Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-aldi.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: astigar: Acer sp.; astigar arrunt: Acer campestre; astigar zorrotz: Acer platanoides; astigar zuri; ostartx: Acer pseudoplatanus; lizar-astigar; negundo astigar: Acer negundo.

Euskaltzaindiaren Arauak

astigar Acer sp

Proposatua da eta (ia) erabat nagusitua

hori da gaur korritzen duen forma nagusia, ez gaztigar

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Onomastika batzordeak argitzekoa

Onomastika batzordeak argitzekoa.

Txostenaren laburpena

Ez dugu aurkitu OEH eta EEBS corpusetan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

astigmatismo : AB38 1, AB50 3, HiztEn, LurE, Euskalterm 2. Ez dugu aurkitu ap. DFrec.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

astigmatismo forma jaso dutenak: EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Casve EF. // Ez dugu aurkitu besteotan: Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdaretako formak

fr (DLLF): astigmatisme; it (S. Carbonell): astigmatismo; en (Collins): astigmatism; de (Langenscheidts): Astigmatismus.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

adlag.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

astiro.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

harroa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

egin bikoiztapenekin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

astindu 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

astinarazi, astinaraz, astinarazten. dio ad.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

Txostenaren laburpena

Ez dugu corpusetan eta OEH argitaratuan aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

astingailu : Euskalterm 1 ('sacudidor', "Iharduera gremial eta komertzialak" sailean); minda-astingailu : Euskalterm 1 ('agitador de purín', Abeltzaintza sailean). Ez dugu aurkitu iturriotan: DFrec, AB38, AB50, HiztEn-LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

NekHizt: astingailu ("Landarezaintza. Tresnak. es vibrador, fr vibrateur").

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

astingailu : HiruMila ("vibrador"), PMuj DVC ("azote (instr.)"). Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Harluxet, Lur EG/CE eta EF/FB, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal vibrador/vibrateur beste hiztegietan: ElhHizt: bibragailu // HiruMila: bibragailu, dardaragailu // Casve FE: daldaregile, dardaregile, daldalgile // PMuj DCV: dardargille; dardar-eragille, dardarazle // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FB, XarHizt, HaizeG FB, T-L LFB, Azkue Aurkibidea.

Zerrenda osagarriak

NekHizt

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

forma berri egokia.

Atzizkien araberako erabakiak

-gailu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

harrotasuna.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

astintze Sacudida; zurra. "Zurra, castigo: (c.) zurra, astintzea, galantak ema- o emotea" Añ. Aizea astindu, esku beteka eltxoak atxitzen bagenbiltza bezela. Aize-astintze artarako berriz, yardun ta yardun, mintza ta mintza. Ldi IL.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

astintze 2: Berria (“A gripeak edo H1N1 birusak astintze ederra eman zion Iritzi Publikoari”), EiTB (“Baina plano horretan ikusi dugun astintze hori falta zaiela iruditzen zaigu“).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

astintze 3: Berria (“Hain zuzen, Teheran hiriburuko geofisika behatokiak Richterren eskala irekian 3,6ko indarra zeukan lur astintze bat hauteman zuen ordu horretan bertan”), Iñaki Mendiguren (“Hemen zentzugabeko makila-astintze gutxi dagoenez, zuetariko askok nekez sinetsiko duzue hau magia denik.”), Irene Aldasoro (“Black Eagletik - esan zuen mutilak, eta zeharretara sartu eta saski bat utzi zuen lurrean botila-astintze hots batez”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-tze.

