Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Maileguaren aldean hobestekoa

Ik. artzapezpiku.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

as: ik. M. Urteaga Erromatar garaia (3. irudiaren oina: "2. Augustoren asa, Beraketa kalea, Irun"). // Ik. ap. EPG as 10: J. Garzia 2 (as laurden: "As laurden bat eman masajea ematen zieten esklabo kankailuei, eta gero atzera itzularazten zieten", "Ilagin batek as laurden bat emana zion ordain-sari"); I. Iñurrieta 5 ("Lehen gerra punikoan as delakoak, kobrezko hamabi ontzakoa izan behar zuelarik, bi besterik ez zuen pisatzen", "as-ak kobrezko bi ontza pisatzen zuen; eta denarioak hamar as balio zuenez, kobrezko hogei ontza balio zuen", "Metal horretako denarioak egin zituzten, hamar as balio zutenak .200, edo kobrezko hamar libera", "erromatar denarioak hamar as edo kobrezko hamar libera balio zituelarik, kobrezko ehun eta hogei ontza balio zituen; eta denario horrek zilarrezko ontzaren zortziren bat balio zuelarik, esan berri dugun proportzioa ezartzen zuen horrek"); X. Iruretagoiena 3 ("Hortik dator [...] ukondoak sei arra dituen bezala, drakmak ere [...] brontzez egindako sei txanpon izatea, sei as alegia, beraiek oboloak deitzen dituztenak; eta hogeita lau hatzen antzeratsu, oboloa ere lauko neurritan banatu zuten; batzuek neurri horiei dichalca esaten die eta beste batzuek trichalca", "denarioaren laurdena bi as eta erdirekin egiten zelako, sestertzioa deitu zioten", "hortik ateratzen da oinak hamasei hatz dituela, eta brontzezko denarioak ere beste hainbeste as dituela").

Erdara/euskara hiztegietako datuak

ap. Zehazki: as: «as 4 (moneda romana)»; bost aseko: ap. Zehazki, s.u. quinario: «(moneda romana) bost aseko, kinario».

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Txanpon zaharrak.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(erromatarren dirua).

Erabileremu dialektala

Ipar.

Kategoria

interj.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Asa, zuti hadi!

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: asaba ’abuelos’: Mg PAb, Ag AL, Izt C, Lard, VMg, Gco, JJMg BasEsc, Astar, Zav Fab RIEV 1907, Ur BulaAl, AB AmaE, Bv AsL, Ezale 1897, Ag, Echta Jos, E. Akordagoitia EEs 1912, Kk Ab, Eguzk LEItz, ArgiDL, Inza Azalp, Mok, Jaukol Biozk, Enb, Or, Lab EEguna, Laux BBa, Ldi, Ir YKBiz, Goen Y 1934, Abar Goi, TAg Uzt, Zait Sof, SMitx Aranz, Etxde JJ, Anab Aprika, Vill Jaink, Osk Kurl, BEnb, Etxba Eib.

Euskaltzaindiak euskara baturako proposatua

Arauak jasoa du forma, inolako azalpenik gabe, eta oraingoz ez dago zer erantsirik.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Familia-loturak.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da, definitu ahal izateko.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan asago 'lejos' adierako 8: Zait Sof, Erkiag 5, Gand Elorri, Berriat Bermeo eta corpusean beste bat (Añ GGero: "urrin, asago dago"); asago 'lejano' 2: PasSant ap. A; AB AmaE. Corpusean beste ager. 1 'gehiago' adierakoa (ik. DRA): Gand Elorri: "Ta zugaitik asago maitatuko dot Jauna" (ik. 2. argitaraldiko hiztegian: "asago: urruti, urruna, gehiago"); asagotu 5 (Añ CS, Zait Sof 2, Ol Num 2 ager.) eta corpusean beste bat (Zait Plat: "Izen oien bidez, gaiak berak erakarteko ta asagotzeko dauzkan almenak izenda zitzakealakoa ezta ezinkizun, nonbait").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

