Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da ‘segika ibili’ adierarekin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da atze eta ibili sarreretan.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa, atzetik ibili formarekin egin den bezala.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ko: -tiko.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

1 jarraitzailea. 2 ondorengoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Erabileremu dialektala

Ipar.

Aditz-erregimena

da ad.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

1 atzerriratu. 2 arroztu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ATZEZ. a) Por detrás. Esaiok, begira ditzala hirekin batean, naiz aurkez, naiz atzez, goitik, betik, zearka edo zuzenka, eztik berdin idoroko bere erriko hitzen antza deuanik. Lar DT CCIV. Patroiak atzez estatxa atxi-ta / --txakur-isats iges-naia-- / mingainka ari da, sar-ateraka. "El patrón ase la cuerda por detrás". Or Eus 393. b) De espaldas; dando los cuartos traseros. Ni naiz au esan orduko, nagusi-morroiak, agintari eta soldaduak, eta Judas berak elkarren gañean atzez lurra jo zuten. Lard 443s. Arrimatzen da zaldi arroante arengana, eta nai diyo bridetatik eldu, bañan Baiardo bueltatzen zaio atziaz eta tiratzen dizka pullankazo bi. Bil 164. [Txakur] biak atzez jarrita / tiraka alkarri. Insausti 187.

atzez 4: EiTB 2, Karmel, Erlea.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

atzez 12: Berria, Edorta Jimenez 5, Xabier Amuriza 2, Joseba Zulaika, Xabier Etxabe, Irene Aldasoro, Asisko Frantzizko.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Egokia eta adibide gisa jasotzekoa.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Sarrera gisa jasotzea proposatu da atzez jausi forma aztertzean.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa jasotzeko atze sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 58; ETC: 83 0.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: atzigarri (Inform.) accesible; Adorez: 0; Labayru: 0; NolaErran:

atzitu 1 du ad. Atzeman. Bi erbi atzitu dituzte oihanean. Etsaiak zeuden tokira gauaz sartu zen eta bi erregeak atzitu zituen. Gizonak eta emakumeak uraren ihesi eta ura haien ondotik atzitzen! Gaizkile ustekoa batek atzi, besteak gorde giltzapean, besteak kondena, besteak urka. 2 du ad. Inform. Ordenagailuetan eta kidekoetan, memorian edo fitxategi batean dagoen informazioa bilatu eta lortu. Erabiltzaileak edo aplikazioak fitxategiak atzitzeko duen bide bakarra fitxategiak kudeatzeko sistema erabiltzea da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa, Inform. markarekin.

Jakite-arloak

Inform.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

zimikoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

engainua.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

atzipen (eta atzipen denbora 1, atzipen-denbora 4, atzipen-eragiketa 1, lexiko-atzipen 1, memori atzipen 1) 13: Elhuyar 5 (adib., "Diskoa memoria helbideragarria [atzipen zuzena] da", "diskoen atzipen denbora", "Informazio baten helbidea jakinez gero, atzipen-denbora oso laburra da", "Atzipen-denbora funtsean hiru zatitan bana dezakegu: kokadur denbora, buruen selekziorako denbora eta bira-denbora"), OrdenadoreP ("tonu-sorgailua, teklatuaren prozesadorea, atzipen zuzeneko memoriaren kontrolatzailea eta sistemaren memoria ere plaka honetan daude"), Informatika Atlasa 2 (adib., "Atzipen-eragiketak gertatzen diren bitartean, diskoek abiadura uniformean biratzen dute eta ez dira geratzen"), BiMailMorfol 2 ("arbola moduan antolatutako azpilexikoetan banaturiko fitxategi bat dago sortuta, arbolaren adar bakoitza karaktere bat delarik, atzipen inkrementala lortuz", "Lex modulu lexikoak lexiko-atzipenaren funtzioa betetzen du"), UZEI (hiztegi-sarrera bezala, "canal de acceso directo a memoria: zuzeneko memori atzipeneko kanal"), Hautaprobak 1994-96 ("Ikasleak ez du arazo guztien bizipen pertsonalik izan behar. Nahikoa da berauetako batzuetan zuzeneko atzipena izatea"), Windows 95 ("Batzuetan beste programa bat edo lehendik dagoena errazago egikaritzeko asmoz, hau da, atzipenean denbora gutxiago pasatzeko, Hasi menuko Programak menuan aukera horiek agertzea interesgarria suerta daiteke").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

atzipen : HiztEn (1 atzitzearen ekintza eta ondorioa; 2 inform. programa batek memoriako posizio jakin batetik datu bat hartzea: hartarako bilaketa-prozesua; ASak: atzipen sekuentzial, atzipen zuzen edo ausazko atzipen, atzipen-denbora), Euskalterm 23 (hauetan serieko a., a.-denbora, a.-beso, a. azkarreko memoria, aldi bereko a., etab.); atzipenaldi : Euskalterm 6 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

atzipen : ElhHizt (1 captura, apresamiento; 2 prensión, asimiento; 3 inform. acceso; ASak: inform. atzipen sekuentzial acceso secuencial, ausazko atzipen edo zuzeneko atzipen acceso aleatorio o acceso directo), HiruMila (captadura, prendimiento, arresto), DRA (prendimiento), PMuj DVC (1 prendimiento, prisión, apresamiento, aprehensión, arresto, detención; 2 toma, conquista, captura, ocupación) // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pen/-tze.

