Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

Bizk.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

txorimaloa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

Heg.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

mendian eta egiten den otordua.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: AS: arrantza(n) egin / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

arrantza 2 sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: AS: arrantza(n) egin / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

arrantza 2 sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 121 (Argia 7, Berria 30, Deia 3, DiarioVasco 4, EiTB 45, Elhuyar 3, Consumer 2, Espainiako Gobernua 10, Euskaltzaindia 1, Jakin 3, Laneki 1, UEU 12); ETC 419

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien multzoan sartzekoa da. lehen sektore, bigarren sektore eta hirugarren sektore azpisarrera arautuak dira, baina arrantza(-), nekazaritza(-), industria(-) eta zerbitzu(-)sektore ohiko lexia gisa proposa daitezke, horiek baitira hedatuenak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Kategoria

adlag.

Forma baten adiera(k)

(astoa) arrantza eginez.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

arranz-aldi 2, Mb IArg I ("Azken sare-aldia botatzean, burua goratu ta esan zion Jesusen Amari: Lagun zakizkit zere kogregaziokoari bezala, ta onenbateko arranz-aldia egiten badut, eramanen dut kongregazioko argirako bi librako argizagi bat; eta egin zuen eskatu zuena baño arranz-aldi lau aldiz andiagoa"); arraintza aldi 1, Izt C ("Ibai berean arraintza aldi batez arrapatu izan dituzte berreun ta geiago Izoki galantak, Irun aranzungo mugapetik irten bage").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

arrantzaldi (eta arrantz aldi 1, arrantz-aldi 1) 4: BerTxapel 1980 ("Onelaxe dio gai onek, iru bertso doñu eta neurri librean: Arrantzaldia egin eta txalupa portura eldu danean, Enbeita, zure senarra falta da"), A. Lertxundi ("arrantzaldi bakoitzaren ondorengo erregali garestia, blusa frantsesak...), I. Olea 2 ("Arrantz-aldiari asiera emateko prestaketak burutuak omen daude", "5.000 toneladaz azpitik gelditutako arrantz aldiak izan dira eta 30.000 eta geiagokoak ere bai, orain lau eta iru urte"); arrantzualdi 2, J. Elberdin ("1879-1880an dagoeneko lanean ari zen ontzi hau bisiguaren arrantzualdian, atoiontzi gisa", "beste bapore bat erosi zuelarik, txalupak atoian eramateko erabili zuen, aurrekoak bezalaxe alegia, 1880-1881eko arrantzualdian zehar").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

arrantzaldi : Euskalterm 3 (kostera sinonimoarekin; eta atunaren arrantzaldi, atuneta eta atunaren kostera sinonimoekin; antxoaren arrantzaldi, bokartaren kostera sinonimoarekin); arrantzu-aldi : AB50 1 (arrantzu-aldirako haizu-aldi) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

arrantzaldi : Berrat ItsasNi 6 (181: "Aurtengo arrantzaldia amaitzen ari da [...] Nolakoa izan da aurtengo arrantzaldia? [...] Batzurentzat, aurtengo arrantzaldia txarra izan da, oso txarra"; 183: "aurtengo arrantzaldia amaitzen ari da. Hiru hilabetetako arrantzaldia. Arrantzaldi laburra").

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

arrantzaldi : ElhHizt (lance [de pesca]), HiruMila (lance, pesca que se saca de una vez), PMuj DVC (arrantz-aldi: 1 pesca; 2 costera, campaña, [lance, tiempo] de pesca); arrantzualdi : HiruMila (temporada de pesca), PMuj DVC (arrantzu-aldi: costera, tiempo de pesca) // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

