OEHko datuak [laburduren azalpena]

antzezlari forma 28 aldiz ageri da (horietan antzezlari-talde 4 aldiz): B 1 (Enb), G 19 (Ldi IL 5, Alz Ram, Zait Sof 2, Basarri 2, Gazt MusIx, Etxde JJ, Ibiñ Virgil 2, NEtx 5), ZuAm 1 (Casve SGrazi), EB 7 (MEIG). OEH argitaratuan, gainera, beste lekukotasunok ditu: Garit Usand, Eusk, Amez Hamlet); ez dugu antzezle formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

antzezlari forma 21 aldiz ageri da (horietan praile-antzezlari 1): B 2 (M. Olazar, B. Larrakoetxea), G 7 (J.M. Torrealdai, N. Etxaniz 3, J. Garmendia, P. Mujika, A.M. Labayen), EB 3 (J.M. Lasagabaster, I. Mendiguren), EgAs 9 (Euzkadi 3, El Día 4, El Pueblo Vasco 1935); antzezlaritza behin, G (J.M. Lertxundi); antzeslari 24 aldiz (horietan antzeslari-aldra 2): B 1 (R. Etxebarria), G 4 (A.M. Labayen 2, A. Arozena 2), EB 8 (P. Zabaleta 2, SEIE, P. Altuna, Egin 4), EgAs 11 (Euzkadi 7, El Día 4); antzezle 3 aldiz: B 1 (S. Onaindia), EB 2 (Euskal hizkuntza eta literatura, Hemen 1989) eta antzesle 4 aldiz (antzesle banaketa 1): B 2 (J.M. Kortazar), EB 2 (Egin 1988).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

antzeslari : DFrec 15; antzezlari : DFrec 22, AB38 5, AB50 8, HiztEn, LurE, Euskalterm 6; antzesle : AB38 1.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Beste hiztegietan, antzezlari eta antzezle eman dituztenak: EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE; antzezlari bakarrik: Casve EF, DRA, PMuj DVC; antzezlaritza : PMuj DVC; antzezle bakarrik: Lur EG/CE. // Ez ditugu aurkitu hiztegiotan: Lur EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Corpusekoak dira antzez-leku 2 (NEtx Antz); antzezleku 1 (Lab SuEm); antzez-toki 4 (NEtx Antz 3; Osk Kurl); antzeztoki 10 (Lab SuEm 5; NEtx Antz; MEIG 4); eta OEH argitaratuan beste antzeztoki bat (Ldi Ezkond).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

antzes-leku 1 (J.M. Lekuona); antzez-leku 1 (J. Garmendia); antzestoki 2 (Euzkadi 1922; F. Juaristi); antzeztoki 4 (A. Arozena; Etxde; F. Juaristi; I. Elias).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

antzezleku : AB38 1; AB50 1; antzeztegi : DFrec 2; antzeztoki : DFrec 2; AB38 1; AB50 3; HiztEn-LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

antzezleku : EuskHizt ("G. er. Antzeztokia, agertokia"); HiruMila; antzeztoki : EuskHizt ("Agertokia. Antzeztokirako utzi ditu pailazokeriak"); HiruMila; ElhHizt; EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE; DRA; PMuj DVC (antzez-toki). Ez ditugu aurkitu ap. Casve EF; HaizeG BF; Lh DBF.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

escenario / plateau formen ordainak beste hiztegietan: ElhHizt: eszenategi, eszenatoki; HiruMila: eszenatoki, agertoki, antzezleku, antzeztoki; Lur EG/CE: antzeztoki, jokaleku; Lur EF/FE: antzeztoki; PMuj DCV: antzez-toki, antzoki, ager-toki. Ez dugu aurkitu ap. Casve FE; HaizeG FB; T-L LFB.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-leku.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

antzeztokia.