Euskaltzaindiaren Arauak

atzipetu, atzipe(tu), atzipetzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

atzipetu, atzipe, atzipetzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskaltzaindiaren Arauak

atzitu, atzi, atzitzen. du ad. 'atzeman': bi erbi atzitu dituzte oihanean.

Berrestekoa da, erabat nagusitu ez den arren

OEHak atxitu-ri eman dio lehentasuna. Lehendiko proposamena aldatzeko indar handia behar da, ordea, eta hemen ez dago halakorik.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

atzitu, atzi, atzitzen

Hedapenezko adierak

berrezarpen-saiorik bada gaur egun, informatikan adibidez; eta erregimen-okerren bat ere bai

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

"diskoan (informazioa) atzitu" dela jatorra argitzea komeni da, eta ez "*diskora, memoriara atzitu" (cf. 41.101)

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Euskaltzaindiaren Arauak

atzo: atzoz gero = atzo ezkero / AS: atzoko 1 izlag. 2 adlag.: atzoko bukatua behar genuena gaur bukatu dugu.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

"=" zeinuaren lekuan edo ipintzea egokiagoa izan liteke, bestetan egin izan denaren bidetik.

Leku-denborazko izenen eratorriak

atzodanik; cf. aspaldi, etab.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ATZO GOIZEKO (Gralmente. en contextos negativos). "Atzo goizekoa...! Si es más antiguo. ¡Vaya una cosa nueva!" Alt Eusk 1925, 75. "Ezta atzo goizekoa, no es de ayer mañana; quiere decir, es viejo (V-ple)" A EY III 349. "Atzo goizekua ez izan, aspaldikoa izan. Orrek izangoittu onezkero berrogetamar urte. Ori berori be ezta atzo goizekua" Elexp Berg. Nire gizona atzo goizeko umea ezta: bere lepo-gaiñean larogei urte daroaz. Ag AL 12. [Euskera] guztiz antziñetatik dabill gizonen auan; baña liburuen orrietan oraindaño atzo goizekoa da. Ag Kr 8. Aristoteles ezta atzo goizeko gizona eta gauzen balio biok antxiña ta beñola aitatu, zenbakeu ta berezi ebazan Aristoteles-ek. Eguzk GizAuz 51. Egia, ez dira [zuaitz oiek] atzo-goizekoak: eun da amairu urte dituzte. Munita 81. Santa Claraganako jaiera gure artean, ez da atzo goizekoa. Lek SClar 116. Atzo goizeko lore etzerala. Basarri Auspoa 55, 82. Alkala de Henares ez da atzo goizeko herria. Manzis GPatroi 89 (ap. DRA). Ezagutu ez, ostera? Ez da atzo goizeko adiskidetasuna. Erkiag BatB 82. Ez naiz ni ere atzo goizeko bildotxa. Nik ere baditut urte batzuek. (B). Inza NaEsZarr 2029. Oraingo bertso auek ere ez dira atzo goizekoak. Nik, beintzat, baneukan gaur aiñako sasoia: ogei urtetik ogei ta bira. Insausti 51

adib.: atzo adb. Gauden egunaren aurreko egunean. Atzo etorri zen. Atzo goizean, arratsaldean. Atzo goizeko kontuak! Atzo asteartea izan zen. Atzoz gero, atzo ezkero. Sagar biltzen aritu nintzen atzo zortzi. atzoko 1 adj. Atzoko eguna. Ez zen atzokoa nire malkoa. Atzoko hazia ez da biharko uzta (esr. zah.). 2 adb. Atzoko bukatua behar genuena gaur bukatuko dugu.

atzo goizeko 126: Ortzadar 2, Deia 3, Elhuyar 4, Consumer 8, Berria 62, EiTB 13, Jakin 2, Argia 10, Erlea 2, DiarioVasco 20.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: atzo goizeko 137: Berria, Pello Zabala, Joxan Elosegi, Koldo Zuazo,Patziku Perurena, Xabier Montoia, Harkaitz Cano, Karlos Linazasoro, Jon Muñoz…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta sartzekoa azpisarrera gisa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa jasotzekoa atzo sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: atzoko 1 izlag. 2 adlag.: atzoko bukatua behar genuena gaur bukatu dugu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: Ik. azkazal / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-oskol.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

azazkala.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma baten adiera(k)

txakurraren zaunkaren onomatopeia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan aube : Añ MisE ("Mundua etorri zala aldegitera semea aitaganik; errana aubeaganik"); A Morf 495, 14º en un ejemplo de mal uso del dativo ("Alkateari aubearenean ekosi dotsat"), eta testu-lekukotasunik gabeko auberranak (A Apend 'suegra y nuera').

