Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ki okela.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

apoaren okela.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Maileguen egokitzapen sistematikoa

a-.

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Zerrenda osagarriak

Katal.: "Apologetika: Apologética".

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Maileguen egokitzapen sistematikoa

g/j.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Zerrenda osagarriak

Katal.: "Apologia: Euskara - Apología".

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

apologista : ElhHizt, HiruMila, EskolaHE; ez dugu aurkitu ap. EuskHizt.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Zehazki.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

-ista.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS apo-perrexil.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: apoperrexil; perraitz: Anthriscus cerefolium.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt AS: apo-perrexil / HiztEn: + / LurE: apoperrezil / ElhHizt: + / EskolaHE: apoperrezil.

Idazkera hedatuena da

apo- osaerakoak loturik idatzi ohi dira.

Landare eta animalien taxonomi izena

Anthriscus cerefolium.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Erabileremu dialektala

Heg.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da, apopilo egon formarekin egin den bezala. Pluraleko erabilera (apopiloak hartu) adiera berri batean jaso daiteke. Heg. marka behar du.

Erabileremu dialektala

Heg.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

aportazio (eta kontra-aportazio 2) 19 aldiz jaso da, EB-EgAs (J. Apecechea, P. Arregi, Hitz 1974, I. Lamarca, I. Zuazo, J. Amenabar, J. Galtzada, J.M. Goñi, M.E. Laboa, Bertsolaritza, G. Nazabal, J. Aldabe, U. Larramendi, Gaur express 1989, R. Zapirain, Hemen 1989); aportaketa EB 1 (M. Aierbe).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

aportazio : DFrec 17, AB50 5. Ez dugu aurkitu hauetan: AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm. // 'aportazio' itzulitako besteak: ekarpen : AB38 6, AB50 10, Euskalterm 26; eta AB50: ekarketa 14, ekarria(k) 6, ekarritako 4, diru-izendapen 2, eragiketa 4, laguntza 4, emandako 2, emaitza 1, osagarri 1; Euskalterm: eranskin 2, ekarkin 1.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

aportazio eman duena: EuskHizt ("ik. ekarpen 3"). Ez dugu aurkitu hiztegiotan: HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal aportación / apport formen ordainak: HiruMila: ekarri, ekarpen, emari, utzi // ElhHizt: ekarri, ekarpen, emari, emaitza, dohaintza // Lur EF/FE: ekarketa, ekartze // Casve FE: ekarte, ekarraldi // HaizeG FB: ekartze // T-L LBF: parte, diru-zathi. Ez dugu aurkitu hauetan: Lur EG/CE, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea.

aportazio iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, aportazio-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. ekarpen].

aportazio 128; ekarpen 9584.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

aportazio 29; ekarpen 1944.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. ekarpen-3 / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Debekua bere horretan uztea proposatu da. ekarpen finkatua dagoela dirudi, baina badaezpada gomendioa mantentzea proposatu da. Gainera, aportazio formak ez du gutxieneko baldintza betetzen.

Forma saihestekoa

Saih. Ik. ekarpen, etab.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 31 (Argia 1, Elkar 2, Consumer 3, Laneki 25); ETC 40

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: apositu iz. (Med.) apósito / Adorez: 0 / Labayru: apositu iz. Med. apósito / NolaErran: 0. // Euskalterm: apositu (Merkat. TN da).

Erdaretako formak

es apósito; fr bandage, pansement: Elhuyar: s.m. hesgailu, lotura; apositu / Adorez: m. (Med.) txaplata, enplastu, apositu / Labayru: 1s.m. Med. apositu / NolaErran: lotura – lotailu (goi) – herskailü (ZU); bandage, sparadrap lotura – herskailü (ZU) – esparatrapu.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da, baina ez du gutxienekoa betetzen; Heg. markarekin jaso.

Erabileremu dialektala

Heg.