LBeh (2014-04-03): astiro-astiro 57: Deia 3 (adib.: “Beraz, liburu digitalen eskaintza oraindik txikia da, baina bai, astiro-astiro gorantza doa”), Elhuyar (“Aurretik lan handia dute egiteko Zubiagaren iritziz, "astiro-astiro, zooma sartu ahala, ari gara ikusten gauza txikiak, baina bere txikitasunean eragin handia izan dezaketenak”), Consumer 7 (adib.: “Orduantxe aztertu behar da, astiro-astiro aztertu ere, panazea izatetik urrun dabilen irtenbidea”), Berria 25 (adib.: “Urbeltza erreka eskuinean izango dugu, eta, haren paraleloan, goratasuna hartzen astiro-astiro joango gara”), EiTB 8 (adib.: “Goizaldean, hodei hondarrek zaparradaren bat utz lezakete, baina goizean zehar zerua txukunduko da eta astiro-astiro urdina nagusituko da”), Jakin 4 (adib.: “oso modu apalean ezagutzen zen, astiro-astiro eta gainera ahalegin ekonomiko handiarekin”), Argia 6 (adib.: “Eta banoa, astiro-astiro euskal folkaren oinarrietara”), DiarioVasco 3 (adib.: “Poliki-poliki, transformazio handiak jasaten ari gara gizartean; eta, astiro-astiro, ohituz goaz, gainera”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: astiro-astiro 194: Berria 6 (adib.: “Astiro-astiro joatea du gustuko, geldikako jokoa da haien dohaina”), Urtzi Urrutikoetxea 18 (adib.: “Orduan astiro-astiro alde egin zuten, batek izan ezik”), Anjel Lertxundi 31 (adib.: “Astiro-astiro igo zituen eskailera-mailak"), Xabier Amuriza 13 (adib.: “Honela denborak, astiro-astiro, gauza guztiak bistara ateratzen ditu eta arrazoiak argitan ipintzen”), Karlos Zabala 9 (adib.: “Konplota umotuz zihoan astiro-astiro”), Lopez de Arana 8 (adib.: “Garraiontzi zapal bat astiro-astiro zihoan Narrows-en zehar, euripean”), Julen Gabiria 6 (adib.: “Peter airetik astiro-astiro hurreratzen eta labana prest ikustean, kareletik itsasora egin zuen salto”), Agustin Otsoa 5 (adib.: “Astiro-astiro, emandako urratsak egin zituen atzerantz, itsuka, elfo-argia erabiltzera ausartu gabe”), Koldo Biguri 5 (adib.: “Meharra astiro-astiro zihoan sasiarterantz, kontu handiz zapalduz, eta isiltasunak berunaren pisua bera zuen.”), Juan Martin Elexpuru 4 (adib.: “astiro-astiro hasi ziren nire larru guztia zeharkatzen, igurzten, masaiatzen”), Patxi Zubizarreta 7 (adib.: “Hala bada, astiro-astiro, eskua hanka artera labaindu diat, eta, bihotza punpaka hasi zaidak”), Joanes Urkixo 3 (adib.: “Txalupako hiru lagunak, astiro-astiro, sortasun sakon batean murgildurik geratu ziren”), Josu Zabaleta 3 (adib.: “Blindatua, gaina irekita, astiro-astiro zetorkien”), Jon Muñoz 3 (adib.: “Apalen ondoan ibili zen astiro-astiro Ruche jauna”), Irene Aldasoro 3 (adib.: “Muinoxkaren ondotik aurrera zetorren gizona astiro-astiro”), Iñaki Mendiguren 4 (adib.: “Astiro-astiro joan ziren belarretan aurrera”), Edorta Jimenez 4 (adib.: “Bada hemen poloniarren ordezkariarena egiten duena, eta astiro-astiro guztion buru bilakatu dena”), Pedro Alberdi 2, Joxe Azurmendi 2, Joxe Austin Arrieta 2, Oskar Arana 2, Alberto Ladron Arana 2, Jon Arretxe 2, Karlos Zabala 2, Txillardegi, etab.

Eratorri-konposatu berri onartzekoa da, lehiakidearekin batera

hedatua eta onartzekoa, poliki-poliki azpisarrera onartua bezala.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa sartzekoa astiro sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ro-ki.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Kategoria

adlag.

Maiztasuna

g.g.er.

Forma baten adiera(k)

astiro.