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

aube : HiztEn ("ik. amaginarreba"). Ez dugu aurkitu iturriotan: DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm, ezta beste bildumotan ere: Bilboko Larraskituko euskaraz; Bermeoko herri hizkera.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

auba : PMuj DVC ("1 señora, suegra; 2 guardador, tutor, curador; 3 antepasado, ascendiente, antecesor; aubakide: consuegro"); aube : HiruMila, Casve EF, DRA, PMuj DVC ("señora, suegra; aube izatekoa B: la futura suegra"); aube-errainak : HiruMila; aube-erranak : DRA ("(B-a-o-tx) Suegra y nuera"), PMuj DVC (eta auberranak: "suegra y nuera"); aubekide : PMuj DVC ("consuegro"); aubekidetu : PMuj DVC ("consograr, consuegrar"). Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, XarHizt, HaizeG BF, Lh DBF.

Zerrenda osagarriak

BizBerba: "Aube (amaginarreba)".

Euskaltzaindiak euskara baturako proposatua

Arauak jasoa du forma, bere azalpenekin; eta oraingoz ez dago zer erantsirik.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Familia-loturak.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

amaginarreba.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak

Zah. 1 auzitegia, entzutegia. 2 entzuleria (errege-erreginek edo Aita Santuak eskaintzen dutena, harrera, hartzea da).

LBeh (2014-04-03): audifono 67: Consumer 57 (adib.: “Egungo audifonoak ordenagailu txikiak dira”), Berria 6 (adib.: “Edonola ere, nahiz eta, adibidez, audifonoarekin ondo entzun, gauzak moldatuak egon behar dira, esaterako, telefonoz hitz egin ahal izateko”), Argia 4 (adib.: “Audifonoen bidez pertsona ugariren bizi-kalitatea hobetu da, baina gailu horiek muga askotxo dituzte”); audiofono 4: Elhuyar 3 (adib.: “Beste edozein audiofono baino hobea da”), DiarioVasco (“Danborrak ‘aparato’ deitzen zion audiofonoari”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: audifono 2, Berria (adib.: “Audifonoak ez die ezertarako balio eta inplante koklearra behar dute ezinbestez”); ez dugu audiofono formarik aurkitu.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es audífono / fr audiophone: Elhuyar: audiofono / Nolaerran: beharriorde, adigailu / Zehazki: gorren entzungailu, audifono / Labayru: audifono / Adorez5000: audifono.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EH2016: audiometria jasoa dago.

LBeh (2016-12-01): audimetro 31 [guztiak dira ‘audientzia neurtzeko gailua’ adierakoak]: Berria 9 (adib.: “Gaur egun, Espainiako 3.845 etxetan daude audimetroak, eta datorren urteko apirilaren 1etik aurrera beste 655 etxetan ere jarriko dituzte”), Argia 22 (adib.: “Horrek esan nahi du EAEn, guztira 350 audimetro egonik, gauero 150 edo 175 inguru egoten direla piztuta”); audiometro 2 ‘[entzumena neurtzeko gailua’]: Consumer (“Kamara intsonorizatu batean egiten da eta audiometro bidez frekuentzia eta intentsitate jakin bateko soinuak emititzen dira, pazienteak identifika ditzan”), Berria (“Irribarrez eta frantses dotorez alabari agindu dio borobil bat marrazteko, oin puntetan ibiltzeko, orpo gainean, audiometroaren kaskoak jantzi eta zaratak entzuten dituenean eskuineko eskua edo ezkerrekoa, dagokiona, altxatzeko”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: audimetro 3 [audientzia neurtzeko gailua], Joxan Elosegi (adib.: “Gorriz agertzen ziren pantailan entzuleriari zegozkion portzentajeak, eta sekula ere ez zen audimetroa horren gora egon”); Ez dugu aurkitu audiometro formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: audiometro Psikol. (es audiómetro; fr audiomètre; en audiometer). RAE: audiómetro: audiómetro m. Acús., Med. y Telec. audímetro. audímetro: De la raíz del lat.audīre oír' y ‒́metro. 1. m. Acús. y Med. Aparato para medir la sensibilidad auditiva. 2. m. Telec. Aparato que, acoplado al receptor de radio o de televisión, sirve para medir las horas concretas en que estánconectados con una emisora, con el fin de determinar el índice de audiencia. Wikipedia: audímetro (en people meter). Le Petit Robert: audimètre: Appareil placé sur un récepteur de radio ou de télevision, servant à mesurer la répartition des temps d’audience des diverses stations d’émissions. Ik. audimat. audiomètre: Appareil permettant de mesurer l’acuité auditive ou d’évaluer le degré d’intensité d’un signal radioélectrique. Ik. sonomètre. L’Académie française: audimètre n. m. XXe siècle. Composé d'audio(o)- et de mètre, du grec metron, «mesure». TECHN. Appareil fixé au récepteur de télévision qui permet d'en mesurer le temps d'utilisation et de déterminer l'indice d'écoute de chaque émission. audiomètre n. m. XIXe siècle. Composé d'audio-, et de -mètre, du grec metron, «mesure». Appareil servant à mesurer l'acuité auditive. Merriam-Webster: audiometer: an instrument used in measuring the acuity of hearing.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: Ez dugu aurkitu audimetro, audiometro formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es audiómetro; audímetro / fr audiomètre, audimètre: Elhuyar: (audiómetro; audímetro) audiometro / NolaErran: (audimètre) ikus-entzule neurgailu / Zehazki: (audiómetro) audiometro Med. / Labayru: (audiómetro; audímetro) audimetro / Adorez5000: (audiómetro) audiometro.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EH2016: audiometria jasoa dago.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Nazioarteko formak dira eta beste gabe onartzekoak, zein bere adierarekin. (audiometro iz. ‘entzumena neurtzeko gailua’ eta audimetro iz. ‘entzuleria neurtzeko gailua’, tekniko samarrak badira ere).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu corpusean audio- + -errei, -metria, -grama, -logia, -bisual,... formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

