Harremana

    50535 emaitza bilaketarentzat - [4701 - 4750] bistaratzen.

    arteztasun
    iz. Zuzentasuna. Emadazu adimenean argitasuna, borondatean arteztasuna. Orduan ez da etorriko Jainkoa errukia eskaintzera, ezpada bere arteztasuneko ezpata bekatariaren gainean ezartzera.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: arteztasun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-10-28 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    arteztasun 'zuzentasuna'

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    zuzentasuna.

    arteztu, artez/arteztu, artezten
    1 du ad. Zuzendu. Guk ezin arteztu dugun okerra. Artezten dituzula beti gauza onera.
    2 du ad. elektr. Korronte alternoa korronte zuzen bihurtu.
    3 du ad. mekan. Doitasun handiko pieza baten gainazala, piezak dagozkion neurri zehatzak izan ditzan, leundu. Industrian, berriz, diamanteak material bigunagoak artezteko edo ebakitzeko erabiltzen dira.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: arteztu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-10-28 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    B da batez ere; artezbide 1 'corrección' (Añ EL); artezkari 11 'director, directivo, conductor' (Enb 3 eta bazkintza artezkari, Kk Ab 4, Erkiag BatB; Zait Sof, Ldi IL: bazkintz artezkari); artezkaritza 'dirección' 1 (Erkiag BatB); artezkunde 'reforma' 1 (Eguzk GizAuz); artezkuntza 'dirección' 1 (Kk Ab); arteztasun 'rectitud, justicia' 21 (Astar II 4, Itz Azald 16; Harb); arteztasunbakotasun 'injusticia' 1 (Itz Azald); arteztu 'dirigir, guiar, corregir, rectificar...' 35 (Añ 8, Astar II 9, AB AmaE, Azc PB 3, Itz Azald 2, Kk Ab, Erkiag 3, Akes Ipiña; Zait 4; Legaz 2; Arti MaldanB). Ik. OEH argitaratuan gainera: artezkari (Bizkaitarra 1894; Ezale 1897; A in Ezale 1897; Albzur RIEV 1907; Muj RIEV 1908; EEs 1911; Alt EEs 1914; Ol EEs 1919; Garit Usand; EEs 1920; Ol Imit II 9,1 3 aldiz; Y 1933; Ol Ex 1, 11; Herr 1958); artezlari (Ezale 1897); artezkaritza (Garit Usand 2, Y 1933); arteztasun (CrIc, eta Harb-en beste agerraldi bat); arteztu (Cap, CrIc, Ur BulaAl, EE 1885, Zink Crit) eta arteztzaille (Eusk 1919-1920).

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    a) 'zuzendu, gidatu...' adieraren ingurukoak dira: artezpide EB 13 (Osakidetza-legea, Kondaira-lurraldeei buruzko legea, J. Oregi 3, EAEko administrazio-zerbitzuen G. 2; EHAA 1984, EHAA 1988); artezkari ( eta -s-) 53: B 12 (J.M. Arratia, C. Jemein 3, V. Etxezarraga 2, F. Zenarruzabeitia, B. Arrizabalaga, Kk 4), G 5 (J. Garate, G. Garriga, G. Mujika, S. Onaindia 2), EB-EgAs 36 (El Día 3, EHAA 1982-1987 29, Osakidetza-legea, Soin-hezkuntzararako euskal erakundea sortzeko legea, Arauzko erabakiak I 2); eta konposizioan (artezkari batza, baliabide-artezkari, bazkintza artezkari) EgAs 14 (El Día 2, EHAA 1982-1988 9, Euzkadi 3); artezkaritza EB 42 (EHAA 35, EAEko administrazio-zerbitzuen G. 6, Soin-hezkuntzararako euskal erakundea sortzeko legea); eta konposizioan (alor-artezkaritza, artezkaritza-lanari, baliabide-artezkaritza) 6 (Osakidetza-Euskal Osasun Zerbitzuarekiko legea 2, EHAA 3, J. Oregi); artezkera B 1 (Itunben ekonomikoaren legea); artezketa (ik. beherago); artezkunde B 2 (Kk, Itunben ekonomikoaren legea); artezle 5 eta arteztzaile 1 (cf. supra); artezte (artezte-batzar, artezte-batzarburu) EB 6 (EHAA 1988); arteztu 11: B 2 (J.M. Zabala, G. Aresti), G 1 (S. Onaindia), EB 7 (Arauzko erabakiak, EHAA 1988 6), EgAs 1 (Euzkadi 1931); b) Teknologia arloko es 'rectificar' adierakoak dira Teknologia mekanikoa 1.1. liburukoak; artezketa 12 (horietan 3 aldiz artezketa-lan, artezketa-mota, kanpo-artezketa) eta arteztu 18 ("Artezteko makinak burutzen duen lanari artezketa deritzogu"; "Artezketa, harri urratzaile batez txirbil txikiak harrotuz egiten den mekanizazioa izanik..."; "Artezketa zentrugabea"; "Artezteko makina arruntaz artezketa egitea ezinezkoa gertatzen denean"; "Kanpo-artezketa zilindrikoaren mota berezia dugu artezketa zentrugabea"; "Artezketako ebaketa-abiadura, aitzinapena eta iraganaldi-sakonera ezagutzea" etab.)

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    artezgailu 'rectificador': AB38 3, AB50 (artezkailu 'dirección') 1, HiztEn (Elektr. korronte alternoa korronte zuzen bihurtzen duen aparatua), Euskalterm 2; artezkari 'zuzendari': DFrec 14, AB38 1, AB50 102, HiztEn, LurE, Euskalterm 2; artezkarigo 'cuerpo de directores': AB50 2; artezkariorde(tza) 'subdirector, subdirección': AB50 20; artezkaritu 'dirigir': AB50 1; artezkaritza 'zuzendaritza': AB50 122, HiztEn, LurE; artezketa 'rectificación': AB38 6, HiztEn (1 arteztearen ekintza eta ondorioa 2 Teknol. harri urratzaile batez txirbil txikiak harrotuz egiten den mekanizazioa), Euskalterm 18; artezle 'corrector': Euskalterm 2; artezpen 'dirección': AB50 1; artezpide 'directriz, director': AB50 7; arteztaile 'rectificador, director': AB38 1, AB50 4, Euskalterm 1 (eta arteztzaile 1); arteztasun 'arteza, zuzena': HiztEn, LurE; artezte 'orientación, rector': AB50 2; artezte- 'director, gerente': AB50 13; artezteko makina 'rectificadora': AB38 2; arteztu 'zuzendu': DFrec 8, AB38 4, AB50 9, HiztEn (1 zuzendu; 2 Teknol. formaren eta neurrien aldetik doitasun handia eta azal ongi akabatuak behar dituzten piezei urraduraz beren azken neurri zehatzak eman), LurE, Euskalterm 10.

