren kulparik: ez nik, ez don Pedrok, ez beste edozein goardiakok. MEIG IX 93.

guardiako 83: Elhuyar (“guardiako medikuen antzera egiten dute lan”), Consumer 2 (“guardiako sendagilea”), Berria 46 (“Tafallako guardiako epaileak hilotza jasotzeko agindua 19:05ean eman zuen eta, ondoren, Auzitegi Medikuntzako Nafarroako Institutura eraman zuten, autopsia egiteko, lan istripuetan derrigorrezkoa baita”), EiTB 25 (“guardiako epailearen esku”), Argia 5 (“Gaur bertan jon naiz sinatzera, normalean Bilbon egiten dut baina gaur ez nago Bilbon eta guardiako epaitegitik pasatu naiz”), Laneki (“guardiako epaitegia”), Erlea (“Zakurrak guardiako suetara inguratzen direla”), DiarioVasco 2 (“guardiako botikak”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

guardiako : Berria 7 (“Garaik azaldu zuenez, guardiako txandak aparteko ordu bezala ordaintzeko eskatzen dute medikuok“), Herria (“Cam de Pratseko zerbitzu pzikiatrikoan bi gertakizun izan dira momentu berean: eri batek lepoa tinkan atxiki dio emazte erizain bati, ber denboran, sartu berria zen bisitari batek guardiako pzikiatrari heriotz mehatxuak egiten zizkiolarik.”), Karlos Zabala 8 (“Noizetik noizera, guardiako zaindarien deiadarra errepikatzen zen postuz postu”), Joan Mari Irigoien 3 (“Eta gertatu zen orduan, ustekabean, ezen Bucciok baimendua eskatu ziola guardiako ofizialari”), Jose Morales, etab.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Oso erabilia eta jasotzekoa azpisarrera gisa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa guardia sarreran.

guardian adb. (egon, izan eta kideko aditzekin). Adi, erne. Atsedenik gabe, beti guardian izan behar duzu. Ohoinak sentitzen direlarik, guardian egotea hobe! [s.u. guardia]

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Kendu oharra eta adibide gehiago gehitu; komeni da, halaber, beste adiera bat sortzea ‘ohiz kanpoko orduetan zerbitzua eskainiz’ (farmazia guardian…) adierarako. (2021-11-23)

Geroago erabakitzekoa da

Bbehin edo onarpen eske aurkeztua: ez du baldintza minimoa betetzen (es guata, fr ouate), baina ordezkatzen zaila dirudi: bat behar eta, gaztelaniatikoa proposatzen da.

Lexemen erregulartasuna

-oa-/-ua-.

LBeh (2016-10-26): goateke 9: EiTB 8, Argia; guateke 32: Elkar 6, Berria 8, EiTB 10, Argia, DiarioVasco 7.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: goateke 3: Berria, Urtzi Urrutikoetxea, Joseba Urteaga; guateke 4: Lourdes Oñederra 2, Ramon Saizarbitoria, Aritz Gorrotxategi.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu goateke, guateke formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es guateque / fr fête, sauterie: Elhuyar: goateke / NolaErran: besta, jai; - / Zehazki: festa, guateque / Labayru: goateke / Adorez5000: festa.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ez du gutxienekoa betetzen, baina erabili izan da Hegoaldean. Heg. markarekin jasotzekoa.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

guau guau G 1: Ag G ("Guau, guau! -egiten du eldu baño len-, banua, banua esanaiaz bezela").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

guau EB 5: HezkSaila 1981 ("Txakurrak guau! egiten du"), A. Uranga 2 (adib.: "Guau! - zaunka egin zuen baietz esanez bezala"), Bene-benetan/1 2 (beste onomatopeia batzuekin batera: "guau!"); guau(-)guau (eta guau guau guau) 5: B 2 (B. Otazua: "Guau, guau! Nire kondaira errukigarria ori da", "Guau, guau, guau! Neguan beroa, bizitza erdi baño geiago da"); G 1 (Lek: "gauza bakoitzak ateratzen duan soñu edo zarataren onomatopeya - "kukurruku", "guau-guau""); EB 2 (L. Iriondo: "Txakurra: Irabaziko dut! Guau guau guau"; Bene-benetan/1: "Txakur txiki horrek guau, guau, guau").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

guau : DFrec 6 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

guau : HiruMila: guau (onom.) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

guau [Oharra: Euskaltzaindiak, guau-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. au].

guau 91.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

guau 2.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Debekua bere horretan uztea proposatu da, oraindik ere guau batzuk ageri direlako.

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. au.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

gubil zabal.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

zizel txikia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gubil sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

zizela.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ko izengilea.

Kategoria

iz.

Euskaltzaindiaren Arauak

h. gerra.

Euskara batuan hobestekoa

Ik. gerra

Euskaltzaindiaren Arauak

h. gerra(-)gizon, gerrari.

Euskara batuan hobestekoa

Ik. gerragizon

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

gudua.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-ari/-al-

OEHko datuak [laburduren azalpena]

guda-leku (eta gudaleku 1) B-G 3: Itz Azald ("Gudaleku eta soldaduen esetsi eta burruka odoltsuen artian"), Bv AsL ("Ura zan San Franziskoren guda-lekua"), Or Eus ("Guda-lekuan luzaroago / il diran aien kiratsa"); gudaltegi B 1: Otx ("Katamixarren gudaltegira eldu ziranian, ango jagolak ikusi egin zittubezen gure lagun bijak"); Ik. OEH argitaratuan, gainera, Arriand Act 21,37: "Paul-ak gudaltegi-barru sartu-ala"; gudategi G 1: Alz Ram ("Nador gudategitik idatzia da").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gudaltegi B 2: I. Zubiri ("gertaturiko gora-beera guztien barri emon eutsan, gudaltegian sartu zanetik ordurarte"), Larrak ("Ingelandarren Gudaltegia"); gudategi B 3: A. Gerenabarrena 2 ("garalle etorteko zireanok gudategirantzan ondo ikusi al egizan", "gudategira eroan daben ipar-amerikar erri dontsu oni"), Larrak ("goazen gudategira").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gudaltegi : DFrec 2; gudategi : DFrec 8 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

BiblE-2: gudu-toki 3 (*gudutoki), gudu-zelai 8 (*guduzelai); gudari-toki 16 (*gudaltoki).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

guda-leku : PMuj DVC; gudu-leku : PMuj DVC; gudaltegi : PMuj DVC; gudategi : Casve EF (güdategi), HaizeG BF, Lh DBF, DRA (Lhande aipatuz), PMuj DVC; gudutegi : Lh DBF, DRA (Lhande aipatuz) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-leku.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Jatorrizko forma

gudaletxe, kuartel, kaserna

Euskaltzaindiaren Arauak

'kaserna, kuartela'.

Zerrendako forma onartuaren parekoak

kaserna, kuartel (maila berean onartzekoak dira hirurak)

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-ari/-al-

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: †  Ik. gudaroste / HiztEn: Ik. gudaroste / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. gudaroste.

Jatorrizko forma

soldadu, gudari

OEHko datuak [laburduren azalpena]

gudaloste: 16 ager. (Mde, Berron); gudari-oste: 1 (Zait); gudaroste: 9 (Zait, Ibiñ, NEtx); gudarozte: 7 (Enb, Zait, Gazt)

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gudaloste: 11 ager. (EB); gudalozte: 4 (G 1, EB-EgAs 3); gudari-oste 1 (G); gudaroste: 30 (B 8, G 6, EB-EgAs: 16); gudarozte: 30 (B 18, G 7, EB 1, EgAs 4); gudoste (eta gudosteburu): 5 (Zaitegi, Olabide, J. Etxaide)

Jatorrizko forma

armada, gudaroste

Euskaltzaindiaren Arauak

h. armada.

Euskara batuan hobestekoa

Ik. armada

Oinarria erabaki behar da lehenik

oste/ozte

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-ari/-al-

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Tradizioak baztertu duen forma

oraingoz behintzat baztertzekoa da, ez baitago horren premiarik

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-te.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

gerratea.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

gudazale (eta guda-zale, guda zale) B 3: AB AmaE ("Gudan gudara gudazaleak"), Ag AL 2 (adib.: "Enaz ni guda zalea") // Ik. OEH argitaratuan, gainera, Inzag RIEV 1933: "Erregiñaren gudazaleak etzuten Urnitan ezertxore tente ta zutik utzi".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gudazale G 5: Xavier'tar Franzisko ("Anai txikia ere gudazale ikusi nai izan zuten"), Ataño 4 ("gudazaleak beste olako naspillen bat sortzen diguten arte", "oiek dituk gudazaleak", "itxaspera bota bear lituztekela gudazale guziak!", "Gure artean oraindik gudazale asko dago"); guduzale IE 2: Mde (agerraldi bat ap. Aginaga; "guduzaleen spiritu aristokratikoa", "enda guduzale batentzat egoki den araura").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gudazale : DFrec 1, AB38 1 ('belicoso'); guduzale : AB38 1 ('guerrero') // Ez dugu aurkitu ap. AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

guduzale : HiruMila (guerrero, ra; belicoso, sa) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

gerrazalea.