Euskaltzaindiaren Arauak

astitsu Bizk.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-une.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-z.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

asti sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Forma baten adiera(k)

1 geldiro. 2 garaiz.

Jatorrizko forma

asto, asta-

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: asto-azienda , asto-laster , asto-proba .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ASTO-LAN "Trabajo que requiere mucho esfuerzo. Ire aittajuna basuan makiña bat astolan einddkua dok" Elexp Berg. v. ASTO-BEHAR. Oraiñ artean zer pasatu dan / gazteok ongi dakigu: / beste batzuek agintzeko ta / asto-lanean beti gu. Olea 43. Orrelakoxeak --norbaitek esango du-- asto-lanak dituk. Insausti 211. Ni morroi egondu nintzan lekuan etzegoan astorik, eta geuk egin bear asto-lanak. Albeniz 37.

LB: 11 “Itzultzaileen asto lan burugogorrarenak ez du esplikaziorik behar.” (Berria); EPG: 8 “Bere esker ona, egunez harrobian asto-lanean aritu eta ez zuelako dardara egin mailua eskuetan zeukanean” (Anton Garikano); ETC: 50 “Horrela nebilek, ahal den lekutik lau sosen truk edozein asto-lan egiten..” (Goenkale).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: 0; Adorez: 0; Labayru: 0.

asto 2 iz. (Esapideetan). Albistari horren egia eta astoaren arrantza, hor nonbait dituk. Astoa saldu eta mandoa erosi. Nagusiak agindu eta gazteok asto lanean.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapide idiomatikoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa. asto2 adiera ezabatzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa asto eta lan sarreretan.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS: asto lasterrak / EuskHizt: AS: asto laster / HiztEn: + / LurE: AS: asto laster / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS: asto lasterrak

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-laster.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

asto sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

asto -- (Empleado frecuentemente en refranes o similares). * Astoa saldu ta mandoa erosi (AN-larr-ulz); astoa saldu ta potxotxo erosi (G-azp). mando * Mandoa saldu ta astoa erosi. (AN-5vill). Inza NaEsZarr 1845.

LB: 3 “Hori ere bada, ba, astoa saldu eta mandoa erostea” (Elkar); EPG: 0; ETC: 2 “Astoa saldu eta mandoa erosi pentsatu zuen ironikoki.” (Elkar), “Adibidez: "mandotik astora jausi" edo "mandoa sal, astoa eros".” (Pentsamenduaren Klasikoak)

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: 0; Adorez: astoa saldu eta mandoa erosi: vender el burro y compar un mulo; Labayru: 0.

asto 2 iz. (Esapideetan). Albistari horren egia eta astoaren arrantza, hor nonbait dituk. Astoa saldu eta mandoa erosi. Nagusiak agindu eta gazteok asto lanean.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapide idiomatikoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa. asto 2. adiera ezabatzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa asto, saldu, mando eta erosi sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

2 arrantza * Albistari orren egia ta astoaren arrantza or nunbait dituk. Ag G 225.

LB: “Agian gailu elektronikoetako hizkuntza aukeretan oiloaren kakara, astoaren arrantza eta zakurraren zaunka ere erantsi beharko dira” (Argia) ; EPG: 0; ETC: “Itziar Nogerasek bere argibideak eman aurretik eta egunak ekarriko zuenaren berririk gabe idatzia da zutabea, eta norberak esandako zerbait argumentum auctoritatis gisa baliatzeak antza handia baldin badu ere astoaren arrantzarekin, ikusita gure autoritateen argumentu? eta ipar? falta, arrantzaka nator orain hilabete doi hementxe idatzi nituenekin” (Anjel Lertxundi).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: astoaren arrantza (lgart.) la carabina de Ambrosio; Adorez: hori eta astoaren arrantza: eso y la carabina de Ambrosio; Labayru: 0.