asago 1 (Erkiag BatB, OEHko testuinguru berean: "amaren gonapetik asago aldegin behar mingotsa"); asagotu B 2 (Ol Imit: "aundikigo, dedu, aizkide ta aide oro asagotzen zituzten"; "Ta izakitiko atse oro asagotuko zenituken giño artan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

asago (adb./izond.): HiztEn; asagotu : HiztEn-LurE. asagotze : LurE. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

asago : EuskHizt (adlag., 'urrun'); HiruMila ("lejos", adond.; asagoago: "más lejos", adond.); ElhHizt ("lejos"; "lejano", adlag./izond.); Casve EF ("loin"); PMuj DVC ("1 B gavilla, haz. 2 B destierro (...). 3 lejano"); DRA ("Lejos (...) 2 Más. Ta zugaitik asago maitatuko dot Jauna. Gandiaga, Elorri, 92. 3 Lejano (...) 4 Haz, gavilla"); asagotu : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, PMuj DVC ("1 B alejar (...). 2 impedir (...). 3 rechazar (...). 4 B desterrar"), DRA. // Ez ditugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE, Lur EF/FE, XarHizt, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

Bizk.

Kategoria

adlag.

Forma baten adiera(k)

urrun.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

asago(tu), asagotzen.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Forma baten adiera(k)

urrundu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: Ik. saiatu / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma baztertua

Bazt. Ik. saiatu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

asaldakaitz 'imperturbable': Txill Let 2 ("Trankil eta asaldakaitz begiratzen ari da..."; "Aldaera ori kendu, ta asaldakaitza ta oztasun utsa biurtuko da gizona").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu corpusean aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

asaldakaitz : HiztEn-LurE. Ez dugu aurkitu iturriotan: DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

asaldakaitz : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila; asaldagaitz : EskolaHE, PMuj DVC. // Ez dugu aurkitu ap. LurE EG/CE eta EF/FB, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: -k- / HiztEn: -k- / LurE: -k- / ElhHizt: -k- / EskolaHE: +

Tradizioak ez du besterik agintzen

berria izanik, -g- formako erregular aldaketarik gabea da hobestekoa.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gaitz.

Kategoria

izond.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

asaldarazi, asaldaraz, asaldarazten. du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

asaldari 2, G (Mb IArg: "Zaude isillik, bazterren asaldaria"; EA OlBe: "Ango gizatxar asaldariak jakin bezate..."); asaldaratzaille L 1 (Lg II: "populuaren asaldaratzaille bat"); asaldatzaile 6 (Lg I: "Israel guziaren asaldatzaillea!"; Txill Let: "Aienganako mirespena zan ura, mirespen asaldatzallea alegia; kupida gaur arratsaldekoa"; FIr asaldatzale 4: "Etxearen ateko iragaitzen, langile ura ilik gelditu zen leku artan bertan asaldatzale saila zagon", "asaldatzaleak inguruko errietan ibili arren ez omen ziran araraño eltzen", "jakinzten zioten egun artan bertan 150 asaldatzaleak inguruko erri batez jabetu zirela", "baño guzien buruan asaldatzalen burupide eta xede bakarra ebasgoa zuten eta dute").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu corpusean aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

asaldari : HiztEn, LurE, Euskalterm 1; asaldatzaile : DFrec 1, HiztEn, LurE. Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Beste hiztegietan, asaldari eta asaldatzaile jaso dituztenak: EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE, DRA (eta asaldatari, asaldatzalle), PMuj DVC; asaldari bakarrik: Lur EF/FE. // Ez dugu aurkitu ap. Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. asaldatzaile.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ari/-tzaile.

Kategoria

izond. eta iz.

Euskaltzaindiaren Arauak

asaldatu, asalda, asaldatzen. da/du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

asaldatu, asalda, asaldatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond. eta iz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

asaldua.

Zerrendakoa da hobestekoa, hedatuena baita

asaldura baino hedatuagoa da

Euskaltzaindiaren Arauak

asaldura Ipar. 'asaldua'.

