Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: Ik. artatza / LurE: + / ElhHizt: artatza / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-tza.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

arto-saila.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: artaxehe / EskolaHE: -

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-xehe.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

artatxikia.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-s.

Jakite-arloak

Tekn.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

artseniato: LurE-Harluxet.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

artseniato: ZTC 6 (Antonio Blanco, Geologia HE, Elhuyar, UEU) // Ez dugu aurkitu ap. EPG.

Erdaretako formak

es (RAE): arseniato; fr (Le PR): arséniate; it (S. Carbonell): arseniato, de (Langenscheidts): Arsenit // Ez dugu aurkitu ap. en (Collins).

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Mineralak

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Corpusean eta OEH argitaratuan ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

arseniko G 3 (NEtx Ito; eta Gallastegi NekArd: "arseniko-ur" 2); arsenikodun 2 (Gallastegi); artseniko EB 2 (J.A. Irabien, J. Olazabal).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

artseniko : DFrec 1, AB38 2, HiztEn-LurE, Euskalterm 12 (barnean "kuproartseniko").

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

artseniko : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB; arseniko : Casve EF. Ez dugu aurkitu ap. HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdarazko arsénico/arsenic-en ordainak hiztegietan: arbotzoin : Casve FE, HaizeG FB, PMuj DCV; arseniku : PMuj DCV; artseniko : ElhHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FB. Ez dugu aurkitu ap. T-L LFB, Azkue Aurkibidea.

Erdaretako formak

fr (DLLF): "Quim. arsénique; (Metaloide) arsenic"; it (S. Carbonell): arsenioso; Chim. arsenico; ca (DCC): arsènic; en (Collins): arsenic; de (Langenscheidts): "Arsen(ik); adj. ácido- Arsensäure".

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenen hiztegian: As.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-rts-/-rs-.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Elementu kimikoak.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Tekn.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: Ik. argi(-urratze) / EskolaHE: -

Forma baztertua

Bazt. Ik. argi-urratze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko artxara (V-gip, G-azp), artxera (V-gip). Ref.: Iz ArOñ, IzG, UrrAnz. "Artxára, artxária: pesebre de ovejas con barras para colocar la hierba. Artxára-eskillara: donde se pone la yerba a las ovejas" Iz ArOñ". "(...), el pesebre con barras para colocar la hierba las ovejas; (...) artxara bat" Iz IzG". "Artxería, el pesebre de ovejas, con barrera; artxera dana, artxaría" Iz UrrAnz".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

artxara Euskalterm (Nekazaritza Hiztegia: "rastrillo de forrajes" itzulia eta korbe sinonimoarekin batera emana). Ez dugu aurkitu iturriotan: DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

artxara jaso dutenak: HiruMila eta DRA. // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.

Zerrenda osagarriak

NekHizt: Sin.: korbe.

kategoria sartzea proposatu da: iz.

Sinonimoa(k)

korbe.

Euskaltzaindiaren Arauak

artxibarazi, artxibaraz, artxibarazten. dio ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

Bbehin edo onarpen eske: artxibo egonik, artxibategi ere behar al den galdetu da; artxibo, Iparraldean, 'dokumentua' edo 'dokumentu-saila' adieran har daiteke, P. Xarritonek dioenez, eta horien biltokia izendatzeko egokiagoa litzateke artxibategi (eta gorago proposatu den agiritegi).

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tegi aditzoinekin.

Euskaltzaindiaren Arauak

artxibatu, artxiba, artxibatzen. du ad.

Erabiltzekotan, forma horretan erabiltzekoa da

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

artxibatu, artxiba, artxibatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-ibo

OEHko datuak [laburduren azalpena]

artxidiakono "Archidiaconus, artxidiakonoa, diakóno printzipala" Urt II 256. artxidiakre Archidiácono. * Couseranseko arxidiakre handiari. Etchart 1.1r. Budon, Ebruko Artxidiakre handiak, haurretik erakhutsi zuen debozione samur eta bizi bat Jainkoaren Amaren alderat. MarIl 112.

