Harremana

    50535 emaitza bilaketarentzat - [6201 - 6250] bistaratzen.

    azentuazio
    iz. Azentua jartzea; horren ondorioa. Hipotesi honen arabera, Bizkaiko iparraldekoa da euskararen azentuazio sistemarik zaharrena.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azentuazio

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-01-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Zerrenda osagarriak

    Katal.

    azentudun
    adj. Azentua duena. Bokal azentudunak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azentudun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:33 1998-01-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -dun.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

    bokal azentudunak.

    azentuera
    iz. Hitz batean azentua ezartzeko modua. Zubereraz hitz batek azentuera markatua (oxitonoa) badauka, arrazoia izan daiteke bukaeran bokal bat galdu izana. Euskararen azentu eredu askotan badira hitz markatuak azentuaren aldetik, azentuera bereziak hartzen dituztenak. Silaba biko erroen azentuera.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azentuera

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:003 2002-10-09 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh51 2022-11-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak

    LB: 51; ETC: 22

    Beste (edozein) iturritako erabilerak

    Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0 // Euskalterm: 0.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

    -era librea.

    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Eremu horretan dabiltzanek behar omen dute. Bide batez, azentu sarreran beste adiera bat gehitu behar da (RAEko acentoren 5. adieraren parekoa ‘Conjunto de las particularidades fonéticas, rítmicas y melódicas que caracterizan el habla de un país, región, ciudad, etc.’). Eta euskal azentua adibidea ez dagokio 1. adierari, aldatzekoa da.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): kendua.

    azerbaijandar
    1 adj. Azerbaijangoa, Azerbaijani dagokiona. Ik. azeriar. Azerbaijandar agintariak.
    2 iz. Azerbaijango herritarra.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azerbaijandar

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    azerbaijanera
    iz. Azerbaijanen eta inguruko zenbait eskualdetan mintzatzen den hizkuntza.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azerbaijanera

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    azeri
    1 iz. Txakurraren familiako ugaztun haragijalea, otsoa baino txikiagoa, buru-zabala eta mutur-zorrotza, buztana zuzena eta iletsua duena, oiloei eta kidekoei erasotzen diena eta guztiz aintzat hartzen den larru iletsua duena (Vulpes vulpes). Ik. luki. Azeri arra, emea. Azeria beti azeri. Azeriaren zaunka. Azeri zuloa. Sartu zen zango punten gainean, azeria oilategian bezala.
    2 adj. Pertsonez mintzatuz, maltzurra. Maltzurra eta azeria zen. Jainkoak mundua egin zuenetik ez zuela halako ume azeririk egin.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Esaera zaharrak

    Azeriak buztana jaso ezin, eta bai gabia. Azeria predikatzen denean ari, gogo emaiok heure oiloari. Azeriari larrua edeki, baina azturak ez. Azeri zaharrak aila luze, bera legezkoak besteak uste. Luki kume, azeri. Oilo ibiltari, azeriaren janari. Orik ez den herria, ibar-jaun da azeria. Orik ez den lekuan, azeria errege. Sortzetik du azeriak maltzurkeria.

    Aztergaia: azeri

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-10-29 Lantaldeak besterik gabe onartua
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:04

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    Sektore jakin bateko informazioa

    Ik. Izendegia: azeri: Alopex sp. + Pteropus sp. + Fennecus sp. + Vulpes sp.; azeri arktiko: Alopex lagopus; azeri arrunt: Vulpes vulpes; azeri hegalari: Pteropus sp.; feneko (azeri): Fennecus zerda; itsas azeri: Alopias vulpinus; cf. azeri-mahats: Arctostaphylos uva-ursi; azeri-mahats: Solanum dulcamara.

    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    azeri Vulpes vulpes / AS: azeri(-)belar Alopecurus pratensis, azeri(-)buztan Equisetum sp.