audiobisual EB 3 (Habe: "... metodo audiobisualen abiapuntu metodologikoen oinarrian dagoelarik"; Hizkuntza 6: "Mintzamena bultzatzeko, aurrez elementu motibagarriak erabiltzea komenigarri da; adb. audiobisualak"; V. Cortes: "Dokumentu grafikoak, audiobisualak, erraz ezberdintzen dira"); audiolingual EB 2 (X. Gardner: "Elementu gramatikalen aukera, ordea, nahiko landua dago, joera audiolingualari jarraiki zaizkion hainbat metodotan batez ere"; UZEI: "Hauxe da, egoera bidezko hizkuntz irakaskuntza edo metodo audiolinguala bezala"); audifono EB 1 (Natur Zientziak: "Giltzurrin artifiziala, audifonoa eta taupaerazkailua dira aurrekoen adibideak"); audio(zko) EB 1 (J.M. Mendizabal: "ikasgelako denbora hobeto emango genuke bideo edo audiozko testu idatzien zati laburragoak sakonago aztertzen pasatuko bagenu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: audiobisual 3 / HiztEn: audio, audiobisual ("Ik. ikusentzunezko"), audiofono, audiograma, audiolingual, audiomaiztasun, audiometria, audiometro, audiomututasun / LurE: audi(o)fono / AB38: audiomaiztasun 1 / AB50: audio-video 2, audiobisual 6 (eta audiovisual 1), audiolingual 2, audiometria 2 / Euskalterm: audio-lantegi 1, audio-artxibo 1, audio-aktibo 6, audio 1, audio-hartune 1, audiobisual 1, audiofrekuentzia 1, audiomaiztasun 1, audiolingual 4, audiolinguismo 1, audiologiko 1, audiometri(a) 6 // Erdal audio- itzulitako besteak: AB38: entzun-ikuskizun 1, ikus-entzuteko 2 / AB50: entzun-ikus 4, entzun-ikusteko 3, entzun-ikustalde 1, entzute ikuskainu 1, ikus-entzun 1, ikus-entzuteka 1 / Euskalterm: ikus-entzunezko 14, entzun-jardunezko 3, entzun-eraginezko 1, entzun-konparatzeko 1, entzun-mututasun 1.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ElhHizt: audio, audiofono, audiograma, audiolingual, audiomaiztasun, audiometria, audiometro / HiruMila: audio, audiobisual, audiologia, audio-proiektista / EskolaHE: audio, audiofono, audiograma, audiologia, audiomaiztasun, audiometria, audiometro / PMuj DVC: audifonu // Ez ditugu aurkitu: EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FB, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Hiztegi berezituetako datuak

Glotodidaktika Hiztegia: audio-activo: audio-aktibo, entzun-ihardunezko; audiolingual: audiolingual; audiolingüísmo: audiolinguismo; audiovisual: ikus-entzunezko / Hezkuntza Administrazioko Hiztegia: audiología: audiologia; audioprotesista: audio-protesista; audiovisual: ikus-entzunezko, audiobisual; aparato audiovisual: ikus-entzungailu; audiovisuales y procesos: ikus-entzunezkoa eta prozesuak // Ez ditugu aurkitu: Termino Estatistikoen Hiztegia, Musika Hiztegia, Ikastola Hiztegia.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdarazko audiovisual/audio- beste hiztegietan: Euskarazko sarreratik abiatuta, erdaraz ere ageri direnak ez dira aipatu. ikus-entzunezko : ElhHizt, HiruMila; audiobisual : HiruMila // Ez ditugu aurkitu: Lur EG/CE eta EF/FB, Casve FE, HaizeG FB, T-L LFB, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea.