    Sektore jakin bateko informazioa

    Teknologia mekanikoa hiztegia: artezketa, artezketa laun, artezketa zentrugabe, artezteko eta lapeatzeko ore, artezteko makina (zentrugabe), artezteko makina zilindriko, arteztu.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    Beste hiztegietan jaso dutena: artezbide 'corrección': DRA, PMuj DVC (artezpide 'directorio); artezgailu 'rectificador': HiruMila, ElhHizt (Elektr.), PMuj DVC (eta artezkailu 'regla'); artezgarri 'reformable': PMuj DVC; artezkari 'zuzendari': EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, DRA, PMuj DVC (eta artezkari-gela); artezkaritza 'zuzendaritza': EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta Lur EF/FE, PMuj DVC (rectorado, dirección); artezketa 'rectificación, reforma': HiruMila (1 rectificación; 2 reforma, corrección, reorganización), ElhHizt (1 reforma, reorganización; 2 Teknol. rectificación), DRA (reforma, reorganización), PMuj DVC (dirección, reforma); artezkunde 'reforma': PMuj DVC; artezkuntza 'dirección': DRA, PMuj DVC; artezle 'director, guía': PMuj DVC; artezpen 'dirección': PMuj DVC; arteztaile 'rectificador': PMuj DVC; arteztasun 'zuzentasun': EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, DRA, PMuj DVC; artezteko 'directorio, directivo': PMuj DVC; artezteko makina : ElhHizt (AS: rectificadora); arteztu 'zuzendu': EuskHizt, HiruMila (1 enderezar; 2 dirigir; 3 rectificar), ElhHizt (1 dirigir, guiar; 2 Elektr./Teknol. rectificar), EskolaHE, Lur EG/CE (1 enderezar; 2 dirigir), Lur EF/FE (1 dresser, redresser, rendre droit; 2 diriger), Casve EF (redresser), DRA, PMuj DVC (1 dirigir, enderezar; 2 gobernar, regir; 3 manejar, administrar; 4 corregir, reformar). Ez dugu aurkitu ap. HaizeG BF, Lh DBF.

    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    arteztu, artez(tu), artezten. du ad. 'zuzendu'.

    Informazio osagarria
    Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak

    arteztu, artez, artezten

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    zuzendu

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E109]: 'Bizkaieraz 'hobekitu' da esanahia: "oin jinasias artestuko sara". Zamudio. Bizkaieraz jabetzeko ikastaroa, 140' (2002-12-16).

     - [E116]: 'Hau, ordea, zailago ikusten dut osatzea. OEHren arabera: "Dirigir, guiar, encaminar; corregir, rectificar, enmendar; ponerse derecho, tieso; hacerse (mas) recto, justo; "espeluzarse" ulea arteztu; "espeluzado, ulea arteztua…". Ez dakit hortik nola sartu zerbait. Agian egokiena izan daiteke dagoen moduan uztea hau oraingoz'.

     - Erabakia: Erabakia (2003-10, 2003-11): 'ados E116ren proposamenarekin'.

    artifizial
    1 adj. Gizakiak egina dena, izadiak sortu ez duena. Argi artifiziala.
    2 adj. Berezkoa ez dena. Herri hizkuntza kontuan hartu gabe eratu den hizkera artifiziala.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artifizial

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:Merkat 1993-10-28 Lantaldeak besterik gabe onartua
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:10

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E109]: 'Duvoisinek: eginarteko. Ikus Lab. liburua, 138' (2002-12-16).

     - [E116]: 'hau bere garaian sartu zen, eta ez dut uste berriz ere eztabaidatu behar denik. Eginarteko ere bildua da OEHn, eta segur aski ere bere tokian sartuko da bigarren itzuli honetan. Baina oraingoz, nire ustez bederen, artifizial ukitu gabe. Beraz, nire proposamena da dagoen moduan uztea oraingoz: artifizial'.

     - Erabakia: Erabakia (2003-10, 2003-11): 'ados E116ren proposamenarekin'.

    artifizialki
    adb. Modu artifizialean. Badago aukera, pertsonak inongo sendabiderik ez duenean, bizitza artifizialki ez luzatzeko.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artifizialki

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:29 1997-11-05 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -ki.

    artifizialtasun
    iz. Artifiziala denaren nolakotasuna. Euskalki bateko eta besteko ezaugarriak inolako neurri eta orekarik gabe nahasteak anabasa besterik ez zekarren, eta artifizialtasuna izan zen, hain zuzen, nahaste horri ikusi zioten akatsa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artifizialtasun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-11-05 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    artifizio
    1 iz. Naturaltasun falta adierazten duen gauza. Artifizioz beteriko eta egiaz husturiko hitz-jasa.
    2 iz. zah. Amarrua, trikimailua. Dalilaren artifizioek galarazi zuten gizon guztietarik sendoena.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artifizio

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:38 1997-11-05 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    artifizios
    adj. zah. Amarrutsua.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artifizios

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:39 1997-11-05 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    Txostenaren laburpena

    OEHko artifizios, artifiziotsu eta artifiziozko guztiak IE dira; EEBSko 3 artifizioso 'artificial' eta artifiziozko 2 EB dira.

    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ik. OEH argitaratuan artifizios (+ -us) 'artifizioso, simulador, tramposo' adierako 2: Ch ("Egiatiak ditu maite, eta ez dobleak eta artifiziosak") eta AstLas ("Bena infamu hura nola artifizius baita, hanti jalki leiteke dimisione hanitz egiten"); artifiziotsu a) 'artificial' adierako 2: SP ("Espiritu sainduaren gozotasunak ezin daudezke munduko atsegin artifiziotsuekin") eta He ("Ezin basta daitezke munduko atsegiñ artifiziotsuekiñ") eta b) 'artificioso, ingenioso' adierako 1: ES ("Badu oraino bertze manera izpiritutsu eta artifiziotsu bat, bertze hitzkuntzek eztutena, jakiteko berboari jeneroaren eratxekitzea, v.g. To eta No"); artifiziozko 'artificial' 3: EZ ("Sufre, bikhe iratxaki, bolbora soñutiak eta artifiziozko khar ezin iraungiak"), SP ("Erleek gaitzestentuste artifiziozko usain guziak", "Artifiziozko erremangu dauketenek").