LB 41 (Argia 2, Deia 2, Elkar 1, Jakin 1, Karmel 34, Zuzenbidearen Euskal Akademia 1), artxidiakre 0; ETC 29, artxidiakre 0.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: artxidiakono iz. (Erl.) arcediano / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Jasotzekoa da; diakono ere jasoa dago.

Euskaltzaindiaren Arauak

artxipelago 'uhartedia'

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: Ik. araba-zozo / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

arabazozoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

Bizk.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

bildotsa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

bahea.

Jatorrizko forma

artzai(n), artzan-

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: artzain-joko , artzain nagusi , artzain on , artzain-txakur , artzain-zaku ; eta adib. gisa: artzain-makila, artzain-mutil, artzain-txabola.

Sarrera autonomoan ematekoa

artzaingo, artza(i)ntza

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-za(i)n-: tradizioak hala eratuak eskaini dituenak -zantza forman onartzekoak dira; eratorri berriak, aldiz, -zaintza forman onartzekoak

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-nagusi.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

artzain sarrerari dagokion azpisarrera.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Arrazak

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: artzain-zaku: Capsella bursa-pastoris.

Zerrenda osagarriak

NekHizt

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zaku.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

artzain sarrerari dagokion azpisarrera.

Landare eta animalien taxonomi izena

Capsella bursa-pastoris.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zaingo

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-sa.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

emakumezko artzaina.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan 3 artzakur (Izt C, Or 2), eta ager. banako artzain xakhur (Elsb Fram), artzai zakur (Basarri) eta artzai txakur (NEtx LBB); Corpusean artzain + or osaerakoak 37 dira: artzanor 24: B 5 (Mg PAb; Ag AL 2; Altuna 2), G 18 (It Fab 12; Izt C 2; Ag G 2; Etxde JJ 2), L 1 (Barb Leg); artzanoratzar (Izt C); artzain-hor (Ox); artzain-or (Barb Sup); artzan-hor (ChantP); artzañ-hor (Etch); artzañor 5 (Laux AB; Jaukol Biozk 3; Etxde JJ); arzan hor (Tt Onsa); arzanor (Cb Just); arzañ-or (Mg PAb). Argitaratuan, gainera: artzain-hor (Eskual 10-1-1913); artzanor (LE Urt; Echve Dev); artzanora (LE-Ir; Etxeg EE 1884a); arzanora (Cb Just).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ardi-txakur EB 1 (Durangoko hiria ipuin lehiaketa); ardizakur EB 1 (M. Altuna); artzakur EB 4 (Egin 1983; eta "artzakur lehiaketa"); artzai zakur EB 3 (Egin 1986); artzai-txakur G 1 (A. Albisu); artzain zakur 1 (E. Larre); arzain-txakur 1 (A. Albisu); artzain-or 1 (A. Albisu); artzaiñor 1 (A. Albisu); artzano 1 (J.M. Satrustegi).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ardi zakur : AB50 1, ardi-zakur : DFrec 1; arditxakur : AB38 1 (eta arditxakur lehiaketa); ardizakur : DFrec 3; artza zakur : DFrec 1, artza-zakur : DFrec 1; artzai-txakur : AB38 1; artzai-zakur : DFrec 5; AB50 1; artzain zakur : DFrec 1; artzain-txakur : Euskalterm 2; artzain-xakur : AB38 1; artzaitzakur : DFrec 1; artzakur : HiztEn; LurE; artzanor : AB38 5 (eta artzanor lehiaketa 3); HiztEn; LurE; artzatzakur : DFrec 1.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Beste hiztegietakoak: ardi-zakur : HaizeG BF; PMuj DVC; arditxakur : HiruMila; Casve EF; ardizakur : HiruMila ("ik. arditxakur"); artzain-or : HaizeG BF; artzain-ora , artzanhora : Lh DBF; artzain-txakur : ElhHizt; HiruMila; artzain-xakhur : DRA; artzain-zakur : HaizeG BF; PMuj DVC; artzaiñol : DRA; artzaintzakur : Lh DBF; DRA; artzakur : EuskHizt; ElhHizt; HiruMila; EskolaHE; Lh DBF; DRA; PMuj DVC; artzan-hor , artzan-ho : Lh DBF; artzan-or : PMuj DVC; artzanoa : DRA; PMuj DVC; artzanor : EuskHizt; ElhHizt; EskolaHE; Lur EG/CE eta EF/FE; Casve EF; artzanora : HiruMila; DRA.

Hiztegi berezituetako datuak

Ik. Nekazaritza Hiztegia: euskal artzain-txakur ("perro pastor vasco").

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. euskal artzain-txakur.

Eratorri-konposatu baztertuaren ordaina

Ik. artzain-txakur, artzanor.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Arrazak

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

artzain-txakurra.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sinonimoa(k)

artzain-txakur.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-or.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Arrazak

Kategoria

iz.

Txostenaren laburpena

ez dugu artzapez(go) formarik aurkitu OEH-EEBS corpusetan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan 5 artzipreste (Goñi, BPard EEs "arzipreste", A 3), eta 'arciprestazgo (eremua)' adierako arziprestazko AA ("Erakusaldiak, Don Juan Bautista Agirre, Asteasuko erretore eta Gipuzkoako Arziprestazko nagusian diputadu jeneralak, kristau aziai Meza nagusietan egiñak") eta arziprestazgo EEs 1915 ("Gipuzkoa Eliz-gauzetan 1862 ezkeroz Vitoriko Obispuaren zaipean dago. 8 arziprestazgotan 152 bezelatsu parroki dauzka") bana; 'kargua' adierakorik ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

HMkoak dira artzipreste 2 (J. Etxaide, S. Onaindia); arzipreste 2 (P.A. Orkaiztegi eta Jaunaren Deia 1971); artxipreste 1 (J. Garmendia Euzkadi 1932); 'arciprestazgo (eremua)' adierako artziprestazgo 2: R. Bozas-Urrutia ("1567 urte artean, Errenteriako artziprestazgoak Baionako obispaduaren puska bat osatzen zuen") eta E. Muxika ("Ordizia Artziprestazgoko apaizek hemen egiten dute ia beti beren hileroko bilera") eta artziprestegi 1: I. Baztarrika ("Elizbarruti bakoitzean, arziprestegi edo bailara bakoitzean, parroki bakoitzean, eta berdin Erlijiosoen Etxeetan, badira noski liturgi batzordeak edo arduradunak, aspaldion zer egin haundirik gabe daudenak"); 'kargua' adierakorik ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

artzapez : HiztEn ("Eskualde jakin bateko (artzapez-barrutiko) eliza edo parrokietako burua"); Euskalterm 3 (horietan bat artzipreste sinonimoarekin batera, bestea artzapez barruti lexian, honen sinonimo artziprestalde-rekin batera); artzipreste : DFrec 1 (-rz-); AB50 1; Euskalterm 1 (artzapez sinonimoarekin batera); arxipreta : DFrec 1; artzapezgo 'arciprestazgo': HiztEn ("Artzapezaren eginkizun eta kargua"); Euskalterm 1; artzapeztegi : AB38 1 ("arzobispado" itzulia); AB50 1 ("arciprestazgo" itzulia); Euskalterm 1 ("arciprestazgo"); artziprestalde : Euskalterm 1 (artzapez-barruti sinonimoarekin batera); arziprestazko : AB38 1.