LBeh (2014-04-03): arrantzan 362: Elhuyar 5 (adib.: “arrantzaleak arrantzan hasi ziren berriro”), Eroski 11 (adib.: “Eserita eta indar fisikorik egin gabe lanean diharduen pertsona baten premiak eta etxegintzan, arrantzan edo energi gastu handia ondorioztatzen duten jardueretako batean dabilen beste batenak desberdinak dira”), Berria 105 (adib.: “1994tik daude bertan arrantzan aritzeko murrizketak biologikoki garrantzia handia baitauka toki horrek”), EiTB 187 (adib.: “Patroiak adierazi duenez, arrantzan ari ziren ingurua ‘ustez segurua’ zen eta orain ‘lasaiago’ dauden arren, ‘piratekin berriro topo egiteko beldur’ dira”), Jakin 6 (adib.: “apirilaren 1ean, EAEn inguraketa sareekin arrantzan egitea baimentzearekin batera, antxoaren arrantza-sasoia hasi zen”), Argia 33 (adib.: “Fosfatoetan eta arrantzan ere aberatsa da”), DiarioVasco 15 (adib.: “Gogoratzen dute nola ehizera joaten ziren, edo arrantzan egitera”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: arrantzan 151 (arrantzan ibili, egin, jardun, ari izan, segitu...): Berria 50, Herria 14, Mirentxu Larrañaga 11, Edorta Jimenez 7, Koldo Izagirre 6, Koro Navarro 9, Migel Angel Mintegi 4, Anton Garikano 3, Pablo Sastre 5, Juan Kruz Igerabide 2, Iñigo Aranbarri 2, Joan Mari Irigoien 2, Iñaki Arranz 2, Jokin Urain, Iñaki Iñurrieta, Pello Salaburu, Bernardo Atxaga, Koldo Zuazo, Juan Garzia, Jokin Muñoz, Jose Morales, Josu Landa, etab.

Tradizioko erabilerek bermatzen dute

Tradizio handia du OEHn eta azpisarrera gisa onartzekoa, dantzan eta antzekoak bezala.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa sartzekoa arrantza sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

arrantzan (h)ari izan (eta arrantzuan ari izan) 4: Bil 2 ("Kaiean zegoala bein lagun betzuekin arrantzan ari ziranari begira [...] au ikustean diye Bilintxek arrantzan ari ziranari"), Jnn SBi ("Arrantzan hari zelarik bertze dizipulu batzuekin"), Erkiag Arran ("Beean ura ta ondo bagako lezea zituela arrantzuan ari izatea, bizibide gogor ta lanbide latza dana, edonork daki, maizegi aaztuten dogun arren"); arrantzan ibilli (eta arranzan ibili, arrantzuan ibili) 3: Lg II ("Piarres ibilli zen arrantzan bere zenbeit dizipulu lagunekin"), AA II ("Amuarekin arranzan ibiltzea"), Echta Jos ("Eguraldi onetan ikusten dira Bermeo, Mundaka eta Elantxobeko txalupa, potin da batel arrantzuan dabiltzan guztiak"); arrantzan egon 1, Izt C ("Probinzia au dalarik ain leku laburra, begiratzea baizik ez dago itsasoak zenbat Erritaraño jotzen dituen beren etxeatarietara irten bezin prest arrantzan daudenak"); arrantzan izan 1, Ill Testim ("Joxe arrantzan izango da"); arrantzan jardun 1, Erkiag Arran ("Arrantzan oi diarduen untzi guztiak, aldean eukena eukela, errirantz abiauko ziran"); arrantzan joan (eta arraintzan j., arrantzuan j.) 3: Anab Poli ("Zijoala Prantzira nai ba'zuan arrantzan, beretzat kalte!"), Bilbao IpuiB ("Ona emen, irakurleok, noiztik yakuzan ain atrapagatxak piztiok arraintzan goazenean"), Echta Jos ("Noizbait joaten zan arrantzuan Murguako atxetara"); arran(t)zan egin 2: Mb IArg I ("Napolesko arranzale kongregant bat egun guzia arranzan egin ta arrai bat ere bage arkitzen zen azkenean"), Anab Poli ("Zer dakark or? Arrantzan egiteko").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