asto 2 iz. (Esapideetan). Albistari horren egia eta astoaren arrantza, hor nonbait dituk. Astoa saldu eta mandoa erosi. Nagusiak agindu eta gazteok asto lanean.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapide idiomatikoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa. asto 2. adiera ezabatzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa asto eta arrantza sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 0 ; EPG: “"Hau bai, hau ez; arrosak bai, geranioak ez; konfiteak bai, astoak ez".” (Bernardo Atxaga); ETC: “Zure moduko baldarren artean ibiltzeko? Hori astoari konfiteak ematea bezala da..“, “Bai! Astoaren konfiteak! Atarramendu onak aterako ditiztek gure gurasoek ordenadorearekin!“, “Ez, Alizia, arretatsuago portatu behar nuen, baino astoa konfite artean baino baldarrago jokatu nuen” (Goenkale), “Pedante jarrita: zibilizazioa irudimenaren fruitua da.>>Iragarri dutenez, zientzialari talde bat imajinazioaren barrunbeak deskubritzeko zorian omen dago, laster jakingo omen dugu nola funtzionatzen duen, nola lortzen den astoa eta konfitea bezalako bi kontu muturrekoak lotu eta astoaren konfiteak! asmatzea.” (Anjel Lertxundi).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: 0; Adorez: 0; Labayru: 0.

konfite 2 (astoari konfiteak eman,ez dira astoarentzat konfiteak eta kideko esapideetan, norbaitekin estimatzeko gai dena baino fintasun gehiago erabili dela adierazteko). Hori astoari konfiteak ematea da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapidea da eta azpisarrera gisa jasotzekoa. konfite 2 adiera erabat ezabatzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da asto eta konfite sarreretan.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-arrosa.

Landare eta animalien taxonomi izena

Rosa canina.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-dun/-zain.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

astazaina.

Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. astako.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: Ik. astako / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: Ik. astotxo / LurE: + / ElhHizt: Ik. astotxo / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ño.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: astorki: Onobrychis viciifolia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Onobrychis viciifolia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

asto(tu), astotzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-txo.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-tzar.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

B dira astrapala 3 (Enb: "Beren astrapalakaz dantzan dabil lurra"; SM Zirik: "Naikua astrapala zalaparta) sortu zan"); astrapalada 1 (AB AmaE: "Ainbeste ospe baralla eta astrapaladaz ekarriteko uste bagarik saill okerra?"); astrapalatsu 1 (Gand Elorri: "Arkaitzez gora, elorri, astrapalatsu, basati, arkaitzez, garratz, eleiz arkaitza azkar dator"); astrapalots 3 (Kk Ab II: "Etxe aretan zan astrapalots ikaragarriya entzunda"; Bilbao IpuiB: "Astrapalots bat bazan ikaragarriagoa eleiza aretan"); ik. gainera OEH argitaratuan: astrapaladaka (AB Olerk).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

astrapala EB 3 (B. Gandiaga: "trenaren astrapala trapala noiz entzungo, herstu eta isil"; X. Mendiguren Bereziartu: "liburu lodietako bat astrapala handiarekin lurrera erortzen zelarik"); ez dugu astrapalada(ka), astrapalots formarik aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

astrapala : DFrec 2, AB50 1, LurE; astrapalada : AB38 1, HiztEn.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Erabileremu dialektala

Bizk.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

zarata, zalaparta.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

astringente 3, Amonaren botika ("[Azitraiaren] bereiztasun askoren artean sabel laxoaren kontrako eraginkortasuna nabarmentzen da, oso astringentea delako", "Ziatikako minak belar infusio honekin arindu daitezke, antinfekzioso, antinflamatorio eta astringentea delako", "Salikaria astringentea da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

astringente : HiztEn (ik. lehorgarri); astringentzia : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Med.

Jatorrizko forma

astro, (argizagi)

Euskaltzaindiaren Arauak

astro Sin. argizagi.

Sinonimoa(k)

maila berean onartzekoak dira astro eta argizagi forma biak

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: astrofísica.