Sektore jakin bateko informazioa

artziprestalde ageri da Donostiako Elizbarrutiko agiri batzuetan.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Beste hiztegietan: EuskHizt: artzapez ("Espainian, apezpikuak bere barrutiko eskualde baten buru izendatzen duen apaiza; Frantzian, apaizari ematen zaion ohorezko titulua"); artzapezgo ("Artzapezaren kargua"); artziprestazgo ("Artzapezgoa"); artzipreste ("Artzapeza") // ElhHizt eta PMuj DVC: artzapez ("Arcipreste"); artzapezgo ("Arciprestazgo (cargo)"). // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdarazko arciprestazgo / arcipreste, archipêtre-ren ordainak beste hiztegietan: ElhHizt: "1 Artzapezgo (kargua). 2 Artzapez-barruti (lurraldea) / Artzapez" // HiruMila: "1 (cargo) artzapezgo. 2 (territorio) artzapez-barruti, artziprestalde / artzapez, artzipreste" // Casve FE: ø / apeznausi // T-L LFB: ø / aphez-lehen // PMuj DCV: "1 (cargo) apaiz-nausigo. 2 (jurisdicción) apaizburu-mende" / apaiz-nausi" // Azkue Aurkibidea: ø / prestamaio. // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FB, XarHizt, HaizeG FB.

Erdaretako formak

es arciprestazgo / arcipreste formen ordainak: fr (DLLF): archiprêté / archiprête; it (S. Carbonell): arcipretato, arcipretura / arciprete; ca (DCC): arxiprestat / arxipreste; en (Collins): ø / archpriest; de (Langenscheidts): Würde, Erzpriesters / Erzpriester.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

Bbehin edo onarpen eske.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

artzapez-barruti.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

Bbehin.

Atzizkien araberako erabakiak

-go.

Forma osatu lehiakideekin batera ikustekoa da

ik. artxapezpiku

LBeh (2014-04-03): artzapezpikutza 83, Consumer (“Madrilgo Artzapezpikutzak 2003ko maiatzean argitara emaniko 8. Jarraibideko 2. artikuluak xedatu bezala“), Berria 60 (adib.: “Artzapezpikutzako kideen bila joan ziren elkarrekin, katedralera”), EiTB 21 (adib.: “Valentziako Artzapezpikutzak bere Interneteko txokoa handitu du kanal propio baten sorrerarekin Youtuben, bertako bideoek Valentziako elizaren albisteak bilduko dituzte, Artzapezpikutzak jakitera eman duenez”), DiarioVasco (“Nafarroako Gobernuko Landa Garapen, Ingurumen eta Toki Administrazioaren Departamentuari, Gobernuaren Ordezkaritzari eta Artzapezpikutzari luzatuko diete Nafarroako herri eta administrazio guztietan eta Nafarroako Foru Aldundiaren eraikinean dauden ikurrak kentzeko eskaria”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: artzapezpikutza 15: Berria 14 (adib.: “erakusketa erraldoi bat antolatzen ari da, Nafarroako Artzapezpikutzaren eta Nafarroako Kutxaren laguntzarekin”), Edorta Jimenez (“Artzapezpikutzako giroa beti gogoan Untzainek”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es arzobispado / fr archevêché: Elhuyar: [dignidad o autoridad] artzapezpikutza; [territorio] artzapezpiku-barruti / Nolaerran: palais artzapezpikutegi / Zehazki: 1 m (dignidad) artzapezpikutza, 2 (territorio) artzapezpiku barruti, 3 (ciudad) artzapezpiku hiri / Labayru: 1 Dignidad de arzobispo artzapezpikutza; 2 Ref. al territorio artzapezpiku-barruti / Adorez5000: 1 (lugar): artzapezpiku-barruti, artzapezpikutegi. 2 dignidad: artzapezpikutza.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta erabili da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Tradizioak baztertu duen forma

Er. gabea.

Atzizkien araberako erabakiak

-tzar.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Tradizioak baztertu duen forma

Er. gabea.

Atzizkien araberako erabakiak

-ki 'okela'.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

artza(tu), artzatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

bahetu.

Zerrenda osagarriak

Katal: "Artziprestazgoa: Arciprestazgo".

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

cf. artzapezgo eta artzapez-barruti.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

cf. artzapez.