50535 emaitza bilaketarentzat - [2701 - 2750] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:10 | 1993-10-28 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-06-25 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:07 |
amildu, amil, amiltzen. da/du ad.
amildu, amil, amiltzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:26 | 1997-07-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-ka ad.ekin.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
izond.
g.er.
amilarazten duena.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
amilka(tu), amilkatzen.
-tu/-katu.
da/du ad.
g.er.
amildu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
izond.
g.er.
lur amilkorrei eutsi.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH: almilla: AA, Astar; amilla: AA, Lard, Ag 4, Iraola, Goen; armilla: Xe, Ol.
HLEH: - / EuskHizt: amila / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-il-/-ill-.
iz.
jaka, gainjantzia.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:33 | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +
-oide izond. erref.
Tekn. (Kim.)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. Izendegia: amilotx: Parus sp.; amilotx mottodun: Parus cristatus; amilotx urdin: Parus caeruleus.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Parus sp.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-toki.
iz.
amildegia.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. Izendegia: amiltxori: Ixobrychus sp. + nycticorax sp.; amiltxori (arrunt): Nycticorax nycticorax; amiltxori txiki: Ixobrychus minutus.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: amiltxori (arrunt) / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-txori.
Nycticorax nycticorax.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
amiltze 1: Han zauden beraz harrituak eta laztuak beren harrokari begira, eta Jainkoari oihuka, noiz eta ere, anbiltze edo itzuli bat baizik etzuelarik gehiago behar elizaren eta haren egilen lehertzeko. Jnn SBi;
amiltze 1: BAO (Araubide erraztua erabiltzen duten enpresa jardueretan aritzean, sute, uholde, amiltze edo industri ekipamenduko matxura handien zioz gora-behera larriak gertatzekotan, gora-behera horiek direla eta, indize edo moduluak gutxitu nahi dituzten subjektu pasiboek gora-behera horien gertatzearen berri ematen duen idazkia aurkeztu beharko diote Zerga-administrazioari, bidezko iritzitako frogekin batera).
amiltze 10: Consumer (Baina egiaz lastima da lanbide batean zure bizitzako 60 urte eman eta, zahartzaroan, horren gainbehera eta amiltzea ikustea, guk tente nola heldu asmatu gabe!), Berria 9 (Dorre boskien amiltzea, amiltze ekonomikoa, amiltze psikologikoa, Maryren amiltzea).
amiltze 10: Berria 7 (adib.: Espainiako etxebizitzen merkatuan epe ertainean prezioen «bat-bateko amiltze baten arriskuaz» ohartarazten zuen herenegun OCDEren txostenak hautsak harrotu ditu higiezinen merkatuko eragileen artea), Jon Alonso (askoz amiltze handiagoa izan baitzen aingeru matxinatu horiek, gero deabruak, erori zirenekoa, matxinadarena gertatu zenean), Koldo Izagirre (Londongo zerua Gernikakoa halako hamar, hogei, berrogei, sirenen txistua baino mingarriagoa arranoen amiltze astuna), Harkaitz Cano (Ez soilik herriko kale nagusiaren farolapean pasa den eta lerro hau bukatzerako jada iluntasunean desagertu den mozkorraren alderokako ibilera da amiltze eta erortze aukera gertagarri baten zantzua, ez soilik paperezko haizagailuari eragin eta lepoa panparroi gorantz begira duen nobleziako emakume adinean sartuaren indioilartasuna zaio bere morroiari mespretxuaren ikur, makurtu eta makurrarazleen arteko abezedario gestual bateko ikur, ez soilik oinez ikasi berri duen umeari eskua eta magalak eskaintzen dizkion).
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-tze.
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): Onartua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:29 | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Tekn. (Kim.)
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh37 | 2023-06-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu. .