Erdaretako formak

es audio- beste erdaretan: fr (DLLF): audio: matériel audio, son; audiofrecuencia: audiofréquence; audiometría: audiométrie; audiómetro: audiomètre; audiovisual: audiovisuel, elle; it (S. Carbonell): audífono: audifono; audiómetro: audiometro; ca (DCC): audiovisual: àudio-visual; en (Collins): audífono: hearing-aid, deaf-aid; (LAm Telec) earpiece, receiver; -s headphones; audímetro: audience meter; audio: audio; audiofrecuencia: audio-frequency; audiómetro: audiometer; audiovisual: audio-visual; de (Langenscheidts): audífono: Hör-gerät, -apparat; Am. Kopfhörer; audiofrecuencia: Tonfrequenz; Hörfrequenz; audiograma: Audiogramm; audiometría: Gehör-prüfung, -messung; audiómetro: Audiometer; audiovisual: audiovisuell.

audio 1280: Aizu 32, Argia 43, Berria 209, Deia 21, DiarioVasco 20, EiTB 593,ElCorreo 3, Elhuyar 55, Elkar 5, Consumer 151, Euskaltzaindia 4, Eusko Legebiltzarra, Goiena 5, HABE 30, Jakin 20, Laneki 68.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

audio 34: Berria 29, Herria, Pello Salaburu, Filosofiako gida, Menane Oxandabaratz, Patziku Perurena.

Tradizioan finkatu gabea

oraindik behintzat forma autonomo bihurtu gabea da, aurrizkia-edo.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Maiztasun handikoa da, eta hiztegi orokorretara ere pasatu da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 19 (Elhuyar 4, Eusko Legebiltzarra 1, Laneki 5, UEU 9); ETC 107

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: audio-seinalea: señal de audio / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da argi(-)seinale formarekin egin bezala.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: Ik. ikusentzunezko / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Maileguaren aldean hobestekoa

Ik. ikus-entzunezko.

Izenondo erreferentzialak

-al izond. erref.

Jakite-arloak

Tekn.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: audiología

Jakite-arloak

Tekn.

Jakite-arloak

Tekn.

LBeh (2016-12-01): audimetro 31 [guztiak dira ‘audientzia neurtzeko gailua’ adierakoak]: Berria 9 (adib.: “Gaur egun, Espainiako 3.845 etxetan daude audimetroak, eta datorren urteko apirilaren 1etik aurrera beste 655 etxetan ere jarriko dituzte”), Argia 22 (adib.: “Horrek esan nahi du EAEn, guztira 350 audimetro egonik, gauero 150 edo 175 inguru egoten direla piztuta”); audiometro 2 ‘[entzumena neurtzeko gailua’]: Consumer (“Kamara intsonorizatu batean egiten da eta audiometro bidez frekuentzia eta intentsitate jakin bateko soinuak emititzen dira, pazienteak identifika ditzan”), Berria (“Irribarrez eta frantses dotorez alabari agindu dio borobil bat marrazteko, oin puntetan ibiltzeko, orpo gainean, audiometroaren kaskoak jantzi eta zaratak entzuten dituenean eskuineko eskua edo ezkerrekoa, dagokiona, altxatzeko”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: audimetro 3 [audientzia neurtzeko gailua], Joxan Elosegi (adib.: “Gorriz agertzen ziren pantailan entzuleriari zegozkion portzentajeak, eta sekula ere ez zen audimetroa horren gora egon”); Ez dugu aurkitu audiometro formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: audiometro Psikol. (es audiómetro; fr audiomètre; en audiometer). RAE: audiómetro: audiómetro m. Acús., Med. y Telec. audímetro. audímetro: De la raíz del lat.audīre oír' y ‒́metro. 1. m. Acús. y Med. Aparato para medir la sensibilidad auditiva. 2. m. Telec. Aparato que, acoplado al receptor de radio o de televisión, sirve para medir las horas concretas en que estánconectados con una emisora, con el fin de determinar el índice de audiencia. Wikipedia: audímetro (en people meter). Le Petit Robert: audimètre: Appareil placé sur un récepteur de radio ou de télevision, servant à mesurer la répartition des temps d’audience des diverses stations d’émissions. Ik. audimat. audiomètre: Appareil permettant de mesurer l’acuité auditive ou d’évaluer le degré d’intensité d’un signal radioélectrique. Ik. sonomètre. L’Académie française: audimètre n. m. XXe siècle. Composé d'audio(o)- et de mètre, du grec metron, «mesure». TECHN. Appareil fixé au récepteur de télévision qui permet d'en mesurer le temps d'utilisation et de déterminer l'indice d'écoute de chaque émission. audiomètre n. m. XIXe siècle. Composé d'audio-, et de -mètre, du grec metron, «mesure». Appareil servant à mesurer l'acuité auditive. Merriam-Webster: audiometer: an instrument used in measuring the acuity of hearing.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: Ez dugu aurkitu audimetro, audiometro formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es audiómetro; audímetro / fr audiomètre, audimètre: Elhuyar: (audiómetro; audímetro) audiometro / NolaErran: (audimètre) ikus-entzule neurgailu / Zehazki: (audiómetro) audiometro Med. / Labayru: (audiómetro; audímetro) audimetro / Adorez5000: (audiómetro) audiometro.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Nazioarteko formak dira eta beste gabe onartzekoak, zein bere adierarekin. (audiometro iz. ‘entzumena neurtzeko gailua’ eta audimetro iz. ‘entzuleria neurtzeko gailua’, tekniko samarrak badira ere).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

auditoria behin azaldu da (EHAA 1990: "Gizarte Segurantzako Kontuhartzailetza Nagusiak prestatutako auditoriaren informea").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

auditatu : Euskalterm 1; auditore : HiztEn; Euskalterm 8; auditoretza : Euskalterm 12; auditoria : HiztEn; LurE; Euskalterm 2. Ez ditugu aurkitu ohiko iturriotan: DFrec; AB38; AB50. // 'auditar' itzulitako besteak: ikuskatu: Euskalterm 1; 'auditor': auzi-entzule: Euskalterm 2; begirale: Euskalterm 1; entzule: Euskalterm 1; ikuskari (+ kontu-ikuskari): Euskalterm 5; 'auditoría': auzi: AB50 5; auzi-entzuletza: Euskalterm 1; ikuskaketa: AB50 2; ikuskapen: Euskalterm 3; ikuskaritza: Euskalterm 9.

Sektore jakin bateko informazioa

'auditoría' Admin. eremuan: auditoria : HezkAdmin; kontu-ikuskaritza : AdminEL; eta AgAld hitz-bilduma: ikerlaritza (eta ikerlaritza-antolapenak 'servicio de auditoría'); aholkularitza ; irizlaritza ; kontseilaritza 'auditoría'; ikuskaketa-moduak 'procedimientos de auditoría'. Ez dugu aurkitu ondokoetan: AdmMila, LurraldeAntol, EurItune.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Beste hiztegietakoak: auditore : ElhHizt; HiruMila; auditoretza : ElhHizt; HiruMila; auditoria : HiruMila; EskolaHE. Ez ditugu aurkitu besteotan: EuskHizt; Lur EF/FE eta EG/CE; XarHizt; Casve EF; HaizeG BF; Lh DBF; DRA; PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

erdal formen ordainak beste hiztegietan: a) auditar: auditoretza egin (HiruMila); ikuskatu (ElhHizt); b) auditor/auditeur: aditza(i)le (Lur EF/FE, XarHizt, HaizeG FB, T-L LFB); auditore (HiruMila); behazale (Casve FE); entzülari (Casve FE); entzule,-ü- (Lur EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LFB). Hauez gain ElhHizt: 1 Contab. kontu-ikuskari , auditore ; 2 Der. (Auzi)-entzule , auditore ; PMuj DCV: 1 oyente: entzule , entzulari , aditzaile ; 2 asesor: aolkari , onulari ; c) auditoría/auditoriat: aditegi (XarHizt); auditoretza , auditoria (HiruMila). Eta gainera ElhHizt: Contab. 1 kontu-ikuskaritza , auditoretza ; 2 kontu-ikuskapen ; PMuj DCV: 1 cargo de auditor: aolkaritza ; 2 despacho del auditor: aolkari-mai . Ez dugu aurkitu ondokoan: Lur EG/CE.

Erdaretako formak

auditor / auditoría-ren erdal ordainak: fr (DLLF): auditeur; commissaire aux comptes, audit (interventor de cuentas) / auditorat; tribunal, bureau de l'auditeur; audit, vérification, contrôle des comptes; it (L. Ambruzzi) (S. Carbonell): uditore, auditore; de guerra, giudice relatore; de la nunciatura, assessore, consulente legale del nunzio in Ispagna; de la Rota, uditore della Sacra Rota; de marina, alto magistrato della Marina / auditorato (ufficio dell'auditore); uditorato (grado e ufficio di uditore, nel senso di magistrato); ca (DCC): auditor / auditoria; en (Collins): a (de guerra) judge-advocate; b (Com, Fin) auditor; c (Méx Ferro) ticket inspector / (Com, Fin) audit(ing); administrativa, de gestión, operativa management audit; externa external audit; general general audit; interna internal audit / eta auditar: to audit; auditora: firm of auditors, accountancy firm; de (Langenscheidts): 1 de guerra Militärrichter; de marina Marinerichter, Richter, der in seerechtlichen Angelegenheiten entscheidet; 2 de la nunciatura päpstlicher Auditor; de la Rota Auditor (Richter der Rota); 3 Rechnungsprüfer / (de cuentas) Buch-, Rechnungsprüfung; Prüfungsbericht.

LBeh (2011-03-03): auditore 3 ager.: Pello Zubiria (“Eta ezin omen da jakin korporazioek gobernuarekin sinatuta dauzkatelako konfidentzialitate klausulak, ezinezko egiten dutenak enpresen kontuetan beste inork sudurrik sartzea, ez auditoreek eta ez ogasun publikoak“), EiTB.com 2 (“Auditoreek ontzat eman dute diru mugimendu hau”, “Gestio Korporatiboko zuzendari bat izango da, Jose Angel Quintanilla alegia, orain arte Herri Kontuen Epaitegiko auditore buru izana eta EHUko gerente ere izan dena”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

auditore 13: Iñaki Heras (“ziurtagiria lortu eta auditoreek enpresatik alde egiten dutenerako”), Aingeru Epaltza (“Haren gainean karpetaz osaturiko bi zutaberen artean ageri zen Potzoloren burua, purgatorioko kontuhartzaile, enpresa ezinezko bateko auditore“), Xabier Olarra 3 (“Eta berak hantxe izango du... auditoreak eskatzen duenerako”, “Baina zulagailuak nolabait bere zulotxoak sarrerak dauden lekuan egingo ditu, eta ez berak eta ez auditoreak, edo beste edozeinek, ezingo ditu irakurri zenbaki horiek”, “Beraz, nondik atera itzultzeko diru hori, eguneroko eskudiruak koadra zezan, eta aldi berean nola itzuli geroko, auditoreak azaltzen zirenerako, arrastorik utzi gabe?“), Berria 8 (adib.: “Orain arteko auditoreak, Ernst-Youngek, ez du komentariorik egin nahi izan aferari buruz”, “2000ko iraila: Auditoreek aholku zerrenda plazaratu zuten egitasmoaren kudeaketa hobetzeko”).

Zerrenda osagarriak

BarnErrot: Osasun etxeetako auditorea: Auditor establecimientos sanitarios.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

Euskaltzainek geroratua

Zalantzazkoa da maileguzko izenondo edo eratorria

bat behar eta, auditoria proposatuko da oraingoz (Nart. ez bada ere, minimoa betetzen du); besteei, berriz, bidea egiten utziko zaie (ordain egokiak aurkitzea ez dirudi erraza: kontu-hartze markatuegia ote den, aipatu da; kontu-argitze, berriz, deskribatzaileegia).

nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa.

Kategoria

iz.

LBeh (2013-11-06): auditoria 65: Berria 21 (adib.: “Non egon da Eusko Jaurlaritza, hainbeste diru publiko erabiltzen ari zen Fundazioari auditoriarik egin gabe, Ezker Abertzaleak behin eta berriz eskatu arren?”), EiTB 19 (adib.: “Companies House auditoria enpresak jakinarazi zuenez, Liverpoolek 42 milioi euroko zorrarekin bukatu zuen 2008ko urte fiskala”), Jakin (“azpikontratatutako enpresa eta zerbitzuei auditoria egitea proposatzen da”), Argia 20 (adib.: “Aurreko puntuotan euskaldunari deigarriena gerta dakioke zor publikoaren auditoria eskaria”), DiarioVasco 4 (adib.: “Auditoria bat egitea izango da gure lehen egitekoetakoa udalean”); ez dugu aurkitu auditoretza formarik // (2020) auditoretza 109 (horietatik DU 36, EAO 51); kontu(-)ikuskaritza 37, kontu(-)ikuskatze 24, kontu(-)ikuskapen 16; ez dugu aditegi formarik aurkitu.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: auditoria 22: Berria 18 (adib.: “Auditoria baztertzeaz gain, honetan ez parte hartzeko agintzen diegu oposizioko alderdiei”), Iñaki Heras 2 (“Auditoria, normalizazio eta sinestamendu ereduak ere proposatu izan dira”), Karlos Linazasoro (“Borreroari joan den urtean egin zitzaion auditorian, dena behar bezala zegoela frogatu ahal izan zuten”), Ramon Etxezarreta (“Terminoak onartuta Azaroaren 12ko ausitoriak adierazten ehuneko hamairuko hazkundea”); auditoretza 1, Berria (“Auditoriumaren «kontrolik eza» dela-eta, udal taldeak auditoretza eskatuko dio Nafarroako Gobernuari, eta ondoren «ardurak» exijituko dituztela iragarri zuen Mendibek, UPNko zazpi zinegotzien izenean”) // (2020) auditoretza 1; kontu(-)ikuskaritza 7; kontu(-)ikuskatze 1; kontu(-)ikuskapen 3; ez dugu aditegi formarik aurkitu.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es auditoría / fr audit: Elhuyar: kontu-ikuskaritza, kontu-ikuskapen, kontuak ikuskatze / Nolaerran: kontu-ikuskatze / Zehazki: kontu ikuskatze; kontu ikuskaritza / Labayru: kontu-ikuskapen, kontuak ikuskatze; kontu-ikuskaritza, auditoretza / Adorez5000: auditoria, kontu-ikuskaritza.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm; auditoretza (herri-ogasuna, TN; industria, 4), auditoria (industria, 4), ikuskaritza (ingurumena, TN); Iusplaza: aditegi (Lan Zuzenbidea).

Zerrenda osagarriak

BarnErrot: Barne auditoretza: Auditoría interna; Barne Auditoretzako Atala: Sección de Auditoría Interna; Kanpo auditoretza: Auditoría externa; Auditoretza Zerbitzua: Servicio de Auditoría.

Gaur erabiltzen den ikusiko da aurrenik

Erabaki gabe utzi da.

Geroago erabakitzekoa da

Geroago erabakitzekoa da, Zuzenbideko beste forma batzuekin batera.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Asko erabili da, eta ofizioa, zerbitzua, jarduera izendatzeko behar da.

LBeh (2013-11-06): auditoria 65: Berria 21 (adib.: “Non egon da Eusko Jaurlaritza, hainbeste diru publiko erabiltzen ari zen Fundazioari auditoriarik egin gabe, Ezker Abertzaleak behin eta berriz eskatu arren?”), EiTB 19 (adib.: “Companies House auditoria enpresak jakinarazi zuenez, Liverpoolek 42 milioi euroko zorrarekin bukatu zuen 2008ko urte fiskala”), Jakin (“azpikontratatutako enpresa eta zerbitzuei auditoria egitea proposatzen da”), Argia 20 (adib.: “Aurreko puntuotan euskaldunari deigarriena gerta dakioke zor publikoaren auditoria eskaria”), DiarioVasco 4 (adib.: “Auditoria bat egitea izango da gure lehen egitekoetakoa udalean”); ez dugu aurkitu auditoretza formarik. // (2020) auditoria 182 (Argia 46, Berria 51, Deia 4, DU 2, DiarioVasco 16, EiTB 22, Elhuyar 1, Consumer 1, EAO 26, Jakin 1, Laneki 8, NG 1 , UEU 3.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: auditoria 22: Berria 18 (adib.: “Auditoria baztertzeaz gain, honetan ez parte hartzeko agintzen diegu oposizioko alderdiei”), Iñaki Heras 2 (“Auditoria, normalizazio eta sinestamendu ereduak ere proposatu izan dira”), Karlos Linazasoro (“Borreroari joan den urtean egin zitzaion auditorian, dena behar bezala zegoela frogatu ahal izan zuten”), Ramon Etxezarreta (“Terminoak onartuta Azaroaren 12ko ausitoriak adierazten ehuneko hamairuko hazkundea”); auditoretza 1, Berria (“Auditoriumaren «kontrolik eza» dela-eta, udal taldeak auditoretza eskatuko dio Nafarroako Gobernuari, eta ondoren «ardurak» exijituko dituztela iragarri zuen Mendibek, UPNko zazpi zinegotzien izenean”).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es auditoría / fr audit: Elhuyar: kontu-ikuskaritza, kontu-ikuskapen, kontuak ikuskatze / Nolaerran: kontu-ikuskatze / Zehazki: kontu ikuskatze; kontu ikuskaritza / Labayru: kontu-ikuskapen, kontuak ikuskatze; kontu-ikuskaritza, auditoretza / Adorez5000: auditoria, kontu-ikuskaritza.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: auditoría / PUrib: "auditoria / auditoritza".

Geroago erabakitzekoa da

Geroago erabakitzekoa da, Zuzenbideko beste forma batzuekin batera.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Asko erabili da, eta ekintza adierazteko jasotzea komeni da.

Zerrenda osagarriak

BarnErrot: Auditoriuma: Auditorio.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-um.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

interj.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

augita: Harluxet-LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

augita: ZTC 6 (Geologia HE: "augita [...] Piroxenoen taldeko inosilikato monokliniko beltza", etab.) // Ez dugu aurkitu ap. EPG.

Erdaretako formak

es (RAE): augita; it (S. Carbonell): augite // Ez dugu aurkitu ap. fr (DLLF; ap. WebMineral: augite), en (Collins), de (Langenscheidts). Cf. Wikipedia: fr-en augite, de Augit.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Mineralak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: AUHEN EGIN "Adplorare, auhen egin" Urt I 229. "Clamar, auhenegin" Lar. Maledikzione zuei orain irriz zaudetenoi, ezen auhen eta nigar eginen duzue. Lç Lc 6, 25. Utz nazazu aphur bat ene atsekabean, auhen eta nigar egiterat. Ch III 52, 3. Hala ethorri izan zen Abraham auhen eta nigar egitera. Urt Gen 23, 2 (Dv haren deithoratzera eta hari nigar ematera, Ur negarrez bere progua egitera, Bibl hilots eta deitore egitera). Nigar eta auhen egiñen duzue. He Io 16, 20. Zuek auhen eta nigar eginen duzue, eta mundua boztuko da. Dv Io 16, 20 (Lç lamentazione eginen duzue). Nigar eta auhen eginen duzuela zuek. Leon Io 16, 20

adib.: auhen iz. Atsekabearen edo ondikoaren adierazpena. Entzun, Jauna, ene hitzen auhena. Auhen eta deitore darigula. Jeremiasen auhenak. Auhen egin. Ene bihotzeko hasperenak lehen dira orroak ezen ez auhenak. Auhenez dagoela bere semearen gainean.

auhen egin 2: Euskaltzaindia, Argia.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: auhen egin 15: Lopez de Arana, Jon Muñoz, Xabier Amuriza, Xabier Paya, Jon Alonso, Koldo Biguri, Irene Aldasoro, Monika Etxebarria, Anton Olano.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta sartzekoa azpisarrera gisa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa jasotzekoa auhen sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

auhendatu, auhenda, auhendatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

auhendatu, auhenda, auhendatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Kategoria

adlag.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

batez ere Zub.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

mamua.