Euskaltzaindiaren Arauak

aposizio Gram.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan apostolutza formaren 7 ager. (Lard 4, MAtx Gazt 2, IBk (1 Cor 9,2; eta honen paraleloetan, Dv apostolutasun, Ol bidalguntza, Ker eta IBe apostolutza); ez dugu apostoladutza forma aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

apostoladutza 5: B 1 (A. Zubikarai); G 1 (R. Irizar); EB 3 (Bizi araua); apostolautza G 1 (M. Lekuona); apostolutza 14: B 2 (S. Onaindia; eta K. Egileor: "mixio-apostolutza"); G 4 (Juan Azurmendi 2 eta "luma-apostolutza"; J. Yurre: "apostolutza-lan"); EB 8 (E. Muxika, M. Urkola 4, P. Agirrebaltzategi; L. Baraiazarra: "apostolutza lan"; EgutAr: "otoitz apostolutza"); apostolutzakeri EB 1 (M. Urkola).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

apostolutza : AB50 2, HiztEn, Euskalterm 10.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

apostolutza : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, PMuj DVC. // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Hiztegi berezituetako datuak

Erlijioa/2: apostolutza (eta apostolutza sozial, apostolutza(ko) bazkun; es apostolado, apostolado social, asociación apostólica; fr apostolat, apostolat social, association apostolique).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdarazko apostolado/apostolat formen ordainak: ElhHizt: "1. apostolutza; 2. zabalkunde, bereziki erlijio-doktrina batena" // HiruMila: "1. acción apostólica: apostolutza; 2. cualidad de apóstol: apostolutasun" // Casve FE: hedapen, oihüstapen // HaizeG FB: berri-onaren erakustea // PMuj DCV: "1. oficio: apostolutza; 2. propaganda: zabalkunde". Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FB, T-L LFB, Azkue Aurkibidea.

Erdaretako formak

Erdaretakoak: fr (DLLF): apostolat; it (S. Carbonell): apostólico; en (Collins): apostolate; de (Langenscheidts): "Apostolat, Apostelamt; fig. heiliger Beruf, Sendung; - de los laicos, -seglar: Laienapostolat".

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tza.

Erdaretako formak aztertuko dira

dirudienez, es-it-de hizkuntzetan ageri da forma bana adierako; fr-en hizkuntzetan, berriz, forma bakarra dago bi adieretarako.

Euskaltzaindiaren Arauak

apostura h. apustu

Erabileremu dialektala

erabileremu mugatuagokoa da, apustu baino

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tzar.

Euskaltzaindiaren Arauak

aprendiz batez ere Ipar.

Erabileremu dialektala

batez ere Ipar.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

aprendizko(a) 5 aldiz ageri da corpusean (EZ Man 2: "Ezen zuhurra duk zeñak berzearen kalteaz Aprendizkoa egiten baitu nola bereaz", "Othoitzaren egiteko hau dek antze iustua, aprendizkoa egiten enplega zak burua"; Ax: "Handituegirik aprendizkoan iartzea, urdindurik eskolara ioaitea"; Elsb Fram: "Gazterik yuan zan, Pariserat, dudarik ez da goizdanik egiteko bere aprendizkoak gaixtakerian"; Ardoy SFran: "Angiro gidari eginak zituen aprendizkoak ez aski!") eta OEH argitaratuan beste bat (BertsZB: "Jaun apezpiku behar delakoak / han eginen tu bere aprendizkoak").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

aprendizgo(a) 4 aldiz jaso dugu, IE (Herria 1972: "Laborantzako aprendizgoaren aita", "Ez da mirakulu beraz hori izanen bada egun batez baserritarren aprendizgoko lehen etxeak asmatuko dituena", "Holako aprendizgoak muntatu ziren azken gerlaz geroz Lekorne Garroko jauregian, Donapaleu Garikoitzenean"; B. Mendisco: "Elizalarrean zapatain aprendizgoan zabilalakoan, Jan Piarre zen bakarrik etxen gelditu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

aprendizko eman dutenak: EuskHizt ("Ipar. Aprendizaren nolakotasuna; ikaste-garaia; ikasketak"). HiruMila ("aprendizko(a) "1 aprendizaje (egintza), amaestramiento. 2 aprendizaje (ikastaldia)"). ElhHizt ("Cualidad de aprendiz"); aprendizgoa : Lh DBF ("apprentissage (?)"); aprendizgo : Xarr Hizt (s.u. apprentissage). // Ez dugu aurkitu hitzegiotan: EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve FE, HaizeG FB, PMuj DVC, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma nagusia da gaur

.3: erabilera urrikoa da; zaharrek -zko(a) formakoa erabili dute; azken aldiotan, berriz, -zgo formakoa ageri da, eta hau naturalago egiten zaio J-L. Davanti eta hori eskaini du P. Xarritonek bere hiztegian (s.u. apprentissage).

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-z+g-.

Atzizkien araberako erabakiak

-go.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Erabileremu dialektala

Heg.

Kategoria

iz.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

espartina.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

apriori 1, Mde Pr ("Izan ditekeena da hori, apriori, erantzun zuen Gastonek").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a priori 10: Hitz 1975 ("planteamolde marxistak ez dira ezagutzen, zeren batzuek erabiltzen baitituzte planteamolde hauk bere kontestuaren at edo, esan dezakegu, pixka bat "a priori""), Azurm ("Europako ezkertiar eta progresista guztiak a priori nazio arazoari buruz postura negatibo batetan daude"), UZEI ("A priori determinaturik ez badago ere, desiren, apetentzien eta afektuen bultzadak hartzen ditu a posteriori edo praktikan gure nahimen honek"), UnescoAlb 1990 ("a priori gizakiarentzat kontrakoak diren ezaugarri ekologikoetan bizitzeko gaitasuna baduela"), Filosofia/1 ("lortu nahi den emaitza horrek, lortu edo ez, a priori definituta egon behar du, horretarako gizakiak helburu bat proposatzen du eta lortzeko behar diren teknikak hedatzen ditu"), Ingurugiro 1997 ("Horrek, a priori behintzat, aditzera ematen du ikasleek irakasleek baino motibazio handiagoa dutela Ingurugiro Heziketako jarduerak egiteko"), I. Uribarri ("esperientzia aitzinatu gabe ere gauzen ahalgarritasuna ezagut eta ezaugarri dezakegu, baina bertan oro har zerbait objektu gisa emateko baldintza formalekin harremanean soilik, eta beraz, erabat a priori, baina esperientziarekin harremanean eta bere mugen barnean besterik ez"), X. Mendiguren B. ("subjektutik abiatuz aurki litezke haiek, h. d. a priori ezagut daitezke"); eta izen-banaketakoa: Larrun 1990 ("Gero, Piaget-ek erakutsi zigunez, printzipio horiek ez ziren "a priori"ak #mdash#gutxi gora behera Kant-ek pentsatu zituen bezelakoak#mdash#, aprendizaiaren bitartez ikasitakoak baizik"); apriori samar 1, Azurm ("Ez naiz bereziki saiatu ere testu politen bila: pixka bat apriori samar, aski dut neuretzat Europako Ernazentismoaren ezagutza arruntarekin, hemen zer gertatu behar izan duen, igarri ahal izateko"); a priori-zko 1, UZEI ("Leibniz ohartzen zen oraingoz behintzat egia guztiak ez direla a priori-zkoen sailkapenean sartzen"); a-priorizko 4, F. Krutwig ("Hau baino gehiago empeiria possiblea izan ledin beharrezkoa diren a-priorizko strukturak, gizonak, mendez mende, bere bilhakatze bidean beretzakotu ditu, eta a-priorizko ezagutza bezala, hereditatea bezala, khromosometan darama. Beraz badago elkhar ekhintza, a-priorizko ezagupenen eta a-posteriorizko praktikaren bidez; bainan elkhar-ekhintza hunen zentzua eredu determinatuan dihoa; a-priorizko ekhintzaren ondorioa oso handiagoa a-posteriorizkoak hereditatearen gainean eduk dezakena baino, hau ia ezin-nabarizkoa"); apriorizko 6: K. Navarro ("Humanistikaren arloan ahalegin honen aurka altxatzen ziren ahotsak, esanez gizakiaren bizitza espirituala eta suposatzen dituen fenomenoak ezin direla, bizitza hori hil gabe, azterketa zientifikoaren menpe jarri, eta horren ondorioz, objektuari gure aztermenetik ihes egiten utziz, guztiz apriorizkoak dira, eta ezin diote zientziari ahalegin hori eragotz"), F. Mendizabal 2 ("Beraz modu bakarra dago nire intuizioa objektuaren errealitatea baino lehenagokoa izan dadin, eta apriorizko ezagutza bezala gerta dadin, alegia intuizioak sentsibilitatearen forma besterik ez dezala eduki, zeina nire subjektuan inpresio erreal guztien aurretik baitoa, horien medioz afektatzen naute ni objektuek-eta", "justu supostu hauxe da behar-beharrezkoa, apriorizko proposizio sintetikoak posibletzat jotzeko, edo inoiz benetan halakorik aurkituko balitz, beren posibilitatea ulertua eta aurretiaz determinatua izan dadin"), I. Uribarri 3 ("Denbora oro harrezko agerpen ororen apriorizko baldintza formala da", "Espazioa kanpoko begiespen ororen forma huts gisa kanpoko agerpenetara baino ez da zedarriztatzen apriorizko baldintza den aldetik", "barneko egoera hau, ordea, barneko begiespenaren baldintza formalei, eta beraz, denboraren baldintzei dagokienez gero, orduan denbora agerpen ororen apriorizko baldintza da oro har, eta gainera, barneko agerpenen [gure arimaren] baldintza zuzena da, eta horrela zeharbidez kanpoko agerpenena ere bai"); apriorismo 2: Azurm ("Hau erromantizismotik datorkio tradizio sozialistari, ta erromantizismoan ez zen apriorismo bat besterik"), J. Urrujulegi ("Grekoen bertuterik jasoena, munduaren eta gizakiaren edozein esplikazio teologiko edo sobrenatural kontzienteki saihestea izan zuan, alor guztiak inolako apriorismorik gabe abordatzea alegia"); apriorista 1, UZEI ("Bere kritikarako, abiapuntu idealista eta apriorista hartzen du, hots, Descartes-en jarrera bera"); aprioristikoki 1, L.M. Bandres ("Horregatik bere ustez aprioristikoki esfera-itxura perfektua zen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

a priori : LurE, Euskalterm 10 (a priori kontzeptu; a priori ideia; a priori probabilitate, aldez aurretiko probabilitate sinonimoarekin; a priori berragerpen; a priori banaketa, aldez aurretiko banaketa sinonimoarekin; a priori kategoria; a priori ezagutza; a priori forma; sentsibilitatearen a priori forma; a priori intuizio; a priori judizio); a priori-zko : Euskalterm 9 (aprioristiko sinonimoarekin bat; aldez-aurretikako eta aprioristiko sinonimoekin bat; eta erabat a priori-zko ezagutza; a priori-zko dedukzio; a priori-zko demostrazio; a priori-zko judizio enpiriko; a priori-zko proposizio sintetiko; ezagutzaren a priori-zko forma; a priori-zko judizio sintetiko); a prioriko : Euskalterm 1 (a prioriko erkatze anitzen analisi); apriorismo : DFrec 1, HiztEn, LurE, Euskalterm 1; aprioristiko : Euskalterm 3 (dedukzio bidezko zientzia aprioristiko; lege aprioristiko, a priori-zko lege; eta a priori-zko eta aldez-aurretiko sinonimoarekin) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

a priori : EskolaHE; apriorismo : ElhHizt (Fil. apriorismo), HiruMila (apriorismo); apriorizko : ElhHizt (Fil. apriorístico, -a), PMuj DVC (apriorístico) // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu berri onartzekoa da, maileguen kaltetan

egokia iruditzen zaio lantaldeari, fr aprioriste / es apriorístico bitasuna saihesteko.

Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Kategoria

izlag.