Zerrendako onartua baino forma gomendagarriagoa(k)

asaldu hedatuagoa da

OEHko datuak [laburduren azalpena]

asanblada 1 (MEIG: "On ala gaitz den ez dakit, baina hangoa ez zen izan asanblada trumoitsu eta nahastekaria, besteren ahoz mintzatzen den baten batek dioen bezala"); asanblea 2 Mg PAb, kurtsiboz markatuz, abesti batean: "Biba Nafarroako Bolontarioak, / Asanblean dezuiez Kontrarioak"; "Otsondoko mendian / Nor bizi, nor bizi / ustez asanblearen, / Joan ziren ihesi". Argitaratuan gainera, beste 4 asanblada (Revol).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

asanblada 35 dira EB-EgAs: A. Artiñano; J.M. Lasagabaster; M. Goihenetxe; I. Lamarca; A. Azkargorta; M. Aldasoro; X. Kintana; M.E. Ituarte; M.E. Laboa; J. Kalzada; T. Auzmendi; P. Sastre; X. Ruiz; E. Lopez; Egin 1977 8; Saioka 6; Ipuinak 3; EHAA 2; Hemen 1987 3; Eguna 1989 2; Unesco-ren Albistaria 1989; Ene Bada! 1990; asanblea 6 (T. Izagirre 2; Zabal 1973; J. Apalategi; Egin 1979; Hemen 1988); asanbleario 1 (Egin 1977).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

asanblada : DFrec 239; AB38 5; AB50 67; HiztEn; LurE ("ik. biltzar"); Euskalterm 3; asanbladakeria : DFrec 2; asanbladakoi : DFrec 1; asanbladari : Euskalterm 2; asanblea : DFrec 8; AB50 4; asanbleario : DFrec 12; AB50 2; HiztEn.

Sektore jakin bateko informazioa

Admin. eremuan jasoak: AgAld hitz-bilduma: asamblea: biltzar; bilkura; ahaku; batzar; asamblea constituyente: eratze-biltzar; asamblea de delegados: eskudunen biltzar; asamblea de parlamentarios: legebiltzarkide-biltzar; asamblea de vecinos: auzo-elkarte; asamblea extraordinaria: berarizko biltzar; asamblea general: biltzar nagusi; bilkura orokor; guztizko biltzar; Batzar Nagusi; asamblea inicial: lehenengo biltzar; asamblea legislativa: legebiltzar; legegintza-batzar; asamblea ordinaria: agizko biltzar; ohizko biltzar; asamblea plenaria: osoko Biltzar; asamblea preparatoria: aintzin-biltzar; asambleista; batzarkide // AdminEL: batzar; asamblea constituyente: batzar konstituziogile; sorrera-batzar; erakuntza-batzar; auzo(koen) batzar; batzar eratzaile; asamblea consultiva: aholku-batzar; batzar aholkuemaile; asamblea general: batzar orokor; batzar nagusi; asamblea legislativa: legegintza-batzar // EurItune: 21 eu Batzarraren agiriak argitaratu egingo dira; es los documentos de la Asamblea se publicarán; fr les actes de l'Assemblée sont publiés; de die Verhandlungsniederschriften der Versammlung werden veröffentlicht; en the proceedings of the Assembly shall be published; it gli atti dell'Assemblea sono pubblicati; 1139 eu guztien Batzarra, aurrerantzean "Batzarra"; es una Asamblea Común, denominada en lo sucesivo "la Asamblea"; fr une Assemblée Commune, ci-après dénommée "l'Assemblée"; de eine Gemeinsame Versammlung, nachstehend "die Versammlung" genannt; en a Common Assembly (hereinafter called the "Assembly"); it un'Assemblea Comune, appresso denominata "l'Assemblea" // HezkAdmin: asamblea: batzar/biltzar; asamblea de padres: gurasoen batzar. Ez dugu aurkitu ondokoetan: AdmMila.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Beste hiztegietakoak: asanblada : EuskHizt ("Ipar. (Zah.) Frantziako legebiltzarraren izena"); ElhHizt; HiruMila; EskolaHE ("ik. biltzar"); asanbleario : ElhHizt. // Ez ditugu aurkitu besteotan: Lur EG/CE eta EF/FE; HaizeG BF; Casve EF; Lh DBF; DRA; PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

