50535 emaitza bilaketarentzat - [6851 - 6900] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-02-10 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-n: -an.
balantza sarrerari dagokion azpisarrera.
adlag.
1 zalantzan. 2 balantzaka.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:09 | 1993-11-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2004-05-28 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 1998-02-10 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Ik. OEH argitaratuan balustra (CrIc: "Nun jarri biar da belauniko? Baldin bada balustrarik aren kontra, eta ez baldin bada, lurrian"), eta hor, gainera, balastra (ik. balustra); ez dugu bal(a)ustrada, bal(a)ustre formarik aurkitu.
balaustrada 1, Elhuyar (kalostra hiztegi-sarreraren definizioan: "2. Eraik. Balaustrada").
balaustrada : HiztEn ("Baranda edo karel bat eratzeko moduan, goitik eta behetik elementu korritu banarekin elkartuta jarritako balaustre-saila"), LurE, Euskalterm 3 (hauetan 1 kalostra sinonimoarekin); balaustre : HiztEn-LurE, Euskalterm 2 (hauetan 1 barkalun sinonimoarekin: 'balaustre'; eta 1 konpas balaustredun: 'bigotera') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50 // eta 'balaustre' itzulitako bestea: barkalun : Euskalterm 3 (hauetan 1 kalostra-ziri sinonimoarekin; 1 b. torneatu 'balaustre torneado'; eta 1 balaustre sinonimoarekin).
Ik. Eraikuntza Hiztegian: balaustrada (kalostra sinonimoarekin: "baranda edo karel bat eratzeko moduan, goitik eta behetik elementu korritu banarekin elkartuta jarritako balustre-saila" / es balaustrada, fr balustrade); balaustre ("Balaustrada bat osatzen duten kolomatxo-modukoak, jeneralean molduraz ornatuak / es balaustre, fr balustre").
balaustrada : ElhHizt, EskolaHE; balaustre : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj. DVC.
a) Erdal balaustrada / balustrade formen ordainak: balustre : T-L LFB; baranda : HiruMila, XarHizt, Casve FE, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; barangadura : PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; barkalun : T-L LFB; esku-banda : PMuj DCV; esku-baranda : PMuj DCV; eskudel : XarHizt; fara , faranda : HaizeG FB, T-L LFB; kalostra : ElhHizt, HaizeG FB, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; saihets : Casve FE // Ez dugu aurkitu: Lur EG/CE eta EF/FB; b) eta balaustre / balustre formenak: balaustre : ElhHizt; barkalun : PMuj DCV; burdin-hesi : HaizeG FB; fara : HaizeG FB, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; kalostra : PMuj DCV // Ez dugu aurkitu: HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve FE, T-L LFB.
a) es balaustrada: fr (DLLF): balustrade; it (S. Carbonell): balaustrata; ca (DCC): balustrada; en (Collins): balustrade, bannisters; de (Langenscheidts): Balustrade, Säulengeländer; b) es balaustre: fr (DLLF): balustre; truelle (llana); it (S. Carbonell): balaustro; ca (DCC): ø; en (Collins): baluster, banister; de (Langenscheidts): Baluster(säule).
tradizioan -lus- formakoren bat ageri da (eta hori da, nonbait, nazioartekoena: fr, en, de); gaur, berriz, -laus- formakoa proposatu da (horrela da es, it).
- [P008]: [Sartzeko proposatzen dut] (1994-07-29)
- [E123]: 'balaustrada | F: tradizioan -lus- formakoren bat ageri da (eta hori da, nonbait, nazioartekoena: fr, en, de); gaur, berriz, -laus- formakoa proposatu da (horrela da es, it). Forma horretantxe sartuko nuke'.
- [E116]: 'ez dut batere argi ikusten. Ez dakit behar dugun ere. Lekukotasun gutxi du literaturan, baina bestelako liburuetan (hiztegiak, entziklopediak) ageri da. Dagoen moduan emango nuke nik ere'.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'balaustrada'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-02-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
iz
Heg..