aproba 9: Joxemari Ostolaza 2 (“Eginekin egin zuten aproba”, “Ez legoke gaizki, eta oso erraza aproba egitea”), Igor Elortza (“Bertsolariok denetariko aprobak egin ditugu”), EiTB 6 (adib.: “Asier Olaizolaren aurka eskuin eskuko atz potoloan min hartu zuen eta gaur azken aproba egin du”, “osasun zerbitzutik adierazi dutenaren arabera, lotailu gurutzatua ikututa du, baina aproba gehiago egin behar dizkiote”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: aproba eta aproban 56: Berria 8 (adib.: “Ahalmen nuklearra duen misil bat aproban jarri dute”, “Orotara 800 kiloko buru nuklearra garraiatzeko gai den irismen erdiko misil bat aproban jarri zuen atzo Pakistanek”), Mikel Arrillaga (“orain barriro dogu aurrean guk benetako aproba”), Juan Garzia 13 (adib.: “Maggiek bere eraztunarekin egin du aproba, baina hondora egin du berehala”), Pello Zabala 5 (adib.: “Sinesten ez duenari ere, horixe eskatzen diogu: aproba egiteko, erreparatzeko...!“), Juan Luis Zabala 4 (“Baina aproba egiteko tentazioa ere kilikagarria egiten zitzaigun bioi”), Andoni Egaña 4 (adib.: “Egin izan ditugu aprobatxoak, baina gure jardueraren ehuneko larogeita hemeretzi a capela izan ohi da””), Koldo Biguri 3 (“Jar ditzagun aproban epaia eman aurretik”, “Aproba egin genezake kanpandorreko leihora tiro eginez!”), Iñigo Aranbarri 4 (adib.: “Gero uppercutarekin egin nuen aproba, hook bat orain, swing bat gero”), Xabier Amuriza 2 (“aproba gogor samarrak albora itzi behar izan arte”, “Hegoafrikan, behin, barku bat konpondu eta, aprobetan, itsasoan aurrera joiazan”), Unai Elorriaga 2 (“Horregatik erabaki dut aproba egitea, horregatik sartuko naiz ahal dudan tren guztietan”, “Gero Jainkoak mundutik erretiratzeko aproba egiten zuen”), Javi Cillero (“Oraindik ez dut egin urratu txiki hori Van Dycken sinaduraren ondoan, azken aproba gisa, baina badakit zein izango litzatekeen emaitza”), Felipe Juaristi (“Hartu zuen, aproba moduan eta saiakera gisa, hiriburutik urrutiko, tartariarren lurren mugaldeko Ataka gaitzeko Jaun titulua”), Pako Aristi 2 (“Bat-batekotasun idatziarekin zer moduz konpontzen naizen aproba egin nahi dut”), Patziku Perurena (“Odolarekin eta mila gauzarekin aprobak egin dira”), Jasone Osoro (“Orain egin aproba zuk”), Andres Urrutia (“erregimen berri hori aproban emateko asmoa nortzuk izan eta horien aldekoagoak”), Aitor Arana (“Nahi baduzu, gau honetan bertan egingo dugu aproba”), Elizen arteko Biblia 2 (“Egizu aproba gurekin hamar egunez”, “hamar eguneko aproba egin zuen haiekin”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Forma saihestekoa

Saih. Ik. proba.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Bizk. eta Gip.

Mailak

Herr.

Forma baten adiera(k)

‘proba’.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Forma saihestekoa

Saih. Ik. onartu, baietsi; probatu, saiatu; frogatu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

Heg.

Kategoria

izond.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

Heg.

Euskaltzaindiaren Arauak

aprobetxatu, aprobetxa, aprobetxatzen. Heg. du ad. 'baliatu'

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

aprobetxatu, aprobetxa, aprobetxatzen

Euskaltzaindiaren Arauak

apropos 1 adlag. 'berariaz'. 2 izond. 'egokia'

Forma baten adiera(k)

1. adlag. 'berariaz'; 2. izond. 'egoki'

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

Heg.

Kategoria

izlag.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

1 benetakoa ez dena. 2 Bizk. egokia, aproposa.

Euskaltzaindiaren Arauak

apuko 'aitzakia, estakurua'

Forma baten adiera(k)

aitzakia, estakuru

Euskaltzaindiaren Arauak

apuntatu, apunta, apuntatzen. Heg. du ad.

Zer erabiltzen den aztertuko da

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Corpusean bi aldiz jaso da apunte (Basarri: "Bein bear eta esan ditzadan egiak oso osorik, ainbat apunte goxo baitauzkat paperetara jasorik"; Uzt Noiz: "Aurrak azitzen ari giñan da or geunden pozaz txoratzen, gurasoari naigabe txarrak nunaitik zaizko etortzen, ustez mutilla eskolara nik pozikan nuan bialtzen, bañan ez digu apunte onik beiñe etxera ekartzen".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira apunte 26 (B. Urkizu, J. Azurmendi 6, A. Lertxundi, J. Zabaleta, I. Lezea, J. Sarrionandia, L. Oñederra, Habe 2, Bitez, Hizkuntza, Pio Baroja, Euskal kulturaren urtekaria, Gaur Express 1989, Hemen 1988, Kezkak 1987; La Voz de Euskadi 1984; eta K. Fernandez: "apunte-liburu"; J. Apalategi: "apuntekoaderno").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

apunte : DFrec 11, AB38 3, AB50 1, HiztEn-LurE, Euskalterm 9; 'apunte' itzulitako besteak: AB38: zirrimarra 1, zirriborro 1, idazmen 1; AB50: ø; Euskalterm: oharki 4.

Sektore jakin bateko informazioa

AdminEL: apunte .

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

apunte : ElhHizt, HiruMila. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Hiztegi berezituetako datuak

Artea-UZEI: apunte (pint.), naturaletiko apunte (apunte del natural).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdarazko apunte/annotation formen ordainak beste hiztegietan: ElhHizt: "1. ohar, ohartxo; (pl) apunteak (Heg); 3. (Pint) apunte; 4. (Teatr) hitzemate" // HiruMila: "1. idazpen, oharki, ohar, apunte; 2. esbozo: zirriborro" // Lur EF/FB: ohar // Casve FE: oharpen, ohar // HaizeG FB: oharpen // PMuj DCV: "1. Cfr. apuntación; 2. dibujo ligero: marratz arin; 3. apuntador: oroitzale, ixil-esale; 4. puesta (en los naipes): orni, mai, ezarri". Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, T-L LFB, Azkue Aurkibidea.

Erdaretako formak

Erdaretakoak: fr (DLLF): "annotation, note (nota); croquis, esquisse (dibujo); Teatr. souffleur (apuntador) ...; ponte (jugador); mise (en el juego)" // it (S. Carbonell): "annotazione, appunto, nota / Pitt. abbozzo, schizzo / Teatr. voce de suggeritore, copione, suggeritore, buttafuori / posta, puntata / puntatore, giocatore / persona strana, tipo strano / Fam. astuto, scaltro" // en (Collins): "(nota) note, jotting, memorandum; (Com) entry; (en cuenta bancaria) debit, debiting; (Arte) sketch; ... / (Teat) cue; (apuntador) prompter; (texto) prompt copy, prompt book / (Naipes) stake / (LAm: apuesta) bet" // de (Langenscheidts): "1. Zielen / 2. Anmerkung, Aufzeichnung, Notiz, Skriptum; libro de-: Notizbuch; tomar-: Notizen machen, mitschreiben / 3. Mal. Skizze; tomar-: skizzieren / 4. Thea. Souffleur, Stichwort, Inspizient, Gauner".

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

Heg.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

1 ikasleek hartutako oharrak. 2 marrazki-zirriborroa.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: apur bana , apur bat .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

bana.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

apur sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

apurka.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

bat.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

apur sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

apuratu 1. (R-uzt ap. Iz R 298 ).Apurar(se), preocupar(se). " Apúratuk dagó, está apurado" Iz R 298. v. kezkatu. Etzaiztela bada apuratu. Echn Mt 6, 31 (BiblE kezkatu). Orduko asuntuaz / zerbait deklaratzen / ez da ikaratzen / edo apuratzen. AzpPr 109. Baña ez apuratu, Saturnino, / etorriko da karrua. Tx B 244. Ama Birjiñak ikusi arren / jende asko inguruan, / oiek ez dute apuratutzen, / geiago dago zeruan. Tx B II 120. Bitatikan bat lapurra da ta / aren laguna bestia; / apenas asko apuratze'ian / tabernan zorrak uztia, / Goizuetako ostalariak / oso kontentu eztia. Uzt LEG I 233. Aren esanak ez niñun asko apuratu. BBarand 125. Leon, ez apuratu. Albeniz 170. 2. Darse prisa. Iñork balu egiña / sakrilejio ori, / mantx'ori garbitzera / apuratu bedi. Auspoa 97, 91.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

apuratu 4: A. Kazabon 2 ("Bi atsoen arteko saltsak zirela eta, gure Proxpero ez zen asko apuratzen", "Askorik apuratu gabe, balde-ura hustu omen zion palastaka-palastaka muturrera jaurtiz"), J. Eizagirre ("Hi ez apuratu, pottolo"), P. Zabala ("Ez apuratu, saiatuko gara, denboraz eta asti apur bat harturik, kontu horiek non erroturik ote dituzten bere zuztar aspaldiko eta hain zaintsuak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

apuratu : DFrec 1, AB50 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal apurar / épuiser; s'inquiéter formen ordainak: ElhHizt: 1 ahitu, agortu, hustu; 2 presatu, (azkar) mugitu, higitu; 3 estutu, hertsatu, larritu, kezkatu; HiruMila: 1 agortu, amaitu, endurtu; 2 estutu, larritu, armindu, gehiketan arbindu, artegatu, hagorandu; Lur EG/CE: estutu, larritu; Lur EF/FE: 1 agortu; 2 ahitu; 3 unatu / arranguratu, durduzatu, kezkatu, kordokatu, aztoratu; (s'inquiéter) artegatu, grinatu, larritu, urduritu, arranguratu; Casve FE: (tarir) agortü, hüstü, (fatiguer) ahistü, akitü, ezintü, lehertü, hiratü, nekatü; (diminuer) hertü, ttipitü; (qui épuise) hiragarri; (sujet) oso aipatü / erreüstü, grañatü, kexa-erazi; (s'inquiéter) arrenküratü, griñatü, kexatü, gogoan behartü, odolak gaixki atzaman; HaizeG FB: tarir agortu, ahitu, xukatu; fatiguer lehertu, ezindu, hebaindu, akitu / kezkarazi, arrangura eman, kexarazi; (s') kezkatu, griñatu, urduritu, arranguratu; PMuj DCV: 1 purificar araztu, txautu; 2 agotar, acabar aitu, agortu, ustu; arrebañar ustiatu, garbitu, zibizkau; 4 examinar exactamente aztertu, ikertu, begiztatu; 5 apremiar eragin, ernarazi, estutu, bizkortu; 6 molestar gaiñez eragin, nekarazi, kexarazi, ernegarazi; 7 concluir, rematar burutu, bukatu, amaitu, atzen eman; 8 acongojarse arrankuratu, estutu, larritu, kezkatu, artegatu.

apuratu 73: Argia (“Guardiak apuratuta zeuden”), Berria 2 (“Neskak niri begiratu zidan gero, eta nik, apuratuta, agian ez zela bere neurriko kamiseta adierazi nion keinu batez”), DiarioVasco 2 (“Hurrengo isilunean, amak apuratuta, abesten lagun geniezaien eskatu zigun”), EiTB 68 (“ELIk apuratuta begiratzen dio NAIAri, baina ez du ezer esaten”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

apuratu 20: Pello Zabala 12 (“Ez apuratu! Begira gure zaharren eskarmentuari.”), Pablo Sastre 4 (“Zigarro mutxikina apuratu zuen”), Pako Aristi (“Elkarrizketa egin nahi niola eta apuratu egin zen”), Harkaitz Cano 2 (“Iskanbila berehala heldu zen liburudendaraino eta emakume gaztea apuratuta hurbildu zen atera”), Koldo Izagirre (“-Ez apuratu, Jaengo oxtabena aurrean geldituko naiz zapatuan eta domekan, eta etarrak bisitatzera etortzen diren beste etarrak datozenean, haietakoren batekin hitz eginen dut. - besotik heltzen didala, bozkarioz”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Mailegu baztertzekoa da, ez baitu baldintza minimoa betetzen

Saihestekoa (Hegoaldean bakarrik erabili izan da, eta aski dira larritu bezalakoak).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ez ditu gutxienekoak betetzen, baina badabil Hegoaldean, testuinguru informalean batez ere. Heg. eta Herr. markekin jasotzekoa.

Erabileremu dialektala

Heg.

Mailak

Herr.

Zerrenda osagarriak

BizBerba: "apurka-apurka (Apur oinarri duela)".

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

apurka sarreraren azpisarrera gisa onartzekoa