Txostenaren laburpena

aditz-izenen banaketa OEH / EEBS segidan: -kera ø / ø; -keta 1 / 2; -kunde 1 / ø; -kura 1 / ø; -kizun 9 / 9; -pen ø / 24; -aldi (antzeztaldi) ø / ø; -te ø / 3.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Corpusean antzezkizun jaso da, 9 aldiz (Etxde JJ 7; MEIG 2); ik. OEH argitaratuan antzezketa 1 (Garit Usand); antzezkunde 1 ("Representación (objeto) Eusk 1927, 32 (en una lista de palabras, relativas al teatro, aprobadas por Euskaltzaindia"); antzezkura 1 (Utarsus ap. DRA: 'Pintura, cuadro').

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

antzezketa 2 (T. Arregi; B. Urkizu); antzeskizun 4 (Euzkadi 1922; A. Arzelus); antzezkizun 5 (A.M. Labayen; P. Urkizu 4); antzespen 2 (Hezkuntza Saila; Egin 1988; antzezpen 22 (J.M. Lasagabaster 10; E. Etxebarria; E. Berazubi; A. Pontesta; X. Mendiguren Bereziartu; M. Arrizabalaga; Hezkuntza Saila; Saioka 3. Osagarriak eta ariketak; Euskadi jaietan 90; Zer egin dezaket uda honetan Euskal Herrian 2; Kontsumitzailearen heziketa eskolan; La Voz de Euskadi 1984); antzezte 3 (P. Urkizu; Euskal hizkuntza eta literatura. BBB 1; Eguna 1990); eta antzesti , antzezti bana (Euzkadi 1922 eta 1935).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

antzezkera : Euskalterm 1; antzezketa : AB38 5; antzezkizun : AB38 1; AB50 1; HiztEn; Euskalterm 1; antzespen : AB38 1; AB50 1; Euskalterm 1; antzezpen : DFrec 1; AB38 4; HiztEn; Euskalterm 6; antzeztaldi : AB38 1. Ez dugu horrelako formarik aurkitu ap. LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Beste hiztegietakoak: antzezketa: PMuj DVC; antzezkizun: EuskHizt; ElhHizt; HiruMila; DRA; PMuj DVC; antzezkunde: PMuj DVC; antzezpen: ElhHizt; HiruMila; Casve EF; PMuj DVC; antzeztaldi: EuskHizt; antzezte: EuskHizt. Ondoko hiztegiotan ez ditugu aurkitu: EskolaHE; Lur EG/CE eta EF/FE; HaizeG BF; Lh DBF.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

representación, función (teatral) / répresentation (théatre) formen ordainak beste hiztegietan: ElhHizt: antzezpen; HiruMila: emanaldi, ekitaldi, agerraldi, antzezpen; antzerki-emanaldia; Lur EG/CE: antzerki; Lur EF/FE: emanaldi, agerraldi; Casve FE: agerraldi, emanaldi, antzezketa; HaizeG FB: agerraldi, antzerki, tobera-mustra; T-L LFB: ager-aldi, mustra; PMuj DCV: antzezketa, irudikatze, eman-aldi, agerraldi, jokaldi; antzerki-jai, antzerketa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-talde.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

antzerki-taldea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-toki.

Euskaltzaindiaren Arauak

antzeztu, antzez, antzezten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

antzeztu, antzez, antzezten

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

antzina 'aspaldi'

Forma baten adiera(k)

aspaldi

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan anziñaera : Izt C (corpusean 21 ager.), Lard; ez dugu antzinaldi aurkitu corpusean eta argitaratuan.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

aintzin-aldi B 1 (Muniategi: "Agerkera ongarri edota gaiztoz, Euskalerriaren aintzin-aldi batean beren egunezkoz edota gauekoz"); ez dugu antzinaera aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

antzinaldi : HiztEn-LurE; antzinaera : HiztEn-LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

antzinaera eta antzinaldi , biak eman dituztenak: EuskHizt, EskolaHE, ElhHizt, Harluxet; antzin-aldi : PMuj DVC. Hiztegiotan ez dugu aurkitu: HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-era.

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

antzinatea.

Ikusiko da eratorriari dagokion formatua

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu zuzena da, baina zalantzak daude hiztegian jasotzeaz

osaeraz aitzakiarik gabea da, eta eratorri libretzat eman liteke; bestalde, zein leku du antzinatasun arautuaren ondoan?

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-aldi.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

antzinatea.