- [E103]: 'balazo iz. Heg. kentzea hobe'
- [E116]: 'Hitz honek lekukotasun gehiago du OEHn, gaurko euskara idatzian baino (ez dut adibiderik aurkitu ez EEBSn ez Ereduzko prosaren datubasean). Hala ere, uste dut onartu beharko litzatekeela daraman markarekin, Proposamena: sartu'
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28/2004-06-25/2004-07-23): 'OK'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
balazta : a) 'freno' 7: B 6 (Otx: "Asto onek, bein, urre ta arri-bitxidun aulkijakaz apaindduta joiazan ainbat eta ainbat zaldi-arin erotsu ikusi ei zittuzan, eta bitxikerijokaz eta ugaletan eta balaztetan eriezan urrezko lokamu ta larrosakaz"; Bilbao IpuiB: "Joko lekuan hamasei zaldi dakusguz errezkadan, zein baño zein aulki, ugal, balazta ta anka-oial dotoreagoakaz apainduta"; Erkiag BatB 4, adib.: "Ikasten asibarriak ba ekien ba; frenukada latzak zerga berezia eben. Balazten gomatxuak erre-usaiña sortzen ebenaz batera, ikaslearen sakelean bere, zigorraren errea ta zauri-igurtzi minberea izan oi zan"), EB 1 (MEIG: "Bertako erakundeak edukitzeak, alegia, baduela ikuskizunik hizkuntzaren iraupenarekin, balazta gisa besterik ez bada"); b) balezta (eta -les-, -ll-) 'ballesta' 3: IE 2 (ES: "Nahi diozue thiratu zuhurtziaren xedari? banda zazue Apoloren balezta"; Zerb IxtS: "Esau, har zaitzik hire baleztak, hoa ihizirat eta ekharradak maite dutan ihiziki zerbeit"), G 1 (Berron Kijote: "Ezpatak gora jasoak, rodelaz babestua bata, ta burukiaz bestea, eta ain bere-berean euskaldunaren mandoa, urrutitik (ballesta-tiroarenatik) ezagun zitzaion alkilerrekoa zana"), eta OEH argitaratuan gainera: Urt Gen 21,16 ("Hala goan izan zen, eta Iarri zen aitziñaz aitziñ, (...) urrun balesta aurthik kolpebat bezala"), AR ("Balezta sobera thiraka <thiraza> hausten da, eta ispiritu sobera laxua andeatzen"), Izt C ("Gipuzkoako mendi-mutil gudariak oizerabitzaten armak ziran ballestak, lanziak, gezia eta dardai eta pordon andi erpiñetan burni-zorrotzdunak"); eta balazta 1 (Dv Gen 21,16: "Eta goan zen eta jarri balazta tiramen batean"); baleztari IE 3 (EZ Eliç: "Gero hek dituzte bere / Defensa aldaketan, / Nola baleztari onak / Fletxak bere eskuetan"; Hm 2: "Nola baleztari onak, / tragazak eskuetan") eta OEH argitaratuan gainera: Saug ("Baleztari gaixtoa, gezurti"), Arzam ("Gastean Balestaria"); c) ballesta 'cesto para llevar maíz' G 1 (JanEd: "Naiz dala zesto eta / orobat ballesta, / ez da, nere jendeak, / umeen josteta") // Ik. gainera OEH argitaratuan ballesta 'torpe, grosero': Ezale 1897 ("Gero [neskatxa] utzi, lasai, basi lastaira, banarrota, ballesta, zarabanda, izatera bat etortzen dan bidea, oik dira") eta testu-lekutasunik gabeko beste adierak (horca de perros; trampa para coger topos; palo que sostiene las extremidades de una res muerta y extendida) eta baleztadun, baleztagile, baleztatto, baleztatxo.