erdal formen ordainak beste hiztegietan: ElhHizt: asamblea: 1 batzar, biltzar, bilera; 2 asanblada (Frantziako estatuko erakundea). La Asamblea Nacional francesa: Frantziako Asanblada Nazionala; asamblea legislativa: legebiltzar; asambleario: asanbleario; asambleísta: batzarkide, biltzarkide, bilerakide // HiruMila: asamblada: asanblada; asamblea: batzar, biltzar, bilkura, junta; miembro de la asamblea: batzarkidea; momento de asamblea: batzaldia, batzarraldia; asamblea constituyente: biltzar konstituziogilea; asamblea consultiva: kontsulta biltzarra; asamblea de parlamentarios: parlamentarien biltzarra; asamblea de vecinos: auzo biltzarra; asamblea vecinal: auzo biltzarra // Lur EG/CE: asamblea: batzar, biltzar // Lur EF/FE: assemblée: batzar, biltzar; s'assembler: 1 bateratu, batu, batzartu, elkartu; 2 bildu; 3 elkar lotu, josi, lotu; 4 erantsi, eratxiki; 5 multzokatu, taldekatu // Casve FE: assemblée: baki, bakiak, bilgüra, bilküra, biltzar, biltzarre; (grande assemblée): biltzarrüne; s'assembler: alkarganatü, bildü // HaizeG FB: assemblée: batzar, biltzar; assembler: josi, elgarretaratu, batetaratu // T-L LFB: assemblée: biltzar, bilkura, jendetze, jendeketa; assembler: bildu, batetaratu, elgarretaratu // PMuj DCV: asamblea: 1 reunión: batzarre, biltzarre, biltzar, billera; asamblea eclesial: eliz-batzar; 2 congreso: lege-batzar, batzar nagusi, lege-etxe; asambleista: batzarkide, biltzarkide.

Erdaretako formak

Erdaretako formak: fr (DLLF): asamblea: assemblée (reunión); MIL rassemblement (reunión o toque); asambleísta; asambleario: membre d'une assemblée; congressiste (congresista); it (S. Carbonell): asamblea: assemblea; tribunale dell'ordine cavalleresco di S. Giovanni; giunta di altri ordini equestri o militari; Mil. assemblea, adunata; asamblea constituyente: assemblea costituente; asamblea legislativa: assemblea legislativa; asamblea nacional: assemblea nazionale; ca (DCC): asamblea: assemblea; assemblea constituent; assembleista; en (Collins): asamblea: assembly; (reunión) meeting; (congreso) congress, conference; asamblea general: general assembly; llamar a asamblea (Mil Hist) to assemble, muster; asambleario, asambleísta: member of an assembly; (congresista) conference member; de (Langenscheidts): asamblea: 1 Versammlung; Pol. asamblea consultiva Beratende Versammlung; asamblea general Vollversammlung (UNO); asamblea legislativa gesetzgebende Versammlung; asamblea nacional: Nationalversammlung; asamblea plenaria Vollversammlung; 2 Sammeln; asambleísta Versammlungs-mitglied; Versammlungs-teilnehmer.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: Ik. biltzar / ElhHizt: + / EskolaHE: Ik. biltzar

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. batzar, biltzar.

asanblea iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, asanblea-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. batzar; biltzar].

asanblea 460 (baina 200 baino gehiago Frantziako Asanblea Nazionala dira); batzar 13268; biltzar 3751.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

asanblea 356 (asko Frantziako Asanblea Nazionala); batzar 3458; biltzar 3440.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Baztertutako forma onartzea proposatu da, baina Frantziako Asanblea Nazionala adierazteko. Gainerako erabilera arruntetarako debekua mantentzekoa da, baina sarrera onartuaren barruko ohar bidez egitea proposatu da.

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. batzar, biltzar.

asanblea iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, asanblea-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. batzar; biltzar].

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu asanbleario formarik.

asanbleario 50: Aizu 4, Argia 26, Berria 14, Elkar 3, Erlea 2, Goiena.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

asanbleario 9: Berria 8, Urtzi Urrutikoetxea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta ez dirudi batzar-, biltzar- formekin ordezka daitekeenik. Jasotzekoa adjektibo kategorian eta ‘mugimendu asanbleario’ bezalako adibideren batekin.

Kategoria

adj.

Euskaltzaindiaren Arauak

asaskaldi Bizk.

Euskaltzaindiaren Arauak

asaskatu, asaska, asaskatzen. Bizk. da/du ad.

Aldeko arrazoi handirik ez dago

erabilera urriko forma da; ez dago ezein aldaeraren aldeko arrazoi handirik (B. Gandiagak, adib., asaska- darabil)

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

asaskatu, asaska, asaskatzen

Euskaltzaindiaren Arauak

asbesto Sin. amianto.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

eta.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ase 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Don Kixotek urdaila ase eta bete zuenean.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ase ase egin 3: Mg CC ("ase ase egin ta indartzen naiz"); Astar II ("jan arren, ase ase egiten ezpadira"); AB AmaE ("Euriaz ase ase eginda, Egarri diran orduan"); ase-ase egin 2: Otx ("jaten emon ta ase-ase egindda eratzo biarrian"); Berron Kijote ("Ase-ase egin zituzten beren urdaillak"); ase ase artean 1: Cb Eg II ("biotzetik egin, ta soseguz, ase ase artean al dezun moduan pensatu"); ase-egin 1: Ax ("ez gehiago ase-eginik, okha eztagizun, ahotik bihur eztezazun").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ohiko iturriotan: DFrec, AB38, AB50, HiztEn-LurE, Euskalterm. Ezta hauetan ere: HLEH-EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

egin bikoiztapenekin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ase 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Heg.

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ase 2 sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

ahal bezala bizi ziren, ase-goseka.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-aldi.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: asean ibili 1: Ax ("Nahi dena izan kasto, eta alabaiña arnoan zopatua egon, eta asean ibili"); asean egon 3: Dv ("Asean dagonak laneko khar guti"); Zby RIEV 1908 ("Egun oroz ihizin, bardin gau beltzean; Sagu'ta arrotoinez zagoen asean"); LE-Ir ("...ase giri girian egoin zara..."); asean bizi 2: Barb Leg ("Geroztik, Amerikano bilhakaturik, han bizi omen da, zahar-okitua, oiloz asean bethi"); J. Berrionde GH 1930 ("...heben harat auher eta asian biziko hiz"); eta corpusean beste bat (It Fab: "Ni baño geiago al dira kondeak bizitzeko alferrik ta beti asean?"); asean ø 1: Zby RIEV 1908 ("Gu bethi miserian, asean bertzeak"); cf. asean ase (Ox: "Zer balio dik Hari klask, hau klik, Asean ase, Goserik gabe Jaten has hadin?").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Corpusean ez ditugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ohiko iturriotan ez ditugu aurkitu: DFrec, AB38, AB50, HiztEn-LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

asean : EuskHizt (AS), ElhHizt (AS), HiruMila, EskolaHE (AS). Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ase 2 sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

asean dagoenak lanerako kar gutxi; beti asean bizi diren kondeak.

Euskaltzaindiaren Arauak

asearazi, asearaz, asearazten. du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: adib. / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

asebete 2 sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

ogia asebetean jango duzue.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-bide.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

asetzeko bidea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

forma berri-egokia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ase gabe segidako 4 jaso dira, eraikuntza libreetan: Ax ("Eta haur da gau eta egun, behin ere ase gabe, sosegatzera utzi gabe, alha zaien, eta alhako zaien harra"), Ub ("Hau da, gau ta egun, beinere ase gabe, ta atsedeten utzi gabe, utsikitzen ari zaien, ta ariko ere zaien arra"), MEIG ("Erretzen zuen egarria, herrimina, ase gabe eraman du Jaunak"), Berron Kijote ("ao guzia odoletan utzi zion, eta, orrenbestez ase gabe, saiets-gaiñetan zutitu zitzaion eta anka-kolpeka jorratu zizkion saiets-ezur guziak burun-buru, drotean baiño pizkorrago").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