Sektore jakin bateko informazioa

Antzinaroa: EIMA, Berria Eskulib s.u. aro ("Aro nagusiak: Historiaurrea, Antzinaroa, Erdi Aroa [Goi Erdi Aroa, Behe Erdi Aroa], Aro Modernoa, Aro Garaikidea").

Forma lehiakideak ditu, eta erabilerak ikusiko dira

zein idazkera den egokiena ikusiko da

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Aroak.

Euskaltzaindiaren Arauak

antzinatasun: euskararen antzinatasuna; lanpostuko antzinatasuna.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

"euskararen antzinatasuna", "lanpostuko antzinatasuna"

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-txo adlag.ekin.

Kategoria

adlag.

Forma baten adiera(k)

aspalditxo.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: antziduri / EuskHizt: + / HiztEn: Ik. antziduri / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Jatorrizko forma

antzo (arau)

Euskaltzaindiaren Arauak

antzo: gazteak gazte antzo behar du bizi; basakatu zauritua (edo zaurituaren) antzo.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

"gazteak gazte antzo behar du bizi", "basakatu zauritua (edo zaurituaren) antzo"

Euskaltzaindiaren Arauak

antzoki 'teatroa (tokia)'

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS (Lç 5, Mat, EZ, Ax, HeH, Ip, Darric, Mde)

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: Ik. antzo / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

antzo sarrerari dagokion azpisarrera.

Diakronia

Zah.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Haur baten antzora.

Jatorrizko forma

antzu /ume gabeko/

Forma baten adiera(k)

adiera hobeto azal: 'umerik ezin izan dezakeena' (uel sim.)

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

antzutu, antzu(tu), antzutzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

antzutu, antzu(tu), antzutzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

anu iz. g.er. Nekea. (Batez ere anu egin esapidean erabiltzen da). anu egin g.er. Nekatu, unatu. Anu egina iritsi da. || Azken mementoan anu eta uko egin dugu.

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

oharra eta anu sarrera osoa ezabatzekoa da. Eta anu egin azpisarrera sarrera egitekoa da.

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

unatu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

anulaketa behin agertu da (L.M. Mujika: "Baita aipagarria da talde kontsonantikoek (...) bokale anaptiktikoaren bidez eginiko anulaketa") eta anulatu hiru aldiz (Elhuyar: "Beste era batean: determinantea ez da anulatzen aren inongo baliorentzat"; M. Ensunza: "Dena den, aipaturiko imanen orientazioa, oro har, nahierarakoa dugu eta efektu globala anulatu egiten da"; Egin 1988-12-30 "TAO aparkamendu txartelen salneurria aldatu egingo dela eta, 1.989ko Urtarrilaren 2tik hasita, aurreko salneurria duten txartelak anulatuak geratzen dira").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

anulaketa : DFrec 1; AB50 1; anulatu : DFrec 1; AB38 5; AB50 1; HiztEn ("ik. baliogabetu"); Euskalterm 5 (behin deuseztatu sin. ondoan duela); anulazio : Euskalterm 6 (horietan 5 deuseztapen sinonimoarekin). // 'anular, anulación' itzulitako besteak: AB38: deuseztatu 4, deuseztu 2, ezereztu 3, ezabatu 8, ezeztatu 3; AB50: anulatu, baliogabetu 7, desegin, deuseztatu, ezabatu 7, ezereztu; deuseztapen, indargabetze. Euskaltermekoak medikuntza, zuzenbidea, administrazioa eta ekonomia-enpresa arloetan agertu dira: deuseztapen 19 (14 aldiz bera bakarrik; 5 aldiz anulazio sinonimoarekin); baliogabetze 1; ezabaketa 1; eze(re)ztapen 3; deuseztatu 11 (9 aldiz bera bakarrik, eta banatan anulatu eta baliogabetu sinonimoekin); baliogabetu 3; utzi 1.

