50535 emaitza bilaketarentzat - [4001 - 4050] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:21 | 1997-10-15 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-iko izond. erref.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1992-12-16 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:36 | 1997-10-15 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2008-07-08 |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-iko izond. erref.
Izen propiotikoak.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2008-07-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
aristotelismo 2: J. Azurmendi ("aristotelismoari kontrajarririk, filosofia zientifiko bat bilatzen da..."); P. Xarriton ("San Tomas-en Aristotelismo hori hilemorfismoa [...] dela, gauza jakina da").
aristotelismo: Filosofiako gida (10), I. Mendiguren; neo-aristotelismo: X. Kintana ("Ez zuten horrela uste izan neo-aristotelismoa bidezki dei genezakeen sistema garatu zuten geroagoko aristotelestarrek"), I. Mendiguren.
Izen propiotikoak.
- Erabakia: Osoko bilkura (2015-03-27): aristotelismo
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-10-28 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:MatHizt | 1993-10-28 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:02 | 1993-10-28 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
aritu, ari, aritzen, ari(tu)ko. da ad.
aritu, ari, aritzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-10-15 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
aritze : Gauza guzietan hartze bat bada: huntan-ere, behin trebatuz-geroztik, den errexena da. Dv Lab. Zuzen da eman dakioten [pilotarieri] beren gastu eta gal bideen saria eta zerbeit gehixago ere artze saritzat. Zby RIEV. Bi edo iru urte gorabera-agiri aurkeztu-ezkero, andik antz-emango diozute, iñola baño obeto, "Erri-lan"-en aritze ta eginbearrari. Ldi IL. Ez zaio gogorat jin, gure erlisioneak erakusten daukun Jaungoikoaren artze berezia, erran nahi dut kreatzea, irazaitea, ez-deusetarik egitea. Lf in Zait Plat; (Con complemento). Pleka artze horrek gure gazteriari galarazi dio erreboteko jokoaren gostu eta antze guzia. Zby Kañiketan artze hura. LarreArtzainE.
aritze 1: R. Etxezarreta (Baina Vatsyayanaren eritziz objekzio horrek ez du oinarririk, zeren emakumeak ezagutzen dituzte iada Kama Sutrak praktikan eta aritze hori Kama Sutretatik edo kamaren zientziatik eratortzen da).
aritze 23: Consumer 4 (adib.: Erretiroan jarduera batean aritze hori aisialdi ideiarekin lotzen da, betebeharren jarduera pribatua den aldetik), Berria 11 (adib.: Eta aipatutako horiek beteko ez badira, jakinarazi ama lurraren defentsan aritze horrek ez duela inongo zentzurik, ez sinesgarritasunik), EiTB (Nik ez dut sekulan pisuegi sentitu otoitzean aritze hori), Jakin 3 (adib.: Horrez gain, aritze horrek eskatzen du ere, ez soilik aritzea, baizik eta aditzea), Argia 3 (adib.: Eta beldur barik aritze horretan, ez Lelongi, ez bere taldeko lankideei, ez zien eskuak dar-dar egin ofizial nazien emazteentzat eta kolaborazionista frantsesentzat soineko eta traje dotoreak josten hasterako orduan), DiarioVasco (Beharbada denbora gehiago beharko dugu hori balora tzen asmatzeko, baina gertatu da, eta momentu zailak sortu direnean, esate baterako "Egunkaria" ixtea, batera aritze horrek eragin du izan dugun erantzun gaitasun handia).
aritze 4: Txiliku (Burduntzien aritze "arraro" hori ez da, beraz, sado-masokismoaren saio natural bat, ezta sado-masokismoaren naturaltasunaren adierazgarri bat ere), Lander Garro (Pentsamenduok lotsa eman zidaten ia: zerbait egin eta mitoen bila aritze horrek.), Harkaitz Cano (Merkezurrean aritze hori, likore botila hark noiz arte iraun behar zuen buruan balu bezala uneoro), Josu Zabaleta (Hala, urte erdi batez edo umezurtzarena egiten aritu nintzen, harik eta, neure burua zigortzeko, errealitatean hain ongi egon arren, biktimarena egiten aritze hori neure errua zela esan nuen arte).
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-tze.
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): Onartua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-10-15 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
ari izan sarrerari dagokion azpisarrera.
Ipar.
Zah.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-10-28 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
arizale Zub 'aktorea (pastoraletan)'.
-zale dialektala da adiera honetan; -tzaile dagokio EBan
Zub.
aktorea (pastoraletan)
- [K104]: "uste nuen ari izan-etik eratorria zela (Iparraldean arizan erabiltzen baita batipat) baina beharbada ez da hala, izan aspektu marka da eta" (1994-05-19)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-08-27 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
- [E406]: ba ote du tokirik 25.000ko zerrendan? (1993-03-08)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:39 | 1997-10-15 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-09-19 |
arkadiar 1, J.A. Arrieta (aintzinako familia ilun haren oroitzapenetan arakatuz, Propontidako itsasaldera etorritako lehenengo arkadiar kolonoen garaietaraino iritsia ere banaiz).
arkadiar: HiztEn-LurE (Arkadia sarreraren barruan).
arkadiar: ZTC 1 (Urrezko abarra II: arkadiar usadioa).
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Arkadia / arkadiar.
Onomastika batzordeak argitzekoa.
kategoriak aipatzea komeni da, lantaldearen ustez: «iz. eta izond. edo izlag.» (2007-09-19).
-tar osaerakoak.
- Erabakia: Osoko Bilkura (2015-06-26): arkadiarr iz. eta izond. edo izlag. (herritarra). [kategoriak gehitu dira]
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
- [E115]: erantsi zaharkitu.
- Erabakia: BAgiria (2000-02-25): ez da onartu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-10-15 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Ik. arkanjelu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm |
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-10-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
arkakaratz 14 dira corpusean, denak Altuna ("Baratz-erdijan arkakaratz [rosal] ederra eguan"; "Eta orregaz batera, arkakaratzaren gorengo adarrian, geldi-geldika, larrosa polit-ikuskarrija agertuten asi zan"; "...baña zuaz mutil orren leio-azpijan bixi dan arkakaratzera, ta, biarba, emongo dautzu biar dozuna", etab.); OEH argitaratuan lekukotasunik gabeko "alkaratz (A) "(G-nav), fruto del espino"" ere jaso da.
arkakaratz B 1 (Zenbakiztiya: "Arkakaratz (larrosa) baten 5 bigi edo lora dira, bestian 3, ta irugarrenan 2").
arkakarats : HiztEn-LurE, Euskalterm 2. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.
Ik. arrosa, arkakarats (Rosa sp.) fitxako hustuketa Izendegian: andarrai : G. Larrañaga LandareJak; Bouda-Baum; arkakarate : Ortiz del Portillo; arkakarats : Bouda-Baum; Azkue DVEF; PMuj DCV; arkakaratx : X. Irigarai; arkarakats : Bouda-Baum; Azkue DVEF; arkasats : Bähr Plantas; arkava : Ortiz del Portillo; arrosa : Carreras y Gandi GGPVN; Saioka 7/NaturA; Txill EBatua; NZ; Lcq; Gordailu IkastHiztegia; Bouda-Baum; EHArauemailea; X. Kintana Hizt80; PMuj DCV; arrosondo : Polunin Flores de Europa; X. Kintana Hizt80; asta larrosa : B. Mujika; asto arrosa : Zerb Landare; errosal : Lcc Landare-izenak; errosea : Lcc Landare-izenak; itsu-larrosa : Bouda-Baum; larrosa : Carreras y Gandi GGPVN; Mg PAb; M. Aizpurua Arbaiun; Lcq; Gordailu IkastHiztegia; Bouda-Baum; LMuj DGT; EHArauemailea; luisalea : Ortiz del Portillo; Fz. Margarita Plantas; otsalar : X. Irigarai; Azkue DVEF; Etchamendi; otsotapar : Ortiz del Portillo; saparlarra : Fz. Margarita Plantas; txapala : Ortiz del Portillo.