arrantzan ari izan 3: I. Urbieta ("Hau arrantzan ari da, beste hori josten"), Ingurua/3 ("Kostaldeko herri askotako biztanleak arrantzan aritzen dira"), Ingurunea/6 ("Eskimalak ehizan eta arrantzan aritzen dira"); arrantzan egin (eta kirol arrantzan egin 1) 21: I. Urbieta ("Ikusi ahal izan dituen pertsonaiak eskuz baliatzen dira, arrantzan egiteko, jantziak josteko"), X. Saizar ("Ez zen posible arrantzan egitea defentsarik gabe"), Egin 1988 ("Gobernatzea baino hobe zenuke arrantzan egitea"), BAO 1993 17 (adib.: "Uretan arrantzan egin ahal izateko epealdiak"), Gizarte Zientziak/DBH ("Ehizaz gain, arrantzan ere egiten zuen ibaiertzetan"); arrantzan egon 1, Argia/4 ("Egun batean, arrantzan zegoela, Jesus azaldu zitzaion"); arrantzan ibili (eta arraintzan ibilli 1) 8: Satr ("Ibañeta kaskotik arraintzan dabillen norbaiten ari nahasia dirudi bideberriak"), JMB LEG ("Ehizan asko zebiltzala #mdash# itsasaldekoak, gainera, arrantzan eta izpelki harrapaketan"), T. Elorza ("Urrutian txalupa eta arrainontzi asko zebilen batera eta bestera, edo arrantzan"), Ipuin harrigarriak/1 ("Itsasoan arrantzan zebilela, bisigu bat atera zuen"), EuskararenProgr ("Gaur euskal-arrantzaleak ez dira ibiltzen balearen arrantzan"), Elhuyar ("Aingirakumeak itsasotik ibaietara joaten dira [...] jende asko ibili ohi da hauen arrantzan"), BAO 1993 ("Urrutian txalupa eta arrainontzi asko zebilen batera eta bestera, edo arrantzan"), J.R. Bengoetxea ("Kuotak agortu direnean arrantzan ibiltzea"); arrantzan jardun (eta a. jardute) 2: AdminEusk 1994 ("Baserri edo arrantzan dihardutenak"), A. Linazisoro ("Arrantzan jardute hura jolas dibertigarria bihurtu genuen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

arrantzan aritu : AB50 1; arrantzan egin : DFrec 3 (Egin, Deia), AB50 1, HiztEn - LurE (adib. gisa), Euskalterm 2 (hauetan 1 arrantzatu sinonimoarekin); arrantzan ihardun : DFrec 1 (Egin) // Ez ditugu aurkitu ap. AB38.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

arrantzan ari izan/jardun/ibili/... : ElhHizt (AS: Pescar, estar pescando; faenar ); arrantzan egin , ari... : EuskHizt (arrantzatu sarreraren azalpenean); arrantzan egin : ElhHizt (arrantza[n] egin: pescar, faenar), EskolaHE (adib. gisa), Lur EG/CE eta EF/FE (AS: pescar / pêcher) // Ez ditugu aurkitu ap. HiruMila, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: adib. / ElhHizt: AS / EskolaHE: adib.

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

arrantza sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

arrantzari Ipar. eta Naf. Sin. arrantzale.

Erabileremu dialektala

Ipar. eta Naf.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

arrantza(tu), arrantzatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Arrantzura larrera joan: ezinezko gauzetan saiatu (s.u. arrantzu)

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapide idiomatikoa da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa arrantzu eta larre sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

arrapal(a) 4: UZEI ("Abioa. Sin.: Abiaburua 1. Eskailera batean arrapala hasten deneko harroina, eskaileratan gora hasteko lehen maila izaten dena"), GAO 1990 eta 1991 ("Aparkalekuak gaitzen direnean soto edo erdisotoan, edo industri pabiloi baten sestraren gaineko solairuetan, arrapalek eta erreiek 3 metrotako gutxienezko zabalera edukiko dute, eta behar adinako gainzabalera bihurguneetan", "Eraikinen barnealdean aparkalekutara destinaturiko azalerak 20 m2.koak izango dira plaza bakoitzeko, arrapalak, maniobra areak, irlatxoak eta espaloiak barne"), E. Agirre ("Izugarrizko argi jokoa eratu genuen eta behetik eskenatokirainoko arrapala muntatu genuen"); arrapala (eta arrapala-sorgailu) 2: Meatzaritza Goierrin ("Gaur egun, zati handi bat erabat hondatuta dago, eta ikusten dena zera da: harlanduz eginiko arrapala bat, hau mugatuz bi horma paraleloen arrastoak alboko fatxadetan eta fatxada nagusian, hau da, labeen pareko fatxadan, harlanduz eginiko hiru pilare"), Fisika Pr. 1995 ("Lehenengo pausuan arrapala-sorgailuak neurtu behar den voltairen proportzionala den malda sortzen du"); arrapla 1, NekazArkit ("Kalegurutze honek, pasabide txiki batez elkarturiko bi barrundegitxo moduko eratzen ditu. Biak maila desberdinean aurkitzen dira, arrapla batek lotuta").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

arrapala : HiztEn (1 bi gainazalen arteko sestra-diferentzia gainditzeko eta bertatik igo eta jaisteko eratutako aldapa txikia; 2 Anat. belarriko barakuiluko hiru kanaletako bakoitza, hau da, tinpanikoa, erdikoa eta bestibulukoa), Euskalterm 12 (hauetan bestibuluko arrapala, tinpanoko arrapala, atzeko arrapala, popako arrapala sinonimoekin; -ra iristeko arrapala; arrapala mailakatu; arrapalazko ibilbide; arrapalaz gainditu; arrapala-arku) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

arrapal : DRA (1 cornisa; 2 guinda de pedúnculo largo; 3 al alcance de la mano), PMuj DVC (1 guinda muy grande, guinda griega, calabazón; 2 arr-apal: cornisa, saliente, repisa de piedra; 3 colgador, percha, guardarropa; 4 rampa); arrapala : ElhHizt (rampa), HiruMila (rampa), DRA (1 el colgador de ropa; 2 cuanto se puede robar), PMuj DVC (a la mano, al alcance de la mano) // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da

Aski hedatua da gaur, eta lantaldeak ez du ezagutzen rampa / rampe erdarazkoen ordain egokiagorik.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Erabilera-oharrak

gehienetan inesiboan erabiltzen da: cf. arrapaladan arautua, edo arrapalada batean, arrapalada hutsean.

Euskaltzaindiaren Arauak

arrapaladan adlag.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

adlag.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

arrapaladan, harrapaka.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

adlag.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

arrapaladan, harrapaka.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Erabileremu dialektala

Zub.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

arrapitz, arrapizten.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Erabileremu dialektala

batez ere Zub.

Forma baten adiera(k)

berpiztu.

Euskaltzaindiaren Arauak

arrapostu Ipar. iz. 'erantzuna, ihardespena'.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

'erantzuna, ihardespena'

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ARRAPOSTU EMAN Responder. Axeriak arrapostu emaiten du ederki lehoiñari. Tt Onsa 68. Arrapostu eman zian, haren arrandak hura lo zantzala jitan zirela. Tt Arima 109. Emazü arraposta enegatik. Ib. 9. Hiri arrapostü emaitera / Orai huna jin nük. Xarlem 764. Harmoniak zelütik / beteizie arrapostü emaiten. Ib. 1179. Ardüra erraiten dizü: Jauna dela zieki... Arrapostü emaiten derozü: Bai eta zure ezpiritiarekila ere. UskLiB 30. Dürollantek diozü eman arrapostü; / Sohütako herrian laket izan nüzü. Etch 568. Errepostu eman nion / entzun bezain fite. Bordel 125. Arrapostu eman zautan: "Zuhaurek badakizu; / Ene nigar ororen sujeta zira zu". ChantP 398. Trebeki arrapostü emaiten die egia horietan gañen. CatS V. Jeannak galthatzen dü egün baten thermañia arrapostü emaiteko. Ip Hil 42. Gure amak errepostu / Nola eman bai daki. LuzKant 18. Nahi diot egun eman / arrapostu koplaka. Etcham 52. Behiek etzien aldi huntan arrapostü eman, bena luze luzaz ere so egin eni. Mde Pr 133. Arrapostü eman zeitan: "zihauk badakizü". Canc. pop. in Casve SGrazi 44. Errepostu eman nakon: --Behar bada, berdin! Etchebarne 72. (Con -rik, en contextos negativos). Orhit zire Pilatuseganik Herodesegana eraman ziela eta haren interrogazioner arrapostürik etziala eman. UskLiB 56. Benitak ez dio erreposturik ematen. Larz Iru 108. Etxerat heltü nintzanian bertan "bonjour" egin nian. / Ihur ere arrapostürik enian emaiteko etxian. Casve SGrazi 108. Apalki zereitan arrapostü: Ene buruzagia etzitiala lotsa. Egiat 179. (Con el vb. no explícito). Maria Soltek arrapostü: / Santa Elisabet badüzü. Etch 422. Alabak errepostu, / gazte izanik ere, / borondate hunian / segurki alere: / nundik izan daiteke / hura ene jabe? Bordel 124. Mariak arrapostü ordian. UNLilia 5. Aphezak arrapostü eiheazañari / Beharrez bai khausitü arnegat txar hori. Xikito 5. Haizeak arrapostu: / "Zertan naiz ni nausi?". Etcham 115. Bordaxurik errepostu: / "Hek gure xerriak dira!". Ib. 244. --Bai, gogo hunez --harek arrapostü. Mde Pr 124. Aneak errepostu: --Han da ba. Etchebarne 53. v. tbn. Errepostu: LuzKant 55. Larre ArtzainE 83.

adib.: arrapostu iz. Ipar. Erantzuna, ihardespena. Arraposturik ez dut ukan. Hiri arrapostu ematera etorri nauk. Arrapostu ukan du zitroinak ez direla ondu

arrapostu eman 5: EiTB, Euskaltzaindia, Argia 3.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: arrapostu eman 15: Herria 3, Patxi Zubizarreta 2, Xabier Olarra, Filipe Bidart, Iñaki Iñurrieta, Karlos Zabala 2, Aingeru Epaltza, Menane Oxandabaratz, Hasier Etxeberria, Michel Oronoz, Jokin Urain.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta sartzekoa azpisarrera gisa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa arrapostu sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

apartsua, haguntsua.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ki.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "arrasaldu, arraberritu, arrapiztu..."

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

arrasal, arrasaltzen.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Aditz-erregimena

du ad.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Onomastika batzordeak argitzekoa

Onomastika batzordeak argitzekoa.

Zerrenda osagarriak

NekHizt: Sin.: baso-soilketa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

arras 2 sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskaltzaindiak euskara baturako proposatua

Arauak jasoa du forma, bere azalpenekin, eta oraingoz ez dago zer erantsirik.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Familia-loturak.

Erabileremu dialektala

batez ere Zub.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

biloba gizonezkoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ARRASETIK a) (Tras sust. indet.). A flor de. Arropa eder horien pian gorderik larru arrasetik burdiñazko zintak gorpitzaren gastigatzeko erabilten tie. AR 430. Del nivel de. Beherean ezarri ditugun dupek beren aldia egina dute; hiru kentzen ahal ditugu lur-arrasetik, gain-gainean ezartzeko. Lf Murtuts 16. b) A cercén, al ras. Cf. arrasatu (2). Urkhila hausten da, bi adarretarik txarrena moztuz goradanik, erditsutik bezala, eta ondoko urthean arrasetik. Dv Lab 357s. Noizere azpiko adarrak lodituak baitira, mozten dira, hiru edo lau pien luzetasuna utziz eta gain-aldeko bertze adar guziak arrasetik khentzen dira. Ib. 373s

adib.: arras 2 (Adizlagun balioa duten elkarteen bigarren osagai gisa). Lap. Aipatzen den gainaldearen garaiera berean. Ileak larru arras moztu dizkiote eta kaskamotz utzi dute. Lur arras lo egin du. || Zuhaitzaren gainaldeko adarrak arrasetik mozten dira.

arrasetik 4: Elhuyar 2, Berria 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: arrasetik 7: Herria, Karlos Zabala 5, Elena Touyarou.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasotzea aski da.

