OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: SP 2, Urt, Ch 3, He 2, Dv.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

Ipar.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

nahasmendua.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

altara, altaratzen.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Aditz-erregimena

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

nahasi.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

aldara-, altara- formakoak IE dira; altera- formako gehienak Zu (+ E eta EusJok). Ik. OEH argitaratuko datuak (corpusekoak gehitu dira): a) 'turbar(se), alterar(se)' adierako altaratu : EZ (+3 corpusean), Gç, Ch 3 (+23 corpusean), He, Monho 2, Dh, Jaur; ezin altaratuzko 'imperturbable': Ch 2 eta He; desalteratu 'tranquilizarse': Tt; aldaratu : SP 4; alteratü : Tt 2 (corpusean), Mst, Xarlem; b) 'cambiar, alterar' adierako alteratu (E) eta altaratu (Gç); c) 'turbación, desasosiego' adierako aldaramendu : SP 2: "Behar ez legezko amoriotik eta beldurtasun alferrik heldu da bihotzaren aldaramendu eta sensuen barraiamendu guzia "inquietudo cordis"; "aldaramendura eta desordenura", Dv: "Aldaramendu handiak egin dire Frantzian"; altaramendu : Urt: "Eta bihotza higitu zitzaien, eta sesituak izatu ziren altaramenduz", Ch 3 (+ 4 corpusean): "Gertatzen bazaizu zerbait ondiko edo altaramendu"; He 2: "altaramendu eta desordena"; alterarzün : Mst ("debadio eta alterarzün banuak"); eta corpusean: alteramentü (CatS), alterazio (EusJok) eta alterazione (Tt).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira alteratu 4 (K. Bizkarra: "Hestea narritatu egiten da eta alteraturiko aldea konpontzeko atseden handiagoa behar du"; G. Nazabal: "Argiak alteratutako asfaltoa ez da disolbatzen"; UZEI: "Arrazoi nagusiak ondorengoak dira: karenako lesioak, bere oxigenazio-funtzioak alteratzen direnean"; A. Egaña: "Aje mina lehenengo, beazuna ere alteratu egiten bait du hainbeste injustizi begibistan ikusteak") eta alterazio 7 (I. Antiguedad: "materialeen alterazioz sortuak"; Elhuyar: "ikusitako alterazioen sortzaile izan daitekeen germena"; L. Fernandez: "Erdi bat gehiagozko alterazioa (sexquialtera) eta "sexquinta" izenekoa deskribatzen ditu"; K. Altonaga: "Koazerbatuek jasaten dituzten alterazioak"; E.J. 3 ager.: "Alterazio kimikoa").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

altaratu : HiztEn-LurE; alteratu : AB38 ; HiztEn; Euskalterm 2; alteragarri : Euskalterm 1; alteratzaile : Euskalterm 1; alterazio : HiztEn; Euskalterm 17 (eta es alteración-en beste itzulpenak Euskalterm-en: aldaketa, aldakuntza, aldatze, aldakari, asaldu, desarau, desarauketa, eraldaketa, itxuraldaketa, nahasmendu, nahaspila).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

altaratu / alteratu beste hiztegietan: altaratu : EuskHizt, Lh DBF, DRA; altaramendu : EuskHizt, Lh DBF, DRA; alteratu : HiruMila ("ikus asaldatu"), ElhHizt, Lh DBF; alterazio : HiruMila; ElhHizt; alterarzün : Lh DBF. Ez ditugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB; Casve FE, HaizeG, PMuj.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

erdarazko alterar, altérer / alteración, altération formen ordainak hiztegietan (lau adiera dira nagusiak: 'aldatu', 'asaldatu', 'hondatu' eta Mus. 'aldakaritu'): HiruMila: 1. cambiar, modificar alda(tu). 2. perturbar, inquietar asalda(tu), aztora(tu). 3. conmocionar kanti(tu), hunki(tu); 4. estropear, dañar andea(tu), honda(tu), alferrik gal(du). 5. enturbiar uher(tu), arre(tu), nahas(i), zikin(du), lohi(tu). / 1. cambio, modificación aldaketa, aldatze, alterazio. 2. sobresalto aztorapen, asaldura. 3. disputa, altercado matraka, liskar, zezio, kalapita. // ElhHizt: 1. Aldatu. 2. Haserretu, asaldatu, aztoratu, urduritu, artegatu, one(ta)tik/senetik atera/irten. 3. Hondatu, alferrik galdu. 4. (Mús) Aldakaritu. / 1. Aldaketa, aldakuntza. 2. Haserre, asaldatze, asaldura, aztoramen, urduritasun, artegatasun, nahaste, nahasmendu. 3. (Med) Asaldura. 4. (Mús) Aldakari. // Lur EG/CE: aldatu, bestelakotu. // Lur EF/FB: 1. aldatu, bestelakotu; 2. andeatu, funditu. // Casve FE: aldatü, andeatü, kanbiatü, okertü; (soif) egarritü, ütsaltü. // HaizeG: changer aldatu, bertzetu, bertzelakatu. troubler l'eau uhertu. endommager andeatu, funditu. avoir soif egarritu. / changement aldaketa. // PMuj: 1. cambiar aldatu, bestelakotu, bestetu, irauli. 2. perturbar, inquietar asaldatu, kezk-arazi, artegatu, kexarazi. / 1. cambio aldaketa, aldakuntza, gorabera. 2. sobresalto izu-ikara, asaldu, larrialdi. 3. altercado eztabaida, zezio, matraka, zirri-borro, mokokaldi.

Erdaretako formak

es alterar / alteración formen ordainak beste erdaretan: fr (DLLF): 1. altérer, changer. 2. s'altérer.3. s'emouvoir, se troubler. 3. s'énerver, s'agiter. 3. être altéré, avoir soif / 1. altéracion. 2. émeute, tumulte. 3. dispute, querelle. 4. dérèglement. 5. désordre, trouble; it (L. Ambruzzi): 1. alterare. 2. scompigliare, perturbare, turbare. 3. inquietare, eccitare / 1. alterazione, turbamento, commozione. 2. sussulto. 3. eccitazione. 4. disputa, alterco; ca (DCF/FC): alterar, assedegar / alteració; en (Collins): 1. (a) cambiar to alter, to change, to distort. (b) perturbar to upset, disturb. (c) agitar to stir up, excite, agitate. 2. (a) alterarse comida to go bad, go off; (b) alterarse la voz to falter. (c) alterarse la persona, agitarse to get upset, become agitated, become disturbed; enfadarse to get angry. ofenderse to be put out; de (Slaby-Grossmann): verändern, entstellen; (ab-, um) ändern; wechseln; verwandeln; verderben / Änderung, Störung; Wechsel; Entstellung, Verfälschung.

alteratu ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, alteratu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. asaldatu].

alteratu 24: Argia (“Pertsona batzuek eguzki izpien aurrean sentiberago bihurtzen dituen gene alteratua dutela ikusi dute adituek, baina minbizi mota horren eragilea eguzkia gehiegi eta babes egokirik gabe hartzea da”), Berria 7 (“Nola bestela, inoiz zalantzan jarritako Michel de Montaigne garaikideak berak ere De la Présomption saiakeran «bere frantses hizkuntza alteratua zela, bai ahoskeran bai bestela ere» aitortzen bazuen?”), EiTB 5 (“Hi oso alteratuta hago”), Elkar 2 (“Ohiko kimioterapia eta radioterapia, gaitzaren fase honetan, zigor gehigarri bat izango lirateke zure gorputzarentzat, eta ez genuke lortuko zelula alteratuen garapena geldiarazterik”), Consumer 5 (“Blindaje magnetikoa izan behar du, bozgorailuaren imanak ez dezan irudia alteratu, batez ere hodi bidezko telebista bada”), Espainiako Gobernua 2 (“Izan ere, ur horiek pH an aldaketak eragiten dituzte edo ioi metalikoak edo ez-metalikoak askatzen dituzte, eta horrek natura ingurunea alteratzea dakar”), Jakin 3 (“Zientzia eta gizartearen arteko harremanak aldatzen ari dira. Alde batetik, zientzia sistemek ezagutzaren gizarterako trantsizioari ekin diote: berrikuntzak produktibitatean duen rola da ipar berria, globalizazioaren neurrira zientziaren izaera aldatu eta teknologien berritze intentsitatea alteratu dira, eta onartu da prozesu horretan alderdi sozial ugarik garrantzia dutela”), UEU (“Beste alde batetik, Magrebeko gizonek emakumeekin alderatuta eta Latinoamerikako populazioarekin alteratuta oztopo gehien duen azpitaldea da”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu alteratu formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Baztertutako forma onartzea proposatu da. Izan ere, araututako musikako alterazio formaren bidetik onartzekoa da, eta medikuntza arloan ere nahitaezkoa dirudi. Jasotzekoak dira, beraz, alteratu ad. Med. eta alteratu adj. Mus. akorde alteratuak bezalako adibideren batekin.

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. asaldatu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

aldara-, altara- formakoak IE dira; altera- formako gehienak Zu (+ E eta EusJok). Ik. OEH argitaratuko datuak (corpusekoak gehitu dira): a) 'turbar(se), alterar(se)' adierako altaratu : EZ (+3 corpusean), Gç, Ch 3 (+23 corpusean), He, Monho 2, Dh, Jaur; ezin altaratuzko 'imperturbable': Ch 2 eta He; desalteratu 'tranquilizarse': Tt; aldaratu : SP 4; alteratü : Tt 2 (corpusean), Mst, Xarlem; b) 'cambiar, alterar' adierako alteratu (E) eta altaratu (Gç); c) 'turbación, desasosiego' adierako aldaramendu : SP 2: "Behar ez legezko amoriotik eta beldurtasun alferrik heldu da bihotzaren aldaramendu eta sensuen barraiamendu guzia "inquietudo cordis"; "aldaramendura eta desordenura", Dv: "Aldaramendu handiak egin dire Frantzian"; altaramendu : Urt: "Eta bihotza higitu zitzaien, eta sesituak izatu ziren altaramenduz", Ch 3 (+ 4 corpusean): "Gertatzen bazaizu zerbait ondiko edo altaramendu"; He 2: "altaramendu eta desordena"; alterarzün : Mst ("debadio eta alterarzün banuak"); eta corpusean: alteramentü (CatS), alterazio (EusJok) eta alterazione (Tt).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira alteratu 4 (K. Bizkarra: "Hestea narritatu egiten da eta alteraturiko aldea konpontzeko atseden handiagoa behar du"; G. Nazabal: "Argiak alteratutako asfaltoa ez da disolbatzen"; UZEI: "Arrazoi nagusiak ondorengoak dira: karenako lesioak, bere oxigenazio-funtzioak alteratzen direnean"; A. Egaña: "Aje mina lehenengo, beazuna ere alteratu egiten bait du hainbeste injustizi begibistan ikusteak") eta alterazio 7 (I. Antiguedad: "materialeen alterazioz sortuak"; Elhuyar: "ikusitako alterazioen sortzaile izan daitekeen germena"; L. Fernandez: "Erdi bat gehiagozko alterazioa (sexquialtera) eta "sexquinta" izenekoa deskribatzen ditu"; K. Altonaga: "Koazerbatuek jasaten dituzten alterazioak"; E.J. 3 ager.: "Alterazio kimikoa").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

altaratu : HiztEn-LurE; alteratu : AB38 ; HiztEn; Euskalterm 2; alteragarri : Euskalterm 1; alteratzaile : Euskalterm 1; alterazio : HiztEn; Euskalterm 17 (eta es alteración-en beste itzulpenak Euskalterm-en: aldaketa, aldakuntza, aldatze, aldakari, asaldu, desarau, desarauketa, eraldaketa, itxuraldaketa, nahasmendu, nahaspila).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

altaratu / alteratu beste hiztegietan: altaratu : EuskHizt, Lh DBF, DRA; altaramendu : EuskHizt, Lh DBF, DRA; alteratu : HiruMila ("ikus asaldatu"), ElhHizt, Lh DBF; alterazio : HiruMila; ElhHizt; alterarzün : Lh DBF. Ez ditugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB; Casve FE, HaizeG, PMuj.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

erdarazko alterar, altérer / alteración, altération formen ordainak hiztegietan (lau adiera dira nagusiak: 'aldatu', 'asaldatu', 'hondatu' eta Mus. 'aldakaritu'): HiruMila: 1. cambiar, modificar alda(tu). 2. perturbar, inquietar asalda(tu), aztora(tu). 3. conmocionar kanti(tu), hunki(tu); 4. estropear, dañar andea(tu), honda(tu), alferrik gal(du). 5. enturbiar uher(tu), arre(tu), nahas(i), zikin(du), lohi(tu). / 1. cambio, modificación aldaketa, aldatze, alterazio. 2. sobresalto aztorapen, asaldura. 3. disputa, altercado matraka, liskar, zezio, kalapita. // ElhHizt: 1. Aldatu. 2. Haserretu, asaldatu, aztoratu, urduritu, artegatu, one(ta)tik/senetik atera/irten. 3. Hondatu, alferrik galdu. 4. (Mús) Aldakaritu. / 1. Aldaketa, aldakuntza. 2. Haserre, asaldatze, asaldura, aztoramen, urduritasun, artegatasun, nahaste, nahasmendu. 3. (Med) Asaldura. 4. (Mús) Aldakari. // Lur EG/CE: aldatu, bestelakotu. // Lur EF/FB: 1. aldatu, bestelakotu; 2. andeatu, funditu. // Casve FE: aldatü, andeatü, kanbiatü, okertü; (soif) egarritü, ütsaltü. // HaizeG: changer aldatu, bertzetu, bertzelakatu. troubler l'eau uhertu. endommager andeatu, funditu. avoir soif egarritu. / changement aldaketa. // PMuj: 1. cambiar aldatu, bestelakotu, bestetu, irauli. 2. perturbar, inquietar asaldatu, kezk-arazi, artegatu, kexarazi. / 1. cambio aldaketa, aldakuntza, gorabera. 2. sobresalto izu-ikara, asaldu, larrialdi. 3. altercado eztabaida, zezio, matraka, zirri-borro, mokokaldi.

Erdaretako formak

es alterar / alteración formen ordainak beste erdaretan: fr (DLLF): 1. altérer, changer. 2. s'altérer.3. s'emouvoir, se troubler. 3. s'énerver, s'agiter. 3. être altéré, avoir soif / 1. altéracion. 2. émeute, tumulte. 3. dispute, querelle. 4. dérèglement. 5. désordre, trouble; it (L. Ambruzzi): 1. alterare. 2. scompigliare, perturbare, turbare. 3. inquietare, eccitare / 1. alterazione, turbamento, commozione. 2. sussulto. 3. eccitazione. 4. disputa, alterco; ca (DCF/FC): alterar, assedegar / alteració; en (Collins): 1. (a) cambiar to alter, to change, to distort. (b) perturbar to upset, disturb. (c) agitar to stir up, excite, agitate. 2. (a) alterarse comida to go bad, go off; (b) alterarse la voz to falter. (c) alterarse la persona, agitarse to get upset, become agitated, become disturbed; enfadarse to get angry. ofenderse to be put out; de (Slaby-Grossmann): verändern, entstellen; (ab-, um) ändern; wechseln; verwandeln; verderben / Änderung, Störung; Wechsel; Entstellung, Verfälschung.

alteratu ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, alteratu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. asaldatu].

alteratu 24: Argia (“Pertsona batzuek eguzki izpien aurrean sentiberago bihurtzen dituen gene alteratua dutela ikusi dute adituek, baina minbizi mota horren eragilea eguzkia gehiegi eta babes egokirik gabe hartzea da”), Berria 7 (“Nola bestela, inoiz zalantzan jarritako Michel de Montaigne garaikideak berak ere De la Présomption saiakeran «bere frantses hizkuntza alteratua zela, bai ahoskeran bai bestela ere» aitortzen bazuen?”), EiTB 5 (“Hi oso alteratuta hago”), Elkar 2 (“Ohiko kimioterapia eta radioterapia, gaitzaren fase honetan, zigor gehigarri bat izango lirateke zure gorputzarentzat, eta ez genuke lortuko zelula alteratuen garapena geldiarazterik”), Consumer 5 (“Blindaje magnetikoa izan behar du, bozgorailuaren imanak ez dezan irudia alteratu, batez ere hodi bidezko telebista bada”), Espainiako Gobernua 2 (“Izan ere, ur horiek pH an aldaketak eragiten dituzte edo ioi metalikoak edo ez-metalikoak askatzen dituzte, eta horrek natura ingurunea alteratzea dakar”), Jakin 3 (“Zientzia eta gizartearen arteko harremanak aldatzen ari dira. Alde batetik, zientzia sistemek ezagutzaren gizarterako trantsizioari ekin diote: berrikuntzak produktibitatean duen rola da ipar berria, globalizazioaren neurrira zientziaren izaera aldatu eta teknologien berritze intentsitatea alteratu dira, eta onartu da prozesu horretan alderdi sozial ugarik garrantzia dutela”), UEU (“Beste alde batetik, Magrebeko gizonek emakumeekin alderatuta eta Latinoamerikako populazioarekin alteratuta oztopo gehien duen azpitaldea da”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu alteratu formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Baztertutako forma onartzea proposatu da. Izan ere, araututako musikako alterazio formaren bidetik onartzekoa da, eta medikuntza arloan ere nahitaezkoa dirudi. Jasotzekoak dira, beraz, alteratu ad. Med. eta alteratu adj. Mus. akorde alteratuak bezalako adibideren batekin.

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. asaldatu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Jakite-arloak

Tekn. Mus.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

bestetasun aztertzean proposatua, hau ere dagozkion markekin jasotzeko.

Jakite-arloak

Fil., Antrop.

LBeh (2016-10-26): altermundialista 60: Aizu (“Bizi!-ren ekintza-eremu nagusia Ipar Euskal Herrian badago ere, nazioarteko mugimendu altermundialistan kokatzen du bere burua”), Berria 21 (adib.: “Posible da bestelako mundu bat», aldarrikatzen dute altermundialistek”), Jakin 5 (adib.: “Manuel Castellsek nabarmendu ditu (2003:183) mugimendu altermundialistaren baitan ageri diren korronte desberdinak”), Argia 33 (adib.: “Altermundialistak gaztetxo harrapatu ditu krisiak. Lehen mespretxatu zituztenek orain erantzun finduak eskatuko baitizkiete”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: altermundialista 13: Berria 9 (adib.: “Erresuma Batuan aurreneko aldiz elkarrekin bildu dira sindikatuetako eta mugimendu altermundialistako ordezkariak eta hori berria da hemen”), Herria 3 (adib.: “Indiaren kasua Ez dute ustegabetarik hautatu "altermundialista" horiek Indiako Bombay hiria beren kongresuarentzat”), Iñigo Aranbarri (“Ez gaude Genoan, boliviarra da, ez altermundialista, ez kooperantea Afganistanen (telebistan, Clementina Cantoni Ciampinoko aireportu militarrera iristen ageri da)”); altermondialista 4, Berria (adib.: “Iparrak immigrazioarekin joko bikoitza egitea salatu dute altermondialistek”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: altermundialismo, altermundialista (altermondialismo*, altermondialista*). Globalizazioaren aurkako mugimendua; mugimenduko kidea.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es altermundialista / fr altermondialiste: Elhuyar: - / NolaErran: altermundialista – bestelako mundu baten aldeko / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Nazioarteko forma da eta beste gabe onartzekoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

alternadore Teknol.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Jakite-arloak

Tekn. (Biol., Hizkl.)

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

ez dago maileguaren premiarik.

Forma saihestekoa

Saih. Ik. aukera , aldizkatze , etab.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Forma saihestekoa

Saih. Ik. aldizkako, ordezko, txandakako , etab.

Izenondo erreferentzialak

-ibo izond. erref.

Erabiltzekotan, forma horretan erabiltzekoa da

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Forma baztertua

Bazt. Ik. perla.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Nazioarteko forma da, arloa mugatuz onartzekoa

nazioartekoa da, eta onartzekoa, eremua mugatuz.

Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak

Geogr. Beste erabileremuetan, h. garaiera, goratasun .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

alto 4: Iraola 3 ("Alto! Zer daramazu or?", "alto, alto!"), Ugalde Iltz ("Alto!"); halto 1, Elzb Po ("Halto, adixkidea! ez duzu aditzen? / Pasaportarik gabe ez da hemen sartzen!"); alto egin 2: Urruz Zer ("Alako batian alto egiñ giñon kabuari"), Goñi ("nola asko baitziran, etziran xaldarmak alto egitera atrebitu, sartu zen jendea iturrian; errezatu zuten; edan zuten iturriko uretik, eta etzien iñork ezer ere esan"); alto(a) bota 1, Bv AsL ("Bordako atarira eldu bezain laster, bota zien lapurrak alto ikaragarri bat"); altoka 1, Balad ("Akzinoa eginda / urten naben etxetik / justizia altoka / banuen atzetik").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

alto 5: T. Garbizu ("lapur batek, bidera irtenda, esan zion: Alto! Poltsa, ta bestela bizitza..."), Hizkuntza/OHO ("Beste batean goardia zibil bikote batek Lazkao-Txikiri: #mdash#Alto!"), Etxde ("Alto, mutiko! Geldi hortxe! Bestela hi ere tiroz joko haut"), LMuj 2 ("Alto, alto! Ez mugitu! Armatuak gaude!"); alto egin 2: Basarri ("Nezaken pixka asmo onez eta borondatez egiten dedana, baña tellaturaño igotzeko almenik ez, eta lenengo edo bigarren bizitzan alto egiten dedana"), Zelina ("Etxerantzako bidean Liedenan bakarrik egin genuen alto, hankak luzatu eta eztarriak bustitzeko"); alto eman 3: ESB Programa ("Araba eta Nafarroako erdialdeen desertupenari alto eman, industria arin eta kutsadura gabeak eraikiz"), Ataño MLanak ("Eta nor dan ezagutu gabe sutu dizkiozute orrenbeste tiro? #mdash#Alto eman diogu, ta ez da geratu"), L. Baraiazarra ("Hara iritsi zaneko, faxistek alto eman eta zeraman guztia kendu zioten"); altoa eman 1, X. Mendiguren E. ("Hala eta guztiz, geroxeago polizia batek urrundik ikusi eta bikote xelebre haren piura susmagarriak kezkaturik altoa eman zien").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

alto eman : AB50 1 (dar el alto), Euskalterm 1 (altoa eman: dar el alto); alto jo : AB50 1 (dar el alto); alto : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Cf. alto : SemafG; halte : Larz VII 142 (""Halte!" oihua entzun-eta, ihesi joan omen zen nere anaia eta hortakotz tirokatua izan zen, holetan"); alto bota : Arragoa; alto eman : SemafG 3.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

alto eman.

Kategoria

interj.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

eman.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

alto sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

altruista 6: P. Iztueta ("sentimentu altruista eta sozialak garatzeko tresna"), N. Mujika 2 ("Baina filmean Schindler ez da heroi altruista gisa agertzen, bere izakera maltzurra, oportunista, emakumezalea ere ageri da", "Schindler, altruista ala oportunista izan zen"), Tutankamon-en hilobia ("Gwendolen Highcleren ehortzi zuenean, maitasun altruista hark utzitako oroitzapenak eta ikasbideak eskerronez ekarri zituen gogora"), Denok senide ("Konparatutako hemeretzi erakunde altruistak lan humanitario eta solidaritatezkoetan ari diren GKEen kopuru eta desberdintasunaren ezaugarri bat besterik ez dira"), Ospitale Psikiatrikoa ("Mennik bere burua eskaini zion Espainiara joateko, elkarte altruistako partaidetzat, gerran zauritutakoak sendatzeko asmoz"); altruismo 2, erdarazkoak diruditen beste altruismo batzuen ondoan, R. Garate ("J. L. Arangurengandik jasotako erantzunaz Savater bera harrituta "atónito" gelditu zenean [...] "Altruismo" eta "egoísmo" kontrajartzen ditu, eta "egoísmo" "altruismoa" baino gorago, "altruismo" baino hobetzat jartzen du. Ez, baina "egoismoa" eta "altruismoa" trukatuz, baizik "altruismo cristianoide" eta "egoísmo bien entendido" kontrajarriz").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

altruismo : HiztEn, LurE, Euskalterm 2 (hauetan ego-altruismo); altruista : HiztEn, Euskalterm 5 (hauetan ego-altruista, joera altruista, organizazio altruista, odol-emate altruista) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

altruismo : ElhHizt, EskolaHE; altruista : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) Erdal altruismo / altruisme formen ordaina: altruismo : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV; b) eta erdal altruista / altruiste formena: altruista : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV.

Erdaretako formak

fr (DLLF): altruisme / altruiste; it (S. Carbonell): altruismo / altruista; en (Collins): altruism, unselfishness / 1 adj altruistic, unselfish; 2 nmf altruist, unselfish person; de (Langenscheidts): Altruismus, Selbstlosigkeit / altruistisch, selbstlos, Altruist.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Diakronia

Zah.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

litsa.

Zerrenda osagarriak

PUrib: "altsi(tu) / altzitu".

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

altsi(tu), altsitzen.

Aditz-erregimena

da ad.

Diakronia

Zah.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

listu.

Txostenaren laburpena

corpusetan eta hiztegietan, ant- hasiak 'besoak, hankak gurutzatu' adierakoak dira, eta al(t)- hasiak 'kimua' adierakoak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: a) 'besoak, hankak gurutzatu' adierakoak: antxuma : Or 2 ("besoak antxuma nago"); antxumatu : EEs 1917, Or 4, Gte Erd; antzumatu : Or 2; b) 'kimua (eman)' adierakoak: alsuma 4 (AA 3, RIEV 1907); alsumatu 1 (Darric); alsume 1 (Munita); altsuma 4 (Ayerb EEs 1912 eta 1916, Munita, Ibiñ Virgil); altxuma 6 (Or 3, Zait Sof, Gazt MusIx, Ibiñ Virgil); altxumatu 1 (Or MB); altzuma eta altzumatu bana (EEs 1917).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) antxumatu G 1 (Or: "eskuak antxumaturik dauden oiek"); b) 'kimua' adierakoak dira altxuma 5, G-EB (P. Goicoechea, M. Oiartzabal, S. Onaindia; E. Kortadi); altxume G 1 (A. Begiristain); altzume EB 1 (I. Aldabe).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

a) 'besoak edo hankak bata bestearen gainean jarri' adierakoak: antxumatu : DFrec 1, AB38 1, HiztEn-LurE; antxumatze : LurE; b) 'kimua, kimatu' adierakoak: altsuma : DFrec 1, HiztEn-LurE; altsumatu : HiztEn-LurE ('kimatu'); altsumatze : LurE; altxume : HiztEn ("ik. altzuma"); altzuma : HiztEn ("ik. altsuma"), Euskalterm 2 ('renuevo').

Hiztegietako informazioa

Beste hiztegietakoak: a) 'besoak eta gurutzatu': antxumatu : EskolaHE, EuskHizt, ElhHizt; HiruMila; b) 'kimua / kimatu': altsuma : EskolaHE, EuskHizt, ElhHizt; Lur EG/CE (vástago); Lur EF/FB (rejeton, tige); altsumatu : EskolaHE, EuskHizt, ElhHizt; altsumatze : EuskHizt; altxumatu : HiruMila; altxume : CasveEF (rejeton, surgeon); altzuma : HiruMila.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sinonimoa(k)

kimu.

Kategoria

iz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

PUrib: "altsuma(tu) / altxuma(tu)".

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

altsuma(tu), altsumatzen.

Sinonimoa(k)

kimatu.

Aditz-erregimena

da ad.

Euskaltzaindiaren Arauak

altu 'garaia, gora'.I102: "hor aipatzen den iruzkinarekin bat nator. Izan ere sarrera honetan erabilkerarik garrantzitsuenak aipa litezke: gora/behera gora/apal mintzo/berba egin, garai/txiki izan, e.a. Hori bai dela espainiarkada, oso errotua egon arren" (1995-01-10).

Sinonimoa(k)

ik. garai, gora

Euskaltzaindiaren Arauak

altuera Heg. 'goratasuna, garaiera'.

Eratorri-konposatu berri onartzekoa da, lehiakidearekin batera

goratasun ere jasoz #mdash# ongi eratu-idatzia dago: sistematikotasuna du alde (cf. lodiera, zabalera) eta erabilia izatea; kontra ordea Ipar. ulertezin gertatzea (goratasun da hemengoa)

Forma arautuaren azalpenaz oharra

azpisarrera gisa gehitzeko eskatuz: altuera-jauzi .

Forma berria(k) gehitu d(it)u lantaldeak, zerrendakoak eraginda

ik. alturako arrantza

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

altuera-jauzi 1, Irudi-hiztegia ("altuera-jauzia: atletek salto handi bat ematen dute lurrean, barra baten gainetik pasatzeko").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

altuera-jauzi : Euskalterm 1; altuerako jauzitoki : Euskalterm 1; altuera-jauzilari : Euskalterm 1. Eta 'salto de altura' itzulitako garaierazko jauzi 1 (AB38) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

altuera-jauzi : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF-FE, HaizeG BF-FB, Lh DBF, DRA, PMuj DVC-DCV.

Erdaretako formak

fr (DLLF): saut en hauteur; en (Collins): high jump; de (Langenscheidts): Sprunghöhe // Ez dugu aurkitu ap. it (S. Carbonell).

Txostenak eskainiko duen informazioa behar da

ikusiko da zein leku dagokien garaiera-jauzi moduko lehiakideei.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-jauzi.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

altuera sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: Ik. arrantza (alturako) / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

iz. Itsas. marka ezartzea proposatu da,eta lehendik araututako alturako arrantza sarrera azpisarrera bihurtzea.

Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak

Itsas. erabileremuan bakarrik da onartzekoa (cf. alturako arrantza); bestetan, erabil altuera, garaiera; goratasun.

Zerrenda osagarriak

MilaHitz.