balazta (eta balazta egiñ) 'frenoa' adierako 13: B-G 4 (Erkiag BatB 3, adib.: "[Bizikletak] balazta onak al ditu?"; PMuj Mendi: "Nik ere lagunduko nien; kontuz ordea, ta noizean bein balazta egiñaz"); EB 9 (Elhuyar, TeknolMekan 8, adib.: "Zapatadun balaztak", "Diskodun balaztak"); balaztaketa EB 2 (Elhuyar: "Azeleraziotan eta balaztaketatan momentu eragozlea abiadurarekin nola aldatzen den kontutan hartu", "Balaztaketa mekanikoa ala kontramartxa bidezkoa egiten den kontutan hartu"); balaztada EB 1 (I. Aldabe: "Zuzenki, uraren oldarren menpe dauden lekutan, sahatsez (Salix sp.) eraturiko banda bat aurkitzen da, zeinak, uholdeen aurkako lehen 'balaztada' diren"); balaztapen-erradiazio EB 1 (J.M. Barandiaran: "Bertan tentsio altuz azeleraturiko elektroiek anodo finko edo birakor baten aurka talka egitean balaztapen-erradiazioa igortzen dute"); balezta: a) (eta ballesta) 'arkuaren antzeko arma' adierako EB 2 (J. Kalzada: "jainkoaren borondatearen interpretatzaile bere burua eginik, apostoluak lantza, balezta, habaila eta bonbardaz horniturik bidaltzen ditu gurutzeratuaren alde predikatzera"; A. Arejita: "Batzuetan tresnagintza hau zailagoa zen, eta nagusien laguntza behar zen horretarako: goitiberak, kometak, ballestak, kolunpioak... egiteko"); b) 'malgukia' adierako EB 1 (Kalkulua: "Balezta batean karga baten oszilazioak aztertuz, oreka-posizioarekiko y desbideraketaren formula denboraren funtzio bezala lortzen dugu") // Cf. gainera: balizta BAO 1992 ("Lakioa eta amuak erabiliz, baita ere era guztietako segada eta zepoak, saihets gisakoak, olga edo balizta motako sareak, naza edo segada motakoak barne"); balista (L. Dorronsoro: "Zingiratxoko uretan, kolore biziko arrai bikañak dabiltza igeri. Emen, balista bat ari da bizkor, itxas-belar baten adarra marraxkatzen. Onen buruak, pailaso batena dirudi"); baleztarrain EB 1: M.A. Unanua ("Baleztarrainak familia tropikal bat osatzen dute").
balazta : DFrec 1, AB38 21 ('freno'), HiztEn (1 abiadura moteltzeko mekanismoa; 2 arku-moduko eragozgarria; eta esku-balazta (AS), LurE (martxa leuntzeko aparatua), Euskalterm 54 ('freno' itzuliak); frenazo : DFrec 1; freno : DFrec 3, AB38 11, AB50 2, Euskalterm 14; frenu : DFrec 1, AB38 2; balaztada : AB38 3 ('frenazo'), HiztEn, Euskalterm 2; balezta : AB38 3 ('ballesta' itzuliak), HiztEn (1 arma zaharra; 2 orrizko malgukia; 3 Ik. balazta), LurE (arma zaharra), Euskalterm 14 ('ballesta' itzuliak); balaztaketa : AB38 5, HiztEn, Euskalterm 3; baleztari : HiztEn, LurE; frenagailu : AB38 1; baleztarrain : HiztEn, LurE, Euskalterm 2 // eta Euskalterm: frenaketa 3, frenatzaile 1, balaztagarri 1.
balazketa : HiruMila (frenado; eta balazketa-erradizazio: AS), ElhHizt; balazta : EuskHizt (galga), HiruMila (freno), ElhHizt (1 freno; 2 horca), ElhHizt (1 freno; 2 horca), EskolaHE (galga; autoen malgukia), Casve EF (frein), HaizeG BF (frein), Lh DBF (1 arbalète; 2 frein; 3 entrave pour empêcher les porcs de défoncer les haies. ik. balesta), DRA (1 brida, freno; 2 ballesta: arma; 3 traba triangular; 4 cesto para llevar maíz), PMuj DVC (1 trabanco, horca, etab.; 2 cesto para llevar maíz; 3 ballesta, balista; 4 freno, bocado de las caballerías); balaztada : HiruMila (frenazo), ElhHizt, PMuj DVC (frenazo); balaztari : Lh DBF (tireur à l'arc), PMuj DVC (arquero); balaztatu : EuskHizt (galgatu), HiruMila (frenar), ElhHizt (frenar), EskolaHE (balazta, galga ezarri), Casve EF (freiner), HaizeG BF (freiner), Lh DBF (freiner), PMuj DVC ((re)frenar, etab.); balaztatze : EuskHizt, HiruMila (acc. de frenar); balaztu : DRA (enfrenar); balesta : HiruMila (1 torpe; 2 horca), Lh DBF (1 tribart, sort de carcan...; 2 flèche, dard; 3 arbalète, boliste; 4 fourche en général; 5 piège à taupes), DRA (1 torpe; 2 horca), PMuj DVC (1 horca, trangallo, traba que se pone a los animales; 2 dardo); balestra : DRA (1 dardo; 2 trama para coger topos), PMuj DVC (1 ballesta, ballista; 2 trampa, lazo, etab.); balezta : EuskHizt (1 arma zaharra; 2 arku moduko eragozgarria), HiruMila (1 ballesta: arma; 2 ballesta: de las ruedas), ElhHizt (1 arm.: ballesta; 2 teknol.: ballesta; 3 ik. balazta; 4 camal), EskolaHE (arma zaharra), Lur EG/CE (ballesta) eta EF/FE (baliste, arbalète), Casve EF (1 arbalète; 2 piège à taupes), DRA (1 traba en forma de aro de ballesta...; 2 ik. balestra), PMuj DVC (1 ballesta; 2 venablo; 3 freno; 4 trangallo; 5 callejo, etab.; eta balezta-gertutze (empulgadora), balezta-pilo (ballestería), balezta-zai (ballestero), balezta-zulo (ballestera)); baleztari : EuskHizt, HiruMila (ballestero), ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE (ballestero) eta EF/FE (arbalètrier), PMuj DVC (ballestero, etab.; eta baleztari-buru, baleztari-talde, baleztari-etxe); baleztarrain : ElhHizt, EskolaHE, PMuj DVC (pez ballesta); baleztatu : EuskHizt (galga ezarri), HiruMila ik. balaztatu, PMuj DVC (1 emballenar; 2 (en)frenar; 3 ballestear); baleztatze : EuskHizt; baleztra : Casve EF (1 arbalète; 2 piège à taupes), PMuj DVC (horca, etab.); frenatu : HiruMila ik. balaztatu // eta PMuj DVC: balaztaldi (ballestada), baleztada (ballestazo, etab.), baleztagile (ballestero) baleztaile (emballestador), baleztegi (ballestería), balezt-eiza (ballestería).
'frenoa, galga'
'freno, galga' (cf. balezta)
- [I102]: "'freno' forma erabilia izan arren ez litzateteke sinonimotzat eman beharko" (1995-01-10)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
balaztatu, balazta(tu), balaztatzen. du ad.
balaztatu, balazta(tu), balaztatzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-02-10 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z6:LBeh | 2011-06-07 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
balaztatze 6: Laurentzi Garmendia 3 (Sepangen, ordea, zuzengune luzeak daude, abiadura handiko bihurguneak, eta balaztatze bortitzagoak, Bahrain zuzengune eta balaztatze estiloko zirkuitua da, Zuzengunea bera ere aipatzekoa da, zirkuitu guztien artean luzeena baita. 1,2 kilometro da luze, eta ondoren balaztatze bortitza dago), Bixente Merino (Balaztatzea behar baino gehiago luzatzen bada, motelgailuak gastatuta dauden seinale da), EiTB.com 2 (Erreakzio distantzia gidariak balaztatze pedalari jo aurreko tarteari deitzen diogu, Gidariak, beraz, kontuan izan behar ditu, erreakzio tartea, balaztatze tartea, segurtasun tartea eta gelditze tartea).
Ez dugu aurkitu ap. EPG.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
ongi eratua dago, eta gutxitan bada ere, erabilia da.
-tze.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2009-06-02 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Laburtzapenak: Panama.
balboa: HiztEn-LurE.
balboa: Estilo Liburua.
Monetak: iz. (Panamako dirua).
- Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua balboa iz. (Panamako dirua).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:14 | 1998-02-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
ordezkorik proposatu da (cf. maskor), baina lantaldeari ez zaio erabilerraza iruditzen.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
- [P008]: [Sartzeko proposatzen dut] (1994-07-29)
- [E116]: 'balbula ordezkorik proposatu da (cf. maskor), baina lantaldeari ez zaio erabilerraza iruditzen. Nazioartekoa da?'
- [E116]: 'nire zalantzak jarri nituen oharra egitean. Ingelesez eta frantsesez "valve" esaten da. Baina "valva", gaztelaniaz, maskorraren zati gogor bakoitzari esaten zaio ("Cada una de las piezas duras y movibles que constituyen la concha de los moluscos lamelibranquios y de otros invertebrados", RAE), eta orduan "valvula" aukeratu du. Beraz, "balbula" espainolezko hitza da, duda gabe. Gogorregia izan daiteke "maskor" erabiltzea, baina egoera honetan hitz hori bedeinkatzea ez dut batere argi ikusten. Ez dut proposamen argirik'.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28/2004-06-25/2004-07-23): 'balbula iz.'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-02-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: Ik. 1 apal / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
iz.
Bizk.
apala.
- [E116]: 'balda iz. Bizk. 'apala'. gaztelania hutsa da. Kentzea proposatzen dut'
- [E116]: 'Ez dut ikusten inola ere honen beharrik. Hor dugu "apal" hitza. Baztanen "alase" biltzen du Izetak bere hiztegian, eta hori da han erabili izan dena (gazteek ahaztua badute ere). Gaurko euskaran gutxi ageri da (Lertxundik "balda-balda egina nuen gorputza" dio). Nire proposamena: ez sartu'
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28/2004-06-25/2004-07-23): ' balda iz. Bizk. '(liburuak-eta uzteko) apalak''.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-02-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-ki.
adlag.
g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:10 | 1993-11-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
- [A104]: "Aipatzekoa: "baldarrontzi"" (1994-08-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-02-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-ki.
adlag.
g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-02-10 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
baldartu, baldar(tu), baldartzen. da/du ad.
baldartu, baldar(tu), baldartzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-10-19 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
1 balde 1. (Sc ap. A; SP, O-SP, Dv, H) (Precedido de sintagma nominal en genitivo). Semejante, parecido. "Arrosaren baldea, veut dire pareil ou égal à la rose" O-SP 226. "Balde, pareil" Ib. 226. "Ez da aitaren balde (BN-bard), il n'est pas à la mesure de son père" Dv. "Haren balde izan nahi düzü, él quiere parecérsele" A. Pouvreau traduce erróneamente Kristallaren baldea (tomado de la letanía de Etcheberri (v. infra)), por "étui, enchâssure". * Gehiago konfesatzen dut naizela ezteusa / Eta ene balde dela oñ azpiko herrautsa. EZ Man II 63. Egun baten balde duzu mendea estimatzen. Ib. 14. Erremedioen denda. / Begitarte argia. / Kristalaren baldea. / Zuzi arraitsua. / [...] / Lili xuria. / Arrosaren baldea. Ib. 197. [Ofizialeak] manatu dretxuak bildu, / Beti aintzina galde, / Egundainoko eman guziak / Ez emanaren balde; / Arteko mensajeruak / Ez dabiltza debalde, / Legearen fidel dira / Bakotxa bere alde. Bordel 88 (Satr lo interpreta como 'ez emanaren alde'). Oxala izan balute bizitzea beren jakintasunaren balde! Dv Imit I 3, 6 (Ch iakinsun bezain saindu izatu balire). Ez arrotz baten balde, itxura hotz batekin, bainan bilkhura guziari herritar eta adiskide baten arraizia erakutsiz. Lander RIEV 1912, 556.
LB: 0; EPG: Eüskarazko argitalpen honek, frantsesezkoaren balde, 36 ebilbidetzaz xehartarzünak emaiten dütü (Herria); ETC: Eüskarazko argitalpen honek, frantsesezkoaren balde, 36 ebilbidetzaz xehartarzünak emaiten dütü, bai eta honenbeste gei eta jakinbehar aipatzen ere (günekal ikus daitean zerbait berezi, etxegintza, artzangoa, kültüra, eta beste...). (Herria).
Elhuyar: -en balde ez da aitaren balde: no se parece a su padre; Adorez: (-en balde) semejante, parecido/a, igual que: ez da amaren balde: no se asemeja a la madre; Labayru: balde 2 postp. semejante, parecido -da. Aurrean -(r)en osagarria dauela. Ez da aitaren balde: No es parecido a su padre.
balde1 g.er. Antzekoa. (-en balde izan esapidean erabiltzen da). Ez da aitaren balde.
Sarrera gisa jasotzekoa da balde izan forman. Hortaz, balde 1 erabat ezabatzekoa da. Oharra jartzea komeni da -en atzizkia hartzen duela adieraziz(-en atzizkiaren eskuinean).
Ipar.
g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Lap.
- [E301]: "[nik zerrendatik kendu egingo nuke]" (1994-11-02)
- [E115]: gehi Lap.
- Erabakia: Batzordea (JAA, MA, IS) eta BAgiria (2000-03-30): Lap. behar du.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
- [K204]: "baldarrapeza: auzapeza, alkatea, Webster-en ipuietan" (1995-03-03)
- [E301]: [nik zerrendatik kendu egingo nuke]" (1994-11-02)
- [P008]: [Zerrendatik kenduko nuke] (1994-07-29)
- [E115]: 'baldernapez: Zah. h. Auzapez'
- [E116]: 'bi hitzak, auzapez eta baldernapez, lehenbiziko itzulian aratu ziren dauden bezala. Beraz, orain ez dira ukitu behar. Nire proposamena: dauden bezala utzi'
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28/2004-06-25/2004-07-23): 'OK'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-02-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
estalkia, bereziki Itun Zaharreko kutxarena.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-04-23 |
AS gisa gehituz: baldin eta .
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:23 | 1998-02-10 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS
HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS
eta.
baldin sarrerari dagokion azpisarrera.
baldin soila baino gutxiago erabili izan da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-02-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
baldinbaitere.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-02-10 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
ik. OEH
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Bazt. Ik. baldin.
- [E208]: "baldinetariak . gauza bera Zah. G.g.e. e. baldin"
- [E116]: "Ez dakit ongi zer proposatzen duen XK-k. Badirudi lerroa ez aipatzea proposatzen duela, zah. eta g.g.er. baita. Ni konforme nago. Proposamena: ez aipatu"
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28/2004-06-25/2004-07-23): "baldinetariak Lok. Zah. g.g.e.".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:30 | 1998-02-10 | Bigarren mailan onartzekoa |
baldinkizun 11 aldiz ageri da: a) 'baldintza' adierakoa da 10 aldiz (Vill Jaink: "Gizonaren gogamenak, lan egingo badu, materiazko baldinkizun batzuk bear ditu"); b) 'ustea' adierakoa behin (Zait Plat: "Balizko baldinkizun au aren ilburukoak (testamentu) indartu egiten du: ilburuko orrek bestekaldetik genekiena sendoagotu baizik eztigu egiten").
baldinkizun 'baldintza' adierako 5 jaso dira: G 2 (Gure Herria 1954: "Sail ontarako lanak ez dituzte bete ezarritako baldinkizunak; iñork ez du irabazi saria, beraz", "Baldinkizunak: a) 300 (irureun) orrialde, gutxienez, aurkeztu bearko ditu"); EB 3 (Txill aip. in Zabal 1973: "hizkuntza da pentsakeraren moldea eta baldinkizuna"; J. Azurmendi: "Borrokan, praksian, bilakatzen da langileria, talde ta sail ezberdin ugari duena, klase eta klase bat; konzientzia da hortarako baldinkizun bat"; Vill Eliza: "Ez dira hauek gu-gerok asmatutako erretolikak, Kristo berak jarritako baldinkizunak baizik").
baldinkizun : DFrec 1. Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
baldinkizun 'baldintza': DRA, PMuj DVC. // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Ik. baldintza.
iz.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-02-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
Zah.
g.er.
baldintza.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:MatHizt | 1993-11-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:02 |
zatigarritasun baldintza
AS gisa gehitzeko eskatuz: baldintzapean , baldintzapeko, baldintzazko .
- [K201]: "adibideak komeni dira, baldintza atmosferikoak eta fisikoak ere onartzen badira" (2003-05-15)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2004-07-23 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:010 | 2002-10-09 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
agiri, dokumentu, adibidez, egokiagoak lirateke plegu baino; hau, bestalde, ez da hemengo adieran onartu, oraindainokoan.
- [E123]: 'Baldintza-plegu Ez dakit zein den egokiena, plegu ala agiri, dokumentu. Baina zerbait esatea komenigarri iruditzen zait, administrazioan eguneroko hitza delako'
- [E116]: 'baldintza-plegu. Nire ustez, hau erdarakada hutsa da. Guk geuk, gure 1. itzulian plegu 'tolesa' eta 'ohitura' bezala definitu dugu, eta Iparraldekoa dela esan dugu. Kontua da orain beste esanahi bat eman nahi diogula atzeko atetik eta, gainera, Hegoaldean erabiltzen dela gehien'.
- [E210]: 'baldintza-plegu Egia da zenbait hiztegitan hitz-elkarketa hori aurki daitekeela (3000 Hiztegian, Harluxet Hiztegi entziklopedikoan, Euskaltermen...). Baina, horren esanahia aztertuta (kontratu edo enkante bateko klausulak jasotzen dituen dokumentua), ez du ematen, Zuzenbidearen eta hirigintzaren arloetan behintzat, beharrezkoa denik, euskarazko beste batzuk erabil daitezkeelako (agiri, dokumentu...)'.
- [E116]: 'Beraz, kentzea proposatzen dut, eta debekuan jartzea: baldintza-plegu* e. agiri, dokumentu...'
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28/2004-06-25/2004-07-23): 'baldintza-plegu* e. baldintza-agiri'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | UF (IZE+ADI) | 2022-10-18 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da. Ez da nahitaez pluralean erabili behar.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:14 | 1998-02-10 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS: baldintzapean / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS
-pe-an.
baldintza sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:005 | 2002-10-09 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ez dugu aurkitu.
baldintzapeko 5: EHAA 1982 2 (biak antzeko testuinguruan: "beharrezko izan daitezen lanak egin daitezenaren baldintzapeko sailkapena eginda"), Elhuyar ("Gehienetan agindu honen atzetik baldintzapeko jauzi bat dago konparaketaren emaitza erabiltzeko"), Aretxagazeta 1996 ("Legeak markaturiko baldintzak betetzen dituzten preso guztien baldintzapeko askatasunaren aplikazioa"), MerkatZuzenb ("Agindu hori [...] ezin da bihar-etziko jazokuntza bat gertatzearen edo kontraprestazio bat jasotzearen menpe egon").
baldintzapeko : AB50 4 (hauetan 2 baldintzapeko sailkapen), HiztEn, Euskalterm 6 (hauetan 1 b. libertate, askatasun baldintzatu sinonimoarekin; 1 b. adarkatze, baldintzazko adarkatze sinonimoarekin; 1 b. jauzi, baldintzazko jauzi sinonimoarekin; 1 b. adarkatze-agindu, baldintzazko adarkatze-instrukzio sinonimoarekin; 1 b. erabilera; 1 elkarren baldintzapeko ikasgaiak) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE.
baldintzapeko askatasun : Arragoa (2 ager.), GMendea (ager. 1), Egunk (adib., 2002-07-20 / 26 / 31, 2002-09-05); baldintzapeko libertate : Arragoa (3 ager.)
baldintzapeko : ElhHizt (condicionado, -a; condicional; sujeto o sometido a condición), HiruMila (condicional; baldintzapeko askatasuna: libertad condicional; baldintzapeko onarpena: aceptación condicionada) // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
baldintza sarrerari dagokion azpisarrera.
izlag.
baldintzapeko askatasuna.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:08 | 1993-11-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
baldintzatu, baldintza(tu), baldintzatzen. du ad.
baldintzatu, baldintza(tu), baldintzatzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:38 | 1998-02-10 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh76 | 2020-12-22 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu baldintzatzaile formarik.
baldintzatzaile 76: Argia 2, Berria 12, Deia, Deustuko Unibertsitatea, DiarioVasco 2, EiTB 4, Elkar 5, Consumer 6, Euskaltzaindia 2, Jakin 8, Laneki 25, UEU 8.
baldintzatzaile 17: Berria 3, Filosofiako gida 6, Pello Salaburu 3, Amaia Lizarralde 2, Lourdes Oñederra.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-tzaile osaerako librea.
Erabilia eta jasotzekoa. Hiztegi orokorretan ere jasoa dago.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:18 | 1998-02-10 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
HLEH: AS / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-zko.
baldintza sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
balditu, baldi, balditzen. Ipar. da/du ad. 'harritu'
balditu, baldi, balditzen
ik. harritu