Beste hiztegietakoak: arkakarats : ElhHizt ('rosal silvestre (Rosa sp.)'); HiruMila (1 'escaramujo'; 2 'rosal silvestre (Rosa canina)'); EskolaHE ('basa arrosa (Rosa canina)'); DRA ('rosal silvestre'); alkakaratz : DRA-PMuj DVC ('fruto del espino'); alkaratx : DRA ('espino'). // eta ap. PMuj DVC: alkarakatx ('gávanzo, escaramujo'), alkarakatze ('rosal'), alkaratz ('fruto del escaramujo), arkakaratz ('rosal silvestre, agavanzo, escaramujo, mosqueta'), arkakarayxa ('rosal silvestre, agavanzo, escaramujo'), arkakats ('rosal silvestre, agavanzo, escaramujo, mosqueta'), arkarakats ('fruto del escaramujo y agavanzo'). // Ez dugu aurkitu hiztegiotan: EuskHizt; Casve EF; Lur EG/CE eta EF/FE; HaizeG BF; Lh DBF.
NekHizt: Ik. arrosa (2)
iz.
basa-arrosa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-10-28 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Ik. Izendegia: arkakuso: Siphonaptera; arkakuso-plantain: Plantago psyllium; arratoi-arkakuso europar: Ceratophyllus fasciatus; arratoi-arkakuso indiar: Xenopsylla cheopis; giza arkakuso: Pulex irritans; katu-arkakuso: Ctenocephalides felis; txakur-arkakuso: Ctenocephalides cani; ur-arkakuso: Cladocera.
arkakuso Sin. kukuso
AS gisa gehitzeko eskatuz: arkakuso-plantain (ardi-belar formaren definitzaile gisa aipatua baita).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-10-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
arkala, arkaldu, arkara, arkaratu formak begiratu dira.
ik. OEH argitaratuan arkaltze 'celo de la oveja' (Herr 1963: "Kuriostasun partikatuz, jakin dugu ardi bakotxaren esnea xaz kontrolatua izan dela, eta uda huntan arkaltzea kontrolatu dute"); arkal denbora (Herr 1961: "... arkal denboran memento hortaz balia ditake zaldarearen janarazteko: 60 ardiendako ezar ditake ahari on bat"); arkera (Izt C: "Arkera dago (...) Arkera, Susara, Yel, Irausi..."; Or Eus: "Iges, elkarren billa doaz utzi-âla, ardi-arkera (ardi beroa) alboan baleuke bezala"); erkera-aldi (Ker Gen 31,10: "erkera-aldian, ardi ta auntzak estaltzen ebezan adari ta aker guztiak..." / Urt: "ardiak beroan sartzen ziren denboran"; Dv: "ernaltzeko aroa"; Ur: "ardiak umetutzeko denbora"; Ol: "ernalaroan"; Bibl: " arkal aro "). Ik. testuetako lekukotasunik gabeok ere: arkara , erkara, arkaratu , arkeratu, arkaldu, arkhaltu.
Gure corpusean ez ditugu aurkitu.
arkara : AB50 1, LurE, Euskalterm 1; arkaldu : AB50 1, Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn.
arkal : DRA; arkaldu : HiruMila, DRA, PMuj DVC; Casve EF "-tü"; arkaltze : DRA; arkara : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EF/FB eta EG/CE, Casve EF, DRA, PMuj DVC; arkaratu : EuskHizt, ElhHizt, DRA, PMuj DVC (eta arkaratu-azi). // Ez dugu aurkitu ap. HaizeG BF, Lh DBF.
NekHizt: arkaldu (es ponerse en celo la oveja), arkara (es celo de la oveja).
NekHizt
lekukotasun idatzi urrikoa da; ahozkoan, -ld- formakoa ezaguna du J-L. Davantek (eta cf. susara / susaldu bikote arautuarekiko paralelismoa).
arkal, arkaltzen.
-ra/-l-.
da ad.
arkara jarri.
- [E306]: "merezi?" (2002-09-02)
- Bidalketa: ik. oh. s.u. arkara.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-10-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. Izendegia: arkanbele: Lucanidae (fam.)
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Lucanus cervus.
- [E208]: 'intsektu hau esateko, gehiago erabili izan da arkamelu aldakia, hedatuxeagoa dena. Nik honexeri emanen nioke lehentasuna'.
- [E116]: 'Lekukotasunen aurrean ez dut eragozpenik. Beraz, XK-k dioena onartzea proposatzen dut'.
- Erabakia: Erabakia (2003-07): 'arkanbele Lucanus cervus onartu'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 |
- [I102]: 'Aingeru dela ontzat jotako oinarrizko berba, ez dago zalantzarik arkaingeru behar dela, bide batez, OEH-k proposatzen duen legez'.
- [E116]: 'Ez, OEHk ez du hori proposatzen. Biak ematen ditu: 'arkanjelu' eta 'arkaingeru'. Gure gustuak alde batera utzirik ez da inolako dudarik lekukotasunak 'arkanjelu'ren aldekoak direla, diferentzia handiarekin gainera. EEBSeko adibideak era 'arkanjelu'ren aldekoak dira, bestea ez baita aipatu ere egiten. Beraz, nire proposamena da lan taldeak egindakoa ez aldatzea'.
- [I102]: '(EBB) PS hizkuntza baten lexikoa berba-zaku huts bat ez dela kontuan hartuta, aukeran dauden forma bien artean aingeru-arekin hoberen ezkontzen dena proposatu diat. Gainera, [j] bat gutxiago zeukaagu eta hortaz arazo bat gutxiago. Hizkuntza gehienetan arkaingeruak aingeru-rako hizaren gainean daude oinarritutagaz. ángel/arcángel, fr. ange/archange, al. Engel/Erzengel, ing. angel/archangel, kat. àngel/arcàngel. Zergatik eman behar dugu euskaraz orduan tarteko forma bat, gaztelaniaren eraginez sortua, aukeran egokia eta erregularra den forma bazterturik?'
- Erabakia: Erabakia (2003-07): 'arkanjelu'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-10-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
adlag.
ardia (eta ahuntza) arreske.
- [I202]: 'arkara eta arkaldu sartzearekin erabat ados, baina kontuan izan beharko litzateke, zerrendaren bere lekuan sartu ez diren ahunzkara eta ahunzkaldu gehitu beharko liratekeela'.
- [E116]: 'Bai. Uste dut sartu behar direla. Proposamen hori egiten dut'.
- [I102]: '(EBB) ados. PS, kaletarrontzat adibide on bat ez litzatekek txarra izanen, alegia, erabilera argi utziko lukeen bat: "ardia arkara dago". Arkaldu: definizioa zein da? "arkara jarri"?'
- Erabakia: Erabakia (2003-07): 'sartu ahunzkara eta arkaldu ere. Eta adibideak: ardia arkara da eta ardi beltza arkaldu zaigu'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-10-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
arkasatz 1 (Izt C: "Probinzi onetako lurrak bere griñaz ematen dituen zuaitzik ezagutuenak dira Aretxa, Pagoa [...], Arantza beltza, Arantz-zuria, Arkasatza, Txillarra [...]").
Ez dugu aurkitu.
arkasats : HiztEn ("Ik. endalahar"); LurE ("iz. Bot. Huntzaren antzeko landare txikia #mdash# Smilax aspera)"; endalahar : HiztEn ("Iz. Bot. Liliazeoen familiako landare igokaria, lurrazpiko errizoma adarkatu batetik hazten dena (...) (Smilax aspera)"); LurE ("iz. Bot. Hosto zabalak eta zuztar aihentsuak dituen belar-landarea (Smilax aspera)"); Euskalterm: "zarzaparrilla". Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB38 eta AB50.
Ik. arrosa,arkakarats (Rosa sp.) fitxaren hustuketa Izendegian: andarrai : G. Larrañaga LandareJak; asta larrosa : B. Mujika*; txapala : Ortiz del Portillo*; luisalea : Ortiz del Portillo*/Fernandez Margarita; arkakarate : Ortiz del Portillo*; otsotapar : Ortiz del Portillo*; arkava : Ortiz del Portillo*; asto arrosa : Zerb Landare; arkasats : Bähr Plantas; arkakaratx : X. Irigarai*.
Beste hiztegietan: EuskHizt: arkasats: "iz. (1847). Zitoriaren familiako zuhaixka igokari zuztar-lodia, fruitu biribil gorri eta beltzak ematen dituena (Smilx aspera). Ik. endalar"; endalar: "iz. (*1905; endailar *1905; endoilar 1929). Arkasatsa, zitoriaren familiako zuhaixka igokari zuztar-lodia, fruitu biribil gorri eta beltzak ematen dituena (Smilx aspera)" // HLEH: arkasats: "iz. (*1905). Huntzaren antzeko landare txikia (Smilax aspera)" // HiruMila: arkasats: "(Bot.) zarzaparrilla (Smilax aspera)" // ElhHizt: arkasats: "(Bot.) Zarzaparrilla. Ik. endalahar"; endalahar: "(Bot.) Zarzaparrilla (Smilax aspera)" // EskolaHE: arkasats: "Bot. Huntzaren antzeko landare txikia (Smilax aspera)"; endalahar: "Bot. Hosto zabalak eta zuztar aihentsuak dituen belar landarea (Smilax aspera). Endalahar mota asko dira..." // PMuj DVC: arkasats G: "trepatroncos, herrerillo (pájaro)"; arkasats B: "zarzaparrilla (Bot.)"; endalar B: "zarzaparrilla (Bot.); endalardi: "zarzaparrillar" // DRA: arkasats: "Zarzaparrilla, planta pequeñita, parecida a la hiedra"; endalar: "Zarzaparrilla, planta pequeña parecida a la yedra". // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: Ik. endalahar / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
endalar.
Smilax aspera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:Hletra | 1992-12-16 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:07 |
arkatz, lapitz
arkatz Sin. lapitz.
lapitz
- [E208]: "Hitz jatorra lapitz da. Euskaltzaindiak bere zerrendan 1959eko adierazpenean gaitzetsiriko hitzak ez lituzke proposatu behar" (1993-01-18)
- [E208]: arkatz Sin. lapitz dago zerrendan. Maila berekoak al dira?
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-10-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-gazte.
iz.
bi urte inguruko ardia.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2008-04-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
arkaiko 2: OinEntz (Aro arkaikoaren azken aldian, hau da, duela 800 edo 600 miloe urte, zabalduak ziren itsas animalia eta landare mota batzu), Txepetx (Aro arkaikoaren azken urteetan ur azpitik ateratako lurretatik zetozen sedimentuak metatzen hasi ziren: geroago Penintsularen erliebea osatuko zutenaren oinarriak ziren); ez dugu arkear formarik aurkitu. // [arke- osaerakoa, Euskatzaindiak isildua]: arkegizaki 8 (arkegizaki-garai 1), J. Kalzada (Arkegizaki prejakintsua, Beraz, ezagutzen den arkegizakirik zaharrenetik kausitu den paleogizakirik zaharrenera bostehun mila urtetako bitartea dago).
ez dugu adiera honetako arkaiko, arkear formarik aurkitu. // gizaki arkaiko 3, Berria (Egindako kalkuluek adierazi zuten orain dela 35.000 urte inguru gizaki arkaiko batzuekin gurutzatu ginela Afrikako Erdialdean, egungo pigmeoen eta inguruko tribuen genomen apur bat gizaki arkaiko horietatik datorrelarik), gizatalde arkaiko 2, Berria (Datazio berriek 12.700 eta 16.300 urte tartean jarri dute burezurraren adina, eta horrek adierazten du gizatalde arkaikoak orain dela gutxi arte mantendu direla gure artean, eta, agian, haiekin ere gurutzatu ginela).
EPG: Ez dugu aurkitu arkear, arkaiko formarik Aroekin zerikusia duten testuinguruetan. // ZTC: arkear 2, EHUGET (Priskoar, Arkear eta Proterozoiko eonak (eonotemak) bere baitan ditu, Arkearraren ondorengo eta Fanerozoikoaren aurreko eona (eta eontema), duela 2450 eta 570 Ma inguru artekoa). Ez dugu arkaiko formarik aurkitu.
es arcaico; Arcaico / fr archaïque; Archéen / en archaic; Archean / de Archaik; Archaikum.
es arcaico / fr archaïque: Elhuyar: arkaiko, zaharkitu; (Geol.) arkaiko / Nolaerran: arkaiko / Zehazki: arkaiko; (Geol.) arkaiko, aldi arkaiko / Labayru: arkaiko, zaharkitu; (Geol.) arkaiko / Adorez5000: arkaiko, zaharkitu.
ZTH: arkear 1. Geol. Hadearraren ondorengo eta Proterozoikoaren aurreko eona (eta eontema), duela 4.000 milioi urtetik duela 2.500 milioi urtera arte iraun zuena: en Archean es Arcaico fr Archéen // Ez dugu arkaiko formarik aurkitu ZTHn. // Wikipedia: fr: Archéen: LArchéen est un éon de léchelle des temps géologiques, subdivisé en quatre ères. Il suit lHadéen et précède le Protérozoïque, tous trois étant regroupés sous le vocable de Précambrien (les 86 premiers pourcents de lexistence de la Terre). Son origine est traditionnellement placée à -3800 millions dannées, bien que cette borne inférieure nait pas été officialisée par la Commission internationale de stratigraphie1. LArchéen commence en fait avec lapparition certaine de la vie sur Terre ce point de départ étant imprécis et faisant lobjet de nombreuses recherches par les spécialistes des origines de la vie, le début de lArchéen restera sans doute une convention encore quelque temps. Le mot vient du grec ancien (Arkh?), signifiant "commencement, origine".de: Archaikum: Das Archaikum (auch Archäikum) ist ein Äon der Geologischen Zeitskala. Es erstreckt sich von ca. 4.000 bis ca. 2.500 Millionen Jahren vor heute. Veraltete (Teil-)Synonyme für diesesErdzeitalter sind Azoikum und Archäozoikum.en: Archean: The Archean Eon (also spelled Archaean; formerly Archaeozoic, also spelled Archeozoic or Archæozoic) is a geologic eon before the Proterozoic Eon, before 2.5 Ga (billion years), or2,500 million years ago. (The name comes from the ancient Greek (Arkh?), meaning "beginning, origin".)es: Arcaico: El eón Arcaico, una división de la escala temporal geológica, es la segunda división geológica del Precámbrico. Comienza hace 4000 millones de años, después del Eón Hadeico, y finaliza hace 2500 millones de años, cuando comienza el eón Proterozoico, durando 1500 millones de años. Las fechas se definen cronométricamente, en lugar de estar basadas en la estratigrafía. El límite inferior (punto de partida) no ha sido oficialmente establecido por la Comisión Internacional de Estratigrafía. En la literatura antigua, el Hadeico se incluye como parte de Arcaico.
Arkear: Harluxet (taula estratigrafikoa: eontemak).
Arkearra: EIMA (es Arcaica, fr , en ); Era Arkearra: Berria Eskulib s.u. era geologikoak ("Letra larriz idazten dira: Era Arkearra, Paleozoikoa edo Era Primarioa, Mesozoikoa edo Era Sekundarioa [aldiak: Triasikoa, Jurasikoa eta Kretazeoa], Era Tertziarioa eta Era Kuaternarioa").
Aroak.
-ar/-iar: x-ar eta x-iar moduan egokituak darabiltzate espezialistek ingelesez x-an eta x-ian amaituak; eta irtenbide egokia iruditzen zaio lantaldeari, onartu ahal izateko gutxieneko baldintza betetzen ez duten bestelako maileguekin topo egitean: horrelakoak dira aztergai honetan jasoko diren arkear hau (es arcaico / fr archéen), devoniar (es devónico / fr dévonien), kanbriar (es cámbrico / fr cambrien), ordoviziar (es ordovícico / fr ordovicien), permiar (es pérmico / fr permien) eta siluriar (es silúrico / fr silurien).
maiuskula/minuskula: erabili, maiuskulaz hasiak darabiltzate arloa lantzen dutenek (eta Berria-ko kazetariek ere bai, dirudienez), beren arteko konbentzioa dela bide; konbentzio hori erabilerari dagokio, ordea, eta ez hiztegi arrunteko forma arruntari, eta minuskulaz idatziak aipatuko dira, hiztegiko besteak bezala. Hala(tsu) egiten du Le Petit Robert hiztegiak: ik. archéen, enne sarrerako Roches archéenes adibidea; edo âge sarrerako adibideetan Le Moyen Âge / Âge de la pierre, L'âge du bronze, L'âge du renne; eta ère sarrerakoetan: ère archéenne ou azoïque; ère primaire ou paléozoïque; ère secondaire ou mésozoïque; ères tertiaire et quaternaire ou ère cénozoïque; orobat paléolithique sarrerako adibide azaldua: «Le paléolithique: première période de l'ère quaternaire (pléistocène), où apparurent...»
honelako guztietan kategoriak aipatzea komeniko da: «1 izond. edo izlag. 2 iz.»
- Erabakia: Osoko Bilkura (2015-06-26): arkear [3. itzulirako utzia]
- Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua arkear [2015-06-26ko Osoko bilkuran 3. itzulirako utzia, baina hemen onartua taula osatzeko beharrezkoa baita]
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2002-09-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Bot.
iz.
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): arkegonio iz. Bot.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-10-15 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Er. gabea.
- [I202]: ''[arkel] zerri emea' Bi zerrikume erosi ditugu, bat ordotsa eta bertzea arkela (M. Izeta). Baztanen eta Malerrekan oso erabilia. Forma aldetik ez dakit Arkela ala Aharkela izan beharko lukeen. OEHan biak ageri dira'.
- [E116]: 'Erabileraren aldetik ez da dudarik berriki arte behintzat asko erabili izan dela, Baztan aldean bederen. Hitzetik hortzera erabiltzen zen hitza zen (da) hau. OEHn behatuta, badirudi 'aharkela' behar duela izan. Hori da nire proposamena'.
- Erabakia: Erabakia (2003-07): 'arkela bi txerrikume erosi ditugu, bat ordotsa eta bertzea arkela'. // AI (2003-09-18): 'Donostian uztaileko batzarrean arkela onartu zenean, zalantzaren bat izan zen arkela ala arkel ote zen hitza. Orduz geroztik Malerrekan eta Baztanen egiaztatu ahal izan dut arkel dela: Gure zerramak zazpi zerrikume izan zituen, hiru ordots eta lau arkel. Bi arkel utzi genituen aitzinerako (Malerreka). Gure urdemak bortz zerrikume izan zituen, hiru ordots eta bi arkel. Arkel bat utzi genituen aitzinerako (Baztan)'. // P. Telleria (2003-09-29): 'zerrenda horretan, hau aldatu behar da: arkel (ez arkela), joan den ostiralean, Atharratzen Euskaltzaindiak hala erabaki baitzuen, Nafarroako erabilera zehatzago aztertu ondoren. PSk bidali berri didan oharra da hau'.
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): arkela kendua, eta arkel arautu da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:36 | 1997-10-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z6:LBeh | 2013-12-17 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +
kategoria sartzea proposatu da: iz.
Tekn. (Biol.)
- [E306]: "oso teknikoa; baztertzea proposatzen dugu" (2002-09-02)
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): arkenteron iz. Biol.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-10-28 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
- [A106]: "-g- grafemaz [proposatzen dut]" (1994-11-18)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:21 | 1997-10-15 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-iko izond. erref.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:022 | 2002-09-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
- [K201]: "hitz hau sartu beharrekoa iruditzen zait" (2001-11-02)
- [E208]: "sartzekoa"
- [E210]: "Hitz hori nazioartekoa denez gero, zerrendan sartzea komenigarri izan daiteke (frantsesez, archéologue, celui qui sŽoccupe dŽarchéologie; ingelesez, archeologer, archeologian; alemanez, archäolog, altertums-kundige(r) od. -forscher)".
- [E116]: guztiz bat nator, eta sartzea proposatzen dut".
- Erabakia: BAgiria (2000-02-25): bigarren itzulirako.Erabakia (2003-07): "arkeologiko eta arkeologo sartu".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EHL | 2022-10-18 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
prototipiko forma aztertzean proposatua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm |
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-10-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
ardi-gorotza.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:Maileg | 1992-12-16 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:Merkat | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:11 |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:17 | 1997-10-15 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-iko izond. erref.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1992-12-16 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:Merkat | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:07 |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2002-09-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Eraik.
iz.
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): arkitrabe iz. Eraik.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-10-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Ipar.
iz.
g.er.
iztupa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-10-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Bizk.
iz.
ardi-gorotza.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau46 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-08-27 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:05 |
uztai, arku
AS gisa gehitzeko eskatuz: arku-dantza .