    Lantaldearen irizpideak
    Forma arautuaren azalpenaz oharra

    AS gisa gehituz: azeri-dantza .

    azeri belar, azeri-belar
    iz. Lastodunen familiako landarea, buruxka modukoak ematen dituena (Alopecurus pratensis).
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azeri belar

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS: azeri(-)belar Alopecurus pratensis.

    azeri dantza, azeri-dantza
    iz. Euskal dantza mota jolas girokoa, inauterietan eta bestelako jai nagusien bukaeran dantzatzen dena.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    azeri txakur, azeri-txakur
    iz. Azeriak harrapatzeko erabiltzen den txakurra. Azeri-txakurretako bat lapurtu didate.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azeri-txakur

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: EArau 2015-07-17
    Hiztegi Batuko Lantaldea: EOh

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

    Arrazak

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua: azeri-txakur edo azeri txakur [AS s.u. azeri eta txakur] [euskaltzainek osoko bilkuran sartzeko eskatua; OEHk badakar]

    azeri zahar
    iz. Pertsona maltzurra. Bazkun honetako ordezkariak azeri zaharrak dira.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azeri zahar

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH-AS 2017-10-10 Adibide gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    OEH: AZERI ZAHAR (BN-lab; azeari zahar SP), AXERI ZAHAR (aixal-zaar V-gip). "Azeari zaharra, vieux renard, hombre astuto" SP. "Aixal-zaarra, zorro viejo" Iz ArOñ. "Azeri zaharra! (BN-lab)" Gte Erd 285 (s.v. (zer) tipo da hau!). (Sólo incluimos ejs. en sdo. fig.). Azari zar bat badabillela / anka-biko aguria. PE 82. Nire dirubekana eldu dan azeri zarra... nor ete da bera? Kk Ab I 102. Espetxe (kartzela) nagositik etorran azeri zarrak laster igarri eban. Ib. 6. Axeri zaharrak [=Napoleonek] etsaiaren lurretan sartzeko etzuen maldarik igan nahi izan. Zub 126. Azeri zar soil batek / ainbat malizia; / puntu biz irabazi, / ondo merezia. MendaroTx 417. Bazkun onetako ordezkariak azeri zarrak dira-ta, euren asmuak, lenengotan beintzat, erdiz-erdi baño eztabez agertzen. Eguzk GizAuz 125. Benaz eta erdi betozkoz egoan Tutulu, azeri zaarraren antza, artean galdurik ez ebalako. Erkiag BatB 32 (cf. el refrán citado en Mg PAb 122: azeri zaarrari ulia juan, baña antza ez). Axari zarra izanda, ura atzetik etorri ta ikusi aingerea paketetik ateratzen ari zala. JAzpiroz 152.

    azeri zahar 21: Aizu, Berria 12, EiTB 5, Argia, Erlea, DiarioVasco.

    Beste (edozein) iturritako erabilerak

    azeri zahar 21: Herria 9, Berria 4, Lopez de Arana 3, Urtzi Urrutikoetxea, Matias Mujika, Bego Montorio, Elena Touyarou, Hasier Etxeberria.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Erabilia eta adibide gisa jasotzekoa.

    Informazio lexikografikoa
    Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

    Adibide gisa jasotzekoa azeri sarreran.

    azeri-buztan
    iz. Ile moduko hostoak dituen landare latza (Equisetum sp. ). Ik. eztainu-belar; luki-buztan. Txiza gehiago egiten laguntzen duten landareak: azeri-buztana eta txikori belarra.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azeri buztan

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS: azeri(-)buztan Equisetum sp.

    azeriar
    1 adj. Azerbaijangoa, Azerbaijani dagokiona. Ik. azerbaijandar. Azeriar nekazariak.
    2 iz. Azerbaijango herritarra.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azeriar

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2007-10-02

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

    -tar osaerakoak.

    azerikeria
    iz. Maltzurkeria. Azerikeriaren bat nondik asmatu ari zen. Egia, nire maltzurkeria eta azerikeria lagun izan ez banitu, askotan hil ninduen goseak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azerikeria

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-11-11 Lantaldeak besterik gabe onartua
    azeriki
    iz. Azeriaren okela.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azeriki

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-01-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -ki 'okela'.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    azerikume
    iz. Azeriaren umea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azerikume

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-01-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

    -kume.

    azeritegi
    iz. Azeri zuloa. Eramaten gaitu lurrez egina eta batere leihorik gabe den etxola, edo hobeki esan, azeritegi batera.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azeritegi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-01-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    azetato
    iz. kim. Azido azetikoaren gatza edo esterra. Oihala eta azetatoa erabilita bitxiak egitea du helburu ikastaroak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azetato

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:003 2002-10-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Jakite-arloak

    Kim.

    Kategoria

    iz.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): azetato iz. Kim.

    azetiko
    adj. kim. Ik. azido azetiko.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    Azpisarrerak

    Aztergaia: azetiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:41 1998-01-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Jakite-arloak

    Tekn.

    azetileno
    iz. kim. Hidrokarburo asegabea (C2H2), gas sukoia, oso gar distiratsuz erretzen dena eta, besteak beste, metalak soldatzeko erabiltzen dena.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azetileno

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-01-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Jakite-arloak

    Tekn.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)

    azetilsaliziliko
    adj. kim. Ik. azido azetilsaliziliko.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azetilsaliziliko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-01-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: azetilsaliziliko, azido Ik. aspirina

    Informazio lexikografikoa
    Jakite-arloak

    Tekn.

    azetona
    iz. kim. Zetonen saileko konposatu bakunena, lurrunkorra eta sukoia, esmalteak eta kidekoak urtzeko erabiltzen dena (CH3COCH3).
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azetona

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-01-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Jakite-arloak

    Tekn.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)

    azidifikatu, azidifika, azidifikatzen
    da/du ad. kim. Azidotu.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    azido
    1 iz. kim. Gai hidrogenoduna, uretan hidrogeno ioiak ematen dituena. Adibidez, azido klorhidrikoa eta azido sulfurikoa azidoak dira, H+ askatzen dutelako.
    2 adj. kim. Azidoaren propietateak dituena. Granitozko substratua edo ur oso azidoa duten ibaietan arrainak motelago hazten dira.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: azido

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau48
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:04 1993-11-11 Lantaldeak besterik gabe onartua
    azido akriliko
    iz. kim. Kolorerik ez duen likido korrosiboa, erraz polimerizatzen dena (C3H4O2).
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido akriliko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-03-23 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak

    azido akrilikoa: kolorerik ez duen likido korrosiboa, erraz polimerizatzen dena (s.u. akriliko)

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Terminoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Bide batez, komeni da maiztasun handieneko azidoak jasotzea.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta akriliko sarreretan.

    azido artseniko
    iz. kim. Artsenikoa 5 balentziarekin daukan azidoa (H3AsO4). Gainera, azido artseniko hori non eskuratu ahal izan duen ere garbi ez dakit.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido artseniko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    artseniko 2 adj. Kim. Artsenikoa 5 balentziarekin daukana. Azido artsenikoa.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide zen lehen, baina orain komeni da azpisarrera gisa jasotzekoa.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta artseniko sarreretan.

    azido askorbiko
    iz. kim. Zitrikoetan eta hainbat barazkitan (piperrean, brokolian...) aurkitzen den azidoa, kolagenoaren sintesian garrantzi handikoa dena (C6H8O6). C bitaminaren izen kimikoak, azido askorbikoak, latineko scorbutus izenean du jatorria.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido askorbiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    askorbiko adj. Kim. Azidoez mintzatuz, zitrikoetan eta hainbat barazkitan (piperrean, brokolian...) aurkitzen dena, kolagenoaren sintesian garrantzi handikoa dena. C bitaminaren izen kimikoak, azido askorbikoak, latineko scorbutus izenean du jatorria.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide zen lehen, baina komeni da azido askorbiko azpisarrera egitea eta askorbiko sarrerako adibidea azpisarrerara eramatea.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta askorbiko sarreretan.

    azido azetiko
    iz. kim. Etanolaren oxidaziotik sortzen den azidoa, ozpinari usain eta zapore garratza ematen diona (C2H4O2). Zapore garratzeko likido honek azido azetikoa dauka.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido azetiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    ester iz. Kim. Gai konposatua, azido organiko baten hidrogenoa alkohol-erradikal batek ordezkatzen duenean eratzen dena. Lehengai horri lurrina azido azetikoak eta bestelako azido organiko eta esterrek ematen diote.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    ester sarreran adibide batean jasoa dago azido azetiko, eta ondo dago dagoen lekuan, baina komeni da azpisarrera gisa jasotzea eta ester sarrerako adibidea azpisarreran ere jasotzea.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta azetiko sarreretan.

    azido azetilsaliziliko
    iz. kim. Aspirinaren osagaia den azido organikoa (CH3COO6 H4COOH). 1897an azido azetilsalizilikoa erregistratu zuen Felix Hoffmann kimikariak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido azetilsaliziliko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    Azido azetilsalizilikoa (CH3COO6 H4COOH): aspirinaren osagaia den azido organikoa (s.u. azetilsaliziliko)

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Adibiderik gabe geratuko denez, “Ik. azido azetilsaliziliko” jartzea komeni da.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta azetilsaliziliko sarreretan.

    azido bentzoiko
    iz. kim. Azido organiko usaintsua, artifizialki toluenotik lor daitekeena, kontserbagarri gisa edo antiseptiko gisa erabiltzen dena (C7H6O2). Kontserbagarri gisa azido bentzoikoa gehitu duen bakarra da marka hori.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido bentzoiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak

    (LB 23; EPG 0; Elhuyar 0; Adorez 0; Labayru 0; Euskalterm +)

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido sarreran.

    azido boriko
    iz. kim. Hauts zuri kristalinoa, industrian eta antiseptiko gisa erabiltzen dena (H3BO3). Azido borikoa duen disoluzio bat.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido boriko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    boriko adj. Kim. Azido borikoa (H3B03): hauts zuri kristalinoa, industrian eta antiseptiko gisa erabiltzen dena.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Adibiderik gabe geratuko denez, “Ik. azido boriko” jartzea komeni da.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta boriko sarreretan.

    azido desoxirribonukleiko
    iz. biokim. Izaki bizidunen garapenerako eta funtzionamendurako behar den informazio genetikoa duen azido nukleikoa (DNA). Iraultza bioteknologikoaren oinarria azido desoxirribonukleikoan datza.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido desoxirribonukleiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    desoxirribonukleiko adj. Biokim. Azido desoxirribonukleiko: izaki bizidunen garapenerako eta funtzionamendurako behar den informazio genetikoa duen azido nukleikoa (DNA).

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Adibiderik gabe geratuko denez, “Ik. azido desoxirribonukleiko” jartzea komeni da.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta desoxirribonukleiko sarreretan.

    azido erribonukleiko
    iz. biokim. Zeluletan proteinen sintesia kontrolatzen duen gaia (RNA). Adituen arabera, genoma hori deskodetzeak azido erribonukleikoaren egituraren eta funtzionamenduaren eta hiesa eragiten duen birusaren arteko harremana argitzen lagunduko du.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido erribonukleiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    erribonukleiko adj. Biokim. Azido erribonukleikoa (RNA): zeluletan, proteinen sintesia kontrolatzen duen gaia.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Adibiderik gabe geratuko denez, “Ik. azido erribonukleiko” jartzea komeni da.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta erribonukleiko sarreretan.

