Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Diakronia

Zah.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

alferra, nagia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Diakronia

Zah.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

alferkeria.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

harroa, trinkoa ez dena.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

lur arola.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Jatorrizko forma

(h)arotz

Jatorrizko forma

zurgin, ((h)arotz)

Forma arautuaren azalpenaz oharra

kategoria-adierak emateko eskatuz: iz. 1 Ipar. errementaria. 2 Heg. zurgina.

Euskaltzaindiaren Arauak

arotzeria Sin. zurgintza

Forma onartuaren baliokideak

zurgintza

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Forma baten adiera(k)

arotzeria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-go.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

errementariaren lanbidea.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

kategoria-adierak emateko eskatuz: iz. 1 Ipar. errementariaren lantegia. 2 Heg. zurgindegia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

trontza-zerra.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Maileguen egokitzapen sistematikoa

g.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Corpusean ez dugu aurkitu; ik. OEH argitaratuan bina arpiu eta arpio (Elizdo EEs: "Gero, ugaroi ona topatzen bazuten, estatxa deritzan sokaz lotuta, arpiuak botatzen zituzten; lan au, ontziya bertan geldi eukitzearren izaten zan"; "drisak, boliñak, abortza, sarea, arraunak, salabardoa, sardaia, estatxa ta arpiua"; "[Mallako] sare au ondoa jota bertan egon zedin, arpioa edo pikatxoa bear izaten zan, eta arpioa bera arriatzeko ta jasotzeko sokak ere bai") eta arpeu 1 (Ol Act 27,29: "Aitzetara yotzeko beldurrez, lau arpeu txopatik botata, argiaren erpai zeuden").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

arpeu : HiztEn (1 abordatzeko kizkia. 2 Aingura txikia). Ez dugu aurkitu iturriotan: DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Beste hiztegietan agertu diren formak: arpeo : HiruMila, PMuj DVC (filacteria, amuleto, talismán); arpeu : EuskHizt, ElhHizt, DRA, PMuj DVC (arpeo, ancla); arpio : DRA, PMuj DVC (rizón, ancla de tres uñas; eta arpio-kako garro, gancho del arpeo). Ez dugu aurkitu hiztegiotan: EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Hiztegi berezituetako datuak

E. Barrutia: Bermeo eta Mundakako arrantzaleen hiztegia: arpio (B-a, M) - arpiue (B-a, M); *arpigo - arpigue (B-j).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 36 (Argia 5, Berria 9, Deustuko Unibertsitatea 2, EiTB 4, Elkar 2, Karmel 6, UEU 7, Zuzenbidearen Euskal Akademia 1); ETC 170.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: arpilaketa iz. saqueo, pillaje; robo / Adorez: arpilaketa iz. rapiña, pillaje, saqueo / Labayru: 0 / NolaErran: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

arpilatze forma arautua dago dagoeneko, baina hau ere jaso liteke.

LBeh (2014-04-03): arpilatu 104: Elhuyar (“ohikoa da erleek kolonia ahul bat topatzean hura arpilatzea”), Consumer (“Geratzen da baina gutxi, hiriak arpilatu egin dituzte”), Berria 59 ( harpilatu 2) (adib.: “Manifestariek Gobernuaren hainbat egoitza arpilatu zituzten”), EiTB 19 ( harpilatu 2) (adib.: “Inguruko kostaldeko hotel guztiak arpilatu egin zituzten”), Jakin 3 (adib.: “Arpilatu behar zituzten erakundeen zerrenda luzeak zituzten”), Argia 20 (adib.: “II. Mundu Gerran alemaniarrek arpilatu zuten”), DiarioVasco (“Zor ekologikoa, herrialde aberastuek herrialde pobretuei zor dietena da, euren ingurumena eta baliabide naturalak arpilatu, kutsatu eta suntsitzeagatik”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: Ez dugu aurkitu.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es saquear / fr piller: Elhuyar: arpilatu; garbitu, dena lapurtu / Nolaerran: bipildu, arrobatu / Zehazki: arpilatu, harrapakatu / Labayru: indarrez jabetu | esku(pe)ratu, indarrez [bere | ...]-tu; expr. zakuratu, bipildu / Adorez5000: harrapatu, hustu, larrutu, garbitu, arpilatu, harrapakatu.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

adierazle egokia da, eta premia dago. Hiztegiek ere hori jaso dute.

Aditzoinaren erabilerak

arpilatu, arpila, arpilatzen

Aditz-erregimena

du ad.

arpilatu du ad. Harrapakatu. Soldadu frantsesek, gosez eta egarriz, Aguraingo herria arpilatu zuten. Dendak arpilatuz eta autoak lapurtuz. Mendekuz, Armendaritzen, hango jaunaren ondasunak oro desegin eta arpilatu genituen.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu arpilatze formarik.

arpilatze 79: Argia 15 (“Polizia eta gazte sandinista armatuak izan dira 46 mutil gazte hil dituztenak eta denden arpilatzeen bidez protestak kriminalizatzen saiatu direnak”), Berria 44 (“Tortura, bortxaketa eta arpilatzeak» egin dituzte operazioan parte hartu duten poliziek”), Deia (“Palermoko arpilatzea zuzendu zuten ondoren, 1960 inguruan, Siziliako hiriburuaren urbanizazio basati eta ustela”), EiTB 15 (“Haitiko egoerak okerrera egin du lurrikara gertatu zenetik, eta segurtasun ezaren ondorioz, arpilatzeari eta lapurretari ekin diete hiritarrek”), Elkar 4 (“Beltran de la Cueva, Alburquerqueko hirugarren dukeak, oso paper aktiboa izan zuen Nafarroako gerran eta, besteak beste, Hondarribiko setioan, San Martzialgo guduan eta ondoren Donibane Lohizuneko arpilatzean”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

arpilatze 16: Berria 11 (“Horri laguntza helarazteko zailtasunak eta arpilatzeak erantsi behar zaizkio”), Iñaki Mendiguren 3 (“Gobernari eta hauen inguruko gutxiengo menderatzaileez bestelako elementuek hiriburu horietaz egin dituzten nahigabeko erabilerak aztertzeari ekitean, gordinenarekin hasiko gara, hots, hiriaren hartze eta arpilatzearekin”), Karlos Zabala (“Inbasioaren suteak, arpilatzeak eta hilketak ikusiak zituzten nazkaz eta gorrotoz, eta presa zuten armada siberiarraren lerroen artean egoteko”), Pello Lizarralde (“Gero karabineroenera joan behar izan genuen adin txikiko mutiko baten bilaketa jakinarazpen bat iritsi baitzen, eta horrek oinarri zuen komun publikoetako Vittorio Emanuele II.-ak ekarritako arpilatze eta ustelkeria salaketa”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta, beraz, jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan arpillera 1 (Berron Kijote: "Ukikatu zion kamisa, ta, arpillerazkoa bazan ere, oial mee leun-leuna iruditu zitzaion").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

arpilera G 1 (F. Urkia: tituluan); EB 2 (M. Mendizabal: "Nola jarriko dugu arpilera edo alanbrea edo artilea edo soka, besterik gabe [...] listoiak eta makilak, kola-klase bereziak, arpilera, alanbrea").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

arpilera : HiztEn. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Bestetakoak: arpilera : HiruMila; arpillera : EuskHizt. Ez dugu aurkitu ap. HLEH, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: arpillera / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskalki-banaketa desberdineko forma parekoa

Ipar. firlango.

Lexemen erregulartasuna

-ll-.

Erabileremu dialektala

Heg. #mdash# eta:

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Corpusean ez da ageri; OEH argitaratuan ere lekukotasunik gabea da arpin.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

arpin : HiztEn ("ik. plantain"), LurE; plantain : HiztEn, LurE, Euskalterm 5; plantain ertain : HiztEn, Euskalterm 1; plantain handi : HiztEn, LurE (plantaina handi), Euskalterm 1; izar-plantain : Euskalterm 1; ezpata-plantain : HiztEn, LurE (ezpata-plantaina), Euskalterm 3; arkakuso-plantain : Euskalterm 2; itsas platain : Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu iturriotan: DFrec, AB38, AB50.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegiko hustuketan: a) Plantago: ardimihi : Zerb Landare; arpin : Bouda-Baum, X. Kintana Hizt80; bildots-mi(h)i : Bouda-Baum, PMuj DCV; bortz zañetako belarra : PMuj DCV; bortzain : M. Aizpurua; borzain-belar , borzainetako-belar : Bouda-Baum, PMuj DCV; plaintain : Polunin Flores de Europa; PMuj DCV; plantain : Azkue DVEF; plantaina , siete-benas : JIr OnomBot; xakur-begi : Bouda-Baum; PMuj DCV; zain-belar : Azkue DVEF, M. Aizpurua; zainbelar : Aramendi Landareen mundua, LMuj DGT, X. Kintana Hizt80, PMuj DCV; zan-bedar : PMuj DCV; zantiratu-bedar : PMuj DCV. b) Plantago major: borxain : PMuj DCV; san bedar , zan bedar : Ortiz de Portillo. c) Plantago media: bildos-mi : Lcq, Guinea Vizcaya; bildos-mingana : Carreras y Gandi GGPVN; plantaina : X. Irigarai; plantina : B. Mujika. d) Plantago lanceole: bildots-mingain : PMuj DCV; borzain(-)belar : G. Larrañaga LandareJak, Font Quer PlantMed, Guía PlantMed; erbi belarri : G. Larrañaga LandareJak; plantaina : X. Irigarai, Lcq, Guinea Vizcaya; plantina : B. Mujika. e) Alisma plantago-aquatica: ardi-mii : Polunin Flores de Europa; arpin : Font Quer PlantMed; azalmea : Lcq; bost-zainetako belarra , ardi-mihi : Azkue DVEF; bost-zainetako belarra : Caton, Mapa de vegetación de Alava; kukuso-belar , ardi-belar , bortzain-belar , bortz-zainetako belar : Font Quer PlantMed; osin-belar : G. Larrañaga LandareJak; txakur-begi , uzani-belar : Font Quer PlantMed; usain-belar : PMuj DCV; usain : Carreras y Gandi GGPVN; uzain-belar : Lcq; uzuni belar : Guinea Vizcaya; zain-belar , uzaru-belar : Font Quer PlantMed. f) Plantago coronopus: izar-bel(h)ar : Lcq, Font Quer PlantMed, Guinea Vizcaya; izar-bedar : Font Quer PlantMed. g) Plantago psillium: ardi-belar : Font Quer PlantMed, Guía PlantMed, Guinea Vizcaya, PMuj DCV, Bouda-Baum, Irigaray Landareak; arkakuso-belar : Carreras y Gandi GGPVN; kukuso-belar : Lcq, Guinea Vizcaya, PMuj DCV, Font Quer PlantMed.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

arpin hiztegiotan agertu da: EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Casve EF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC. Eta plantain : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt (eta arkakuso-plantain, ezpata-plantain, izar-plantain, plantain ertain, plantain handi), EskolaHE, Lh DBF, DRA, PMuj DVC. // Ez dugu aurkitu hiztegiotan: Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

plantain handia.

Forma nagusia da alde eta aldi guztietan

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

arpoi(tu), arpoitzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Forma baten adiera(k)

arpoiaz jo.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: arra bete

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

arra bete

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Arra beteko uretan ito: huskeria batengatik larritu (s.u. arra bete)

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapide idiomatikoa da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa arra, ur eta ito sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

arreros, arrerosten.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

arra- + e-.

Erabileremu dialektala

batez ere Zub.

Aditz-erregimena

du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

Ipar.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

berreroslea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Zub dira guztiak: arraerran 2: Mst (" entzün eta sinhetsi dütian gaizen, ez besteri berhala arraerraitia"); Ip Hil ("Jinkoaren boronthatiari beitzagon bethi, arraerraiten zialarik"); arrerran (eta arrerran erazi) 5: Bp 2 ("Azken kapitülü honen ondoan, jaun erretorek haurrer arrerran eraziren deritze..."; "Zergatik beraz hain ardüra arrerraiten da?"); Mst 2 ("Natürak (...) bestetan zerbait arrerraiteko edireiten dü", "arrerraitekorik ükhen gabe"), Ip Hil ("Dezagün arren maite ükhen erraitia eta milatan arrerraitia Abe Maria, bizian, hilzeko menian eta gero zelian!"); arra erran 2: Mst ("horren ardüra arra erraitia hun, eta eder zaio maite dianari"); UskLib ("Kofesione extraordinariuan, thenpora batetako kofesionetan deklaratü bekhatiak ihurk arra erraiten dütü"); eta OEH argitaratuan arra-erraite (TB Mt 6,7: "Bada, othoitz egiten duzunean, ez zaiteztela zerbitza arra-erraite banoez, paganoek bezala"; Lç "eztezazuela anhitz edas").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ohiko iturri-hiztegietan.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Beste hiztegietakoak: EuskHizt: arraerran (eta "† arrerran) // DRA: arra-erraite : "Repetición (...) Test. Berria, Mat. 6,7; II Repetir (...) (S) Imit"; arrerran : "Decir de nuevo (...) Prop 1898, 1893". // Ez dugu aurkitu ondokoetan: ElhHizt; HiruMila; EskolaHE; Lur EG/CE eta EF/FE; Casve EF; HaizeG BF; Lh DBF; PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

arraerraten.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

arra- + e-.

Erabileremu dialektala

Zub.

Aditz-erregimena

du ad.

Forma baten adiera(k)

berresan, errepikatu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

arrezkon, arrezkontzen.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-a+e-.

Aditz-erregimena

da ad.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

berriz ezkondu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

arraigor, arraigortzen.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

arra-+i-.

Erabileremu dialektala

Zub.

Aditz-erregimena

du ad.

Forma baten adiera(k)

berriro igorri.

Txostenaren laburpena

Ik. arrabazkatu txostena.

Corpus eta hiztegietako datuak

arrabaska, arrabazka.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH argitaratuan arrabaska behin ageri da ("Eta zerengatik haboroetan arrabaska eta iralltze horik? Sorrak direlakotz": ArmUs 1899, ap. DRA).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

arrabaska : DRA ("Bronca"). // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE, Lur EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.

Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen

ahozkoan erabili-ezaguna dela dio J-L. Davantek.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(gauza hondatuen) nahaspila.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan arrabazkatu : AR (ap. H); arrabaskatü : Xarlem, Abraham II 151 (ap. DRA); arrabaski : GH 1929, Casve SGrazi. Corpusean, gainera, arrabaskatu eta -z- bana (Tt Onsa: "bere pian oro etxiak erorten dela, arrabaskatu zitizu herraustu, eta porrokatu"; "Gorpitza porrokaturik eta arrabazkaturik, gerla hartan erhauts, eta lur gertatzen da").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Forma bakarra aurkitu dugu, arrabaski (Casve SGrazi, OEHko testuinguru berean).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

arrabazkatu : HiztEn-LurE. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

arrabaska : Casve EF, DRA, PMuj DVC; arrabaskatu : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, Casve EF (-tü), DRA, PMuj DVC; arrabaski : Casve EF, DRA; arrabazkatu : HLEH. Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: -z- / EuskHizt: + / HiztEn: -z- / LurE: -z- / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Erabilera urriko formen artean aukeratu da, arrazoia agertuz

erabilixeagoa da -s-duna.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

arrabaska(tu), arrabaskatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Forma baten adiera(k)

desegin.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "arrasaldu, arraberritu, arrapiztu..."

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

arraberri, arraberritzen.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Zub. Ik. erreberritu, berritu.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: †  Ik. errabia / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. errabia.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: arrabio: Cryptobranchidae (Fam.) + Hydromantes sp. + Salamandrina sp. + Salamandra sp. + Pleurodeles sp. + Chioglossa sp.; arrabio erraldoi: Cryptobranchidae (Fam.); arrabio arrunt: Salamandra salamandra; arrabio beltz: Salamandra atra; arrabio betaurrekodun: Salamandrina terdigitata; arrabio liziar: Salamandra luschani; arrabio saihetsandi: Pleurodeles waltlii; arrabio buztanluze: Chioglossa lusitanica; koba-arrabio italiar: Hydromantes italicus; koba-arrabio sardiniar: Hydromantes genei.

Euskaltzaindiaren Arauak

arrabio Salamandra sp.

Jatorrizko forma

arrabita, biola

Euskaltzaindiaren Arauak

arrabita 'biolin mota'.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

arrabita -jotzaile aipatuz (arrabitari formaren definitzailea da).

Forma baten adiera(k)

biolin-mota

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

arrabita-jotzailea.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Corpusean eta argitaratuan ez dugu aurkitu testu-lekukotasunik. Ik. arrabola eta arradaki sarrerak.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

arrabol EB 4: HezkSaila 3 ("Paretak pintatzeko material ezberdinen erabilera ezagutu: brotxa ezberdinak, arrabolak..."; "Gainazal laun baten gainean tinta zabaldu eta arrabola tintaz kargatu"; "Plantxaren gainean pasa arrabola, tintageruza uniforme bat aplikatuz"); Elhuyar ("Biktimak konortea galduta egonik arnasa hartzen badu, "arrabol" metodoa erabiliz bere onera etortzeko jarreran ipintzeaz gogoratu behar dute ikasleek").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

arrabol : AB38 10 (hauetan: arrabol-sail, arrabola-erradio, arraboladun, arrabolezko rodamendu), HiztEn, Euskalterm 29 (hauetan: pintore-arrabol, arrabol zilindriko, arrabol konikodun, arrabol koniko, arrabol-aniztun, espeka-arrabol, presio-arrabol, tentsio-arrabol, ore-arrabol, arrabol-teknika, sabel-arrabol); arraboldu : Euskalterm 1 ('ruletear'). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE; 'rodillo' itzulitako besteak: alper : Euskalterm 2; alper-arri : AB50 1; arpel : AB38 1; erroilo : AB38 2; trunko : Euskalterm 1; txilindro : AB38 3.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Beste hiztegietan, arrabol : ElhHizt, HiruMila, Casve EF, DRA, PMuj DVC ("rodillo, rulo, cilindro, compresor, apisonadora, molón"); arrabola : PMuj DVC ("1 barquinazo, balanceo, tumbo o vuelco de un carruaje; 2 balanceo, cabeceo de un buque"). // Ez dugu aurkitu ap. HLEH-EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, HaizeG BF, Lh DBF.

Hiztegi berezituetako datuak

Ik. Nekazaritza Hiztegia: alper , trunko ('rodillo, rulo apisonador'); DenSuk: ore-alper (ik. 40, 50 #mdash#eta alper soila#mdash#, 54, 154 eta hiztegia).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

erdal rodillo, rouleau formen ordainak beste hiztegietan: ElhHizt: "1 arrabol . Después de amasar, estira la masa con el rodillo: oratu eta gero, arrabolaz zabaldu orea. Rodillo de la máquina de escribir: idazmakinaren arrabola. Rodamiento de rodillos: arraboldun errodamendua; 2 (Agric.) alper, trunko" // HiruMila: " arrabol ; rodillo de fricción: marruskadurazko arrabola; rodillo para desterronar: alperra, alper-harria; rodillo apisonador (apisonadora): txilindroa" // Lur EG/CE: alper // Lur EF/FE: "erroilu, anbil, alper; rouleau compresseur: zapalgailu" // XarHizt: zumil, xabil, martimuilo, errota // Casve FE: "(objet) biribil; (à pâte) oregailü, arrabol ; (compresseur) zapailü; (bois) ünkü, ünkütto, pierrot" // HaizeG FB: "(compresseur) (bois) zumil; (pelote) bildakin, martin-mulo; (de pâtissier) arrabol , erredola; (de cordelier) xabil" // PMuj DCV: "1 rulo, cilindro = alperra, alperarri, martimullo, mandarri; r. de madera = zunbil, subil, goi-subil; 2 destripaterrones = alper, nagiara". Ez dugu aurkitu ap. T-L LFB.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Orain arte erabili gabea da, baina gaia ere bai

tradizioko oinarri handirik gabea da; baina lantaldeak ez du ezagutzen ordain hoberik, 'zurezko tresna zilindrikoa' adierazteko, eta onarpen eske aurkezten du.

Erabileren irakurketa formal-laburtua

arrabota forma da hobestekoa, -a eta guzti (ik. OEH)

Jatorrizko forma

arrabot(a), marrusket(a)

Jatorrizko forma

arrabots [ez da bestea bezain gomendarri], abarrots

Euskaltzaindiaren Arauak

arrabots* e. harrabots

Grafia hobestekoa

harrabots