asegabe (eta ase gabe 1) 4: a) SGarm Heriotza ("... ezteieguneko parrandarekin ase gabe geratu ginenokin"); b) izond.-banatetan, I. Irazabalbeitia ("Sistema poliasegabetuetan, fenomeno bitxia gertatzen da: lotura asegabeak konjukatuak badira, molekulak jokaera bat izaten du, eta lotura asegabeak banatuta badaude, bestea"), P. Aristi ("Hondartzara sartzen garenean, udak duen mikro-ondas erraldoi eta kiskalgarrian, oso lagungarria gertatuko zaio aker asegabeari, 15etik 40ra bitarteko gizonezkoari alegia, miopia zerbait edukitzea bistan"); asegabeko 1, S. Aranbarri ("Eta, Azkoitia'ko udaletxeak, #mdash#sal-erosleen asegabeko diru-goseagatik#mdash#, iltzeraiño galtzen, ez lioke utzi bear"); poliasegabetu 1, I. Irazabalbeitia (cf. supra).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

asegabe : AB38 3, HiztEn (Kim.), Euskalterm 6 (hauetako bat ez-saturatu sinonimoarekin); asegabetasun : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 3 (hauetako bat ez-saturazio sinonimoarekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

asegabe : ElhHizt (1 no saciado, -a; insatisfecho, -a; 2 insaturado, -a; no saturado, -a), HiruMila (Kim. insaturado), EskolaHE (Kim.), PMuj DVC (ase-gabe: no saciado); asegabetasun : HiruMila (Kim. insaturación) // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

LBeh (2013-11-06): asegabe 28: Elhuyar 2 (adib.: “Zelaietako belar horrek gantz asegabeen proportzio altuak izan ohi ditu”), Consumer 23 (adib.: “Laurak ere landare olio osasuntsuak dira, gantz azido asegabeak aseak baino ugariago diren aldetik”), Berria 3 (“Gizarte patriarkalean, nahiz eta espazio berriak hartu, beti sentituko gara asegabe”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: asegabe 8: Berria (“Jakin-nahia asegabea zuen, eta belarrira iristen zitzaion guztia instantean harrapatzen zuen”), Iñaki Mendiguren 2 (adib.: “Albuinok Rosamundarengatik sentitzen zuen desira asegabeak gepidiarren suntsidura eragin baldin bazuen, sinesgarria da Troiaren arpilatzea Paris-ek Helenarengatik sentitzen zuen desira asebetetzeak eragin zuela”), Edorta Agirre 2 (adib.: “Bestetik, kontuz ibili beharko dute, gantz asegabeen kontsumoa dela eta, koko, palma eta palmito olioak saturatuak baitira”), Josu Zabaleta (“Ezin dut musu bat eman masaila batean besarkatzen dudanaren ondoan beste haren masaila ikusi gabe, eta torturapean naukan desira asegabe honek oinaze bizitan jarri gabe”), Elizen arteko Biblia (“Jaunak ez du zintzoa goseak uzten; bai, ordea, gaiztoen irrika asegabe”), Iban Zaldua (“Mahaira itzultzen naizenean, ulertezina iruditzen zait gure seme-alaben jangura asegabea”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Osaerak zalantza sortzen du

Ez dirudi hitz bakarrean idatzi beharrekoa denik.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

adierazle egokia da, eta onartzekoa. Onartzekoa da halaber, ase 3.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Fis., Kim.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 38; ETC 147

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: asegabetasun iz. insaturación / Adorez: asegabetasun iz. (Kim.) insaturación / Labayru: 0 / NolaErran: asegabetasun insatisfaction.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gaitz.

Kategoria

izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

asegarri izond. eta iz.

Euskaltzaindiaren Arauak

aseguratu, asegura, aseguratzen. du ad.

Baldintza minimoa betetzen duen ikusi behar da

ik. oharra, s.u. aseguro

Zerrenda osagarriak

PFGZ: Aseguratzaile: Asegurador.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gehituz: aseguru-etxe .

Idazkera hedatuena da

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-uru