LB 37 (Berria 1, Elhuyar 4, Laneki 1, UEU 31); ETC 373
Elhuyar: amino iz. (Kim.) amino / Adorez: amino iz. (Kim.) amino / Labayru: amino 1 iz. Kim. amino Aminoak amoniakotik eratorritako talde funtzionala dira: Los aminos son un grupo funcional derivado del amoniaco / NolaErran: 0 / Euskalterm: amino (Kimika) // ZTHB-Kim: amino.
Erabilia, baita hiztegietan ere. Jasotzekoa dagokion markarekin.
Kim.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:18 | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Tekn.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2006-10-03 |
ik. OEH: amiña, amama, amatxi, amona abuela, mujer muy anciana: LE-Ir, Garral EEs 1915, A EY.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Arauak jasoa du forma, bere marka-azalpenekin; eta oraingoz ez dago zer gehiturik.
Familia-loturak.
Naf.
amona.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:41 | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Zub. eta Amik.
amiñi bat esapidean erabilia.
- [E210]: 'Zuberokoa denez gero, agidanez, egoki izan daiteke esangura gehitzea ('pixka bat')'.
- [E116]: 'Kontua da OEHn dauden adibide guztietan amiñi bat ageri dela beti. Beraz, pixka sarrerarekin egina ikusten badugu, hemen hau egin beharko genuke. Ez dakit azalpen gehiago eman behar den, 'pixka'rekin ez baikenuen eman: amiñi Zub. eta Amik. [eta AS gisa] amiñi bat Zub. eta Amik. 'pixka bat''.
- Erabakia: Erabakia (2002-10): '#mdash#'. EArau 123: 'amiñi [eta AS gisa] amiñi bat Zub. eta Amik. 'pixka bat': ogi amiñi bat'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Bigarren mailan onartzekoa |
Beh. Ik. miresgarri, miragarri.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
amiral 'almirantea'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Bigarren mailan onartzekoa |
amira, amiratzen.
Beh. Ik. miretsi.
-dm-/-m-.
du ad.
- [I102]: "bietan [e. miretsi/mirespen] eman beharko litzateke nire ustez".
- [E101]: "bat dator".
- [E208]: "hobe barik, erabil jarriko nuke".
- [E101]: "bere zalantzak ditu".
- [E116]: "Sarrera hauekin kontuz ibili behar dugu. Batetik, 'admiratu' hitza dela eta, hainbeste adibide ageri dira OEHn, aldaera desberdinak dituztela: 'admiratu, amiratu, amiatü'. Beraz, orain arte erabilitako prozedurak eskatuko luke hitza nahitaez sartzea. Bestetik, bigarren itzuli honetan dagoeneko onartua dugu beste hau, eta hiztegian sartua: "admiratu* e. amiratu". Beraz, ez da dudarik sarrera horrek zerrendan egon behar duela. Gertatzen dena da orain kontraesan batean erortzen garela, 'admiratu'tik 'amiratu'ra bidaltzen dugulako irakurlea lehenik eta gero esaten diogu 'amiratu' erabili beharrean hobe duela 'miretsi' erabili. Holako kontraesanak behin baino gehiagotan gertatzen dira. Bestetik, 'a(d)mirazio' hitzak lekukotasun urriagoa du, baina badu (16 adibide: Leizarraga, Gazteluzar, Chourio, Haraneder, Cardaveraz, Larregi, Lizarraga, ...). Ez dakit badugun, hortaz, eskubiderik baztertzeko eta aipatu gabe uzteko. Nik uste dut egokiena dela lan taldeak dioena onartzea, eta lehendik emandako sarrerak osatzea, besteren batean ere egin dugun gisa: cf. agoazil* e. aguazil (Herr., bestela udaltzain). Hau egin daiteke: admiratu* e. amiratu (Beh. bestela h. miretsi) LEHENAGOKOA OSATUZ; amiratu, amira, amiratzen. du ad. Beh. h. miretsi; amirazio Beh. h. mirespen".
