50535 emaitza bilaketarentzat - [2551 - 2600] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 |
AS
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2002-09-11 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ama nagusi 3, A Ardi ("Lasarteko lekaimeen ama nagusi Berastegiarrari min egiten zion noka izketan entzuteak", "Erakutsi ama nagusiari ere ta atzera len-bai-len nereganatu", "Atzenez, oroitu zaitezte orain zuk eta zuen Ama nagusiak ere neri maiz aipaturiko onezaz") // Ik. OEH argitaratuan gainera, testu-lekukotasunik gabeko 'abuela' adierako amanagusi sarrera.
ama nagusi (eta ama-n. 1) 3: Aita San Iñazio ("Etzan geitu bere gaixotasuna; baña medikuak esan zion bere Ama-Nagusiari"), Sorarrain Lili ("Ama Nagusia arriskuan ikuski, bera aren aurrean tinkatu besteari eskopeta-zartadak miñik eman ez zezaioketen"), Lab ("Guziok ere, ordea, txarrera oitzen gera, eta iñoiz gure bizimodu latza arintzen badigute, jaitxo bat degula, Ama nagusiaren urtebetetzea edo antzekoa, zerua iruditzen zaigu").
Ez dugu aurkitu ohiko iturrietan (DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm).
amanagusi : DRA (abuela); ama-nagusi : PMuj DVC (abuela) // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
ama sarrerari dagokion azpisarrera.
g.er.
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): ama-esne [azpisarrera gehitu], ama familiako [azpisarrera gehitu], ama nagusi g.er. [azpisarrera gehitu]
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2006-10-03 |
ik. OEH: ama ponteko madrina: Ub, AA I, Arr GB, Itz Azald.
AS
Arauak jasoa du forma, ama sarrerako azpisarrera gisa; «(bataiokoa bakarrik)» azalpentxoa gehitzeko eskatuko da.
Familia-loturak.
- Erabakia: Osoko bilkura (2015-01-30): ASn oharra gehituz: ama ponteko iz. (bataiokoa bakarrik)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-08 | Adibide gisa onartzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2006-10-03 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH-AS | 2017-07-04 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: adib.: AMA-ALABA (G-azp, AN-gip, BN-arb ap. Gte Erd; Aq 248). (Pl.). Madre e hija(s). "Amaalabak etorri ziren (G-azp, AN-gip, BN-arb)" Gte Erd 109. Oriek ziran am-alaben izenak. Mb IArg I 133. Aita semiak edanda dagoz / Ama alabak jokuan. Canc. pop. in Mg PAb 61. Barkoxen badira / Bi ama alhaba; / Algarri segretien khuntatzen ardüra. Etch 404. Maria Vado-rena eta Luisa Velazquez b[eneragarriak] ama-alaba itxura oneko, ta bere ongilleai konsejatu ziela [...]. Aran SIgn 56. Ordu artan sartu ziran ere Etxeberriko ama-alabak. Zab Gabon 40. Bertso berriyak, ama-alaba batzuei jarriyak. Moc Damu 26. Aurreragoko egunean egin eben ama-alabak autorketa on bat Amandogaz. Ag AL 109. Ama-alabak txerriei jaten ematen. Urruz Urz 26. --Zein geran? Ez al du ikusten? Ama alabak. Iraola 136. Horiek ama alabak / Eta bertze biak. (1915). LuzKant 60. Behin batez, herri batean, ama-alaba batzu bizi ziren elgarrekin, eta sorgin fama bazuten biek. Barb Leg 141. Litro erdi bat patar biaute / ama-alaben artian. Tx B II 157. Ama-alabak bakarrik bizi, / mantenu ona mayian, / esposatzeko egon banintzan / ipiñi nazu gayian. Ib. 157. Ama-alaben lelo au dute gogorarazi. Or Eus 56. Berdiñak zerate ama-alabak. ABar Goi 42. Bixentaren etxean exeri aldi bat egiñ ondorean, amaalabak azkenengo trenean bere errira joan ziran. JAIraz Bizia 119. Marrumaz agertzen dire ama-alabak. Larz Senper 132. Ama-alabak, alkarri begira gelditu ziran. NEtx LBB 26. Ama-alaba aiek zuten tienda artan yarri zen nere aita ere. Auspoa 77-78, 25. Laster ziran ama-alabak bakarrik sukaldean. TxGarm BordaB 15. Ama-alabak bazkaria jarri arte. MMant 30. v. tbn. Etxde JJ 128. Erkiag Arran 74. Ama-alaba, kardantxillo eder kantaria miruak ilten ikusiak. Zav Fab RIEV 1907, 94. Ain tzan ederra luma nabarrez / ta ori-gorri guztikoz / ze ama alabak ao zabalez / ari begira dagokoz. Ib. 94
ama 1 iz. Seme edo alaba bat edo gehiago dituen emakumea. (Pertsona jakin eta ezagun bat adierazten duenean, izen berezi bezala jokatzen da gehienetan). Ama bihurtu. Ama izan. Hiru seme-alabaren ama da. Gure amak zaindu zuen haurra. Ama Joakinak esaten zuen hori. Ama-alabak elkarri begira gelditu ziren. Ama-semeak. Amaren gonapetik irten gabeko umea. Ama-ordekoa, ama-ustekoa (Ik. amaorde). Nolakoa baita ama, halakoa ohi da alaba (esr. zah.).
ama-alaba 145: Ortzadar 8, Deia, Consumer, HABE, Berria 43, EiTB 57, Jakin, Karmel 2, Argia 20, Erlea 3, DiarioVasco 8.
EPG: ama-alaba 124: Herria, Berria, Aitor Arana, Ana Urkiza, Joan Mari irigoien, Ramon Saizarbitoria, Koro Navarro, Imanol Zurutuza, Alberto Ladron Arana, Edorta Jimenez, Gotzon Garate, Josu Zabaleta, Itxaro Borda, Juan Luis Zabala, Anjel Lertxundi
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Arauak jasoa du, ama sarrerako adibide gisa, ama-alabak forman; eta oraingoz ez dago zer erantsirik.
Adierazle egokia eta jasotzekoa azpisarrera gisa.
dvandvak.
Familia-loturak.
ama sarreran adibide gisa ematekoa.
Pl.
Azpisarrera gisa jasotzekoa ama sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-08 | Adibide gisa onartzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2006-10-03 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH-AS | 2017-07-04 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: AMA-SEME (Aq 248). (Pl.). Madre e hijo(s). Ioseph, ama-semekin Ejiptetik itzulirik. Lç Mt 2, tít. Ama Semeak eta guztiak zuten Jauna zergatik alabatu. Cb Just 48. Ama semek algar besarka. Xarlem 709. Emen alkar idoro zirian Ama-Seme maiteak. Añ EL1 187. Eskatuten deutsuet Ama-Seme bioi, arren [...]. Añ EL2 210. Itzuli egizuez, arren, Ama-Seme bitzuok ni-ganantz zuen begi errukiorrok. Ib. 194. Gabaren erdian / Ama-semez kargatu / Eta zen partitu / Josep justua. Monho 92. San Jose, Ama-Semeak artuta. Lard 369. Ama-seme triste aiezaz kupiturik. Arr GB 39s. Ama-semiak bakarrik ziranian maian [...]. Bv AsL 38. Lenengo bear dabe / Onaxe etorri, / Ama-Semeok zelan / Dagozan ikusi. AB AmaE 360. Aita itxasotik eldu zanean, illuntxo billatu zituan ama-semeak. Ag Kr 110. Ogetazortzi urtetan alkarren barri jakin eztaben ama-semeak. Echta Jos 365. Jesusen Jaiotzari begira jarri ziran ama-semeak. Inza Azalp 61. Urtheak hola egon ziren ama-semeak lurpetik atheratu gabe. Barb Leg 129. Joskinari etorri erazo eutsan Erminik ama-semiai jantzi egokijak egitteko. Otx 124. Anbat etzaio akordatuko / ama-semiak gerana. Tx B II 167. Artu zituen ama-semeak ta Israel-errialdera etorri zan. Ir YKBiz 31. Minberaturik / Dagoz oñazez / Larri ta estu / Ama-Semien bijotzak. Enb 101. Euzkera ta zu [Kirikiño], ama-semiok, / Alkarrekin beti-beti... Ib. 205. Aida txuri! Aida gorri! / Ama-semeak batera! SMitx Aranz 96. Kontseju on bat eman zidaten / Ama-Semien artean. Ib. 145. Motx gelditu naiz esaten Ama-Semeen lana. Or Poem 551. Bere bizi guziko kezka larria izandako ama-seme aien izaera poliki-poliki konpontzen asia zala. NEtx LBB 71. v. tbn. Dh 267. Zab Gabon 50. A BeinB 42. Alz Ram 71. Kk Ab II 71. Etxde JJ 229. Balad 187. Erkiag BatB 23. Ugalde Iltz 33. Basarri 12. Eidazu ermita bat, / (esaten danori) / Ama-Seme izango / gera-ta zu ta ni. SMitx Aranz 56. Izanik Zu [Jesus] Angeruak aituten dirian Espillu ederra; eta Ama-Seme guztien artean sotilena. Añ EL1 192. (Sing.). Madre e hijo. Ditugun Ama-Semearen / izenak bethi ahoan. Gç 134. Begira bere Ama maiteari, zeinen eskuz opa deutsudaz Ama-Semearen merezimendu ugariak. Añ EL1 150. Deskuidoren batean / arrapatu etzezen, / Ama-Semearekin / Ejitora juan zen. Xe 158
ama 1 iz. Seme edo alaba bat edo gehiago dituen emakumea. (Pertsona jakin eta ezagun bat adierazten duenean, izen berezi bezala jokatzen da gehienetan). Ama bihurtu. Ama izan. Hiru seme-alabaren ama da. Gure amak zaindu zuen haurra. Ama Joakinak esaten zuen hori. Ama-alabak elkarri begira gelditu ziren. Ama-semeak. Amaren gonapetik irten gabeko umea. Ama-ordekoa, ama-ustekoa (Ik. amaorde). Nolakoa baita ama, halakoa ohi da alaba (esr. zah.).
ama-seme 51: Ortzadar, Deia 3, Elkar, Berria 25, EiTB 15, Jakin, Argia 3, Laneki 2.
EPG: ama-seme 57: Herria, Berria, Karlos Zabala, Iñaki Iñurrieta, Anton Garikano, Pablo Sastre, Joan Mari Irigoien, Alberto Ladron Arana
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Arauak jasoa du, ama sarrerako adibide gisa, ama-semeak forman; eta oraingoz ez dago zer gehiturik.
Adierazle egokia eta jasotzekoa azpisarrera gisa.
dvandvak.
Familia-loturak.
ama sarreran adibide gisa ematekoa.
Pl.
Azpisarrera gisa jasotzekoa ama sarreran.
- [K201]: "Eta ama-alaba? edo ama seme-alabak?" (2000-10-04)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
udaleko enplegatu bat.
- [E116]: 'azalpena parentesi artean eman behar da'.
- [E208]: 'gogoan izan almirante-rako esana'.
- [E101]: 'ez dator bat'.
- [E116]: 'ikusi nola gelditu den 'almirante' sarrera'.
- Erabakia: Erabakia (2002-10): 'amabi iz. Zah. 'udaleko enplegatu bat, aguazila''.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-01-09 |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Arauak jasoa du forma, bere azalpentxoarekin («iz. g.er. 'birramona'»); eta oraingoz ez dago zer gehiturik.
Familia-loturak.
g.er.
birramona.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-01-09 |
Arauak jasoa du forma, inolako azalpenik gabe; eta oraingoz ez dago zer gehiturik.
Familia-loturak.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-08 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-01-09 |
ik. OEH.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Arauak jasoa du forma, inolako azalpenik gabe; eta oraingoz ez dago zer gehiturik.
-gai.
Familia-loturak.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
g.er.
maitagarria.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-07-23 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2006-10-03 |
ik. OEH: amaginarreba (amagiarreba, amaginarraba, amagiarraba, amainarreba, aminarre, amaindarraba) suegra: Lç Mt 8,14; Lk 4,38, Ber Trat 89, CatLav, Cb Eg, Lg, ETZ, Arch ms, TB Mt 10,35, Jaur, TB Lk 4,38, Oteiza, HeH, Ur Mt 10,35, Hual, Echn, Dv Rt 2,11, Dv Mk 1,30, Lard, Arr GB, Zab Gabon, Iraola, Prop 1911, Ag G, Akordagoitia EEs 1914, A Ardi, Inza Azalp, JE Ber, Ol Mk 1,30, Ol Mt 10,35, Ir YKBiz, A EY, Zerb IxtS, Lf Murtuts, JAIraz Bizia, Or Aitork, Etxde JJ, Etxba Eib, Zait Plat, Osk Kurl, Xa Odol, Ker Mk 1,30, Balad.
B eta Ipar. (ez Z) da, eta
gaur nagusitua
amagiarreba, -ginarreba
Arauak jasoa du forma, inolako azalpenik gabe, eta oraingoz ez dago zer gehiturik.
Familia-loturak.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-01-09 |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Arauak jasoa du, bere azalpenekin («iz. g.er. 1 'amona'. 2 'leinu edo familia handi bateko burua'»); eta oraingoz ez dago zer erantsirik.
Familia-loturak.
iz.
g.er.
1 amona. 2 leinu edo familia handi bateko burua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:08 | 1993-10-28 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH-AS | 2017-09-12 | Adibide gisa onartzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHadib [2] | 2023-04-18 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: AMAI(A) EMAN. Dar fin. Etxe oni amaija emotia. "Terminarlas [las obras]" (1862). BBatzarN 197. Lan oni azkenengo amaija emotian. (1866). Ib. 223. Presto nintzan ene buruari amai txar ematera. Etxde JJ 51. Eta Leblancen aginduz goizeko lanari eman zioten amaia. Izeta DirG 67. Eguerdi eguerdian eman zioten amaia. Ib. 96. Bere edestiari amaia eman zionean. Mde Pr 121. Joku ergel horri amaiaren emaitekotz. Ib. 164. Xalupek bere bilaketa alferrari amaia eman ziotenean. Mde HaurB 108
amaia eman 2: Berria (Nestor Basterretxearen kripta moldatua aurkeztuko dute, 25 urte luzez iraun duen gatazkari amaia emanda), Erlea (istorio latz honi amaia emango diot).
amaia eman 5: Iñaki Iñurrieta 3, Xabier Mendiguren Elizegi, Josu Zabaleta.
Erabilia eta jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa, amaiera eman arautua askoz ere erabiliagoa bada ere.
Adibide gisa jasotzekoa amai sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
amaiarazi, amaiaraz, amaiarazten. du ad.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-dun.
izond.
amaia duena.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:04 | 1993-10-28 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:36 | 1997-07-08 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-ezin.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:10 | 1993-10-28 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
amaigabe izond. / AS: amaigabeko
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:10 | 1993-10-28 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
AS
amaigabe
- [E208]: ez kentzeko eskatu du.
- Erabakia: EArau (1995-10-27): amaigabe(ko) onartu da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-08 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-gabe-tasun.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-kide.
izond.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-08 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-kide-tasun.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-kor.
bizitza amaikor hau.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
amaina, amainatzen.
Ipar.
du ad.
g.er.
1 amore eman. 2 balakatu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:02 | 1993-10-28 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
amaitu, amai(tu), amaitzen. da/du ad.
amaitu, amai(tu), amaitzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:32 | 1997-07-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +
-tze.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2006-10-03 |
ik. OEH: amaizun madrastra: O Pr, Saug, Egiat, Arch Fab, Gand Elorri, Xa Odol.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Arauak jasoa du forma, bere azalpenarekin («iz. 'amaordea'»); eta oraingoz ez dago zer gehiturik.
-izun.
Familia-loturak.
amaordea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-01-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z6:LBeh | 2013-12-17 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Er. gabea (aitakide paraleloa, aldiz, inoiz erabili izan da, eta horregatik onartu; beste horrenbeste gertatzen da aitakiro onartuarekin #mdash# aita- eta ama- osaerakoak bereizkeriarik egin gabe eskaintzea egokia litzatekeela aipatu da; baina lantaldeak ez du, zuloak bete ahal izateko, forma berriak asmatzen hasteko eskurik).
Ez du tradizioak oinarritzen forma hau, eta lantaldeak asmatu eta proposatu du: a) aitakide korrelatua jasotzeak amakide hau ere jasotzea eskatzen duelakoan; b) egokia delakoan, bai formaz eta bai adieraz (hau da, inguruko erdaretan egiten den banaketari dagokionez: cf. compadre / compère // comadre / commère).
Beste gabe onartzekoa da, sistematikoak lantzerakoan familia-loturak izeneko txostenean proposatu zenez.
-kide.
Familia-loturak.
- [K201]: "Ez du zentzu handirik amakide eta amakiro ez hartzeak, aitakide eta aitakiro hartzen badira" (2000-10-04)
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): amakide
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
g.er.
(gaztaina-mota).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2006-10-03 |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Arauak jasoa du forma, bere markekin, eta oraingoz ez dago zer gehiturik.
-aldeko.
Familia-loturak.
izlag.
g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-09-19 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
amalekiar 1, CatS (Moisaren orazionia Amalekiarren kuntre).
Ez dugu aurkitu.
amalektar: BiblE (43 ager.), IrakDo, IrakBa (eta amalekitar), Lard, Dv, Ur (eta amalezita); amalekitar: IrakBa, Urt (h-); amalezitar: Lg; amalezita: Ur.
amalekiar: LurE (Negev aldean bizi zen herri semita nomada bateko kideez esaten da, Amalek-en ondorengoak); amalektar: HiztEn (Negev basamortuko hegoaldean bizi zen tribu nomada bateko kidea; Amalek-en ondorengoak).
-tar osaerakoak.
iz. eta izond. edo izlag.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z7:HBL | 2014-06-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
LBeh (2014-04-03): amalgama 28: Elhuyar 18 (adib.: Izan ere, hainbat metalekin amalgamak sortzeko duen erraztasuna da merkurioaren ezaugarri berezienetako bat), Consumer 2 (adib.: Formula amalgama horretan, zergatik ez laburmetrai lehiaketa bat?), Berria 3 (adib.: arrazismoaren oinarrian amalgama aurkitzen delako), Argia 5 (adib.: Koherentzia kohesioarekin lotuta dago, amalgaman).
EPG: amalgama 7: Iñaki Mendiguren 5 (adib.: Itun Zaharra - gero eta argiago erlijio eta historiaren aldetik meritu-maila desberdineko giza konposizioen bildumatzat, edo hobeto esanda amalgamatzat, ikusten zena), Itxaro Borda 2 (adib.: Iparraldean, Abertzaleen Batasuna eta Batasuna bereizi direnean ez da amalgama zehaztu).
BerriaEL2013: -.
es amalgama / fr amalgame: Elhuyar: 1 amalgama; 2 amalgama, nahaste, nahaspila / Nolaerran: - / Zehazki: 1 amalgama; 2 nahaste / Labayru: amalgama / Adorez5000: amalgama (Kim.).
Nazioarteko forma da, eta onartzekoa Kim. markarekin
iz.
Kim.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Bigarren mailan onartzekoa |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Ik. amabi.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1993-10-28 | Bigarren mailan onartzekoa |
multa, amanda, isun
amanda Ipar. h. isun
ik. isun
- [I102]: "ez nuke ez hau, ez eta multa jarriko, isun eta kito, ezpabere beti ibiliko gara auzo-erdaren menpeko" (1995-01-10)
- [E210]: 'Hitz horrek bi esangura ditu. Bata, zerrendan jaso dena (1 h. isun). Besteari buruz ere, zerbait adierazi beharko luke zerrendak: '2 h. almendrondo, arbendolondo'.
- [E101]: 'bere zalantzak erakusten ditu'.
- [E116]: 'AUk arrazoia du, baina ez da zuhaitza, fruitua baizik (bestea 'amandaondo' delako). Beraz, hau proposatuko nuke: amanda Ipar. 1 h. isun 2 h. arbendol'.
- Erabakia: Erabakia (2002-10): 'amanda Ipar 1 h. isun 2 'arbendola''.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1993-10-28 | Bigarren mailan onartzekoa |
multa, amanda, isun
amanda Ipar. h. isun
ik. isun
- [I102]: "ez nuke ez hau, ez eta multa jarriko, isun eta kito, ezpabere beti ibiliko gara auzo-erdaren menpeko" (1995-01-10)
- [E210]: 'Hitz horrek bi esangura ditu. Bata, zerrendan jaso dena (1 h. isun). Besteari buruz ere, zerbait adierazi beharko luke zerrendak: '2 h. almendrondo, arbendolondo'.
- [E101]: 'bere zalantzak erakusten ditu'.
- [E116]: 'AUk arrazoia du, baina ez da zuhaitza, fruitua baizik (bestea 'amandaondo' delako). Beraz, hau proposatuko nuke: amanda Ipar. 1 h. isun 2 h. arbendol'.
- Erabakia: Erabakia (2002-10): 'amanda Ipar 1 h. isun 2 'arbendola''.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-10-28 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2006-10-03 |
ik. OEH: amandre 1) madre: TAV, OA, Lar SAgust, GavS, ETZ, Cb Eg, Cb CatV, Cb Just, VMg, Gco, Añ CatAn, Echag, It Fab, CatBus, Lard, Dv LEd, Aran SIgn, Itz Azald, JMB LEItz, Or Eus, JMB ELG, SMitx Aranz, Canc. pop. in Etxde AlosT, Canc. pop. in A EY, Erkiag Arran, Iz R; 2) abuela: Mg PAb, Zab Gabon, AB AmaE, Ag G, Kk Ab, Jaukol Biozk, Or Mi, Etxde JJ, NEtx LBB, Egieder Usk, Arti MaldanB, And AUzta, Etxba Ibilt; 3) madrina: Ibiñ Virgil, JAIraz Bizia, Salav.
Arauak jasoa du forma, inolako azalpenik gabe; eta, lantaldearen ustez, azaltzea komeni da: «iz. 1 'amona'. 2 'ama pontekoa'».
Familia-loturak.
- Erabakia: Osoko bilkura (2015-01-30): amandre iz. 1 'amona'. 2 'ama pontekoa'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:HBB | 1993-10-28 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
amankomun* e. komun
komun
- [E302]: "abeltzantza hitzari buruz esandakoa errepika daiteke berriz. Lehen, erdarako hitz formei ihes egiteko edo, nork daki zein arrazoirengatik, amankomun hitza erabiltzen ikasi egin genuen. Orain, hitz horren erabilera nahiko arrunta egin denean jakintsuek azterketa egin eta tradiziorik gabekoa dela esaten digutenean ahaztu eta komun komunarengatik ordezkatu behar al dugu? Serioa ote da olatuen kulunkan bezala horrela ibiltzea?" (1994-07-22)
- [I102]: "Bizkaieraren eremu osoan guztiz arrunt den berba ezin daiteke alde batera utzi, gustatu zein ez. Nahi bada, eztabaida daiteke adberbilaki erabili beharko ote litzatekeen bakarrik, h. d., amankomunean eta ez izenondo bezala, baina bata edo bestea agertu behar du gure hiztegian".
- [E208]: "komun beste hitz bat dela dio, beraz, biek behar dute sarrera".
- [E101]: "bat dator".
- [E116]: "Ez dago lekukotasunik. Andoni Totorikak bildutako hitz zerrenda batean bakarrik ageri da. Nik uste ez duela tokirik. Hau luze ezbaidatu zen lehenbiziko itzulian eta han hartu zen Erabakia hartu zen. Ezin gara ibili, nire ustez, hitz bakoitza berriz ere zalantzan jartzen arrazoi berririk ez bada (koherentzia beste sarrera batekin, etab.). Beraz, dagoen moduan utzi beharko litzateke".
- Erabakia: Erabakia (2002-10): "utzi dagoen moduan".
- Erabakia: (EH 2014): Euskaltzaindiaren Hiztegiak araua aldatu du: amankomun izond. 'komuna': Amankomunean egingo dute lana.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:26 | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Bizk.
(aurreko) mantala.
- [K201]: "mantal hitzean ere aurreko mantala jarri beharko litzateke, mantal hitzaren bigarren adiera esateko" (2000-10-04)
- [I102]: '(aurreko) mantala, mandarra'.
- [E116]: 'Bizk marka behar du (Bergara aldeko lekukotasunak daude OEHn) eta 'mandarra' sartuko da bigarren itzulian, nire ustez, Naf markarekin. Hala ere, hau erabaki gabe dago eta agian hobe da ez ematea oraingoz, ez baldintzatzeko gero hartuko den Erabakia. Hortaz: amantal Bizk. '(aurreko) mantala' edo amantal Bizk. '(aurreko) mantala, mandarra''.
- Erabakia: Erabakia (2002-10): '#mdash#'. EArau 123: 'amantal iz. Bizk. '(aurreko) mantala''.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2006-10-03 |
ik. OEH: amañi abuela: Or Eus, Casve SGrazi.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Arauak jasoa du forma, bere azalpenekin, eta oraingoz ez dago zer erantsirik.
amañi-lili.
Familia-loturak.
Zub.
amona.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-ño.
Ipar.
inudea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-10-28 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2006-10-03 |
ik. OEH: amaorde (eta amaordeko) madrastra: Lard, Ezale 1897, Urruz Zer, Enb, A Ardi, NEtx LBB, BEnb NereA, Etxba Eib, NEtx Antz.
Arauak jasoa du forma, inolako azalpenik gabe; eta oraingoz ez dago zer erantsirik.
Familia-loturak.
- [E208]: amorde hobetsi du.
- Erabakia: EArau (1995-10-27): ez da onartu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-02-06 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEHn amaordeko formaren adibideak s.u. amaorde: Lard, Urruz Zer ("ama-ordeko"), Enb ("amordekua"), Etxba Eib ("ama ordiazkua").
amaordeko (V-gip ap. Elexp Berg; G-goi; Añ), amordeko. Madrastra. v. Amaorde Benjamin amaordekoaren besoan ibiltzeko adiña egin zanean, Mambrera joan zan. Lard 47. Azkeneko laztana ematean Benturak bere ama-ordeko andre Errosari, esan zion: [...]. Urruz Zer 21. Ikusi arren euren / Ama [Euzkadi] errukarri, / Motzan buztarripian / Estu eta larri, / Au itxi ta laguntzen / Amordekuari. Enb 128.
ama-ordezko 1, B. Otazua (Olan eguzkiak euren begitxuetan ez dau joko, umetxuak esan eban, ama-ordezko maitagarri batek bezela).
Ez dugu aurkitu.
amaordeko 4: Txiliku 2 (adib.: Hantxe ikusi behar izan zuen amaordekoari egin ziotena: bere aurrera eraman eta sokaren tormentua egin zioten hari ere, eta besaburuak bere lekuetatik atera arte eduki zuten esekita Beatriceren aurrean), Iñaki Iñurrieta (Senar batek emaztea galdu badu, haren ahizparekin ezkontzen da .110; eta hori oso naturala da; izan ere, emazte berria ahizparen seme-alaben ama bilakatzen da, eta hartara han ez da amaordeko bidegaberik), Bego Montorio (Eta horrela izan zitzaion posible zendutako gizon ospetsuaren iloba bakarrari, Carlos Araujori, ia zuzen-zuzeneko oinordekoa gertuagoko senitartekoak artean ezagunak ez ziren neurrian, zendutako gizon ospetsuaren gehiegizko laudorioa egitea, neurrigabe goraipatuz haren langile bizitza prestua, lur amaordeko baina betiere maitatuarenganako dedikazioa, herriarekiko maitasuna; horren aldeko sakrifizio orori gutxi iritzita, haren bizitza luzea, merkatari zintzoa izanik herriari osotara emana eta, bukatzeko, haren eredugarritasuna aipatu zuen emakume kontuetan: inoiz ez zitzaion maitasun-konturik ezagutu ia 80 urteko bizitza luzean).
-ordeko: jasotzea proposatzen du lantaldeak, -ordeko osaerakoen sailean (cf. ahizpaordeko sarrerako oharra).
Familia-loturak.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh33 | 2020-04-21 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
amapola iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, amapola-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. mitxoleta].
amapola 22: Argia (Amapola bat larrean,belarria bularrean: bihotza, gaur zu entzun nahi zaitut mundua entzun beharrean), Berria (Debekatu amapolak aluetan esaten duen Iñigo Aranbarriren poema hori), Erlea (Eta orain konturatzen hasi zara, elkarrekin hamabost urte egin ondoren, zu Keparentzat azken urteetan lorea bai, baina jada ez zinela larrosa, krabelina, larreetan hazi eta hego haizeak astintzen duen amapola) ; mitxoleta 89.
amapola 5: Aritz Gorrotxategi 2 (Cardosok amapola sorta bat jaurti zuen hilkutxaren gainean), Xabier Mendiguren Elizegi (Gorri horiek? Amapolak.), Antton Garikano 2 (Ibil dadila haizea; amapolak hazia zabaldu eta txerta daitezela krabelina eta aza); mitxoleta 41.
Prestas: 13 lek. (B 6 / G 7).
Debekua bere horretan uztea proposatu da. Ez da maiztasun handiko hitza, baina amapola hitzak ez du gutxieneko baldintza betetzen.
Saih. Ik. mitxoleta.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
sabia (53.9: Amaranthus sp.)