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    EB dira artifizioso 'artificial' adierako 3: X. Kintana ("Kateamendu asmatu eta artifizioso horiek akabatu beharra zegoen"), J.A. Abrisketa ("Horretarako, teknika artifizioso samarra erabiltzen da") eta M. Gartzia ("Ez duzu saiatu behar distantzia soziala gordetzen edo era artifiziosoan jokatzen"); artifiziozko 2: K. Santisteban ("Artifiziozko suak").

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    artifiziozko (suak) : AB38 1; artifizios : HiztEn ("tranpatia, amarratsua"). Ez dugu aurkitu iturriotan: DFrec, AB50, LurE, Euskalterm.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    Beste hiztegietako formak: EuskHizt: artifiziozko (AS), artifiziotsu // ElhHizt: artifizios // HiruMila: artifizios, artifiziotsu. Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

    Erdara/euskara hiztegietako datuak

    Erdarazko artificioso (-sa), artificieux (-euse)formen hiztegietako ordainak: ElhHizt: artifizios // HiruMila: artifiziotsu, artifizios, kixkor // PMuj DCV: 1 hecho con artificio = antzez egiña, antzezko, ganorazko; 2 disimulado, astuto = maltzur, malmutz, azeri, sotil, amarrudun, amarrutsu; 3 ilusorio = zoragarri, lilluragarri // Azkue Aurkibidea: kixkor (bn), kuxkarratu (bn), xinterutu. Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FB, Casve FE, HaizeG FB, T-L LFB.

    Erdaretako formak

    es artificioso (-sa) formaren ordainak: fr (DLLF): artificieux (-euse); it (S. Carbonell): artificioso, artifizioso (-a); Fig. doppio, finto, simulatore, (-trice); ca (DCC): artificiós -osa; en (Collins): 1 (ingenioso) skilful, ingenious; artistic; 2 (astuto) cunning, artful; de (Langenscheidts): 1 unnatürlich, gekünstelt; gezwungen; 2 arglistig; verschmitzt; 3 kunstvoll.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -os(o)/-tsu/-zko.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    Diakronia

    Zah.

    artifiziotsu
    adj. zah. Artifiziala; artifizioz betea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artifiziotsu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-11-05 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -tsu.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    Diakronia

    Zah.

    artifiziozko
    adj. Artifiziala.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artifiziozko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-11-05 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -zko/-os(o).

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izlag.

    artiko
    adj. Iparburuari dagokiona. Ozeano Artikoa. Zirkulu artikoa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    artiko izond.: Ozeano Artikoa.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - Erabakia: BAgiria (1996-07-20): [Artikoa] eta ez Artiar.

    artikulatu, artikula, artikulatzen
    1 da/du ad. Piezak edo atalak giltzadura bidez lotu. Ik. giltzatu 3. Beren artean artikulatutako eta muskuluz eta mintzez lotutako kartilagoz osaturik dago laringea. Artikulatutako tresnak. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Hanka artikulatuak zituen, artropodoek bezala. Horretarako beso artikulatuak baliatzen ditu. Mendatea itxita dago kamioientzat eta ibilgailu artikulatuentzat. Somierra artikulatua ez bada (...).
    2 du ad. Hainbat osagai dituzten gauza abstraktuez mintzatuz, egituraz hornitu, eratu. Ik. antolatu 2. Argi ikusten da diskurtso politikoan libreago hitz egiten dutela guk baino, diskurtsoak artikulatzeko modua freskoagoa dela. Desintegrazio prozesua uste duguna baino bizkorragoa izan daiteke Estatuak eskualde horiek artikulatzea lortzen ez badu. Sailkapenek eta kategorizazioek, horiek artikulatzen dute gure mundua. Egungo ekonomiaren eta politikaren inguruan artikulatzen da erakusketa. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Argi diote estrategia bat behar dela: prozesu artikulatu bat. Gizarte antolatu eta artikulatu bat.
    3 du ad. hizkl. Ahotsaren organoen bidez, hizkuntzaren hotsak sortu. Ik. ahoskatu; ebaki1 5. Hitza artikulatzeko behar den gihar-mugimenduen sekuentzia egokia. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Gizakiak zergatik hitz egiten duen interesatzen zitzaidan, zergatik den hots artikulatuak egiten dituen primate bakarra.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artikulatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:19 1997-11-05 Bigarren mailan onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: Ik. giltzatu

    Zerrenda osagarriak

    HezkAdmin: articular

    Informazio osagarria
    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    artikula, artikulatzen.

    Maileguaren aldean hobestekoa

    Ik. giltzatu.

    Informazio lexikografikoa
    Aditz-erregimena

    du eta da ad.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E306]: "Hizkuntzalariek 'artikulatu' erabiltzen dute (eta zenbait eratorri ere bai: 'artikulagune', adibidez); beraz, gure ustez ez da aski 'artikulatu' bigarren mailan onartzea eta Ik. 'giltzatu' esatea; adiera berria sortzea eta 'Hizkl.' marka eranstea proposatzen dugu" (2002-09-02)

    Euskaltzainen oharrak

     - [E208]: falta da

     - [E116]: aditz hau teknologian eta hizkuntzalaritzan ere erabiltzen denez, hori esan beharko litzateke: 1 h. giltzatu, 2. Teknol., Hizk".

     - [E109]: "Ikusirik aditz honen ugalkeria, mugak ipintzea komeni da" (2002-12-16).

     - [E116]: "Beraz, badirudi HK bat datorkeela nik diodanarekin. Hau da proposamena: artikulatu, artikula, artikulatzen. du eta da ad. 1 h. giltzatu, 2. Teknol., Hizk".