- Erabakia: Erabakia (2002-10): "#mdash#". EArau 123: "amiratu, amira, amiratzen. du ad. Zah. h. miretsi. / amirazio iz. Zah. h. mirespen".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Bigarren mailan onartzekoa |
Beh. Ik. mirespen.
- [I102]: "bietan [e. miretsi/mirespen] eman beharko litzateke nire ustez".
- [E101]: "bat dator".
- [E208]: "hobe barik, erabil jarriko nuke".
- [E101]: "bere zalantzak ditu".
- [E116]: "Sarrera hauekin kontuz ibili behar dugu. Batetik, 'admiratu' hitza dela eta, hainbeste adibide ageri dira OEHn, aldaera desberdinak dituztela: 'admiratu, amiratu, amiatü'. Beraz, orain arte erabilitako prozedurak eskatuko luke hitza nahitaez sartzea. Bestetik, bigarren itzuli honetan dagoeneko onartua dugu beste hau, eta hiztegian sartua: "admiratu* e. amiratu". Beraz, ez da dudarik sarrera horrek zerrendan egon behar duela. Gertatzen dena da orain kontraesan batean erortzen garela, 'admiratu'tik 'amiratu'ra bidaltzen dugulako irakurlea lehenik eta gero esaten diogu 'amiratu' erabili beharrean hobe duela 'miretsi' erabili. Holako kontraesanak behin baino gehiagotan gertatzen dira. Bestetik, 'a(d)mirazio' hitzak lekukotasun urriagoa du, baina badu (16 adibide: Leizarraga, Gazteluzar, Chourio, Haraneder, Cardaveraz, Larregi, Lizarraga, ...). Ez dakit badugun, hortaz, eskubiderik baztertzeko eta aipatu gabe uzteko. Nik uste dut egokiena dela lan taldeak dioena onartzea, eta lehendik emandako sarrerak osatzea, besteren batean ere egin dugun gisa: cf. agoazil* e. aguazil (Herr., bestela udaltzain). Hau egin daiteke: admiratu* e. amiratu (Beh. bestela h. miretsi) LEHENAGOKOA OSATUZ; amiratu, amira, amiratzen. du ad. Beh. h. miretsi; amirazio Beh. h. mirespen".
- Erabakia: Erabakia (2002-10): "#mdash#". EArau 123: "amiratu, amira, amiratzen. du ad. Zah. h. miretsi. / amirazio iz. Zah. h. mirespen".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
g.er.
almidoia.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z8:LBeh | 2016-11-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
LBeh (2016-10-26): amish 23: Berria 8 (adib.: Eta Ipar Amerikako amishen artean, depresio kasuen kopurua bera da emakumeen eta gizonen artean), EiTB 14 (adib.: Entzun ote duzue zerbait Amish gizarteari buruz?), Argia (Eta idazleek, gehienak ez baitira amishak, posta elektronikoa erabiltzen dute elkarrekin komunikatzeko).
EPG: amish 4: Berria 3 (adib.: TSPYL genearen mutazioa amish komunitateetan bizi direnen artean aurkitu dute), Xabier Mendiguren Elizegi (Antzinako kontu zahar bat iruditzen zitzaidan niri hura, aitona-amonek baserria bere eskuz egin zutenekoa, edo ònico testigo filmeko amish komunitate hura bezala, mailu, iltze eta zerraz etxea altxatzen).
BerriaEL2016: amish. Kristau anabaptisten komunitate bateko kidea. Amishak Ameriketako Estatu Batuetan eta Kanadan bizi dira.
es amish / fr amish: Elhuyar: - / NolaErran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.
Nazioarteko forma da eta beste gabe onartzekoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-09-19 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
amondar eta amontar bana: IkastolaGazt 1978 (Amondar zitalak menderatu euazan Berek-en); Iratz (Hura Amontarren ezpataz hil-arazi duzu).
amondar: BiblE (129 ager.)
amondar: HiztEn (Jordaniako ekialdeko herri bateko kidea, herri horri dagokiona. Jatorriz amorritak ziren; Amon: Lot-en semea eta Moab-en anaia. Amondarren arbaso eponimoa). Ez dugu aurkitu ap. LurE.