Mailegu baztertuaren ordaina

Ik. altuera-jauzi.

Euskaltzaindiaren Arauak

alturako arrantza Heg.

lehendik araututako alturako arrantza sarrera azpisarrera bihurtzea.

Forma berri tradizioko oinarri handirik gabea, baina beharrezkoa

(ik. baxurako arrantza) #mdash# arrantza-mota hauen bereizgarri nagusia ez bide da arrantza egiten den lekua (itsaso handia vs. itsasertza), baizik teknika, sare-mota, etekinaren banaketa, etab. Izendapen biok onartzekoak dira, horregatik.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu altxaera forma aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

altxaera 3 aldiz ageri da, EB (P. Iztueta: "Etxe honek bere altxaeretako batetan aurkezten duen kontrahormak dira beraren funtzio erlijiosoaren adierazle"; J.A. Berriotxoa: "Altxaerari dagokionean, berriz, aipatutako biek beheko solairua eta beste hiru solairu nagusi erakusten dituzte"; J. Aldabe: "Urte gutxi batzu lehenago eraikia izan zen Baionako Katedralea da Iruñeako maisuek eredutzat erabiltzen dutena, oinplanoa eta altxaeren behekaldeari dagokienez behinik behin").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

altxaera : HiztEn, Euskalterm 14 (horietan albo-altxaera, aurre-altxaera, osoko altxaera, altxaera noble bana). Ez dugu aurkitu hauetan: DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Beste hiztegietan: altxaera : HiruMila. Ez dugu aurkitu hiztegiotan: EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Hiztegi berezituetako datuak

ik. Arkitektura hiztegia: altxaera "figura baten proiekzio ortogonala plano bertikal baten gainean. Arkitekturan eraikin baten fatxadetako proiekzio bertikalaren errepresentazioari aplikatzen zaio bereziki".

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal alzado / levé, tracé formen ordainak: HiruMila: (Arq.) altxaketa, altxaera; (Geom.) [adj.] altxatu // EuskHizt: (Dib.) aurretiko bista. Adiera honetakoa ez dugu aurkitu hiztegiotan: Lur EG/CE eta EF/FE, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten

forma hori erabili da, dakigunez, erdal 'alzado / levé' adierazteko, baina zalantzak agertu dira horren osaeraz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-aldi.

altxamendu 42: Nagore Irazustabarrena 3 (“altxamendu militar batek kargua bertan behera utzi baitzuen”, “Prim, Serrano eta Domínguez jeneralak buru zituen altxamendua”, “Elisabetek Pavia jenerala bidali zuen altxamendua itzaltzeko, baina alferrik”), Kike Diez de Ulzurrun (“1936ko altxamendua odolez eragotzita”), Berria 16 (adib.: “Eliza altxamenduaren alde jarri delako”, 1936ko gerrako altxamendu frankistaren aurka borrokatu ziren”, “altxamendua ekiditen saiatu da Pekin”), Ainhoa Larrañaga (“larria iruditzen zaio herri honetan kontrako altxamendurik ez izatea”), Xabier Martin (“faxisten altxamenduak bere ibilbide literarioa eten baitzuen”), Miren Korta (“Nafarroan, berriz, altxamendu militarraren lehenengo bi hilabeteetan mila biztanletik hamabi hildako zenbatu ditugu”), Martxel Aizpurua (“Joseba Arregiren altxamendua laster letorkigukeen aldaketaren aurrerapen edo seinale ote da?”), Allande Sokarros 4 (adib.: “altxamendu militarrarekin zerikusirik izatea ukatu du Errusiak”, “altxamenduaren egileak errenditu egin dira”), Urtzi Urrutikoetxea (“PKKren eta kurduen aurka 1938ko Dersimgo altxamenduan bezala egin beharko litzatekeela”), Xan Harriague (“Garai hartako gerra, errealitate, bizimodu eta altxamenduei buruzko informazioak bildu ditu 23 minutu irauten duen erreportaje batean”), Alberto Barandiaran (“altxamendu militarretik gerrara”), Iñaki Petxarroman (“1936ko gerran altxamenduaren aldekoek fusilatu zituzten apaiz eta erlijiosoekin”), Edu Lartzanguren (“1936ko altxamendu faxista eta gerokoak oroimenera ekartzeko”), Juan Mari Zulaika (“Gure epaileak, izan ere, politika zuzenaren marra gorria zapaldu du Altxamenduaren aldeko eskuinaren aurka ekin dionean”), Haize Galarraga (“Lehenengoa, 1995ekoa, Tulipanen iraultza gisa ezagutu izan den altxamendua, baketsua izan zen”), EiTB 7 (adib.: “Altxamendu demokratikoa deitu dugun fase batean gaude”, “altxamendu militarra Errusiak antolatu duela salatu du”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: altxamendu 138: Berria 60 (adib.: “Frankisten altxamenduaren aurkako erresistentzia antolatu zuen”, “Beltzen bazterketa bortitzak matxinada eta altxamendu ugari sortu zituen”), Edorta Jimenez 8 (adib.: “Ez Ekialdean ez Camagüey inguruan, ez da inon altxamendurik izan, eta irlako beste bazterretan izan direnak armadak zapuztu ditu”, “Elkarrizketa horietan Del Burgok argi dio Altxamendua 1934an prestatu zela”, “Altxamenduaren lehen eguneko gorrien jaia odol-bainu bilakatua da”), Aingeru Epaltza 6 (adib.: “Nafarroa Behereko papisten bigarren altxamenduan, fedekideek beren burua defendatzeko lanik ere ez zuten hartu”, “Zer eta Biarnoko altxamenduaren buruzagiak katean ezarririk!”), Karlos Zabala 10 (adib.: “Altxamenduak ez zuen Siberiako muga gurutzatu”, “Ekialdeko eskualdeetaraino zabaldua zen altxamendua?“, “Ez zuen ezkutatu, nahita, tsarraren gobernua erabat ezustean hartu zuela inbasioak, altxamendua isilgordeka antolatu zutela”, “Arrainaren pabiloia azkena izan zen altxamenduarekin bat egiten”), Iñaki Mendiguren 5 (“gerra zibil edo gizarte-altxamenduen forman”), Pako Aristi 4 (adib.: “Guk altxamendu zilegia egin genuen”, “Hori otsailaren 4aren ondorioa da: historiak eta herriak lejitimatu egin dute gure altxamendua”), J.M. Olaizola 4 (adib.: “militaristen artean zebilen konplot eta altxamendu giroan ohikoa zen istorioarekin ari zen Dimitri”), Joan Mari Irigoien 3 (adib.: “Eta, Ixaruren notizia ezin tristeagoarekin tristetzen nintzela, nola sentitu nuen berriro ere Mundu Zaharra Mundu Berrian erroturik, Mathalasen altxamenduaz oroitzen nintzela...!“), Lopez de Arana 2 (“apokalipsia, tifusa, kolera, metrailaketa, altxamendua, sute batean hiltzea, uretan hiltzea, goseak hiltzea, lokatzetan hiltzea”), Rafa Egiguren 2 (“Diktadura botatzeko, altxamendua behar da ezinbestean”), Filipe Bidart 2 (“denak ohar daitezen duintasunaren aldeko altxamendua ez dela mito edo borroka galdu bat”), Koldo Izagirre 4 (adib.: “bigarren altxamendu karlista”), Jokin Urain 2 ( “Altxamendu faxistaren ondoren"), Jon Muñoz 2 (“Altxamendu Nazionaleko heroia"), Karlos Linazasoro 2 (“autoen kontrako gudua edo altxamendua zen hura, batik bat”), Joxe Azurmendi 2 (“hasteko, inbasorerik ez zegoela; gero, herriaren altxamendu espontaneoa, elizak eta nobleziak xaxatu eta antolatua izan dela”, “1936an militarren altxamendua publikoki defendatu du eta bere laguntza eskaini”), Elena Touyarou (“Larresoroko seminarioan iragan zuen azken hilabetean, solasaldi gehienak erresuman bata bestearen ondotik gertatzen ziren gauzei buruzkoak ziren, ihardokitzeak, altxamenduak, gobernu arazoak...”), Felipe Juaristi (“gerra zibila ekarriko zuen altxamendua gertatu berritan”), Elizen arteko Biblia (“han aipatzen da beronen altxamendua ere”), Unai Elorriaga (“Casas Viejas herrixkako biztanleek burututako altxamendua”), Asisko Frantzizko (“beste lurraldeak altxamendutik libratu eta babesteko“), Anjel Lertxundi (“ez da psikoanalisia-kontuetan asko ikasia izan behar jakiteko dado-potoak amaren altzoa irudikatzen duela eta ardo-botilak, berriz, faloaren libidozko altxamendu disimulaezina”), Juan Garzia 2 (“orduan hasi ziren desertatzeak; handik berehalaxe, altxamenduak”, “Zergatik du, Laertes, hire altxamenduak halako itxura erraldoikara hartzen?“), Jon Maia (“Gobernuaren aurkako uztailaren 18ko altxamenduaren ondoren, ehiztaria, zerri zaintzailea, errepublikako armadan izena eman zuten milaka jornalarien eta langileen arteko bat gehiago zen”), Xabier Etxabe (“Gipuzkoako zenbait herritan bezala, Usurbilen fusilatu zituztenak, altxamenduaren lehen egunetan eleizak zaintzen zituzten jeltzaleak izan ziren”), Julen Gabiria, Harkaitz Cano, Joseba Urteaga, Mikel Hernandez, Iñaki Mendiguren, Xabier Mendiguren, Pello Zabala 2, Markos Zapiain , Alberto Ladron Arana.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Forma erabilia da, giro batzuetan "ahantzia" izan arren

forma hedatua da, baina erabilera mugatu nahi da, adibide baten bidez.

Kategoria

iz.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

Altxamendu frankistaren aurka borrokatu ziren.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

adlag.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

ezkutuan.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Forma baten adiera(k)

palanka.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

altxaprima(tu), altxaprimatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

altxarazi, altxaraz, altxarazten. du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

altxatu, altxa, altxatzen. da/du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

altxatu, altxa, altxatzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +