OEHko datuak [laburduren azalpena]

bota 8. (V-gip, G-azp-goi-to, AN-gip-5vill, BN-arb), botatu, buta. Ref.: A EY III 334; Iz ArOñ; Gte Erd 66. Echar, proferir, lanzar, decir. "Onek bota zizkiguk epelak! (G-to)" A EY III 334. "Botaboleo aundik botatzen ditu orrek, gezur aundiak (AN-larr)" Inza NaEsZarr 38. "Arrónkaak botaten, echando fanfarronadas" Iz ArOñ. "Madarikazioak botatzen (G-azp-goi, AN-gip, BN-arb), madarikazio egozten (Ax), maldizioak botatzen ditu (AN-5vill), horrek maldizione egiten du (S)" Gte Erd 66. v. egotzi. * Bekian amarena zala errua, baña ezeutsan arpegira bota gura. Ag Kr 110 (cf. AL 82 arpegira esan). Baina laster bere baitaratuz, botatu zion aurpegira: "Nahi izan bearko duk". Mde HaurB 40. Iltzeko gertu zegoen gizon batek bakarrik bota zezaiokean Falconeri alako itzik arpegira. NEtx Antz 147. Mutil bati neskatxa bat gustatzen ba-zaio, joan da, zapla! arpegira botatzen zion bere barruko gogoa. Netx LBB 132. Inori [gisa horretako purrustadak] aurpegira botatzea, nolanahi ere, erraza da. MEIG I 257. AURPEGIRA. a) (Echar, decir) a la cara. "Arpegira bota, echar en cara. Beiñ izan nintzan aren laguntasunan biarrian, eta milla bidar arpegira bota desta gero" Etxba Eib. v. AURPEGIAN (b); cf. AURPEGIRA EMAN, AURPEGIRA EZARRI. * Bekian amarena zala errua, baña ezeutsan arpegira bota gura. Ag Kr 110. Espirittu Santuaz bete ziran ezkeroz ez dute bildurrik ezagutzen, Jesusekin egin dutena juduei aurpegira botatzeko. Inza Azalp 86. Zapuzkume ustela! bota zion arpegira gorrotoz baño geiago destañez. NEtx Antz 144. Baina laster bere baitaratuz, botatu zion aurpegira: Nahi izan beharko duk. Mde HaurB 40. Alkarri trapuzar eta zer esan guztiak arpegira botaten. Bilbao IpuiB 145. Eztakit nik zenbat makurkeri geiago arpegira botatzen dizkit epaikariak. NEtx LBB 117. Mutil bati neskatxa bat gustatzen ba-zaio, joan da, zapla! arpegira botatzen zion bere barruko gogoa. Ib. 132. Gernika be geuk erre genduela arpegira bota. Gerrika 275. Ez diot gure herri huni aurpegira botako bekoz beko egia. Larre ArtzainE 188. [gisa horretako purrustadak] aurpegira botatzea, nolanahi ere, erraza da. MEIG I 257.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

bota1 2 (Esapideetan). Norbaiti zerbaiten errua bota. Erronka bota. Umea bota (haurdunak): umea galdu. Landare batek kimu berriak bota. Erro zabalak botako ditu bazter guztietara. Norbaiti zerbait aurpegira bota. Larriak bota, gora bota: oka egin. [aurpegi] aurpegira bota Erantzuki egin. Ik. aurpegiratu. Askotan botatzen baitigute aurpegira esker txarrekoak garela. Inori gisa horretako purrustadak aurpegira botatzea, nolanahi ere, erraza da.

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Erabat ezabatzekoa da adibidea lehendik jasoa baitago azpisarrera gisa aurpegi sarreran. bota1 sarrerako 2. adieratik kendu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da bota sarreran ere.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

esan: -ra.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aurpegi sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Heg.

Euskaltzaindiaren Arauak

aurpegiratu, aurpegira(tu), aurpegiratzen. 1 du ad. 'aurpegira eraman'. 2 dio ad. 'aurpegira bota'.

Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak

aurpegiratu, aurpegira, aurpegiratzen

LB: 38 (Argia 1, Berria 1, EiTB 13, Elkar 20, Consumer 1, Euskaltzaindia 1, UEU 1); ETC: 132

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0. / Euskalterm: 0

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

estalgabetu du ad. g.er. Estalkia kendu. Ikusi zuen Teresa, aurpegitxoa eskuekin estalirik, negar-zotinka, eta nahi izan zion begitartea estalgabetu eta besoa lepo inguruan ezarri.

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-txo.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Sarrera gisa jasotzekoa da, ez baita ‘aurpegi txikia’ bakarrik; ‘aurpegi tristea’ adierazteko ere erabiltzen da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

bikoiztapenak.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aurpegi sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

ezagutu: -z.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aurpegi sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: aurrea eraman , aurrea hartu , aurrean bidali , aurrean egon , aurrean hartu , aurre egin (eta, beharbada, aurre eman), aurretik , aurrez aurre .

Leku-denborazko izenen eratorriak

leku-denborazkoen azpisarrerak batera berrikusiko dira.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aurre sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

aurre eman (eta aurre emon) 3: Kk Ab ("Orregaitik, mikeletien uste andirik euki ez da, burdidunak alegintzen ziran alkarregaz batera ibilteko, alan indar geiago egiñik lapurrai aurre emon al ixateko", "barrua ondo berotuta Naparroa'ko edari baltzaz, aupadaka ebiltzan, inguruetan ez egoala eurai aurre emoteko gizonik, eta iñok urten gura baeban urteteko..."), MEIG ("Euskara eta euskal irakaskuntza egunean eguneango premiei aurre emateko gai izan zitezen egin direnez ari naiz, testugintza eta irakasle prestaeran, adibidez"); aurrea eman 2: MEIG ("Hitzak, bai, nondinahikoak dira, baina halaz ere mingain eta ikutu aukeratu ditu: hau da, gipuzkerari, ia bakarrik dagoenean ere, aurrea eman dio [Olabidek] beste euskalki guztien gainetik"), Anab Poli ("Bonbollo zan len ere Juanbeltzekin asarretuta aurrea eman zion kaietar bakarra").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

aurre eman (eta aurre emon 4, aurre-eman 1) 21: M.A. Urreta ("Eriotzari aurre-eman bear dion gudariak nai duena egin dezake"), M.A. Mintegi ("Era haretan aurre emon neutsan ordura arteko nire eskaladarik garrantzitsuenari"), Bizkaiko herri iturriak ("Holan azaltzen dabe Balmasedako zinegotziak behintzat gerrako zorra kitatu arte iturrien arloari aurrerik ezin izan deutsiela emon dinoenean"), P. Ibarmia 2 ("Amagandik, ostera, buru argia eta bizitzari aurre emoteko adorea ta kemena hartuko ditu", "Esperientzia sakon honeri esker, aurre emongo dautso Teresak jansenismoz kutsaturiko espiritualitate latzari"), X. Mendiguren B. 2 ("Politiko arazo gogor baten aurrez aurre aurkitzen dira eskualdeak: autonomiaz desjabetzen dituen zentralismo itotzaileari aurre eman beharrean", "Berehalaxe eman behar diogu aurre"), Jaunaren Deia 1973 ("Gure garai historikoari aurre ematera deitzen gaitu"), Bizia lurrean ("hotzari aurre eman zioten"), UZEI 2 ("... arazo konplexuei eta gardentasun formalez tratatu ezin diren edota inplikazio ideologiko edo politiko desatseginak dituztenei aurre ez emateko", "errealitateari aurre ematean"), Zutabe 1985 ("lehenbizi aurre eman behar zaie hizkuntza minoritarioari buruzko jarrera ezkorrei"), Beasain ("kultur modu bat bakarra besterik ez kontutan hartzeak duen arriskua salatu eta aurre eman behar diogu"), A. Lertxundi ("Ezustekoei aurre eman nahi dien edozeinen jarrera atezuan Tomax, lemaren aurrean zut"), J. Olazabal ("istripuei aurre emateko xentimorik ere ez gastatu"), M. Altuna ("goiko olatuei aurre eman!"), Zelina ("Erabaki dut neu naizela, beste inor gabe, auziaren iltzeari aurre eman beharrekoa"), AAO 1989 ("gastuei aurre emateko diru laguntzak eskatzen dituzte"), J.M. Artzalluz ("ekintza askori aurre eman bear izan diegu"), O. Peña ("Arrosak ere tente zeuden, ekaitzari aurre emateko"), BAO 1999 ("enpresa berria martxan jartzeari arrakastada lortzeko berme handiagoekin aurre eman ahal izan diezaioten"); aurrea eman (eta aurrea emon) 4: J. Arenaza ("inguruko inperialkeriari aurrea emonaz eta Arana Goiri'ri jarraituz, geroago ta bizkaitarrago, izango gara"), X. Gereño 2 ("kuraiaz eman zioten aurrea Konbentzioaren soldaduei", "Beldarrain komandantearen gudariek aurrea eman zien kontra-atakatuz"), BAO 1997 ("Erabilera pribatuzko hirigintzaz kanpoko aldeek, aurrea ematen dieneko gune publikoen errasante eta mailak mantenduko dituzte beraien perimetroan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

aurre eman : DFrec 4 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

aurre eman : HiruMila (arrostrar, afrontar, encararse, dar la cara), DRA (aurre emon: dar frente); aurrea eman : Casve EF (faire face); aurreman : PMuj DVC (enfrentarse) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF.

aurre eman 13: Deia 2, Berria, EiTB 7, Laneki, DiarioVasco 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: aurre eman 17: Berria 2, Migel Angel Mintegi 5, Elizen arteko Biblia 2, Joseba Zulaika, Xabier Olarra, Lopez de Arana, Karlos Zabala, Joan Mari Lekuona, Bernardo Atxaga, Juan Garzia, Pello Zabala

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Txostenak eskainiko duen informazioa behar da

lantaldeak ez daki esapide honi zein leku dagokion, tradizio hobekoak diren aurre egin, buru egin, buru eman bezalako esapideen ondoan. Onartzekotan:

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

badu lehiakide hedatuagorik eta arautuak (aurre egin, buru eman...) eta aski dira.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Esapideei dagokien sistematika

eman.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa aurre sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

eraman: -a.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aurre sarrerari dagokion azpisarrera.

Maiztasuna

g.er.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

zortzi metroko aurrea daramakio.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

hartu: -a.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aurre sarrerari dagokion azpisarrera.

aurreabisu 103 (Deustuko Unibertsitatea 22, Espainiako Gobernua 17, Gomylex 62, Laneki 1, Berria 1. Eta oraindik badabil, azken erabilera datuak 2017 eta 2018koak dira eta); aurretiko abisu 8: Berria 2, DiarioVasco 4, EHHA 1, EiTB 1, Erlea 1; aurretiko jakinarazpen : Berria 1, Espainiako Gobernua 3, Laneki 1; aurretiko ohartarazpen 1: Consumer.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

aurreabisu 1 (Berria); aurretiko abisu 4: Edorta Jimenez, Alberto Ladron 2, Mikel Hernandez Abaitua 1; ez dugu aurretiko jakinarazpen, ohartarazpen formarik aurkitu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Iusplaza: aurreabisu (Lan Zuzenbidean); Euskalterm: aurreabisu (TN).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es preaviso / fr préavis: Adorez: aurretiko abisu, aurre-abisu, aurre-gaztigu / Zehazki: aurretiko abisu / NolaErran: aitzin-abisu / Elhuyar, Labayru: ez dute jaso.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta sartzekoa, baina Zuz. markarekin.

Jakite-arloak

Zuz.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa, dagokion jakintza-arloarekin.

Jakite-arloak

Zuz.

LBeh (2013-06-10): aurreakordio 99: Berria 12 (adib.: “langileek aurreakordioa lortu zuten iragan ostiralean”, “Administrazio Orokorreko aurreakordioa sinatu dute”) EiTB 84 (adib.: “... sindikatuek negoziazioetan aurreakordio bat lortu ostean”, “Patxi Lopez lehendakari izateko aurreakordioa hitzartu dute PSEk eta PPk”), Argia 3 (adib.: EA eta Aralarren arteko aurreakordioaz zer diozu?”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: aurreakordio 65, Berria (adib.: “ELAk, LABek eta UGTk fax eta telefono bidez lortu zuten eguerdian Adegi patronalarekin aurreakordioa”, “Arrantzaleek diru laguntzak jasotzeko aurreakordioa hitzartu dute”, “LABek ikastola pribatuekin aurreakordioa sinatu du; ELAk, berriz, ez”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: aurreakordio* e. akordiorako oinarri.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es preacuerdo / fr accord de principe: Elhuyar: aurreakordio, aurrehitzarmen / Nolaerran: printzipiozko adostasun; printzipiozko baimen / Zehazki: behin-behineko hitzarmen / Labayru: - / Adorez5000: aurreakordio, aurrehitzarmen.

Onartzekoa da, Heg. edo Ipar. markarekin

onartzekoa da, Heg. markarekin.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Forma baten adiera(k)

Behin-behineko akordioa.

Esapideei dagokien sistematika

bidali: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aurre sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

haserretu zen irakaslea eta aurrean bidali zituen ikasleak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

egon: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aurre sarrerari dagokion azpisarrera.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

aurrean hartu azpisarrera aurrean hartuta (bidali, bota eraman…) bihurtu, oharra kenduta eta definituta (‘indarka eta bultza eginez (bidali, bota, eraman…)’) Eta adibideak gehitu.

Esapideei dagokien sistematika

hartu: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aurre sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

aurrean hartuta kalera bidali zuten gizarajoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa aurre eta hartu sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

aurrebista (eta a.-pantaila) 7: Microsoft 2000 (adib., "Horretarako Excel-ek Inprimatzeko aurrebista izeneko aukera du", "Lan-orri baten aurrebista ikusteko bi aukera daude", "Tresna-barrako Inprimatzeko aurrebista botoia sakatzea", "Aurrebista-pantailako tresna-barran dagoen Zooma botoiaren bidez ere orria gerturatzea lortzen da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

aurrebista : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

LBeh (2013-11-06): aurrebista 2: Berria (“Mac OS X sistemetan, aurrebistan gorde honela aukerari sakatzea eta hor PDF hautatzea besterik ez dago”), EiTB (“Irudien aurrebistarekin lotutako teknologian patenteak urratu dituztelako”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: Ez dugu aurkitu aurrebista formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

Bebil (bere bidea egin gabea da).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

adierazle egokia da, eta onartzekoa.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Inform.

aurredenboraldi iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, aurredenboraldi-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. denboraldi-aurre].

aurredenboraldi 138: Deia 4, DiarioVasco 78, EiTB 42, Goiena 5, HABE 2, Uztarria 7; aurre denboraldi 21: DiarioVasco 9, EiTB 2, Goiena 2; denboraldi(-)aurre 835: Berria 779, DiarioVasco 6, EiTB 26, Goiena 21, Uztarria 3; denboraldiaurre 143: Argia 1, Deia 1, EiTB 136, Goiena 5.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

aurredenboraldi 5, Berria; denboraldi-aurre 263, Berria.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "†  aurredenboraldi e. denboraldi-aurre".

Debekua bere horretan uztea proposatu da, baina forma arautua moldatuz: denboraldiaurre . Forma proposatua bere bidea egiten ari da eta horri eustea komeni da.

Eratorri-konposatu baztertuaren ordaina

Ik. denboraldi-aurre.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

aurreko eguna, bezpera.

aurrehistoria iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, aurrehistoria-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. historiaurre].

aurrehistoria 28: Berria 10, DiarioVasco 2, EiTB 4, Elhuyar 2, Elkar 2, Erlea 2, Jakin 5, UEU; aurre-historia 4: Argia 2, Berria, Karmel; historiaurre 565: Aizu 16, Argia 49, Berria 219, Deia 15, DiarioVasco 74, EiTB 64, ElCorreo, Elhuyar 29, Elkar 34, Erlea 2, Consumer 3, Espainiako Gobernua 2, Euskaltzaindia 5, Goiena, Jakin 14, Laneki 7, UEU 18, Uztarria 12.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

aurrehistoria 11: Herria 7, Iban Zaldua, Ramuntxo Etxeberri, Eneko Bidegain, Joxe Azurmendi; aurre-historia 7: Herria 4, Anjel Lertxundi, Ramuntxo Etxeberri, Joxerra Garzia; historiaurre 107: Herria 16, Berria 49, Isabel Arrigain 8, Anjel Lertxundi 5, Ramuntxo Etxeberri 3, Filosofiako gida 3, Anton Garikano 2, Joxerra Garzia 2, Josu Zabaleta 2, Xabier Arregi 2, Joseba Zulaika, Karlos Zabala, Xabier Olarra, Iban Zaldua, Jose Antonio Mujika, Juan Garzia, Xabier Mendiguren Elizegi 2, Luis Elberdin, Ibon Uribarri, Koro Navarro…

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: Ik. historiaurre / LurE: - / ElhHizt: Ik. historiaurre / EskolaHE: -

Debekua bere horretan uztea proposatu da. Forma hobetsiak (historiaurre) bere bidea egin du.

Oraingoz bakarra aski da

Ik. historiaurre (hau da oraingo maila honetan jasotzekoa; protohistoria bezalakoak #mdash#edo horien euskal ordainak#mdash#, berriz, teknizismo oraingoz baztertzekoak dira).

Euskaltzaindiaren Arauak

aurrehititera Sin. hatiera.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: aurre-idazketa: preescritura.

Euskaltzaindiaren Arauak

aurreikusi, aurreikus, aurreikusten. du ad. h. aurrez ikusi.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

aurrikuste 5: Elhuyar (“Azkenik, ondarea aurrikuste-zentzuan kontutan hartu behar dugu”), A. Artiñano (“Aurrikusteari eta medikuntza prebentiboari garrantzi haundia ematen zaie”), X. Kintana (“Hau da, egiteen loturá erreala, oraino ezkutua zena oraindik deskontziente edo kontzientziara pittinka pittinka datorkeen, aurreikuste misterioso eta berri batez aldatzen zen”), AdminLan (“OSAGARRIZKO AURRIKUSTE-BALTZA”), J. Kalzada (“Lehenengo eta behin argi ikus dezakezue Natura, giza leinuaren ama eta egilea, nolako aurrikuste zehatzaz arduratu den eromen-pixka bat inon ere falta ez zedin”).

aurreikuste 1: Consumer (“Oporren egitaraua antolatzean ere, espainolek bereizgarri duten aurreikuste eskasak -ohitura turistikoei buruz Europa osoan eginiko azterketa baten arabera, berak dira uda parteko bidaiak gutxien eta beranduen antolatzen dituzten europarrak- ez du tarte handirik uzten atzerriko erosketak nola ordainduko diren erabakitzeko”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

aurreikuste 9: Berria (“Inkesten aurreikusteak gauzatu eta Frantziak zein Herbehereek arbuiatuko balute Europako Konstituzioa, ondorioak zein izango liratekeen ez da hain argia”), Andres Urrutia 5 (adib.: “Oro aurreikuste hori, aldiz, eskuraezineko xedea da”), Juan Garzia (“Aurreikusteko makina moduko bat da gure organismoa, aurreikuste-aparatu automatiko mordoxka batek osatua”), Xabier Kintana (“Era berean, 'ardura ('arreta, kontu, aurreikuste') ere esangura dauka, Jeremiaz mintzatzean esan zen bezala”), Pello Zabala (“Zerorrek erreparatutakoen arabera, entseia ezazu zure aurreikuste partikularra”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-tze.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: aurre-irakurketa: prelectura.

LBeh (2016-10-26): aurrejuzgu 47: Aizu (“Hainbat momentu ezberdinetarako hiru liburu aipatuko ditut hemen. Hondartzan irakurtzeko, olatuen soinuaren ferekaz besarkatuta gaudenerako, oso erromantikoa den klasiko baten dotoretasuna gomen- datuko nuke: Harrotasuna eta Aurrejuzguak” [liburuaren izenburua]), Elcorreo 2 (“Harrotasuna eta aurrejuzguak” [liburuaren izenburua]), Deia (“Harrotasuna eta aurrejuzguak” [liburuaren izenburua]), Berria 11 (adib.: “Dena dela, ahalegina egiten du aurrejuzgurik ez egiten”), Jakin (“Eta bi: akats nagusia, hala ere, metodologiaren aurretikoa da: euskara indarkeriarekin lotzeko aurrejuzgua”), Argia (“Zuk zenituen aurreiritziak pareka daitezke katedradun ez den madrildarraren aurrejuzguekin? Nola ikusten gaituzte euskaldunak, katalanak eta galiziarrak?“).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: aurrejuzgu 5: Berria 2 (adib.: “Zuzenbidetik kanpoko aurrejuzguetan oinarritutako epaiketa irekitzeko”), Josu Zabaleta (“Ninirentzat eta Eligiorentzat huraxe zen behar zen guztia; babeslearen eta aurrejuzgu gabearen itxura hartu zuten segituan mutilek: nekazari baino hoberik eman nahi zuten beraiek ere; Ninik, hain zuzen, cow-boy gisako elastikoa zuen jantzita, eta Eligiok bere begien kolore urdin argi bereko jaka bat.”), Bernardo Atxaga (“Hasiera batean beste euskaldun askori bezala gertatzen zitzaidan niri, onartu egiten nuela galderak berarekin zekarren aurrejuzgua, euskal literaturaren singulartasunari buruzko”), Monika Etxebarria (“Emakumea ere alaitu da, aurrejuzgurik gabe”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: (definizio batean) kapazitismo, kapazitista. Desgaitasunen bat dutenen kontrako aurrejuzguak eta bereizkeriazko jokabidea; hala jokatzen duena.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es prejuicio / fr préjugé: Elhuyar: aurreiritzi, aurrejuzgu / NolaErran: aurreiritzi / Zehazki: aurreiritzi / Labayru: aurreiritzi / Adorez5000: aurreiritzi.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ondo eratua, eta hedatua.

Kategoria

iz.

Euskaltzaindiaren Arauak

aurrekalde* e. aurrealde.

Aldaera baztertuaren ordaina

aurrealde #mdash# cf. Euskaltzaindiaren Gomendioa

aurrekanpaina iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, aurrekanpaina-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. kanpainaurre].

aurrekanpaina 26: Argia 5, Berria 5, DiarioVasco 4, EiTB 12; aurre-kanpaina 8: Berria 3, DiarioVasco 2, EiTB 3; kanpainaurre 67: Argia 3, Berria 55, EiTB 9.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

aurrekanpaina 5, Berria; aurre kanpaina 1, Berria; kanpainaurre 6, Berria.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "†  aurrekanpaina e. kanpainaurre".

Debekua bere horretan uztea proposatu da. Forma hobetsia (kanpainaurre) pixkanaka zabalduz doala dirudi.

Eratorri-konposatu baztertuaren ordaina

Ik. kanpainaurre.

Txostenaren laburpena

EEBS: 2 ager.; OEH: ø

Ongi eratua da

Euskaltzaindiaren Arauak

aurrekari Mat., Fil., Hizkl.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

aurrekin 5: EHAA 1989 ("Iragarpena, Irungo Egitasmo Orokorraren Elementu Aldaketaren Aurrekinean, Bidaurre-Ureder Industri Sektorea, dauden erizpide eta xedeak onartzeari buruzkoa"), NPAO 1994 ("Ekonomi eta Ogasun Departamentuak bere esku dituen tributu aitorpen, datu, txosten eta aurrekin guztiak aurkeztu beharko ditu, bai eta ikuskapengai edo ikerketagai izan den dokumentazioa ere"), UZEI 3 (1994 eta 1996: "Konstituzioaren aurrekinak", "egitatezko aurrekinak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

aurrekin : AB50 2 (antecedente), HiztEn (aurrekaria) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

aurrekin : ElhHizt-HiruMila (antecedente) // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

aurrekin iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, aurrekin-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. aurrekari; aurrerapen].

aurrekin 22: Bizkaiko Batzar Nagusiak 2, EiTB 2, Consumer 17, Jakin; aurrekari 2102; aurrerapen 3206.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

aurrekin 3: Berria 2, Edorta Agirre; aurrekari 489; aurrerapen 680.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

Aski dira aurrekari, aurrerapen, etab.

Debekua bere horretan uztea proposatu da. Badirudi aurrekin formaren ordezkoek arrakasta handia izan dutela. Nolanahi ere, aipatu da aurrekari formara bidaltzea aski izan litekeela (aurrerapen isiltzea, alegia).

Euskaltzaindiaren Arauak

aurreko iz.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: aurrekoz .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: aurrekalde: Ik. aurrealde / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

mantal sarrerari dagokion azpisarrera (mantal formaren bigarren adierari dagokion sinonimo gisa edo).

LB: 94 (Deustuko Unibertsitatea 61); ETC: 49.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: aurrekontratu iz. precontrato / Adorez: aurrekontratu: iz. precontrato / Labayru: 0 / NolaErran: 0. // Euskalterm: laneko aurrekontratu (Zuz. Termino onartua).

Erdaretako formak

es precontrato / fr contrat préliminaire: Elhuyar: aurrekontratu / Adorez: aurrekontratu / Labayru: aurrekontratu / NolaErran: 0 / Euskalterm: aurrekontratu.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Zuzenbide arlokoa bada ere, ezaguna eta erabilia da.

Jakite-arloak

Zuz.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

Atzizkien araberako erabakiak

-z.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aurreko sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Donostian jaioa da, baina aurrekoz goizuetarra.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu isiltzekoa da

ez dugu horren premiarik ikusten.

LBeh (2014-04-03): aurrematrikula 40: Berria 11 (adib.: “Otsailean aurrematrikula egiteko epea zabaldu zuten Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan”), EiTB 4 (adib.: “Isabel Celaa Hezkuntza sailburuak "arrazoizkoak eta aurreikusteko modukoak" direla baloratu ditu 2010-2011 ikasturterako aurrematrikulen datuak Parlamentuan”), Argia (“Eta orain Celaak eta Saileko kideek ustekabeko izugarria hartu dute aurrematrikulen datuak ikustean”), DiarioVasco 24 (adib.: “Batxilergoko aurrematrikula zabalik Zumaiako Institutuan”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: aurrematrikula 4, Berria (“Datorren ikasturteko aurrematrikula, irailean“).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es prematrícula / fr: Elhuyar: - / Nolaerran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Onartzekoa da, Heg. edo Ipar. markarekin

onartzekoa da Heg. markarekin.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

LBeh (2016-10-26): aurrematrikulatu 26: Berria 23 (adib.: “Otsailaren 2tik 13ra izango da haur eta gazteak ikastetxeetan aurrematrikulatzeko epea”), DiarioVasco 3 (adib.: “Aurrematrikulatzeko ordutegia ondorengoa izango da”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: aurrematrikulatu 4, Berria (adib.: “Nafarroako hiru haurretatik bat euskaraz aurrematrikulatu dute”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: Ez dugu aurkitu aurrematrikulatu formarik.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ondo eratua, eta hedatua; jasotzekoa, aurrematrikula eta aurrematrikulazio lantaldeak lehendik proposatuak dituenez.

Aditzoinaren erabilerak

aurrematrikulatu, aurrematrikula(tu), aurrematrikulatzen.

Aditz-erregimena

du ad.