Sektore jakin bateko informazioa

HezkAdmin: anulación: deuseztapen / anulazio; anular: deuseztatu; EurItune: egintza baliogabetu 'acto anulado'; AdminEL: anulación: baliogabetze; anular: baliogabetu; AdminMila: anular: deuseztatu; AgAld hitz-bilduma: anulación: baliogabetze; anular: baliogabetu, indargabetu, deuseztatu.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

anulatu eta anulazio : HiruMila // Ez dira agertu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

HiruMila: anular: 1 baliogabe(tu), deusezta(tu), ezezta(tu), ezerez(tu), ezeztaraz(i). 2 deshacer: desegin. 3 borrar: ezaba(tu); anulación: deseztapen, ezeztapen, desegite, ezabapen, anulazio, baliogabetze // ElhHizt: anular: 1 Baliogabetu, bertan behera utzi; deuseztu, ezeztatu. 2 (fig.) Hutseratu; hutsaren hurrengo bihurtu; itzali, ezereztu, deuseztu; anulación: baliogabetze, deuseztapen, ezeztapen // Lur EG/CE: anular: 1 Ezeztatu, ezereztatu. 2 Indargabetu // Lur EF/FB: annuler: Deuseztatu, ezereztatu, ezeztatu, indargabetu // Casve FE: annuler: ezeztatü, kentü; annulation: kentze, ezeztatze // HaizeG FB: annuler: kendu, borratu; annulation: borratze, kentze // PMuj DCV: anular: 1 abolir = lege bat kendu, amaitu, azpiratu, indar-gabetu, ustel egin, ezereztu, ezeztatu = abolir una ley. 2 incapacitar = ezgaitu, gaieztu. 3 -se, retraerse = atzeratu, atzera egin, baztertu; anulación: aienatze, ezereztatze.

Erdaretako formak

es anulación / anular formen ordainak beste erdaretan: fr (DLLF): annulation; décommandement / annuler, révoquer, destituer (una persona); décommander, annuler; it (S. Carbonell): annullamento, annullazione / anullare; ca (DCC): anullament / anullar; en (Collins): annulment, cancellation / to annul, cancel; de (Langenscheidts): Aufhebung, Nichtigkeitserklärung, Annullierung / streichen, tilgen, (...) annullieren.

anulatu ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, anulatu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. baliogabetu; deuseztatu; ezeztatu; indargabetu].

anulatu (eta anulatze) 36: Argia, Berria 6, DiarioVasco 17, EiTB 7, Elkar 3, Erlea, UEU.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

anulatu 9 (eta anulatzaile 2): Ana Urkiza 3, Jon Arretxe, Koldo Izagirre, Ramuntxo Etxeberri, Pako Aristi.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: Ik. baliogabetu / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Debekua bere horretan uztea proposatu da, baina hutseratu baliokidea ere gehitzea komeni da.

Forma saihestekoa

Saih. Ik. deuseztatu, baliogabetu, indargabetu, etab.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: a) 'aditzera eman, iragarri; iragarkia, abisua' adierakoak: anontzatu : Gy, Elsb Fram, UNLilia; anonzatü : Xarlem, Ip Hil; anuntziatu : Xa EzinB; anuntziyatu : Tx in Imaz Auspoa; anüntziatü : CatLan; anuntzio : NEtx LBB; anuntziyo : AzpPr, Arrantz, EusJok; anunzio : Urruz Zer; b) 'oliadura (eman)' adierakoak: alunziatu : EZ Man II; anontziatu : Prop 1895; anuntziatu : Herr 1966-7-7; anunziatu : CatLav; alunzio : EZ Man, Gç; anontzio : Dv LEd, CatAst, Dih GirLeg, CatJauf; anuntzio : Monho; anonzio : Harb, Elsb JBBizia; anunzio : Mat, FprBN, Harb, CatLav, Elsb LehE.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) 'aditzera eman, iragarri; iragarkia, abisua' adierakoak 15 dira: anontzatu IE 1 (T. Inchauspe); anuntziatu EB 2 (A. Urretavizcaya, X. Gereño); anontziazione IE 2 (J. Heguy); anuntzio 9: G 2 (J. Perez de Senosiain; A. Zugasti: "anuntziyo"); EB 5 (Hizkuntza, Egin, C. Dagher; eta Hizkuntza: "publizitate-anuntzio"); EgAs 2 (J. Zarautz, Zeruko Argia 1972); anunzio EgAs 1 (La Cruz); b) 'oliadura' adierakoa anontzio IE 1 (Iratz). Ik. ondoan testuinguruak.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

anuntziatu : DFrec 6, AB50 1 ("anunciar"), Euskalterm 1 ("anunciarse"); anunziatu : DFrec 1; anuntzio : DFrec 3, AB38 4 ("anuncio"; eta "anuntzio-hodi = tubo de anuncio"), AB50 1 ("anuncio"); anunzio : DFrec 1; anontziatu : HiztEn-LurE ("anontzioa eman"); anontziatze : LurE; anontzio : HiztEn-LurE ("oliadura").

Hiztegietako informazioa

Beste hiztegietakoak: EuskHizt: anontziatu ("anontzioa eman"), anontzio ("oliadura ...") / anuntziatu ("iragarri, aditzera eman"); anuntzio ("1. iragarkia; 2. ik. anontzio"). // ElhHizt: anontziatu ("recibir o administrar la extremaunción"), anontzio ("extremaunción") / ø. // HiruMila: anontzio ("ik. oliadura") / ø. // EskolaHE: anontzio ("oliadura") / ø. // Harluxet: anontziatu ("oliadura eman"), anontzio ("oliadura") / ø. // Lh DBF: anontziatu, anontzio ("extrême-onction") / anuntziatu ("v. anontzia-tu"). // DRA: anontziatu ("administrar la extremaunción"), anontzio ("unción"), anonzio ("extremaunción") / anuntziatu ("administrar la extremaunción"), anunzio ("extremaunción"). // Hiztegiotan ez dugu aurkitu: Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

anuntzia, anuntziatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Forma baten adiera(k)

aditzera eman; iragarri.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

anuntziazio anuntziazione, anuntzazione, anunziazino(e), anon(t)ziazioneAnunciación. * Maria birjinaren anunziazionea. Lç Cal A 4r. Anunziazionearen edo Gabrielen salutazionearen gañean. EZ Noel 41. Andre Birjinaren Anunziazinoa. EZ Eliç L y Harb ? 5v. Angeru san Gabrielen anunziaziñoa. Cap 133. Anuntzazionia, resurrekzionia eta pasione dolorosa. Tt Onsa 48. Anunziazionea. Gç 132. Anunziazioneko egunean, zeina baita Martxoaren hogoi eta bortza. CatLav 49 (V 32). Biryinaren anunziazionea. Lg II 97. Anonziazioneko egüna. CatLan 8. Dator garizuman Anunziazinoeko jaija. Astar II 241. Jesüs-Kristen Anüntziazionia. UskLiB 183. Birjina Saintiaren Anonziazionia. CatS 100. Ama Birjiñaren Berri-on edo Anunziazioko-pesta-aur gabean. Aran SIgn 20. Mariaren Anunziazio edo berriak ekartearen izenaz ezagutzen diran Erlijiosak. Arr May 153. Anontziazioneko eta Bisitazioneko ixtorioak. CatBurg 102. Horra zeri erraiten zaion anontziazionea. Zerb IxtS 82.deikunde 1. (Bera (dai-), BeraLzM) Anunciación. (Neol. creado por AG en 1896, de deitu 'proclamar' y -kunde). " Miren Deikundia, Nuestra Señora de la Anunciación" Ayerb EEs 1916, 191. * [Epalla] 25 egubena. Ama-Birkiñaren Deikundia. AG 992. Ama-Neskutzari Deikundia. Ib. 1463.berriemate Anunciación. * Anonziazionea edo Berriematea. Arb Erlis 375. En DFrec hay un ej. más.

LB: anuntziazio 0; deikunde 15: Argia (“Leonardo Da Vinciren Deikundea eta Caravaggioren Bako”), Berria (“Deikunde deritzon elizan, adibidez, katolikoak, ortodoxoak eta armeniarrak elkarri beha zeuden ( eta daude !), nor mesfidatiago”), EiTB (“Alabaina, elizkizunak bermaturik daude, Deikundearen kapera txikiari esker”), Elkar 2 (“Argi izpiak beste izpi bat ebokatu dit: Philippe de Champaigneren Deikunde batean, Espiritu Doneari Mariaren aurpegira eskapatzen zaiona”), Espainiako Gobernua 4 (“Burgo de Osma, Soria. Deikundearen katedrala”), Karmel 6 (“Alba de Tormesen dagoen Andre Maria Deikundeko monasterioaren fundazioaz ari da“).ETC: anuntziazio 2: Patxi Salaberri (“Deikunde edo Anuntziazio jaia”), J. Sarrionandia: “(Gabon eguna dela eta anuntziazio zaratatsua egingo da.”); deikunde 18: Josu Zabaleta (“Deikunde batzuk oso dramatizatuak dira (Boticellirena, esate baterako)”), Ignazio Aiestaran (“Aldarte horretan Espainia arrago bilakatu zen, Velázquezek margotutako sutegian bezala, erlijiozko su-deikunde inperialista berrian, non Vulkano eta Apolo borrokatu ziren, non Piztia eta Aingerua gudukatu ziren”), Berria (“Deikunde deritzon elizan, adibidez, katolikoak, ortodoxoak eta armeniarrak elkarri beha zeuden (eta daude!), nor mesfidatiago”), Patxi Salaberri (“Deikunde edo Anuntziazio jaia”), Berria (“Fra Angelicoren Deikunde baterako tokia I eta Deikunde baterako tokia II”), Xabier Amuriza (“Argi-izpiak beste izpi bat ebokatu dit: Philippe de Champaigneren Deikunde batean, Espiritu Doneari Mariaren aurpegira eskapatzen zaiona”), Wikipedia 11 (“Lucasen arabera, Maria, Deikunde eta gero, «arin-arin» joan zen Judeako mendialdeko hiri batera. Kondairak dio, topaketa hau Ein Kerem izeneko herrixkan gertatu zela, Jerusalemdik zazpi kilometrotara mendebalderantz zegoena”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

es Anunciación / fr AnnonciationElhHizt: (Rel.) [misterio; día] deikunde /Adorez: (Rel.) Deikunde, (fiesta) Andre Mari Martxokoa / Labayru: [Ref. a la Virgen] Deikunde (neol.). / NolaErran: l'Annonciation (événement) Anuntziazioa; (fête) Andredena Maria Martxoko – Anderedona Maria Martxoko (ZU) – Andre Mari Martxoko (MD) – Ama Birjina Martxoko (MD). // Euskalterm: eu jaunaren gizakundearen adierazpena; deikundea; es la anunciación de la encarnación del señor; fr l'annonciation

anuntziatu du ad. Aditzera eman; iragarri. anuntziazio eta deikunde ez dira jaso.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

anuntziatu aditza jasoa dago jada EHn; hau ere jasotzekoa izan liteke maiztasun handiagoko deikunde neologismoarekin batera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma baten adiera(k)

iragarpena; iragarkia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

anuru 3 aldiz jaso da (M. Ausin: Natur zientziak BBB 1).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

anuro : AB38 1; LurE; anuru : HiztEn; Euskalterm 2. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50.

Hiztegietako informazioa

beste hiztegietan, anuro: EskolaHE; anuru: ElhHizt; HiruMila; isats-gabe: PMuj DCV. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt; Lur EG/CE eta EF/FE; Casve EF eta FE; HaizeG BF eta FB; T-L LFB; Lh DBF; DRA; PMuj DVC.

Erdaretako formak

Erdaretako formak: fr (Le Petit Robert): anoure; it (L. Ambruzzi): anuri (pl.); ca (DCF/FC): anur; en (Webster): anurous or anourous; de (Slaby-Grossmann): Zool ungeschwänzt // -s Zool Froschlurche.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: anuro / ElhHizt: + / EskolaHE: anuro

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-uru.

Forma nagusia da alde eta aldi guztietan

añen, añeneko, añenti bezalakoak dira tradizioko guztiak, ñ-dunak eta -i- gabeak.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

1 g.er. deabrua izendatzeko leungarria. 2 madarikazioa.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

biraoa.

Atzizkien araberako erabakiak

-ti.

Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

biraolaria.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

HM dira apaburu G 1 (Berron Kijote); zapaburu B-G 4 (Ag Kr, Erkiag BatB; Apaol, NEtx LBB: sapaburu); txalburu G 8 (Izt C, A Ardi 4, Alz Txib, Anab Poli, Etxde AlosT); eta IE aratxe-buru 3 (ECocin 2: "aratxe buru"; HU Aurp).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

apaburu 9 aldiz ageri da: B 6 (J. Artaraz), EB 3 (J. Setien); zapaburu 5 aldiz, EB (Saioka 3, E.J. Hezkuntza Saila 2, R. Etxezarreta, J.M. Irigoien); txalburu behin, EB (X. Amuriza).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

apaburu : AB38 1, HiztEn, LurE, Euskalterm 1; sapaburu : AB38 1, HiztEn ("ik. apaburu"), LurE ("ik. zapaburu"); txalburu : AB38 1, HiztEn ("ik. apaburu"), LurE; zapaburu : DFrec 1, AB30 10, HiztEn ("ik. apaburu"), LurE. Ez dugu aurkitu ap. AB50.

Sektore jakin bateko informazioa

"renacuajo/têtard"en euskal ordainak izendegiko hustuketan: apaburu : Gordailu IkastHiztegia, Aramendi Animali mundua, NZ, EHArauemailea, LMuj DGT, PMuj DCV; sapaburu : J. Apalategi Animalien BizIzk, PMuj DCV; txalburu : Mendiak I, M. Aizpurua; zapaburu : Saioka 6/NaturA, Saioka 4/NaturA, Mendiak I, Puente Amestoy Bufo, X. Kintana Hizt80, EHArauemailea; zampaburro : Puente Amestoy Bufo; ar-igel , ar-susker : Euzko Gogoa 1956; arrapo : UEU Nortasunaren psikologiaz; bilinbolo : X. Kintana Hizt80 // eta ap. PMuj DCV, gainera: anpagullare, apandil, apapuzka, aparaizu, apotxali, apoxarko, apozorri, aratxe-buru, aratxeburu, ardantxipa, arrai buru-andi, attonburuzko, buru-xaal, igeltxo, kaiku-buru, kaukel, kunkun-buru, kuskurrunpin, lardantxipa, sapandil, sapandur, sapaposki, sapapuski, sapo-bizi, txaal-bokoka, txalburu, xaal-boka, xaal-boroka, xabalburu, xalburu, xalupa, za(b)alburu, zalupa, zapa-buru, zapatxipa.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Beste hiztegietan jasoak: apaburu : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, DRA, PMuj DVC (eta apaiburu); sapaburu : EuskHizt ("ik. zapaburu"), ElhHizt, EskolaHE ("ik. zapaburu"), DRA, PMuj DVC; txalburu : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, DRA, PMuj DVC; zapaburu : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, PMuj DVC (zapa-buru). Ez dugu aurkitu hiztegiotan: Casve EF, HaizeG BF; aratxeburu : Lh DBF, DRA (aratxe-buru, aretxe-burua), PMuj DVC (aratxe-buru).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

zapaburua.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

apailatzea, prestakuntza.

Jatorrizko forma

apailatu, maneatu

Euskaltzaindiaren Arauak

apailatu, apaila, apailatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

apailatu, apaila, apailatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

prestamena, prestalana.

Jatorrizko forma

apain-mahai(n)

Lexia konplexua (erabileremu mugatukoa)

Euskaltzaindiaren Arauak

apainarazi, apainaraz, apainarazten. du ad.

Forma osoa ez dena

forma horretan ez da erabiltzen (bai ile-apaindegi bezala)

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

aurreko pasaldian (Merkat hiztegiko forma da) batzordeak erabaki zuena aldatu egin du orain lantaldeak eta forma onartu, izan baitezake lekurik ileaz besteak apaintzen diren lekuak izendatzeko (cf. es salón de belleza, fr institut de beauté).

Atzizkien araberako erabakiak

-tegi aditzoinekin.

Euskaltzaindiaren Arauak

apaindu, apain(du), apaintzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

apaindu, apain(du), apaintzen.