Txostenaren laburpena

(h)arraska/(h)arraspa formak landu dira, eta adierak: 'harrizko aska', 'karraskatzeko tresna'/'lima', 'ralladora'.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Corpusean agertu direnak: a) 'harrizko aska' adierako arraska G 6 (TAg Uzt, JMB ELG, NEtx LBB; eta TAg Uzt: "iturri-arraska"); b) 'nekazarien tresna, karraskatzeko erabiltzen dena' adierako arraska G 1 (Izt C); c) 'karraskaketa, karraskaka' adierako arraskaka G 3 (Bil, Sor AuOst, Iraola); harraska IE 1 (Zby); arraskada B 1 (Kk Ab II). Ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko arraspa (1 rallador, lima; 2 raspador, hierro con que se limpia la artesa; 3 rapé).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) 'harrizko aska' adierakoak: arraska G 1 (F. Urkia); harraska EB 6 (J.M. Urkia, E.J. Kultura, J. Oregi, I. Elias, J.A. Azpiroz, K. Navarro). b) 'karraskaketa' adierakoa: harraskaketa EB 1 (J. Agirre). Ez dugu (h)arraspa formarik aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

arraska : HiztEn ("1 Arrasera; 2 Azpira karraskatuz garbitzeko burdinazko tresna; 3 Upeletako kondar edo lohia, tinta egiteko erabiltzen zena; 4 Ik. harraska"); arraspa : HiztEn ("1 karraska, lima; arraska karrakatuz garbitzeko tresna"), Euskalterm 2 ('raspa, escorfina'); arraspagailu : Euskalterm 3 ('rallador'); harraska : AB38 3 ('fregadero'), HiztEn-LurE ("Harrizko aska"), Euskalterm 2 ('fregadero'); zeru-arraskari : Euskalterm 2 ('rascacielos'); harraskailu : AB38 1 ('raspador'). Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

arraska : ElhHizt ("1 raspador para limpiar la artesa; 2 rasqueta"), HiruMila ("1 raspador, pulidor; 2 fregadera de piedra"), Lur EG/CE eta EF/FB ("fregadero/évier"), HaizeG BF ("racloir"), Lh DBF ("1 au ras; 2 raclure de cuve employée en teinturerie..."), DRA ("pesebre de piedra; fregadera; raspador, hierro con que se limpia la artesa; rasero; ras con ras; basura de cubas que sirve a los tintoreros para hacer tinta"), PMuj DVC (arr-aska: "1 arnaska; bebedero; fregadero; lavadero; pesebre de piedra; rasero; escarpelo; rallador; escofina; cuchilla de los zurradores; raspadura; trazo; ras con ras"); arraskaldi : DRA (arraskadi: "rasguño"), PMuj DVC ("rascadura"); arraskari : DRA ("rasguño"), PMuj DVC ("criada fregona"); harraska : EuskHizt ("harrizko aska"), ElhHizt ("fregadero; abrevadero"), HiruMila ("1 fregadera; 2 pila de agua, bebedero, canal de piedra donde beben los animales"), EskolaHE, Casve EF ("1 auge en pierre; 2 canal en pierre"), HaizeG BF ("en grattant"), Lh DBF ("1 au ras; 2 raclure de cuve employée en teinturerie..."), DRA ("rascando; rascadura; frotamiento; pila de agua, bebedero"); harraskadura : HiruMila ("rascadura"), HaizeG BF ("grattage"), DRA ("rascadura; frotamiento; señal que queda tras la rascadura"); harraskailu : ElhHizt (harraskagailu: "raedera, raspador"), HiruMila ("raedera"); harraskaketa : HiruMila ("raspado"); harraskaldi : HiruMila ("acción de rascar"), HaizeG BF ("frottée"), DRA ("acción de rascar"); arraspa : EuskHizt ("lima"), ElhHizt ("1 Lima de dientes gruesos; 2 raspador de hierro; 3 rapé"), HiruMila ("lima, escofina"), HaizeG BF ("râpe"), Lh DBF ("1 râpe; 2 tabac à priser"), DRA ("tabaco; rapé; escofina de ajustar; raspador"); harraspa : HiruMila ("raspadura"), HaizeG BF ("lime, râpe"), DRA ("raspadura; rallador") // PMuj DVC: arraskadura ("fricción, raspadura"), arraskaka ("rascando, raspando"), arraskaketa ("raspador"), arraskagailu ("raedor"), arraska-lan ("fregado de la vajilla"), arraskalari ("criada fregona").

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. arraspa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. harraskatu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. garbi, leun, berdin, etab.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

arraspa(tu), arraspatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Zerrenda osagarriak

NekHizt

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Forma baten adiera(k)

1 onomat. 2 iz. g.er. poxpolua.