     - Erabakia: BAgiria (2000-02-25): bigarren itzulirako utzi da.Erabakia (2003-10, 2003-11): "artikulatu, artikula, artikulatzen. du eta da ad. Teknol., Hizk."

    artikulazio
    1 iz. hizkl. Ahotsaren organoen bidez, hizkuntzaren hotsak sortzea. Artikulazio moduak organo horiek aire-etorriari egiten dioten trabaren mailaren arabera bereizten dira.
    2 iz. Giltzadura, giltza.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artikulazio

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:Merkat 1992-12-16 Lantaldeak erabaki gabe utzia

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Jatorrizko forma

    hezur-artikulazioak

    Lantaldearen irizpideak
    Zalantzazkoa da mailegua, lantaldeak zalantzak baititu horren premiaz

    cf. giltzadura

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E410T]: "Salvat-en Diccionario Terminológico de Ciencias Médicas eta El Mundo egunkaria ateratzen ari den Eurodiccionario konparatuz, articulación horrela ematen da: esp. articulación / articulación; fr. articulation / articulation; ing.articulation / joint; al. artikulation / gelenk; it. articolazione / articolazione; port. articulaçäo / articulaçäo. Beraz, nire ustez, artikulazio hitza nazioartekoa dela argi dago. Beste kontu bat litzateke ea kontzeptu horrek bi esateko modu edukitzea komeni den, ingelesak edo alemanak egiten dutela dirudien bezala. Euskaraz: artikulazio eta giltzadura (baina hau bigarren mailakoa, edo kolokiala, edo...). Bukatzeko, ez ahaztu artro- erro kultoarekin hasten den hitz-familia ugaria: artralgia, artritis, artrografía, artropatía, artroscopia, artrosis, etab. (guztira 64 sarrera SALVATen)" (Jabier Agirre, 1994-05-25)

    artikulu
    1 iz. Aldizkari edo egunkari batean argitaratzen den izkribua. Aspaldi hitzemana nuen artikuluren bat gai honetaz. Idatzi zituen artikuluen bilduma.
    2 iz. hizkl. Hainbat hizkuntzatan, izenari laguntzen dion hitza edo atzizkia, esangurarik gabea, baina hura nolabait mugatzen duena. Hizkuntza askotan artikuluak erakusleetatik datoz. Euskal artikulua -a atzizkia da. Artikulu mugatzailea. Latinez ez dago artikulurik.
    3 iz. zuz. Lege edo araudi baten oinarrizko unitatea, legea osatzen duten gainerako artikulu guztien artean duen tokiaren araberako zenbakia eraman ohi duena. 788.3 artikuluaren 2. paragrafoan. 105. artikuluan xedatutakoaren arabera.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    Azpisarrerak

    Aztergaia: artikulu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-10-29 Lantaldeak besterik gabe onartua
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:Maileg
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:02

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [I108]: "Erabileremuak zehaztu: Idazlan mota; Hizku.: Eliza..." (1993-02)

    artikulugile
    iz. Aldizkari edo egunkari batentzat artikuluak idazten dituen pertsona. Hamabi artikulugilek hartu dute parte Jakin aldizkariak urtero egiten duen zenbaki berezian.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artikulugile

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:38 1997-11-05 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

    -gile.

    artile
    1 iz. Ardiaren ilea, bereziki moztu ondorengoa. Artilea salduz irabazten duena. Artilezko burkoa.
    2 iz. Artile gordina.
    3 iz. Artilezko piru landua; delako piruaz egindako ehuna. Artilezko jertsea, galtzerdiak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: artile

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:IkHizt 1992-12-16 Lantaldeak besterik gabe onartua
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:06
    artileria
    iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, artileria-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. artilleria].
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artileria

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:IkHizt 1993-10-28 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    artileria* e. artilleria

    Lantaldearen irizpideak
    Nazioarteko forma da

    artilleria, grafia nazioartekoena -ll- baita

    Informazio osagarria
    Maileguen egokitzapen sistematikoa

    -il-/-ill-

    artillari
    iz. Artilleriako militarra.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artillari

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:36 1997-11-05 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Lexemen erregulartasuna

    -ll-.

    Maileguen egokitzapen sistematikoa

    -ero.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [I102]: 'kendu eginen nuke eta artilleria-soldadu edo jarriko'.

     - [E116]: 'Salaberriak erabiltzen du hitz hau. Larramendik "artillari" dio. Oso lekukotasun gutxi ditu. Asmakizunetan hasi beharrean zuzenean onartuko nuke bere gordinean mailegua, edo kendu bestela. Berdin zait, egia esateko, nahiz jendeak behar duen kontzeptu hau adierazteko zerbait. Artilleria onartu genuenez, badirudi artillero ere ontzat emateko ez genukeela beldurrik izan behar. Dagoen moduan utziko nuke'.

     - [I102]: '"artilleria" ontzat jotzeak ez du zuzenesten nire aburuz hortik eratorririko berba guztiak ere ontzat jotzea, ez dut uste "artilleria-soldadu" halako asmakeria ikaragarria denik. Beraz horixe bera proposatzen dut ostera ere'.

     - Erabakia: Erabakia (2003-10, 2003-11): 'artillari'.

    artilleria
    iz. mil. Kanoiek eta kidekoek osatzen duten gerra-tresneria; armadan, tresneria horrezaz baliatzen den zatia. Napoleonen artilleria pasarazteko. Artilleria astuna.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artilleria

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E208]:  artileria hobestekoa.

     - Erabakia: BAgiria (1995-11-24): forma bustia onetsi da.

    artino
    postpos. [Oharra: Euskaltzaindiak, artino-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. artio; arte].
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: artino

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-11-05 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Aldaerak daude lehian

    arteino eta artino zaharrak dira, dirudienez; artio da gaur hedatu-biziena.

    Informazio osagarria
    Forma baztertua

    Bazt. Ik. artio, arte.

    artio
    postpos. Batez ere Ipar. eta naf. Arte. Bihar artio. Hik zer dakik noiz artio biziko naizen. Sekula ikusi ez dena ordu artio. Milesker eta ikus artio. Holaxe ibili ziren etxera heldu artio. Gauza orotara prest izan dadin artio.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artio

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-11-05 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio lexikografikoa
    Erabileremu dialektala

    batez ere Ipar.

    Forma baten adiera(k)

    arte.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [I202]: 'Naf marka gehitu'.

     - [E116]: 'guztiz konforme. Honela: artio Batez ere Ipar eta Naf. 'arte''.

     - Erabakia: Erabakia (2003-10, 2003-11): 'ados'.

    artiodaktilo
    adj./iz. zool. Ugaztun apodunez mintzatuz, behatz kopuru bikoitia duena; (pl.) ugaztun horiek osatzen duten ordena. Ardiak, ahuntzak eta txerriak, ugaztun artiodaktiloak dira.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artiodaktilo

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-11-05 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: artiodaktiloak

    Informazio lexikografikoa
    Jakite-arloak

    Tekn. (Zool.)

    artisau
    iz. Eskulangilea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artisau

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:08 1993-10-28 Lantaldeak erabaki gabe utzia

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    artisau Sin. eskulangile (artisau hitza berriki asmatua da).

    Lantaldearen irizpideak
    Zalantzazkoa da mailegua

    hobeto ikustekoa da onartu aurretik, forma berria baita; esku-langile bezalakoak erabili izan dira

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E410]: "esku-langile erabili bada ere, esanahiaren aldetik bigarren honena askoz zabalagoa dela iruditzen zait. Fabriketan edo nekazaritzan lan egiten duten gehienak esku-langileak izan arren, ez dira artisauak. Artisaua izateko erdi-artista izan behar da gutxienez. Gainera forma eratorrien premia dago eta artisautzako ez erabiltzekotan artesanal beharko genuke" (1994-05-25)

     - [K104]:  eskulangile-rekin batera aztertzekoa izan liteke Iparraldeko ofiziale, gomendatzeko edo ez" (1994-05-19)

    Euskaltzainen oharrak

     - [E208]:  eskulangile gaitzetsi gabe ere, beste horiek (artisau, artisautza) ere ezin utzizkoak ditugu, ez baitira beti sinonimoak izaten.

     - [E109]: "Gol ederra sartu zitzaigun hitz honekin eta artisautza-rekin. Komeniko litzateke "er. eskulangile"/ "er. eskulangintza" ipintzea" (2002-12-16).

     - [E116]: "Guztiz bat nator HK-ekin, baina metodologiaz uste dut orain ezin dela ukitu lehenbiziko bueltan, ongi edo gaizki, erabaki genuena. Oraingoz, uste dut, dagoen moduan utzi behar dela hau".

     - [I102]: "Bigarren bidaia honetan aurrekoan txarto egindakoak aldatzeari zergatik da ezinezkoa? Nik HK-k bezala "e. eskulangile" jarriko nuke".

     - Erabakia: EArau (1995-11-24): artisau = eskulangile; artisautza = eskulana, eskulangintza onartu dira.Erabakia (2003-10, 2003-11): "utzi dagoen moduan".

    artisautza
    iz. Eskulana; eskulangintza.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artisautza

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    artisautza Sin. eskulan, eskulangintza

    artista
    1 iz./adj. Arte ederretan aritzen dena. Erretratugilea, niretzat ofizialea da, artista baino gehiago. Artista arima.
    2 iz. Ogibidez musikan, dantzan, antzerkian edo zineman aritzen den pertsona. Honela ibiltzen da artista euskalduna.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    Azpisarrerak

    Aztergaia: artista

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:03 1993-10-28 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    artista 365 (eta euskal artista, giza artista, herri-artista, zine-artista, variete-artista).

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    artista : Euskalterm, HiztEn, LurE.

    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    artista : ElhHizt, EuskHizt, HiruMila.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    artista : ElhHizt, HiruMila, Zehazki.

    Informazio osagarria
    Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

    -ista.

    artista plastiko
    iz. Plastika-lanak (eskultura, pintura, marrazkia...) egiten dituen artista. Sortzaile jendea estimatzen zuen, eta lagun asko egin zuen bai idazleen artean, bai artista plastikoen edo musikarien artean ere.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: artista plastiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHadib 2023-11-14 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Terminoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

    artistiko
    adj. Arte ederrei dagokiena. Sormen artistikoa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artistiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:09 1993-10-28 Lantaldeak besterik gabe onartua
    artixot
    iz. Ipar. Orburua.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artixot

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-11-05 Bigarren mailan onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    Txostenaren laburpena

    cf. "alkatxofa h. orburu" proposatua.

    Bestelakoak
    Zerrenda osagarriak

    NekHizt: Ik. orburu.

    Informazio osagarria
    Maileguaren aldean hobestekoa

    Ik. orburu.

    artizar
    iz. Egunsentian edo ilunabarrean Eguzkiaren inguruan ikus daitekeen argizagia. (A larriz). Egunsentiko Artizarra baino ederragoa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: artizar

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-10-28 Lantaldeak besterik gabe onartua
    artizki
    iz. hizkl. Hitzaren barnean tartekatzen den osagaia. -ra- euskal artizkia.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artizki

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-11-11 Lantaldeak besterik gabe onartua
    artizkune
    iz. gip. g. er. Ardiak jezteko lekua.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artizkune

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-11-05 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Erabileremu dialektala

    Gip.

    Kategoria

    iz.

    Maiztasuna

    g.er.

    Forma baten adiera(k)

    ardiak jeizteko lekua.

    arto
    1 iz. Lasto lodi eta sendoko landarea, hostoak zabalak eta lantza modukoak, eta aleak zilindro itxurako buru lodi bati itsatsiak dituena (Zea mays). Ik. arto landare. Arto goiztiarra. Arto, baba eta gariz aberats soroak.
    2 iz. Landare horren alea. (Multzokaria). Gaitzeru bat arto.
    3 iz. Arto irinez egindako ogia. Ik. artobero; artopil; labarto. Arto puska bat janaritzat. Artorik ez badago jango dut ogia.
    4 iz. zah. Artatxikia. Artoa Ameriketatik ekarri aurretik, arto artatxikiari esaten zitzaion.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia
    Ohiko lexiak

    Esaera zaharrak

    Elur-melur, ez nauk hire beldur; etxean badiat arto eta egur. Etxean ogia ezin jan, eta Arangurenen artoa.

    Aztergaia: arto

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-04-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:05

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    Sektore jakin bateko informazioa

    Ik. Izendegia: arto: Zea mays; arto beltz: Fagopyrum esculentum; basarto; sorgo: Sorghum bicolor.

    Bestelakoak
    Jatorrizko forma

    arto, arta-

    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS: arto(-)bizar, arto(-)buru, arto(-)irin, arto(-)jorra, arto(-)landa, arto(-)zuritze

    Lantaldearen irizpideak
    Forma arautuaren azalpenaz oharra

    AS gisa gehituz: arto beltz , arto-bihi , arto-landare , arto-lasto .

    arto bihi, arto-bihi
    iz. Ipar. Artalea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    arto bizar, arto-bizar
    iz. Artoaren lore emeen mordoa. Pixa egin ezina arto bizarren urarekin kentzen omen da.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: arto bizar

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    arta-bizar G 1 (Or Eus), arto-bizar 5: IE 1 (Barb Sup), G 4 (It Fab, Izt C: "artobizar"; Iraola: "arto bizar", TAg Uzt) eta OEH argitaratuan A EY, Etxba Eib; Loram Y ("arto bizar").

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    artabixar EB 1 (A. Sarriegi), arto-bizar EB 1 (F. Larrea).

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    artabizar : HiztEn-LurE, Euskalterm 1; artobizar : HiztEn (ik. artabizar).

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    artabizar : EuskHizt (ik. arto bizar), HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, DRA, PMuj DVC (arta-bizar); artobizar : EuskHizt (arto bizar), Lh DBF (-th-), DRA (arto-bizar), PMuj DVC (arto-bizar).

    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - Bidalketa: ik. oh. s.u. artabizar.

    arto buru, arto-buru
    iz. Artaburua.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: arto buru

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E208]: ik. oh. s.u. artaburu.

     - Erabakia: Erabakia (2003-10, 2003-11): "arto(-)buru edo artaburu".

     - Bidalketa: ik. oh. s.u. arto-irin.

    arto irin, arto-irin
    iz. Artaleetatik ateratzen den irina. Arto irina taloak egiteko. Sutondoan arto irinaren zorrotxoa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: arto irin

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    arta irin G 1 (NEtx LBB); arto-irin 13: B 1 (Astar II: "arto urun"), G 3 (Izt C; "arto irin": Apaol, Ill Pill), IE 6 ("artho irin": Mong, Dv Lab 2, ECocin 3), EB 3 (Osk Kurl: "artho urun") eta OEH argitaratuan beste 3 (arto-urun: Ezale 1897, Etxba Eib; arto-irin: Gte Erd); artirin G 6 (AA II, Ag G 3, Urruz Zer, Ldi UO) eta OEH argitaratuan beste 1 (Lab in Onaind MEOE).

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    artirin G 2 (Ikasteko), arto-irin G-IE 2 (Ikasteko; Eskualduna 1924: "artho irin").

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    artairin : AB38 2, HiztEn (ik. artirin); artirin : AB38 3, HiztEn-LurE, Euskalterm 3; arto-irin : Euskalterm 1.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    artairin : DRA, PMuj DVC; artirin : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE, Lur EF/FE, Lh DBF, DRA (eta arthirin), PMuj DVC (art-irin); artoirin : Casve EF, Lh DBF (artho-irin), DRA (eta arto-urun), PMuj DVC (arto-irin).

    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E210]: "[artirin] artairin* e. arto(-)irin. Aurreko ohar bera [cf. artabizar]" (2002-12-19).

     - [E109]: "[artirin] Falta da" (2002-12-16).

     - [E210]: "3000 Hiztegiak, Mujika zaharrak, VOX hiztegiak eta Elhuyar Hiztegiak, besteak beste, "artirin" jasotzen dute. Horregatik, proposatutakoa edo antzeko zerbait gehitu beharko litzateke, argibide moduan" (2002-12-19).

     - [E208]: "[...] Arto-irin-ari buruz, Bizkaian behintzat leku guztietan arturun esaten da argi eta garbi, eta landare horrek - ale zaharrean eta Amerikatiko berrian - gure artean izandako tradizio zaharra kontuan izanda, jakin nahi nuke ez ote den gauza bera gertatzen beste euskalkietako artirin formarekin ere. Gauza bat da hemendik aurrera hitz berriak nola asmatu eta eratuko ditugun, eta beste gauza bat antzinatik heldu zaizkigunak azken orduko aurreiritzi etimologikoengatik desitxuratzen eta birmoldatzen hastea" (2002-12-19)

     - [E116]: "artirin sarreraren kasuan uste dut ez dela onartzekoa. Batetik arto(-)irin onartu zelako lehenbiziko bueltan, eta bestetik "artirin"-ek arras lekukotasun gutxi baititu (Juan Bautista Aguirre, Urruzuno, Lizardi). Gainerako guztiak (Dasance, Astarloa, Iztueta, Duvoisin, ECocin, Apaolaza, Euskalzale 1897, D. Agirre, Labayen, Etxaniz, Oskillaso, T. Etxebarria, Garate) 'arto irin, arto urun, arta irin'-en alde ageri dira. EBBSn ere gehienak 'arto-irin'en aldekoak dira. Horregatik uste dut ez dela onartu behar proposamen hau".

     - [E208]: "Ene ustez hemen sartzen diren forma batzuk hobeki aztertu beharko lirateke, erabat hedaturik dauden batzuen ondoan (artaburu, artajorra, artazuritze...) behar ez diren forma etimologiko berriak ez sartzeko. Arto-irin [ik. oh. s.u. artirin]" (2002-12-19). / Beste ohargileek aipatuak ere biltzen dira: arto-lasto, artoxehe etab.

     - [E116]: "Uste dut hauek guztiek erantzun bateratua behar duten, bestela kontraesanetan erortzeko arriskua baitugu. Lehenik gogora ekarri behar dut orain arte Euskaltzaindiak kontu honen inguruan hartu dituen Erabakiak. Lehenbiziko itzulian hitz hauek guztiak ageri dira: [zerrendan aipatzen ditu]. Hau da orain arte Euskaltzaindiak onartu duena lehenbiziko bueltan, eta uste dut hori ezin dela orain ukitu. Bere garaian eztabaidatu zen, eta bistan da badirela argumentu nahiko batzuen eta besteen alde, bi tradizio argi baitaude idazleen eta hiztunen artean. Ez da inola ere etimologia kontua, baizik tradizio eta egungo erabilera kontua, euskalkien arabera. Euskaltzaindiak erdiko bidea hartu zuen, oso egokia nire ustetan, halakoa egiten baitu beti datuak argi ez daudenean. Orain, lan taldeak honela osatzea eskatzen du bigarren itzulian (zerrenda). Banan-banan joango naiz egin diren ohar guztiak aztertzen, errazenetatik hasita. Laburturik ematen ditut: [Eta aipatzen dira: arto-makila, artaburu, arta-, artabero eta artabero usain, artabizar, artatza, artalanda, artalasto, artirin, artalor, artatxe, artazuritu]. Hauei denei batera erantzungo diet, azkenekotik hasita [eta aipatzen dira: artazuritu, artatxe, artalor, artirin]. Bestetik, AUk eta XK-k elkarren kontrako proposamenak egiten dituzte: AUk sarrera berri batzuk sartu nahi ditu, zerrendan daudenak ukitu gabe (artabizar [...] artatza [...]). XK-k, ordea, daudenak kendu nahi ditu (artalanda [...] artalasto [...] artirin [...]. Egin diren oharrak eta argudioak kontuan hartuta, hau da nik proposatzen dudana (ahalegin handi bat egin dut batzuen eta besteen argudioak elkarretarat ekartzen) [proposamenak].

     - [E123]: "guztiz bat nator PSren proposamenarekin. Lehen itzulian nahikoa eztabaidatu genuen Hiztegi Batuko batzordean bertan arto- ala arta- formako hitz elkartuak sartu. Eta bide bakarraren ordez, tradizioan nagusi ziren formak proposatzea erabaki genuen. Areago, literaturan bi aldaerek (arto- eta arta-k, alegia) nahikoa pisu zutela iruditu zitzaigunean, biak gorde genituen Hiztegi Baturako: artaburu eta arto(-)buru, artajorra eta arto(-)jorra. Beraz, bigarren itzuli honetan gehitzen diren hitzetan ere irizpide berbera jarraitu behar dela uste dut, lantaldeak egin duen bezala. Arta- sarrera gisa ematea dela eta, lehen itzulian espresuki erabaki zen hitz zatiei sarrerarik ez ematea".

     - [I102]: "Ondo dago proposamena, baina nik "arta-" sartzea eskatzen nuenean ordenatzeko eskatzen nuen, hain zuzen azkeneko proposamenarekin "arto"rekin egin den bezala, alegia, "arta-" eta horren gainean egindakoak azpisarrera gisa" eta "arto" eta horren gainean egindakoak azpisarrea gisa, Lhandek bere hiztegian guztiz egokiro egiten duen legez. Bestela bat nator proposamenarekin, nahiz eta bitasunak baztertzekoak direla uste dudan".

     - [E208]:  arto irin, artirin (arturun) formen inguruko argitasunak nahi ditu.

     - Erabakia: Arauak arto(-)irin bakarrik jaso du. Ik. oh. s.u. artirin

     - Erabakia: Erabakia (2003-10, 2003-11): "artirin* e. arto(-)irin".

     - Erabakia: BAgiria (1995-11-24): arto(-)irin onartu da.

    arto jorra, arto-jorra
    iz. Artajorra.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: arto jorra

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS

    arto landa, arto-landa
    iz. Arto saila. Beleak izutzeko txorimaloa ezarri du arto landan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: arto landa

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - Bidalketa: ik. oh. s.u. artalanda

    arto landare, arto-landare
    iz. Artoa. Zuk soroan arto hazia ereiten duzu eta arto landarea jaiotzen zaizu.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    arto lasto, arto-lasto
    iz. Arto landarearen lastoa. Abereari azpia egiteko, paregabekoak dira arto lastoak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: arto lasto

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-11-05 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH: AS

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: artalasto / LurE: - / ElhHizt: artalasto / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

    -lasto.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    arto sarrerari dagokion azpisarrera.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E210]: "arto-lasto Hori azpisarrera gisa gehitzeko eskatu da, eta nahitaez hala egin behar, "artalasto" baztertu eta "arto-lasto" ezarri delako".

     - [E116]: "[...] Bestetik, arto-lasto erabili izan dute Garbizuk, Gabon Kantak, Goitiak, Eskualdunak, eta D. Agirrek, eta arta-lasto, ordea, Apaolazak bakarrik. EEBSn lehenbizikoa bakarrik ageri da, eta gauza bera Interneten), eta uste dut argigarri izan daitekeela AUren proposamenak sartzea. Hori da, nik uste, koherenteena. Egin diren oharrak eta argudioak kontuan hartuta, hau da nik proposatzen dudana (ahalegin handi bat egin dut batzuen eta besteen argudioak elkarretarat ekartzen): [...] artalasto* e. arto(-)lasto"

     - Erabakia: Erabakia (2003-10, 2003-11): "arto(-)lasto".

     - Bidalketa: ik. oh. s.u. arto-irin.

    arto makila, arto-makila
    iz. Arto lastoa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: arto makila

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: EArau 2003-11
    Hiztegi Batuko Lantaldea: EOh

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E116]: "Proposatzen nuen, euskaltzainei bidalitako txostenean arto-makila [AS gisa] sartzea eta lan taldeak proposatutako artopil-aren definizioa aldatzea: 'behar denean ere larritzen ez dena'. Hauei ez die inork ere oharrik egin, eta aldeko ohar bat (arto-makila, AE) izan du. Holakoetan ontzat ematen dut proposamena, prozeduraren arabera. [...] Proposatzen dudana [...] arto(-)makila"

     - Erabakia: Erabakia (2003-10, 2003-11): "ados".

     - Bidalketa: ik. oh. s.u. arto-irin.

    arto sail, arto-sail
    iz. Artasoroa. Arto sail galantak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    arto zuritze, arto-zuritze
    iz. Artazuritzea. Arto zuritze eta beste horrelako lanak. Arto zuritzeetako istorio zaharrak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: arto zuritze

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS

    artoa erein
    du ad.-lok. Betidanik artoa erein izan dute. Artatxorien beldurrez, artoa erein barik ez geratu. Azaroan arto transgenikoa ereitea baimendu zuen Parisek.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Ohiko lexiak

    Esaera zaharrak

    San Jurgi, artoa ereiteko goizegi; San Marko, artoak ereinda balegoz.

    Aztergaia: artoa erein

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHadib [2] 2023-04-18 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

    artoak zuritu
    du ad.-lok. Artaburuak malutatik bereizi. Morroi zaharra ez zen gauza handitarako: artoak zuritu, abarkak josi, artilezko sokak egin... Artoak zuritu eta lihoak apaindu behar badira, batzen dira neskatila eta mutilak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: artoak zuritu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    Artoak zuritu: artaburuak zuritu. (s.u. arto)

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Kolokazioa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa arto eta zuritu sarreretan.

    artobeltz
    iz. Suge-ilarra. Toki batzuetan, suge-ilarra edo artobeltza, Frantsesek sarrasin deitzen dutena, ereiten dute ogi ondoan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artobeltz

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-11-05 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    artho beltz IE 1 (Dv Lab).

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    ez dugu aurkitu.

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    arto beltz : HiztEn; artobeltza : LurE.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    artabeltz : PMuj DVC; artobeltz : HaizeG BF, Lh DBF (arthobeltz), DRA (arthobeltz), PMuj DVC (arto-beltz); arto beltz : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE

    Bestelakoak
    Zerrenda osagarriak

    NekHizt: Sin. suge-ilar.

    Informazio osagarria
    Sinonimoa(k)

    suge-ilar.

    Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

    -beltz.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    arto sarrerari dagokion azpisarrera.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E116]: "[...] artobeltz beharko genuke, agian, espezie bati buruz ari baikara (ikusi "suge belar", lehenbiziko itzulian)".

     - Erabakia: (2003-10, 2003-11): "arto beltz Sin. suge-ilar"

    artobero
    1 iz. Arto irinez egindako ogi airisa, bereziki egin berria. Ik. arto 3; artopil. Artoberoak zer du jaki?, putz esan eta klik irentsi.
    2 adj. Gibel-handia. Gu artobero samarrak izan nonbait eta, lasai, sarrerako txartelak egongo zirelakoan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: artobero

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-11-05 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    Txostenaren laburpena

    ik. informazioa s.u. artabero.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: artabero

    Informazio osagarria
    Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

    artobero-usain.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [I102]: "honetara antolatuko nuke hitza [...] artabero [artobero alde batera utziko nuke modu errazean sor daitekeelako, h.d. izen {arto} + adjektibo {bero}] / artabero-usain".

     - [E116]: "Lekukotasunen arabera, ez da inolako zalantzarik: Etxanizek bakarrik erabili du artabero. Gainerako guztiek (Mogel, Soroa, Erkiaga, Etxeberria, Izaguirre, Agirre, Euskal Jokoak, Lizardi, Azkue, etab.) artobero, zenbaitetan bereiz idatzia gainera. Horregatik uste dut lan taldearen proposamena dela egokiena".

     - Erabakia: (2003-10, 2003-11): "artobero, artobero-usain"

     - Bidalketa: ik. oh. s.u. arto-irin.

    artobero usain, artobero-usain
    iz. Norbaitek bere burua goraipatzen duela adierazteko erabiltzen den esapidea. Hau artobero-usaina! Artobero usaina zegok hemen.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    artopil
    1 iz. Arto irinez egindako ogia. Ik. arto 3; artobero.
    2 adj./iz. Behin ere larritzen ez dena. Ezergatik estutzen ez den artopila, gure morroia.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: artopil

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-11-05 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

    -opil.

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    1 iz. arto-opila. 2 izond. ezerk larritzen ez duena.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E116]: "Proposatzen nuen, euskaltzainei bidalitako txostenean [...] lan taldeak proposatutako artopil-aren definizioa aldatzea: 'behar denean ere larritzen ez dena'. Hauei ez die inork ere oharrik egin, eta [...] ontzat ematen dut proposamena, prozeduraren arabera. [...] Proposatzen dudana [...] artopil 1 iz. 'arto-opila'. 2 izond. 'behar denean ere larritzen ez dena'".

     - Erabakia: (2003-10, 2003-11): "ados".

    artos
    adj. Ipar. g. g. er. Artatsua.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: artos

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-11-05 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ik. OEH argitaratuan: a) 'cuidadoso, atento; cuidadosamente, atentamente' adierakoak: arthos : Ch, He Gudu, Mih, Brtc, TB Lc, HeH Mt, Prop; (eta "artos": Dih MarH); arthots : Laph, Eskual 1909, GH 1923; art(h)oski : ES, Ch, He Gudu, Lg, Brtc, Dh, JesBih, MarIl, Jaur, Gy, Hb Esk, Dv Lab, Laph, Arb Igand, Ox, CatLan, Monho, Lap, Dih MarH, HU Aurp, A CPV, Zub, Etcham, Iratz, Lf Murtuts, Mde, Zerb Azk, Ardoy SFran, Xa Odol, Casve ("arthuski"). Eta corpusean, gainera: art(h)oski : Xa EzinB, MEIG. b) 'mañoso, astuto' adierako artoso : Añ EL ("Zelan azpiratu arerio itzal, artoso ta asmutsuak ..."), Zav Fab ("... asko-yakin, txar, artosoa").

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    Ez dugu artos(o) formarik aurkitu; IE-EB dira arthoski 1 (S. Arotzarena: "Jaun alkateak makhila altxatu zuen zizparen pare soinerat eta zoria arthoski giñatu, mathelak airez ederki hantu ondoan") eta artoski 2 (P. Narbaitz: "Hoin artoski begiratuak ote dira, nun segurta baititake ez direla nahasiak?"; X. Arbelbide: "Ez zen artzen hau debekatua zela, hori artoski egiteko eginbidea zela eta holako"); arthuski Zu 1 (Casve SGrazi: "Ikhusgei huntan dütügü,/ algarrekilan arthuski,/ Bizizale arraruak / beren izatian jarraiki").

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    artoso : HiztEn; artoski : DFrec 3, HiztEn-LurE. Ez ditugu aurkitu ap. AB38, AB50, Euskalterm.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    Bestetakoak: a) 'cuidadoso'-eta: artos : EuskHizt, Casve EF, HaizeG BF, DRA (arthos); artoski : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Casve EF, DRA (arthoski), PMuj DVC; b) 'mañoso': artoso : ElhHizt, HiruMila; arthots : DRA. Ez dugu aurkitu ap. Lh DBF.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: artoso / LurE: - / ElhHizt: artoso / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -os(o).

    Informazio lexikografikoa
    Erabileremu dialektala

    Ipar.

    Kategoria

    izond.

    Maiztasuna

    g.g.er.

    Forma baten adiera(k)

    artatsua.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E306]: "artos/artoso: OEHn daude biak, baina ez dira elkarren aldaerak (esanahi eta hedadura desberdinekoak dira, eta lehenak askoz ere agerraldi gehiago ditu); 'artos'. (Ipar.) cuidadoso, diligente, atento, preocupado; 'artoso'. (Bizk.) mañoso, astuto. v. 'artetsu'" (2002-09-02)

    artoski
    adb. Ipar. Artaz, arduraz. Eginbideak artoski bete nahiz zabiltza. Gida nazazu artoski bidean. Artoski ikusi behar da zer egiten ahal den.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: artoski

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:36 1997-11-05 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Erabileremu dialektala

    Ipar.

    Kategoria

    adlag.

    Forma baten adiera(k)

    artaz, arduraz.

    Orrialde guztiak:
     

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    pin up casino- Online casino in India

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper