50535 emaitza bilaketarentzat - [451 - 500] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:32 | 1997-03-12 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-dun.
arrazionala.
- [E306]: "'arrazional' ematen duzue sinonimotzat, baina gaur egun informatikan ezagun samarrak diren adiera batzuetan ('modem inteligente', 'terminal inteligente', 'edificio inteligente' adibidez) 'adimendun' erabiltzen da euskaraz (ez 'adimentsu') eta ez dugu uste 'arrazional'-en sinonimoa denik" (2001-01-23)
- [E410T]: "Baina oharra dauka: arrazionala. Beraz, edozein "katxarro inteligente" esateko balio al du? Non hasi eta non bukatzen dira adimendun/adimentsu hitzen eremuak? UZEIn adimentsu behin erabili da, eta adimendun, berriz, 9 aldiz (robot, modem, eraikin, terminal, substantzia, indibiduo eta multiplexadore hitzei lotua). Horietako zenbat dira arrazionalak?" (J. Agirre, 2000-11-07)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-gabe.
izond.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:22 | 1997-03-12 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-tsu.
adimen handi, zorrotzekoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2001-07-20 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:36 | 1997-03-12 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
adimen-zale 1 (Zait Plat: "Adimen-zalerik zorrotzenek eta itxuenek, eta onura-aburuaren aldeko argienek eta gogorrenek Platon gurasotzat, edo, arbasotzat dute"); adimentzale 2 (Mde Pr: "Gure Europan, Elizamak, paganu adimentzaleari hortan jarraituz, ez dio hasieran sinesterik batere sorgintzari: sorginak eta deabrudunak Gaizkinarekin itundu zirelako, zoro, gaixo, eritzat edukitzen ditu"; "Behar bada, Anglo-Saxon protestanteak gertu zeuden, Europako latin katoliku nahiz adimentzaleak baino areago, gertariok egizko edo, behinepehin, egiantzeko zirela sinesteko").
adimentzale 2 (J. Azurmendi: "Mirandek hemen razionalista edo "paganu adimentzale" bezala Caesar aipatzen du"; "Mirandek aipatzen duen Caesar horren eginkizuna, paganu adimentzalearena..."); adimenzale 2 (P. Iztueta: "Enpiriku adimenzale porrokatua iñor izatekotan, auxe dugu, geiago ezin aalean"; J. Azurmendi: "Barne-intuizio sakon horiek dituen eta jakintza berezi horren jabe den "aztiaren" etsaia intelektuala da, adimenzalea, razionalista").
Ez dugu adimenzale formarik aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE eta Euskalterm.
Hiztegietan: adimen-zalekeri : HaizeG (rationalisme); adimen-zalekeria : PMuj DVC (librepensamiento, racionalismo); adimenzale formarik ez da ageri hiztegiotan: HiruMila, ElhHizt, HLEH, EuskHizt, EskolaHE, Lur EF/FE, Casve EF, T-L LBF, Lh DBF, DRA.
gazt. racionalismo, racionalista-ren ordainak: adimen-zale : PMuj DCV; adimen-zalekeria : PMuj DCV; HaizeG; arrazionalismo : Euskalterm; arrazionalista : Euskalterm; errazionalismo : LurE, EskolaHE; razionalismo : HiztEn, HiruMila, ElhHizt; razionalista : HiztEn, HiruMila, ElhHizt; cf. Casve FE: entzütiargoa, gogozkatiargoa; rationaliste: entzütiargoako, entzütiargoazko, entzütiar, gogazkatiar.
fr (DLLF): rationalisme; rationaliste; it (L. Ambruzzi): razionalismo; razionalista; ca (DCC): racionalisme; racionalista; en (DEIL): rationalism; rationalist; de (Slaby-Grossmann): Rationalismus, Vernunftglaube; Rationalist.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-n+z-.
g.er.
arrazionalista.
- [E301]: "hitz honen ondoan arrazionalista hobetsiko nuke" (2000-10-09)
- [E410T]: Arrazionalista. Gutxi erabilia. Noski, zentzu teknikoan nork erabiliko du engendro hori beste hizkuntza guztietan, barkatu, gazt., fr., ing., eta de. mailegu teknikoarekin ematen baldin bada?" (J. Agirre, 2000-11-07)
- [E306]: "Hitz hau ez dago OEHn, ezta 20.80 atalean hustu diren hiztegietan ere. EEBSen jasoa da. 'Arrazionalista'-ren sinonimotzat ematen da txostenean. Guk kentzea proposatzen dugu, ez dugulako inolaz ere 'arrazionalista' adierazteko egokia denik uste (Descartes filosofo adimenzalea zela esateak itxurarik ba ote?)" (2001-01-23)
- [E123]: 'EBBSen 36. heinean etorri arren ez nuke sartuko; ez dut uste gaur erabiltzen denik (ikus txostena)' (2001-03-28).
- Erabakia: Erabakia (2001-07-20): 'gaur ez dirudi sartu beharreko. Botoetara jo da: Sartzearen aldeko 10. Bi kontra. Bost zuri. Sartzea onartu da, horrenbestez'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH: - EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -
handi.
adin sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
Zub.an forma bizia da ahozkoan, J-L. Davantek dioenez, eta batez ere pluralean erabilia.
HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: + / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS
izan.
adin sarrerari dagokion azpisarrera.
Pello eta biok adin(ak) gara (hots, 'adin berekoak').
- [K201]: "Adibideren bat jartzea komeniko da. Hor datorren "Pello eta biok adin(ak) gara (hots, 'adin berekoak')" edo besteren bat" (2000-10-04)
- [E109]: 'Adin izan (+ naiz) egiturak (hots, Pello eta biok adin(ak) gara) ez ote du euskalki markarik behar? Jakina, horrek ez dio ukatzen zilegitasuna euskara batuan'.
- [E123]: 'OEHko datuak ikusita badirudi Ipar eta Naf behar lukeela'.
- Erabakia: Erabakia (2001-06-29): 'adin izan-i Ipar. eta Naf. markak ezartzea onartu da'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
HezkAdmin: mayor de edad.
Saih. Ik. adindun: forma hau (eta adingabe ) proposatu zuen batzordeak aurreko pasaldian adierazi horretarako eta hori eskaini du Euskaltzaindiak, definitu gabe bada ere; eta horri eusten dio orain lantaldeak, adin nagusiko eta adin txikiko lexiak aski hedatuak direla jakin arren.
- [E208]: "ene ustez, euskaraz erabat ongi esanik dauden eta gaur egun edonon erabiltzen diren hitz hauek erabat saihesteko eskubiderik ez dugu. Are gutxiago, gainera, horien ordainez proposatzen direnak, hizkuntzaren senari eta logikari berari bagagozkio behintzat, askoz ere badaezpadazkoagoak direnean. Aski litzateke batzuei lege edo administrazio arloetarako lehentasuna ematea. Edozein euskaldunek ohiko elkarrizketa batean lasaitasun eta normaltasun handiagoaz esan dezake mutil edo neska hori adin txikikoa da oraino baina laster adin nagusira helduko da, adingabea da oraindik baina laster adinduna izango da bezalako esaldi pitxia baino. Hortxe ditugu, gainera, adin-nagusitasun / -txikitasun osagarri erabat normal horiek ere. Oinarrizko esaldi ohikoak baztertu nahi izateak horiek baino munstro pitxiagoak onartzera ginderamazke".
- [E123]: "adindun eta adingabe lehen itzulian arautuak ditugu. Egin diren proposamenak dagoeneko araututakoan oinarrituz egin dira. Baina zuek esan".
- Erabakia: Erabakia (2001-05-25): "lantaldeak lehen itzuliko proposamenari eusten dio: adindun eta adingabe. MAk AUri eman dio hitza berak arazoa azal dezan. Adingabe eta adindun onartzeko prest dago Urrutia. Baina egoera adierazterakoan kezka sortzen zaio: adingabekotasun hitzaren parean adinduntasun sortuko litzateke. Bitxia. Honen ordez adin nagusitasun edo proposa litekeela uste du, nolabait tranpa egitea bada ere. Legezko adina ere hor dago baina ez da zehatza. / Azkenean honako laukotea onartu da: adindun / adingabe // adingabetasun / adin-nagusitasun. / AUk, gainera, adin nagusiko ere sartu nahi du sinomimotzat adindun emanaz. adin txikiko-ri '*' zeinua jarriko litzaioke. Hori izan da, azkenean, bozkatu den proposamena. Alde: 9 boto. Kontra: 1. Abstentzioak: 6. Beraz, onartu da".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHadib | 2023-12-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
HezkAdmin: menor de edad.
Saih. Ik. adingabe.
- Erabakia: Osoko bilkura (2015-01-30): Kendua: adin txikiko* e. adingabe (lehendik arautua/argitaratua isildu).
- Erabakia: EH2016: adin txikiko forma onartua AS gisa.
- Bidalketa: ik. oharra s.u. adin nagusiko
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1993-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:03 |
adin 1 'edadea' 2 Bizk. Zah. 'adimena'.
AS gehitzeko eskatuz: adin handi, adin izan , adinetara heldu, adinetara etorri , legezko adin . // eta adin handi azpisarreraren adib. gisa: adin handiko gizona.
1. edade; 2. B, zah. adimen
- [A105]: "eta adindun, adingabe, adingabetasun, adin nagusiko, adin-nagusitasun, adin txikiko, adin-txikitasun / ITZUL, Euskaldunon Egunkaria, Elhuyar, IZO..." (2001-03)
- [E210]: 'Legezko adin ez da hor sartzekoa, legezko-ren azpian baino. Dena den, esanguraren aldetik behintzat, esapide horrek ez du ezer berezirik adierazten eta, are gutxiago, 'mayoría de edad' izenekoa. Egin-eginean ere, legezko adina ez da bakarra; legezko adin anitz daude. Adibidez, testamentua egiteko, hamalau urtekoa; norbait adoptatzeko, legezko adina hogeita bostekoa…' (2001-04-25).
- [E123]: 'uste dut hau badela Justizia-Administrazioko lantaldeak eztabaidatu ondoren onartzekoa. Eta agian adin txiki, adin nagusi, etab.ekin ere beste horrenbeste egin beharko genuke; familia osoa begien aurrean izanik hartu Erabakiak, alegia'; 'berez, azken azpisarrera ez litzateke hemen sartzekoa, legezko-ren azpian baino. Hala ere, egokia izan daiteke hemen uztea, adin sarrera osatzeko. Gero legezko-ren azpian ere errepikatu?' (2001-03-28).
- Erabakia: Erabakia (2001-07-20): 'Legezko adin, zerrendatik kanpo uztea erabaki da. / Puntu honetara iritsirik, XK-k ohartarazi du adin hitza definitzeko 'edadea' ematen dela. Baina hau ez dator bat edade-ri Hiztegi Batuan eman zaion sarrerarekin. Aduriz jaunari eskatuko zaio konponbidea'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1993-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:03 |
adin 1 'edadea' 2 Bizk. Zah. 'adimena'.
AS gehitzeko eskatuz: adin handi, adin izan , adinetara heldu, adinetara etorri , legezko adin . // eta adin handi azpisarreraren adib. gisa: adin handiko gizona.
1. edade; 2. B, zah. adimen
- [A105]: "eta adindun, adingabe, adingabetasun, adin nagusiko, adin-nagusitasun, adin txikiko, adin-txikitasun / ITZUL, Euskaldunon Egunkaria, Elhuyar, IZO..." (2001-03)
- [E210]: 'Legezko adin ez da hor sartzekoa, legezko-ren azpian baino. Dena den, esanguraren aldetik behintzat, esapide horrek ez du ezer berezirik adierazten eta, are gutxiago, 'mayoría de edad' izenekoa. Egin-eginean ere, legezko adina ez da bakarra; legezko adin anitz daude. Adibidez, testamentua egiteko, hamalau urtekoa; norbait adoptatzeko, legezko adina hogeita bostekoa…' (2001-04-25).
- [E123]: 'uste dut hau badela Justizia-Administrazioko lantaldeak eztabaidatu ondoren onartzekoa. Eta agian adin txiki, adin nagusi, etab.ekin ere beste horrenbeste egin beharko genuke; familia osoa begien aurrean izanik hartu Erabakiak, alegia'; 'berez, azken azpisarrera ez litzateke hemen sartzekoa, legezko-ren azpian baino. Hala ere, egokia izan daiteke hemen uztea, adin sarrera osatzeko. Gero legezko-ren azpian ere errepikatu?' (2001-03-28).
- Erabakia: Erabakia (2001-07-20): 'Legezko adin, zerrendatik kanpo uztea erabaki da. / Puntu honetara iritsirik, XK-k ohartarazi du adin hitza definitzeko 'edadea' ematen dela. Baina hau ez dator bat edade-ri Hiztegi Batuan eman zaion sarrerarekin. Aduriz jaunari eskatuko zaio konponbidea'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:Hletra | 1992-03-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:03 |
adina, aina /bezanbeste/
AS gisa gehituz: adinean .
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:06 | 1993-09-29 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2001-07-20 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:36 | 1997-03-12 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Ez dugu aurkitu.
adinaldi formaren 4 agerraldiak J.M. Torrealdairenak dira: "Goazen adinaldiz adinaldi: 15-24 urteetakoak (...) 25-34 adinaldikoak (...) 35-49 adinaldia da denetan beteena".
Ez dugu beste inon aurkitu.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Er. gabea (hots, batek erabilia:
- [E123]: 'txostena ikusirik, Torrealdaik bakarrik erabili badu, ez nuke sartuko' (2001-03-28).
- Erabakia: Erabakia (2001-07-20): 'sartzea onartu da'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH-AS | 2017-07-04 | Adibide gisa onartzekoa |
OEH: ADINAXE (Forma con suf. -xe, de valor aprox.). Beste euskel esakerak ere, idaztitxo ontan badire, euzkelgi orok merezi dute batak besteak aiñexe. J.B. Ayerbe EEs 1912, 64. --Ortaz zer eman zun uztak? / --Erein aiñaxe naski. Or Eus 49. Doi doi sumatzen dira, gorputzak bear aiñaxe. Or QA 185. Aitari zor añaxe zor ama zanari. SMitx Arraun 171. Umeak astinduta, jota aiñexe bildur artzen du. "Teme como si se le azotara". Ayerb EEs 1914, 201.
adinaxe 1, Euzkitze (Beste edozein adinaxe xarma nazake kaleko musikari batek, ilunabar batek, arkume bat jaiotzen ikusteak, haur baten irriak, txarangaren atzetik jauzika joateak, Zabaletaren pilotaka batek, ongi zerbitzaturiko txakolinak)
adinaxe 7: Iñaki Segurola 2, Matias Mugica, Xabier Olarra, Felipe Juaristi, Joxerra Garzia, Juan Garzia.
Erabilia eta jasotzekoa, baina adibide gisa.
Adibide gisa sartzekoa adina sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
adinbat 'adina, beste'
AS gisa gehituz: adinbateko .
'adina, beste'
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-ko.
adinbat sarrerari dagokion azpisarrera.
izlag.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
adin(du), adintzen.
-tu/-ratu.
da ad.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
adindun Anton. adingabe.
batzordeak egiten duen proposamena da, ez tradizioan oinarritua (eta leialki aitortu nahi da hori), adierazle egokien premiari ongi erantzuten zaiolakoan adindun / adingabe(ko) bikotearen bitartez
- [E306]: "eta adingabe, adinez nagusi, adinez txiki, adin-nagusitasun, adin-txikitasun: Hiztegi Batuaren bigarren itzulian irtenbidea eman behar zaio 'mayoría de edad /majorité' eta 'minoría de edad / minorité' arazoari. 'Adin-nagusitasun' eta 'adin-txikitasun' baztertzen badira (eta bidezkoa dirudi, baldin 'adinez nagusi', 'adin-nagusiko' eta kidekoak baztertu badira), 'adingabetasun' eta 'adinduntasun' sortu behar liratekeela dirudi (dena den, kontuan har I. Sarasolaren Euskal Hiztegian, 'adingabe'-ren definizioa hauxe dela: "adin-nagusitasunera heldu ez den pertsona"). Lantaldeak 'adingabetasun' proposatu du, baina 'adinduntasun' bezalako paralelo-automatikorik berez ez dagoela egin beharrik dio, eta, horren ordez, 'legezko adin' proposatzen du. Hiru ohar egin nahi ditugu: // a) 'adingabetasun' sortu badu, zergatik du lantaldeak 'adinduntasun' sortzeko atzerakuntza? (hitz itsusia delako?). Gure iritziz, 'adingabetasun' 'adinduntasun' bezain paralelo-automatikoa da. // b) 'legezko adin' onetsi baino lehen, zuzenbide-alorreko adituen iritzia jaso behar da. Guk dakigula, 'legezko adin'-ek ez du zertan 'mayoría de edad' izan, dagokionaren arabera (alkohol-kontsumoa, armak erabiltzeko eskubidea, etab.) alda daitekeen 'edad legal / 'age légal' kontzeptua baizik. // "Respuestas a Preguntas Frecuentes 15. ¿Es obligatorio que al cumplimiento de la edad legal (65 años hombre y 60 años mujer), un afiliado a una Administradora de Fondos de Pensiones deba solicitar su pensión de vejez? No, la ley sólo establece una edad mínima para ejercer el derecho, pudiendo el afiliado, a contar desde esa fecha, requerir en cualquier momento el beneficio." // "Joves de Nova Esquerra rechaza la edad legal a 18 años para el consumo alcohólico" // "Age légal de consommation, selon la province, Canada" // c) zorrotz jokatuta, 'adindun' gaztelaniazko 'mayor de edad' bada, 'adin' izan liteke 'mayoría de edad' eta 'adinik ez(a)', 'minoría de edad' ('adindunek, hau da, adina dutenek soilik dute bozkatzeko eskubidea'; 'adinik ezean, ezin da autoa gidatzeko baimena lortu'). Dena den, ez gara 'adin' = 'mayoría de edad' proposatzen ari, ez baita horretarako erabili; 'adingabe' eta 'adindun' hitzak (OEHko datuak kontuan izanda) 'zerbaitetarako' agertzen den testuinguruan erabili behar liratekeela besterik ez dugu esan nahi" (2001-01-23)
- [E109]: 'Adibiderik? Baiezkoan, hau iradokiko nuke: "Azken denbora hotan erretiratua zen adinduen egoitza zaharretxerat...". Herria, 12.IX.1996' (2001-04).
- [E123]: 'kontua da adindun eta adingabe, 'mayor / menor de edad' esateko bultzatu direla, nik uste. Eta, alde horretatik, adibidea ez da oso argigarria. Egia da, bestalde, dudarik gabe adindun badela 'adintsua' ere. Eta egia da, halaber, iritzi-emaileek egurra eman diotela proposamen honi, eta adin nagusi eta adin txiki-ren alde egin dutela'.
- Erabakia: Erabakia (2001-06-29): 'ohargileak eskaini duen adibidea ez da onartu'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
-n.
adina sarrerari dagokion azpisarrera.
adina.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH-AS | 2017-07-04 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: ADINEAN AITZINATU, ADINEAN AURRERATU Avanzar en edad, madurar. Jesüs-Krist bezala adinian eta zühürtzian bethi aitzinatüren dira. Bp II 36. Zeren behin adinean aitzinatuz geroz [semeak], eztitutzu errazkiago manukortuko. ES 181. Adiñean aurreratu dan emakume bat ekusten badu emezortzi urteetako neskatxa baten eran apaindua. AA I 580. Irugarrenean itzegingo da, adiñean aurreratuak dauden kristauakin. AA II 231. Jende-taldearen erdiyan, gizon bat, adiñean txit aurreratua, illargia baño zuriago. EE 1883b, 519. Adinez oraino haurra [...], eta hargatik emana saindutzeari halako su sainduarekin, non adinean aintzinatuak direnen heinera heltzera baitoha. Jnn SBi 104. Eta haiekin Josef adinian jadanik aitzinatia. Ip Hil 65
adinean aurreratu 4: Consumer 2, Jakin, Argia; adinean aurrera egin 72; adinean aurrera joan 84.
adinean aurreratu 18: Elizen arteko Biblia 4, Imanol Zurutuza 2, Urtzi Urrutikoetxea 2, Jon Muñoz 2, Juan Garzia 2, Xabier Olarra, Ander Irizar, Mirentxu Larrañaga, Josu Zabaleta, Pello Zabala; adinean aurrera egin 15; adinean aurrera joan 24.
Adierazle egokia eta jasotzekoa azpisarrera gisa.
azpisarrera gisa jasotzekoa adin sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2001-06-29 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EOh |
- [E109]: 'Adinean sartu esapidea ikusi dut erabilia maiz, demagun: "Sarritan orrelaxe jokatzen degu ba adiñean sarzen geranean". Ibaiertz, Diario Vasco, 27.II.1990'.
- [E123]: 'OEHn ere bada Izetaren adibide bat. Sar daiteke, egokia ikusten baduzue'.
- Erabakia: Erabakia (2001-06-29): 'adinean sartu esapideari ere leku egitea onartu da'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:06 | 1993-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2002-03-22 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Corpusekoak dira adineratu 4: G 1 (Lard: "Judasek, seme zarrena adiñera zanean, Tamar zeritzan Kanaango neskatx batekin ezkondu zuen"), IE 3 (HU Zez: "Alta, nausia lanari uko geldituz geroz, non litake lana, eta lanik gabe, zer bilaka langilea? Goseak hilen du, erretretaren adinera gabe"; "Errazu bertze onetan izanen dela heien hiltzia, hek adinera gabe hilez bertzentzat gozatzeko diru gehiago geldituko baita"; Bordel: "Anitz ezkondu dira Adineraz geroz Bihotza bete gabe Amodio beroz"); ezkon-adiñeratu 1 (Or Aitork: "Ezkon-adiñera zanean, senarra nagusi bezala serbitu zun, eta Zuretzat irabazten alegin"). Ik. argitaratuan besteok ere: adineratu 'traer al entendimiento' (A Gram: "Gomutaak igaroriko usteak adinera ekarri daroaz, eta irudimenak ezdau etorkizuneko usteak zelanbait antzeztu ta adineratu baino besterik egiten"); eta 'llegar a una cierta edad' adierako adinetara(tu) 4 (Brtc: "Manamendu haukien kontra bekhatu egiten dute (...) arrazoinaren adineraz geroz bazko astean bere herrian komuniatu gabe egoten direnk"; Dv: "Adinetaratzen direnean zure haurrak, galdegin darozkitzute beren amaren zuzenak"; Prop 1886: "Adinetara zenean, aitak ezkontarazi nahi ukhan omen zuen"; Herr 1961: "Bainan adinetaratuentzat filmak baduke erakaspen onik") eta adineratu 1 (JE Med: "Aitamek edaritik beren burua zaintzen zutelakotz, zuten haurrek berena halaber zaintzen, adineratzearekin").
Ez dugu aurkitu.
adinetara(tu) : HiztEn-LurE; adinetaratze : LurE.
Beste hiztegietan: adineratu : EuskHizt; adineratze : EuskHizt; adinetaratu : EuskHizt ("† Ik. adineratu"); HLEH; ElhHizt; EskolaHE; Casve EF (-tü); Lh DBF; PMuj DVC; DRA. Ez da adineratu, adinetaratu formarik ageri besteotan: HiruMila, Lur EG/CE, Lur EF/FE, HaizeG.
HLEH: + / EuskHizt: † Ik. adineratu / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
erabilixeagoa da adineratu (Lard, HU 3, JE; Or, A) adinetaratu (Brtc, Dv, Prop 1886, Herr 1961) baino.
- [E123]: 'datuak gaizki begiratu ez baditut, Brtc-ek adineratu darabil' (2001-04-25).
- Erabakia: Erabakia (2002-03-22): 'adineratu aldakia hobetsi da: adinetaratu h. adineratu'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-ra: -tara.
etorri: -ra.
adin sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
-ra: -tara.
heldu: -ra.
adin sarrerari dagokion azpisarrera.
- [E306]: "I. Sarasolaren Euskal Hiztegian: 'Adinean sartua, adine(ta)ra heldua' adibidea dago. Horren arabera, azpisarreraren forma 'adine(ta)ra heldu' behar luke izan (OEHn ez dago 'adinera heldu' azpisarrera espliziturik, ezta 'adinean sartu' ere. Gainera, adibide guztietan 'adinetara heldu' ageri da. Ibonek argi dezake hau guztia)" (2001-01-23)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2002-03-22 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Corpusekoak dira adineratu 4: G 1 (Lard: "Judasek, seme zarrena adiñera zanean, Tamar zeritzan Kanaango neskatx batekin ezkondu zuen"), IE 3 (HU Zez: "Alta, nausia lanari uko geldituz geroz, non litake lana, eta lanik gabe, zer bilaka langilea? Goseak hilen du, erretretaren adinera gabe"; "Errazu bertze onetan izanen dela heien hiltzia, hek adinera gabe hilez bertzentzat gozatzeko diru gehiago geldituko baita"; Bordel: "Anitz ezkondu dira Adineraz geroz Bihotza bete gabe Amodio beroz"); ezkon-adiñeratu 1 (Or Aitork: "Ezkon-adiñera zanean, senarra nagusi bezala serbitu zun, eta Zuretzat irabazten alegin"). Ik. argitaratuan besteok ere: adineratu 'traer al entendimiento' (A Gram: "Gomutaak igaroriko usteak adinera ekarri daroaz, eta irudimenak ezdau etorkizuneko usteak zelanbait antzeztu ta adineratu baino besterik egiten"); eta 'llegar a una cierta edad' adierako adinetara(tu) 4 (Brtc: "Manamendu haukien kontra bekhatu egiten dute (...) arrazoinaren adineraz geroz bazko astean bere herrian komuniatu gabe egoten direnk"; Dv: "Adinetaratzen direnean zure haurrak, galdegin darozkitzute beren amaren zuzenak"; Prop 1886: "Adinetara zenean, aitak ezkontarazi nahi ukhan omen zuen"; Herr 1961: "Bainan adinetaratuentzat filmak baduke erakaspen onik") eta adineratu 1 (JE Med: "Aitamek edaritik beren burua zaintzen zutelakotz, zuten haurrek berena halaber zaintzen, adineratzearekin").
Ez dugu aurkitu.
adinetara(tu) : HiztEn-LurE; adinetaratze : LurE.
Beste hiztegietan: adineratu : EuskHizt; adineratze : EuskHizt; adinetaratu : EuskHizt ("† Ik. adineratu"); HLEH; ElhHizt; EskolaHE; Casve EF (-tü); Lh DBF; PMuj DVC; DRA. Ez da adineratu, adinetaratu formarik ageri besteotan: HiruMila, Lur EG/CE, Lur EF/FE, HaizeG.
HLEH: + / EuskHizt: † Ik. adineratu / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
erabilixeagoa da adineratu (Lard, HU 3, JE; Or, A) adinetaratu (Brtc, Dv, Prop 1886, Herr 1961) baino.
- [E123]: 'datuak gaizki begiratu ez baditut, Brtc-ek adineratu darabil' (2001-04-25).
- Erabakia: Erabakia (2002-03-22): 'adineratu aldakia hobetsi da: adinetaratu h. adineratu'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
adingabe Anton. adindun // AS: adingabeko
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
erabili gabea da, baina ongi eratua adingabe arautuaren gainean.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:37 | 1997-03-12 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-kide.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-09-29 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
AS gisa gehituz: adinonez .
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-z.
adinon sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH: AS / EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS
izan.
adintsu 2 sarrerari dagokion azpisarrera.
ia adin bereko izan.
adintsu(ak) dira Joanes eta Martin.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-06-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:09 |
AS gisa emateko eskatuz: adio(ak) egin, adio(ak) erran, esan; ez adiorik .
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
egin: -ak.
adio sarrerari dagokion azpisarrera.
adio esan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 1997-03-12 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
izond.
ehun adiposoa.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:10 | 1993-09-29 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-07-23 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:01 |
AS gisa emateko eskatuz, erabili-hedatuenok: adiskide handi, adiskide kutun, adiskide mami, adiskide min .
- [I108]: "lagun [desberdina da]" (1993-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH-AS | 2017-07-04 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: ADISKIDE BARRUKO Amigo íntimo. Ango zaldun eta andiki batzukin, Montorrongo kondearekin batez be, aiskide barruko egin zala. Eguzk LEItz 20. Bere aizkide barruko izan zanak diñonez. GMant LEItz 60. Nori itandu orduan? Beste adiskide barrukoari, Madalen lagun zintzoari? Erkiag Arran 63. Azurtsuak izanarren mamiña esaten iake adiskide barru-barrukoai. A Ezale 1897, 140n. Ezkutiztxo bat bidali bezaio berorrek, Don Adrian, barru-barruko adiskide duenezkero. A Ardi 77. Muntxaraztar Pedro (Perutxo), Enrike IV'garrenaren aizkide barru-barrukoa. GMant LEItz 57.
adib. [s,u. barru]: barruko adj. Barruko arropa. Barruko nahia. Barruko tristura. Barruko aldean. Aberastasun hauek bi motatakoak dira: batzuk barrukoak eta beste batzuk agerikoak. Adiskide barru-barrukoa: adiskide mami-mamia.
Ez dugu aurkitu adiskide barruko formarik.
Ez dugu aurkitu adiskide barruko formarik.
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Adierazle egokia eta jasotzekoa, adibidea azpisarrera eginez.
Azpisarrera gisa jasotzekoa adiskide sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
handi.
adiskide sarrerari dagokion azpisarrera.
adiskide mina.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
kutun.
adiskide sarrerari dagokion azpisarrera.
adiskide mina.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -
mami.
adiskide sarrerari dagokion azpisarrera.
adiskide mina.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -
min.
adiskide sarrerari dagokion azpisarrera.