-tar osaerakoak.
iz. eta izond. edo izlag.
- Erabakia: Osoko Bilkura (2015-06-26): Isildua. ammondar forman onartu da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm |
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh34 | 2023-06-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
LB 34 (Argia 2, Berria 6, Deia 3, Elhuyar 4, Elkar 5, Erlea 1, Jakin 3, UEU 10); ETC 114.
Elhuyar: amnesiko iz./izond. amnésico, -a / Adorez: amnesiko adj. amnésico/ca / Labayru: 0 / NolaErran: amnesiadun amnesiko amnesia.
Erabilia eta jasotzekoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
-s grekotikoetan.
amnioseko likido.
- [E116]: 'Hemen Tek. sartu beharko litzateke: amnios: amnioseko likido. Tek.'
- Erabakia: Erabakia (2002-10): '#mdash#'. EArau 123: 'amnios iz. Biol.: amnioseko likidoa'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh68 | 2020-07-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu amniozentesi formarik.
amniozentesi 68: Berria 10, EiTB 4, Elhuyar 37, Consumer 17.
amniozentesi 4: Berria 3, Juan Garzia.
Erabilia da, nazioartekoa eta, beraz, jasotzekoa. Med. markarekin.
iz.
Med.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:Maileg | 1992-12-16 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
- [I102]: "oso zabaldua egon arren amnestia proposatuko nuke. 'Amnestia-batzorde'ei deitu izena alda dezaten eta nahikoa da" (1995-01-10)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:HBB | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:03 |
azpisarrera gisa gehitzeko eskatuz: amodio-belar , amodiotan , amodioz , amodiozko , amodio-zuhaitz .
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHadib | 2023-11-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau H | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
ik. OEH argitaratuan "Tr."ko oharrak, eta formak: amodio propio : Mih; Brtc; Jaur; amudio propio : Ch 2; amorio propio : Gco 2; amudio proprio : Gç; amodio propial : He Gudu 2; Gy 2; amodio propi : Jaur; amurio propi : Mst 2. Corpusekoak 51 ager. dira: a.propi 7 (amodio propi 2: Jaur, Dh; amurio propi 5: Mst); a. propial 18 (amodio propial 17: He Gudu 13; Gy 4; amorio proprial 1: Hm); a. propio 26 (amodio propio 6: Mih 4; Jaur 2; amorio propio 10: Gco; amudio propio 9: EZ Man II; Ch 8; amudio proprio 1: Gç).
Ez dugu aurkitu.
Ez da azaldu DFrec, AB38, HiztEn, LurE iturrietan; 'amor propio' itzulitako besteak: maitekeri: AB50 2; eta Euskalterm: buru-maitasun, norberaren(ganako) maitasun, norberaganako maitasun.
ik. EuskHizt: amodio propio : "Zah. Berekiko (neurekiko...) amodioa, buruzaletasuna". Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lh DBF; DRA.
amor propio / amour propre formen ordainak beste hiztegietan: ElhHizt: buru-maitasun, buru-estimu; HiruMila: buruestima, buruzaletasun; Casve FE: handikeria, hankortarzün, hoila; HaizeG FB: voir ni; T-L LFB: amodio propia; PMuj DCV: norberaganako maitasuna. Ez dugu aurkitu hiztegiotan: Lur EF/FE; Lur EG/CE; Azkue Aurkibidea.
Erdaretako formak: fr (DLLF): amour propre; it (L. Ambruzzi): amor proprio; ca (DCF/FC): amor propi; en (Collins): amour propre, self-respect, pride; de (Slaby-Grossmann): Eigenliebe.
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Bazt.
- [E116]: 'zail ikusten dut hau, ordezko beste zerbait proposatu gabe, zerrendatik kentzea. "Buruzaletasun" erabili izan da, baina ez dakit oso parekoa den. Nik utziko nuke'.
- [E208]: 'erdarakada hori esateko euskaraz buru-estima erabili izan da'.
- [E101]: 'bere zalantzak ditu'.
- [E116]: 'erdarakada izango da, baina badira adibide franko OEHn: Chourio, Gazteluzar, Haraneder, Maister, Mihura, Baratziart, Gerriko, Jauretxe, Goietxe. Horiek guztiek erabili izan dute. Orixek 'eder-itsusi' proposatu zuen eta Gazteluzarrek ere badu adibideren bat horrekin: Gizon horrek ez du batere bere buruaren eder-itxusirik. Bestetik, 'buru-estima' polita da, baina ez dut arrastorik aurkitu inon ere. EEBSk adibide bat dakar, Egunkaritik hartua eta joan den urtekoa. Ez dakit hemen hitzak asmatzen has gaitezkeen. Nik, agian holako zerbait egingo nuke, kontuan hartuta, nolanahi ere, ez 'buruzaletasun' ez 'buru-estima' ez ditugula sartu lehenbiziko itzulian. Ez dut, hala ere, batere garbi ikusten proposamena, orain arte holako azalpenik eman ez dugulako: amodio propio 'buru-estima, buruzaletasuna' (sarrera honek tradizioa baldin badu ere, egokiago beste itzuli batzuk erabiltzea)'.
- Erabakia: Erabakia (2002-10): EArau 123: 'amodio propio' (amodio sarrerako AS gisa).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2002-09-11 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Ez dugu aurkitu 'sexu-harremanak izan' adierako amodioa egin, maitasuna egin esapiderik. Cf. adiera zaharrari dagokiona: JJMg BasEsc ("Juaten dira mutill batzuk [...] Asten dira dantzan gabaz neskatilla, ta mutill [...] luzatuten dabee funzinoia amar amarka, ardijak aparteeta, alkar jasote, amoriak egite, ta aitatutiaz lotsatu leitezan gauzarik ezaiñ ta tontueenakaz"), eta (amodioa) jaun egin esapidekoa: Gç ("Guziz puxanta naizelarik / eta Jainko dibinoa, / ikhusazue nola zaitan / Jaun egiñ amudioa").
amodioa egin 4: E. Antxustegi 2 ("aukera bat egin ondoren #mdash#orijinala guztiz errespetatuz#mdash# zuen eskuetan ezartzen ditugu amodioa egiteko zenbait jarrera", "Jende askok egiten du horrela amodioa"), PPer ("ezin nuela etsi berarekin amodioa egin gabe"), R. Saizarbitoria ("Behin "fusilatuei pixa irteten zaie" esan zuen Juliarekin amodioa egin ondoren, eskuak izter artean orduan ere, zakila babesten"); maitasuna egin (eta maitetasuna egin 1) 16: X. Kintana ("Hinkori, makineria astuneko bigarren arduradunari, herenegun giza neska batekin maitasuna egiten ari izan zela igarri zionate"), L. Haranburu A. 4 (adib.: "Maitasunik ez genuen egiten, hori ez", "Egunen batetan, kortinak jarri genituen bezala, maitasuna eginen genuen"), Saltsa-perretxikuak ("Moersko parke aundi ederrean, maitasuna askatasunez egiten naturaren indarrez, usoak ikus nai nituan zuaitzetan, atak ikus nai nituan uretan, putzu ertzean, iturripean"), Mekanogr 2 ("Maitasuna egin genuenean ere ez ote ninan maite?", "Ezkon aurretik maitasuna egitea ere bekatu dun"), Y. Elorriaga ("Maitetasuna egitearen ekintza aurrerantza"), X. Mendiguren B. ("Mutikoen %40ak eta nesken %30ak adin-nagusitasunera iritsi baino lehen egin du maitasuna lehendabiziko aldiz"), Kezkak 1987-88 ("Maitasuna egin genuenean gau hartan, gauzarik ederrenetakoa ikasi genuelako"), Ke arteko egunak ("Ezkondu ere egin ginen [...] zailena maitasuna egitea zen, baina lortzen bazenuen, ai!"), P. Aristi ("Pipiari armairu zaharra bezain ezaguna zaie emazte eternalen maitasuna egiteko modua"), A. Linazisoro ("Ziur naiz, urte hartan parada izan bagenu maitasuna xamurkiro, ekuru, egingo genukeela"), JA. Agirre ("Semea, etxera etorri da eta maitasuna egiten harrapatu du ama"), J. Osoro ("Soinekoa goitik behera kendu eta ukondoraino iristen zitzaizkion eskularru zuri luzeak bakarrik utzita egin zuten maitasuna").
Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
amodioa egin : ElhHizt (AS, hacer el amor), Lur EF/FE (faire l'amour) // Ez ditugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Erdal hacer el amor / faire l'amour formen ordainak: ElhHizt: amodioa egin; sexu-harremanak izan // HiruMila: ñaka egin, larrua jo // Casve FE: maitakeria egin, apainkan ari, txikokan ari // PMuj DCV: ixkintxoak (xurikeriak, limurkeriak) esan, ttatta egin, maitakeriz ibilli, altxa-lilikatu // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG FB.
fr (DLLF): faire la cour; en (Collins): to court; to make love to; it (S. Carbonell): fare all'amore, corteggiare; de (Langenscheidts): mit j-m schlafen.
EIH: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -
Kalko gordinegia iruditzen zaie batzuei, baina lantaldeak ez du ezagutzen "ukitu neutroko" ordain egokirik.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -
-n: -tan.
amodio sarrerari dagokion azpisarrera.
amodiotan gara biok elkarrekin.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:38 | 1997-07-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-tsu.
izond.
amultsua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -
-z.
amodio sarrerari dagokion azpisarrera.
Ipar.
borondatez. Ant. bortxaz .
amodioz ez bada, beharko duzu bortxaz agertu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-07-09 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-zko.
amodio sarrerari dagokion azpisarrera.
amodiozko penak bertso berrietan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:38 | 1997-07-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
limosna.
Ipar.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:38 | 1997-07-09 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
amol(t)su(ki) 38 (SP 31, Ax 6 eta Azurm HitzB 1); amul(t)su 128: B 5 (Echta Jos, Erkiag 4), G 2 (Vill Jaink, Ibiñ Virgil), IE 117 (EZ 14, Gç 2, Hm, ES, He 5, Lg 22, Monho 4, Dh 12, JesBih 4, MarIl 3, Jaur 2, Zby 2, Arb Igand 2, Dv LEd 12, Jnn SBi, Laph 9, Elzb PAd 3, Elsb Fram, Iratz 6, Zerb IxtS, JE Bur, Lf Murtuts, Etcham, Zub 2, Mde Pr, Xa 4), EB 4 (Mde HaurB); amul(t)suki 46: IE 41 (EZ Man, Gç, Lg 6, Monho, Dh 5, JesBih, MarIl 2, Jaur, Gy, Arb Igand 2, Hb Egia, Jnn SBi, Laph 2, Iratz, CatJauf, Barb 2, JE Bur 2, Mde Pr 3, Xa 7), EB 5 (Mde HaurB); amultsutasun IE 12 (Lg 2, JesBih, MarIl 2, Jaur 4, Dv LEd, Laph 2).
amoltsu 4, EB-EgAs (SEIE, L. Villasante, Deia 1990 2); amultsu 12: G 2 (J.B. Eguzkitza, A.M. Labayen), IE 7 (J. Barbier, P. Xarritton, J. Etchepare, Ene populua entzun, Iratzeder, E. Laxague 2), EB 3 (Otoizlari 1978, A. Urrutia, X. Euskitze); amultsuki 10: G 1 (Mde), IE 6 (J.M. Satrustegi, Iratzeder 2, Leon 2, Xa), EB-EgAs 3 (J.L. Egireun, X. Amuriza, Bertsolariak).
amoltsu : DFrec 1, AB50 1, HiztEn ("ik. amultsu"); amultsu : DFrec 2, AB50 2, HiztEn, LurE; amultsuki : DFrec 1, HiztEn, LurE; amultsutasun : HiztEn, LurE. Ez dugu aurkitu hauetan: AB38, Euskalterm.
Beste hiztegietan: EuskHizt: amoltsu ("ik. amultsu"), amultsu, amultsuki, amultsutasun; HiruMila: amoltsu, amoltsuki, amoltsutasun, amultsu ("ik. amoltsu"); ElhHizt: amultsu, amultsuki, amultsutasun; EskolaHE: amultsu, amultsuki, amultsutasun; Lur EG/CE: amultsu; Lur EF/FE: amultsu, amultsuki; Casve EF: amoltsu; HaizeG BF: amultsu, amultsuki; Lh DBF: amultsu, amultsukeri, amultsuki, amultsukiro, amultsutasun; DRA: amolsu, amolsuki, amoltsu, amoltsuki, amulsukeri, amulsutasun, amultsu, amultsukeria, amultsuki, amultsutasun, amultsutu; PMuj DVC: amoltsu, amultsu, amultsuki.
Ik. amultsu.
- [E208]: falta dira, arrai hitza definitzeko aurrerago erabili den arren.
- Erabakia: BAgiria (2000-02-25): amultsu sartuko da, baina arrai-ren adiera ematerakoan 'alaia' bakarrik utziko da, zerrendan zetorren 'amultsua' ezabatuz.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:03 | 1993-10-28 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2006-10-03 |
ik. OEH: amona abuela, mujer vieja: Lard, Sor Bar, Apaol, Iraola, Ag G, Urruz Zer, Tx B, Alz Burr, Or Mi, Or Eus, Or Poem, Inza in Jaukol Biozk, Jaukol Biozk, Ldi, Abar Goi, TAg Uzt, A EY, SMitx Aranz, JAIraz Bizia, Munita, BEnb NereA, Mde Pr, And AUzta, Osk Kurl, Uzt Sas, Xa Odol, MIH.
AS: amona mantangorri Coccinelidae. Sin. katalingorri, marigorringo
Arauak jasoa du, inolako azalpenik gabe; eta oraingoz ez dago zer erantsirik.
Familia-loturak.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
AS: amona mantangorri Coccinelidae Sin. katalingorri, marigorringo
- [E208]: bere ustez eredugarria mantalgorri. Gogoan izan hiztegian mantal bai baina mantan ez dela ageri.
- Erabakia: BAgiria (2000-02-25): ez da proposamena onartu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z8:LBeh | 2016-11-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
LBeh (2016-10-26): amonal 29: Berria 14 (adib.: Abiadura handiko trenaren eraikuntza lanetan ari den Amenabar enpresaren bi hondeamakinetan ustez amonalez osatutako bi bonba jarri zituzten maiatzaren 12an, Hernanin), EiTB 15 (adib.: Aurkitutako beste material guztia lehergailuak sortzeko oinarrizko produktuak dira, batez ere nitrato amonikoa, amonal lehergaia sortzeko nahasketan erabiltzen dena).
EPG: amonal 19, Berria (adib.: Herrizaingo Sailak orduan esan zuenaren arabera, lehergailuetan amonala erabili zen).
BerriaEL2016: Ez dugu aurkitu.
es amonal / fr ammonal: Elhuyar: amonal / NolaErran: - / Zehazki: amonal / Labayru: amonal / Adorez5000: -.
Nazioarteko forma da eta beste gabe onartzekoa, tekniko samarra bada ere.