    azido esteariko
    iz. kim. Gantz-azido asea, animalien gantzetan eta, gutxiago bada ere, landare-olioetan dagoena (C18H36O2). Azido estearikoa, gainerako gantz-azido aseen aldean, osasungarriagoa da, ez baitu odoleko kolesterola gehitzen.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido esteariko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak

    (LB 10; EPG 0; Elhuyar 0; Adorez 0; Labayru 0; Euskalterm +)

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido sarreran.

    azido foliko
    iz. biokim. B taldeko bitamina, hosto berdeetan eta animalien gibelean aurkitzen dena, zenbait anemia sendatzeko erabiltzen dena (C19H19N7O6). Ez dute zalantzarik ama izan nahi duten emakumeei komeni zaiela azido folikoa hartzea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido foliko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    foliko adj. Biokim. Azido folikoa: B taldeko bitamina, hosto berdeetan eta animalien gibelean aurkitzen dena, zenbait anemia sendatzeko erabiltzen dena.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Adibiderik gabe geratuko denez, “Ik. azido foliko” jartzea komeni da.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta foliko sarreretan.

    azido fosforiko
    iz. kim. Fosforoa 5 balentziarekin daukan azidoa (H3PO4). Kolazko freskagarriek azido fosforikoa dute, eta maiz edango bagenitu, fosforo asko ariko ginateke ematen gure gorputzari.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido fosforiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    fosforiko adj. Kim. Fosforoa 5 balentziarekin daukana. Azido fosforikoa

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide zen lehen, baina orain komeni da azpisarrera gisa jasotzea.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta fosforiko sarreretan.

    azido gastriko
    iz. Batez ere pl. med. Urdailean sortzen den azidoa. Aholku dietetikoa soil eta erraza da: elikadura egunean bost janaritan gutxienez banatzea, astiro jatea, likidoak otorduez kanpo hartzea eta jan ondoren ez etzatea, horrek azido gastrikoak hestegorrira igaro daitezen errazten duelako. Frogatu dute karbono dioxidotan aberatsa den odolak digestioa azkarrago egiten laguntzen duela, urdaileko guruin batzuek karbono dioxidoa behar baitute azido gastrikoak ekoizteko.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido gastriko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak

    (LB 8; EPG 0; Elhuyar 0; Adorez 0; Labayru 0; Euskalterm -)

    Bestelakoak

    gastriko adj. Urdailekoa, urdailari dagokiona. Zunda gastrikoen bidez elikatu.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta gastriko sarreretan.

    Jakite-arloak

    Med.

    azido glutamiko
    iz. biokim. Proteinen osagai den aminoazido ez-esentziala, glutenean ugari dagoena, ur berotan disolbatzen dena eta alkoholetan, azetonan eta bentzenoan disolbatzen ez dena (C5H9NO4). Tomatearen proteinak azido glutamikoa dauka.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido glutamiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    glutamiko adj. Biokim. Azido glutamikoa: proteinen osagai den aminoazido ez-esentziala, glutenean ugari dagoena, ur berotan disolbatzen dena eta alkoholetan, azetonan eta bentzenoan disolbatzen ez dena.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Adibiderik gabe geratuko denez, “Ik. azido glutamiko” jartzea komeni da.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta glutamiko sarreretan.

    azido hialuroniko
    iz. biokim. Organismoko zenbait ehunetan dagoen polisakaridoa, gaur egun kirurgia estetikoan erabiltzen dena (C28H44N2O23). Ez dakit zenbat aldiz esan dudan ez duela merezi azido hialuronikotan dirua gastatzea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido hialuroniko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido sarreran.

    azido hipokloroso
    iz. kim. Ura eta kloroa batzean sortzen den azidoa (HClO). Azido hipokloroso disoluzio baten kontzentrazioa 0,01 M da eta 100 ml-ko bolumena du; azido hipoklorosoaren azidotasun-konstantea 3,1⋅10–8 dela jakinda, kalkulatu pH-a.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido hipokloroso

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    hipokloroso adj. Kim. Azido hipoklorosoa (HClO): ura eta kloroa batzean sortzen den azidoa.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Eta hipokloroso sarreran ‘Anhidrido hipoklorosoa’ moduko adibide bat jaso.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta hipokloroso sarreretan.

    azido klorhidriko
    iz. kim. Kloroaren eta hidrogenoaren konbinazioz sortua den azidoa (HCl). Azido klorhidrikoak metal guztiei erasotzen die.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido klorhidriko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:31 1998-01-13 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    klorhidriko adj. Kim. Azidoez mintzatuz, kloroaren eta hidrogenoaren konbinazioz sortua dena. Azido klorhidrikoak metal guztiei erasotzen die.

    Lantaldearen irizpideak
    Lexia konplexua (erabileremu mugatukoa)

    lexia (asko dira azido-motak, eta ez dago denak jasotzerik).

    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide zen lehen, baina orain komeni da azpisarrera gisa jasotzea.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta klorhidriko sarreretan.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E306]: "lantaldeak dioenez, 'asko dira azido-motak eta ez dago denak jasotzerik'; egia da, baina argi dugu 'klorhidriko' eta 'uriko', adibidez, jasotzekoak direla (Hiztegi Batuaren lehen itzulian, adibidez, 'zianhidriko' dago, 'klorhidriko' baino askoz ere 'arraroagoa' dena; bide batez, lantaldeari gogorarazi nahi diogu Hiztegi Batuaren lehen itzulian erabaki zen 'sulfidriko' sarreraren grafia aldatu behar dela, eta 'sulfhidriko' behar duela); beraz, batzuk badira hiztegian jasotzekoak, eta zerrenda bat egiteko prest gaude, azidoena ez ezik, honelako obra batean agertu behar luketen konposatu kimikoena ere bai; esan eta lantaldeari bidaliko diogu" (2002-09-02)

    Euskaltzainen oharrak

     - Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): kendua.

    azido kloriko
    iz. kim. Kloroz, oxigenoz eta hidrogenoz osaturiko azidoa, gai organikoak oxidatzen dituena (HCl3). Azido klorikoa disoluzio akuoso hotzetan egonkorra da % 30eko kontzentrazioa izan arte.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido kloriko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    Azido klorikoa (HClO3): kloroz, oxigenoz eta hidrogenoz osaturiko azidoa, gai organikoak oxidatzen dituena (s.u. kloriko)

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Eta kloriko sarreran ‘Anhidrido kloriko’ moduko adibide bat jaso.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta kloriko sarreretan.

    azido laktiko
    iz. kim. Esnearen laktosa hartzitzean sortzen den azidoa (C3H6O3). Jogurtaren elikadura-balioa esneak duenaren oso antzekoa da; alderik handiena laktosa kantitatean dago: jogurtak oso gutxi izaten du, azido laktiko bihurtzen baita eraldatze-prozesuan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido laktiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    laktiko adj. Kim. Azidoez mintzatuz, esnearen laktosa hartzitzean sortzen dena. Azido laktikoa.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide zen lehen, baina orain komeni da azpisarrera gisa jasotzea.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta laktiko sarreretan.

    azido linoleiko
    iz. biokim. Gantz-azido esentzial asegabea, landare-hazietatik eratorririko olioetan dagoena (C18H32O2). Gantz-azido horietako % 2tik % 6ra bitartekoa azido linoleikoa izatea komeni da. Osagai nagusiak azido oleikoa eta azido linoleikoa dira.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido linoleiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak

    (LB 39; EPG 0; Elhuyar 0; Adorez 0; Labayru 0; Euskalterm +)

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido sarreran.

    azido nitriko
    iz. kim. Likido koloregabe erregarria eta oxidatzailea, besteak beste, ongarriak eta lehergaiak egiteko erabiltzen dena (NHO3). Azido nitrikoak, azido azetikoak, kareak, zementuek eta produktu bituminosoek erasotzen diote berunari.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido nitriko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    nitriko adj. Kim. Nitrogenoa 5 balentziarekin daukana. Azido nitrikoa (NHO3): likido koloregabe erregarria eta oxidatzailea, besteak beste, ongarriak eta lehergaiak egiteko erabiltzen dena.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Eta nitriko sarreran ‘oxiko nitriko’ moduko adibide bat jaso.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta nitriko sarreretan.

    azido nitroso
    iz. kim. Nitrogenoa 3 balentziarekin daukan azidoa (HNO2). Kalkulatu zenbat gramo azido nitroso disolbatu behar diren 500 ml uretan, pH=2,5 izan dadin.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido nitroso

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    nitroso adj. Kim. Nitrogenoa 3 balentziarekin daukana. Ibilgailuek isurtzen duten oxido nitrosoa. Azido nitrosoa.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide zen lehen, baina orain komeni da azpisarrera gisa jasotzekoa.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta nitroso sarreretan.

    azido nukleiko
    iz. biokim. Azido erribonukleikoa eta desoxirribonukleikoa izendatzeko erabiltzen den izen generikoa. Ik. azido erribonukleiko; azido desoxirribonukleiko. Biziaren oinarrizko osagaiak molekula organikoak dira, hein handi batean: lipidoak, karbohidratoak, proteinak eta azido nukleikoak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido nukleiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak

    nukleiko adj. Biokim. Ik. erribonukleiko; desoxirribonukleiko. Azido nukleikoa: azido erribonukleikoa eta desoxirribonukleikoa izendatzeko erabiltzen den izen generikoa.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta nukleiko sarreretan.

    azido oleiko
    iz. kim. Gantz-azidoa, animalien eta landareen gantzetan dagoena, bereziki olioetan (C17H33COOH). Omega-3 gantz azidoek dituzten ezaugarri onuragarriez gain, oliba olioaren azido oleikoarenak gehitu behar zaizkio.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido oleiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak

    oleiko adj. Kim. Azido oleikoa (C17H33COOH): gantz-azidoa, animalien eta landareen gantzetan dagoena, bereziki olioetan.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Eta oleiko sarreran ‘Elikagai gutxi daude iberiar urdaiazpikoak adina oleiko dituztenak (oliba olioak soilik ditu gehiago)‘ moduko adibide bat jaso.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta oleiko sarreretan.

    azido oxaliko
    iz. kim. Uretan disolbatzen den gai solido zuria, ziazerban edo arabarbaren hostoetan, adibidez, oso ugaria dena (H2C2O4). Giltzurrunetan harriak edukiz gero, ez da komeni izaten kaltzio eta azido oxaliko ugari daukaten jakiak hartzea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido oxaliko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak

    (LB 9; EPG 1; Elhuyar 0; Adorez 0; Labayru 0; Euskalterm +)

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido sarreran.

    azido perkloriko
    iz. kim. Kloroak oxidazio mailarik altuena duen azidoa, % 72tik gorako kontzentrazioan oso ezegonkorra dena (HClO4). Litro bateko matraze batean, 25 ml azido perkloriko disolbatu behar dira ur destilatutan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido perkloriko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak

    (LB 10; EPG 0; Elhuyar 0; Adorez 0; Labayru 0; Euskalterm +)

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido sarreran.

    azido saliziliko
    iz. kim. Uretan disolbatzen den gai zuria, azido azetilsalizilikoa lortzeko lehengai gisa erabiltzen dena (C7H6O3). Orain arte ez dute jakin nola lortzen duten landareek azido salizilikoa ekoiztea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: azido saliziliko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak

    (LB 13; EPG 0; Elhuyar 0; Adorez +; Labayru +; Euskalterm +)

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa azido sarreran.

    Orrialde guztiak:
     

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper